Analiza ekonomiczno – finansowa

Katarzyna Mamcarz

Analiza rachunku zysków i strat

Analiza rachunku przepływów pien.

Slajd 50 AEF 27.03.2014 r.

Rachunek zysków i strat

Prezentuje wielkości strumieniowe – poniesione

koszty i straty oraz osiągnięte przychody i zyski w

danym okresie sprawozdawczym.

Sporządzany metoda drabinkową – naprzemienne

ujmowanie poszczególne kategorie przychodów oraz

odpowiadających im kosztów.

Wyróżniamy w rachunku zysków i strat 4 poziomy:

18:26

2

A. Operacyjny

•

związany z podstawową działalności podmiotu, do której

został powołany.

Wynik finansowy na poziomie podstawowym informuje o

pozycji na rynku i znajdują nim odzwierciedlenie strategie

kosztowe, produktowe czy marketingowe.

Obejmuje również pozostałą działalność operacyjną -

pośrednio związaną z działalnością podstawową (np. zbycie

maszyn); rejestruje się tu operacje wynikające z

zabezpieczenia przedsiębiorstwa przed ryzykiem

gospodarczym, stosowania metod ostrożnej wyceny;

18:26

3

W wyniku z pozostałej działalności

jest odzwierciedlone

strategia podatkowa, osłony zysku przed podziałem i

osłony przed ryzykiem, stosowane narzędzia polityki

bilansowej: amortyzacja ponadnormatywna, jednorazowe

rozliczenie w ciężar kosztów zakupu wyposażenia, rezerwy i

odpisy korygujące stan należności

B. Finansowy

– obejmujący koszty i przychody z działalności

finansowej (związanej z pozyskaniem środków finansowych

na sfinansowanie działalności operacyjnej – kredyty,

pożyczki, emisja obligacji; operacje finansowe w walucie

obcej) oraz inwestycji finansowych (nabywane aktywów

finansowych w celu osiągnięcia korzyści finansowych

18:26

4

związanych z przyrostem wartości aktywów, uzyskaniem

przychodów w formie odsetek, dywidend, udziałów w

zyskach). Uwidacznia się tu strategia zarządu dotycząca

doboru źródeł finansowania oraz inwestycji finansowych.

C.

Nadzwyczajny

– ukazuje skutki finansowe zdarzeń

nadzwyczajnych, trudnych do przewidzenia, czyli poza

kontrolą jednostki.

D. Wstępnego podziału wyniku finansowego

– na cześć

przynależną budżetowi (bieżąca i odroczona) i pozostającą

w przedsiębiorstwie do podziału. Jest on efektem strategii

podatkowej zarządu.

18:26

5

18:26

KATEGORIE WYNIKU FINANSOWEGO

Wynik ze sprzedaży

– różnica pomiędzy przychodami ze

sprzedaży

netto

i

zrównanych

z

nimi

a

kosztami

działalności

operacyjnej

(wariant

porównawczy).

W

wariacie kalkulacyjnym wyróżnia się dodatkowo wynik

brutto ze sprzedaży (przychody netto ze sprzedaży – koszt

sprzedanych produktów i wartość sprzedanych towarów i

materiałów). Wynik ze sprzedaży uzyskamy, pomniejszając

wynik brutto o koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu

(wariant kalkulacyjny).

6

18:26

Wynik z działalności operacyjnej

– suma wyniku ze sprzedaży

skorygowany o saldo pozostałych przychodów i kosztów

operacyjnych; wynik osiągany w działalności typowej dla

przedsiębiorstwa, niezależnie od jego wyposażenia w kapitał.

Wynik z działalności gospodarczej

– wynik z działalności

operacyjnej powiększony o przychody finansowe i pomniejszony

o koszty finansowe.

Wynik brutto

– wynik z działalności gospodarczej skorygowany

o wynik zdarzeń nadzwyczajnych (zyski – straty nadzwyczajne)

Wynik

netto

–

to

wynik

brutto

po

uwzględnieniu

obowiązkowych zmniejszeń zysku lub zwiększeń straty.

7

KONSTRUKCJA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

18:26

Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i
materiałów
- Koszt sprzedanych produktów i materiałów

POZOIM

OPERACYJNY

= zysk (strata) ze sprzedaży

+ pozostałe przychody operacyjne
- pozostałe koszty operacyjne

= Zysk (strata) z działalności operacyjnej

+ Przychody finansowe
- Koszty finansowe

POZIOM

FINANSOWY

= Zysk (strata) brutto z działalności gospodarczej

+ Zyski nadzwyczajne
- Straty nadzwyczajne

POZIOM

NADZWYCZAJNY

= Zysk (strata) brutto

- Podatek dochodowy
+ Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku

(zwiększenie straty)

= zysk (strata) netto

POZIOM

WSTĘPNEGO

PODZIAŁU WYNIKU

FINANSOWEGO

8

Wariant kalkulacyjny a porównawczy

W zależności od ujęcia kosztów sprzedanych

produktów

RziS

może

być

sporządzany

w

wariancie:

kalkulacyjnym

–

występują

koszty

układu

funkcjonalno–podmiotowego, czyli wg sposobu

odnoszenia

na

jednostkę

wytworzonego

wyrobu/usługi: koszt wytworzenia sprzedanych

produktów, koszty sprzedaży, koszty ogólnego

zarządu

(działania

jednostki

jako

całości,

zarządzania podmiotem)

18:26

9

Wariant kalkulacyjny a porównawczy

porównawczym

- występują koszty układu rodzajowego, czyli wg

rodzaju

zużytych

czynników

produkcji:

amortyzacja,

zużycie

materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty, wynagrodzenie,

ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, pozostałe koszty

rodzajowe.

Wspólny składnik kosztów to wartość sprzedanych towarów i

materiałów.

W wariancie kalkulacyjnym występują przychody netto ze

sprzedaży

produktów

i

materiałów,

a

w

wariancie

porównawczym również elementy zrównane z przychodami

ze sprzedaży, czyli zmiana stanu produktów (zwiększenie –

wartość dodatnia; zmniejszenie wartość ujemna) i koszt

wytworzenia produktów na własne potrzeby.

18:26

10

18:26

11

18:26

12

KATEGORIE PRZYCHODÓW

przychody ze sprzedaży:

produktów – sprzedaż wyrobów i usług związanych z

realizacją statutowych zadań przedsiębiorstwa, czyli

należna

od

odbiorcy

produktu

kwota

netto

–

pomniejszona o rabaty, opusty, skonto oraz należny

podatek VAT

Towarów – sprzedaż składników majątkowych nabytych

w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym; tak

samo ujmowane w obu wersjach sporządzania

i

materiałów

–

sprzedaż

materiałów,

opakowań,

odpadów.

18:26

13

KATEGORIE PRZYCHODÓW

Pozostałe przychody operacyjne – związane z działalnością

socjalną; zbyciem niefinansowych aktywów trwałych;

odpisywanie należności i zobowiązań przedawnionych,

umorzonych,

nieściągalnych;

utratą

wartości

przez

aktywa związane z działalnością operacyjną i ich korektą

(odpisy aktualizujące); utworzeniem i rozwiązaniem, z

wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi;

otrzymanymi

odszkodowaniami,

karami,

grzywnami;

przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie

(np. w

drodze darowizny) aktywów.

18:26

14

KATEGORIE PRZYCHODÓW

Przychody finansowe – dywidendy z tytułu udziałów

w innych jednostkach, zyski ze sprzedaży papierów

wartościowych, odsetki i prowizje od środków na

lokatach, dyskonto potrącone przy zakupie weksli i

pożyczek, dodatnie równice kursowe.

Zyski nadzwyczajne – skutki finansowe zdarzeń

nadzwyczajnych (pożary, powodzie, kradzież)

18:26

15

KATEGORIE KOSZTÓW

Koszty sprzedanych

Produktów – ilość sprzedanych produktów po koszcie

wytworzenia,

Towarów i materiałów – po cenie zakupu

Pozostałe koszty operacyjne – wartość sprzedanych

składników majątku trwałego, opłacone kary,

grzywny, odszkodowania, poniesione kary,

przekazane dary, przedawnione należności

18:26

16

KATEGORIE KOSZTÓW

Koszty finansowe – odsetki i prowizje od

zaciągniętych kredytów i pożyczek, straty na

sprzedaży papierów wartościowych, ujemne

różnice kursowe, utworzenie rezerw na pewne

lub prawdopodobne straty, gdy dotyczą operacji

finansowych

Straty nadzwyczajne – wartość utraconych

składników majątku na skutek pożaru

18:26

17

Analityczny RziS otrzymamy, gdy:

18:26

Pominiemy pozycje szczegółowe

Ustalimy cząstkowe wyniki finansowe:

Wynik z pozostałej działalności operacyjnej (pozostałe

przychody – pozostałe koszty operacyjne),

Wynik z działalności finansowej (przychody – koszty

finansowe)

Ustalimy wskaźniki struktury i dynamiki

W przypadku układu porównawczego zaleca się przeniesienie

zmiany stanu produktów do grupy kosztów działalności

operacyjnej i skorygowanie kosztów rodzajowych ( zwiększenie

stanu produktów odjąć, a zmniejszenie dodać)

18

Analityczny RziS otrzymamy, gdy:

18:26

ujmiemy również elementy podziału wyniku finansowego

(wypłacone dywidendy, zysk zatrzymany, co pozwala na ocenę

polityki dywidend).

Rachunek analityczny będzie zawierał:

•

Składniki obliczeniowe wyniku finansowego – przychody,

koszty, zyski i straty nadzwyczajne, obowiązkowe

zmniejszenia zysku (zwiększenia straty),

•

Poszczególne kategorie wyniku finansowego uzyskana z

określonych rodzajów działalności,

•

Wskaźniki: zmiany – w ujęciu absolutnym i względnym, i

struktury.

19

WSTĘPNA ANALIZA RziS OBEJMUJE:

ustalenie

i

ocenę

zmian

w

poziomie

strumieni

przychodów, kosztów i wyników finansowych – w

wielkościach absolutnych i względnych

(odchylenie

bezwzględne i wskaźniki dynamiki), co pozwala na

ustalenie źródeł osiągniętego wyniku finansowego:

Wzrost lub spadek wyniku finansowego netto zależy

od zmian wyników cząstkowych (osiągniętych na

poszczególnych rodzajach działalności),

Na

poziom

tych

wyników

oddziałują

czynniki

kształtujące

poszczególne

kategorie

kosztów

i

przychodów,

18:26

20

WSTĘPNA ANALIZA RziS OBEJMUJE:

Wskaźniki

dynamik

umożliwiają

określenie

wypływu na wynik w sposób wymierny.

wzrost zysku netto zostanie zaobserwowany w

przypadku

wyższej

dynamiki

przychodów

(ze

sprzedaży, pozostałych przychodów, finansowych)

niż

odpowiadającym

im

kosztom

uzyskania

przychodów,

W warunkach wysokiej inflacji należy dokonywać

korekt, by uwzględnić jej wpływ (porównania nie

tylko w cenach bieżących, ale i stałych),

18:26

21

WSTĘPNA ANALIZA RziS OBEJMUJE:

Zastosowanie cen porównywalnych pozwala na

ustalenie,

czy

wzrost

danej

kategorii,

np.

przychodów, zysków, jest efektem rzeczywistego

postępu, czy mamy do czynienia ze wzrostem

pozornym wywołanym wyższym poziomem cen

(wzrost realny a nie nominalny)

badanie struktury przychodów i kosztów –

Ustalenie i ocenę udziału poszczególnych kategorii

przychodów/kosztów

(a

także

wyników

finansowego) w przychodach ogółem;

18:26

22

WSTĘPNA ANALIZA RziS OBEJMUJE:

Zastosowane wskaźniki struktury określają:

Udział

poszczególnych

rodzajów

przychodów

w

przychodach ogółem – struktura rodzajowa przychodów,

Udział poszczególnych rodzajów kosztów w przychodach –

poziom kosztów: pożądany spadek poziomu wskaźników

Udział poszczególnych rodzajów wyników finansowych w

przychodach – rentowność przychodów; pożądany wzrost

wskaźników

porównanie struktury i dynamik kosztów w odniesieniu do

przychodów stanowi jedne z czynników kształtujących

wynik finansowy, który ulegnie poprawie, gdy przychody

będą rosły szybciej niż koszty

18:26

23

WSTĘPNA ANALIZA RziS OBEJMUJE:

badanie

relacji

występujących

pomiędzy

poszczególnymi kategoriami wyniku finansowego

(zysku /straty)

Zysk z działalności operacyjnej a zysk ze

sprzedaży

Zysk brutto a zysk z działalności operacyjnej

Zysk brutto a zysk ze sprzedaży

Zysk netto a zysk ze sprzedaży

Podatek dochodowy a zysk brutto

18:26

24

WSTĘPNA ANALIZA RziS OBEJMUJE:

18:26

Analiza zysku

w tys. zł

Odsetek zysku

netto

Dynamik

a

WYSZCZEGÓLNIENIE

2009

2008

2009

2008

III. Zysk (strata) brutto ze
sprzedaży (I-II)

219890 193070 670,9% -557,9% 113,89%

VI. Zysk (strata) na sprzedaży
(III-IV-V)

46449

21314

141,7% -61,6% 217,93%

IX. Zysk (strata) z działalności
operacyjnej (VI+VII-VIII)

52600

-26681 160,5%

77,1%

-

197,14%

XII. Zysk (strata) z
działalności gospodarczej
(IX+X-XI)

49324

-35665 150,5% 103,1%

-

138,30%

XIV. Zysk (strata) brutto
(XII+/-XIII)

49324

-35665 150,5% 103,1%

-

138,30%

XVIII. Zysk (strata) netto (XIV-
XV-XVI+/-XVII)

32 776 -34 607 100,0% 100,0% -94,71%

25

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Informuje o przepływach pieniężnych – zdarzeniach, które

wywołały zmiany w stanie środków pieniężnych oraz ich

ekwiwalentów

Dostarcza informacji o sposobie pozyskania i wykorzystania

środków

pieniężnych

przeznaczonych

na

finansowanie

działalności bieżącej, przedsięwzięć inwestycyjnych i obsługi

zadłużenia.

Obowiązek sporządzania rachunku przepływów pieniężnych

spoczywa na podmiotach, których sprawozdania podlegają

badaniu i ogłoszeniu

18:26

30

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Do takich jednostek gospodarczych zaliczamy: spółki

akcyjne, banki i zakłady ubezpieczeń, fundusze

inwestycyjne, fundusze emerytalne, inne jednostki,

biorąc pod uwagę zatrudnienie średnioroczne, sumę

bilansową, przychody netto ze sprzedaży towarów i

produktów oraz operacji finansowych.

Jest istotne przy analizie płynności finansowej,

ponieważ prezentuje zmiany sytuacji finansowej

wywołane przez strumienie pieniężne,

18:26

31

Powala na wyodrębnienie obszarów generujących najwięcej

środków pieniężnych, a także tych, które pochłaniają ich

najwięcej,

Powala na ustalenie czy działalności jest finansowana poprzez

podwyższenie kapitałów własnych, czy zwiększenie zadłużenia

Pokazuje przepływy pieniężne w trzech obszarach działalności:

Operacyjnej

- odnoszące się do podstawowej działalności

podmiotu ustalonej w statucie lub umowie oraz inne rodzaje

działalności

niezaliczane

do

działalności

finansowej

i

inwestycyjnej

18:26

32

Inwestycyjnej - czyli lokacyjnej - związanej z nabywaniem

lub

zbywaniem

składników

aktywów

trwałych

i

krótkoterminowych aktywów finansowych oraz związanych z

nimi korzyści i kosztów

Finansowej – obejmującej operacje pozyskania lub utraty

źródeł finansowania – kapitałów własnych oraz obcych o

charakterze długo- i krótkoterminowym – oraz wszelkie

koszty i korzyści pieniężne z tym związane. Przepływy te

powodują zmiany w rozmiarów i relacji kapitału własnego do

zadłużenia.

18:26

33

Rachunek przepływów pieniężnych w zakresie

działalności operacyjnej może być sporządzany

metodą bezpośrednią lub pośrednią. A pozostałych

dwu rodzajów działalności zawsze metodą

bezpośrednią.

W metodzie bezpośredniej

wykazuje się podstawowe wpływy i wydatki z

operacyjnej działalności. (ewidencja księgowa,

zamiana przychodów i kosztów na przepływy

gotówkowe)

18:26

34

Zaletami tej metody są:

Prezentacja wpływów i wypływów z działalności

operacyjnej

Zawiera informacje przydatne przy do określenie

przyszłych przepływów pieniężnych z tej działalności

Pozwala na weryfikację pozycji pieniężnych w

obiektywny sposób

Wady: bardziej pracochłonna, ponieważ wymaga

dostosowania ewidencji (rozbudowane konta analityczne),

a także dodatkowo jednostki są zobowiązane do

stosowania metody pośredniej.

18:26

35

W metodzie pośredniej

dokonuje się korekt wyniku

finansowego o:

Pozycje,

które

nie

wywołują

zmian

w

stanie

środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów,

Wyniki

z

innych

działalności

(finansowej,

inwestycyjnej),

Do głównych zalet tej metody zaliczamy:

lepiej

obrazuje

zmiany

składników

aktywów

bieżących netto,

18:26

36

Czytelniej obrazuje relacje pomiędzy wynikiem

finansowym

memoriałowym

a

wynikiem

z

działalności operacyjnej – kasowym

Wyraźnie

wykazuje,

że

osiągnięcie

dodatniego

wyniku

finansowego

nie

jest

jednoznaczne

z

posiadaniem środków pieniężnych

Niezależnie od stosowanej metody ogólna kwota

przepływów z działalności operacyjnej jest taka

sama.

18:26

37

Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej

W przypadku metody pośredniej wykazuje się wynik

finansowy netto, który podlega licznym korektom,

co

ma

na

celu

sprowadzenie

wyniku

memoriałowego (na papierze) do postaci kasowej.

Korekty te obejmują:

Koszty

niepieniężne,

wpływające

na

wynik

finansowy,

ale

niepowodujące

wydatków

pieniężnych takie, jak: amortyzacja, utworzone

rezerwy,

18:26

38

Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej

Przychody

i

koszty

związane

z

działalnością

inwestycyjną i finansową, typu: odsetki i udziały w

zyskach, różnice kursowe

Zmiany stanu wybranych pozycji bilansowych, tj.

zapasów, należności i zobowiązań krótkoterminowych

bez

kredytów

i

pożyczek,

czy

rozliczeń

międzyokresowych - zwiększenie (zmniejszenie) stanu

aktywów wykazujemy ze znakiem „-”, a dla pasywów

stosujemy

znaki

przeciwne.

Dotyczą

zmian

zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto.

18:26

39

W metodzie bezpośredniej zestawia się wypływy i wypływy.

Główne kategorie wpływów to: sprzedaż oraz inne związane z

działalnością operacyjną, np. z tytułu podatku VAT, odsetki za

zwłokę w zapłacie należności,

Natomiast wypływy obejmują wydatki związane z działalnością

operacyjną, czyli płatności za dostawy i usługi, wynagrodzenia

netto

(bez

ubezpieczenie,

podatku

dochodowego

i

innych

potrąceń)

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (ZUS, fundusz pracy,

itp.)

Podatki i opłaty o charakterze publiczno-prawnym (podatek od

środków transportu, opłata skarbowa)

18:26

40

18:26

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
(metoda bezpośrednia)

I. Wpływy

1. Sprzedaż

2. Inne wpływy z działalności operacyjnej

II. Wydatki

1. Dostawy i usługi

2. Wynagrodzenia netto

3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne
świadczenia

4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym

5. Inne wydatki operacyjne

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I-II) -
metoda bezpośrednia

41

18:26

(metoda pośrednia)

I. Zysk netto
II. Korekty razem

1. Udział w (zyskach) stratach netto jednostek wycenianych metodą praw
własności
2. Amortyzacja

3. (Zyski) straty z tytułu różnic kursowych
4. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)
5. (Zysk) strata z działalności inwestycyjnej
6. Zmiana stanu rezerw

7. Zmiana stanu zapasów
8. Zmiana stanu należności
9. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i
kredytów
10. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych/Zmiana stanu pozostałych
aktywów

11. Inne korekty

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+/-II) - metoda
pośrednia

42

18:26

B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

I. Wpływy

1. Zbycie wartości niematerialnych i
prawnych oraz rzeczowych aktywów
trwałych

Są to wpływy netto ze

sprzedaży tych
składników

2. Zbycie inwestycji w nieruchomości
oraz wartości niematerialne i prawne
3. Z aktywów finansowych, w tym:

a) w jednostkach powiązanych

- zbycie aktywów finansowych

Akcji, udziałów, innych
papierów wartościowych

- dywidendy i udziały w zyskach
- spłata udzielonych pożyczek długoterminowych
- odsetki
- inne wpływy z aktywów finansowych
b) w pozostałych jednostkach
- zbycie aktywów finansowych
- dywidendy i udziały w zyskach
- spłata udzielonych pożyczek długoterminowych
- odsetki
- inne wpływy z aktywów finansowych

4 . Inne wpływy inwestycyjne

43

18:26

B. Przepływy środków pieniężnych z działalności
inwestycyjnej

II. Wydatki (-)

1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz
rzeczowych aktywów trwałych
2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości
niematerialne i prawne
3. Na aktywa finansowe, w tym:

a) w jednostkach powiązanych
- nabycie aktywów finansowych
- udzielone pożyczki długoterminowe
b) w pozostałych jednostkach
- nabycie aktywów finansowych
- udzielone pożyczki długoterminowe

4. Inne wydatki inwestycyjne

III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-
II)

44

18:26

C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej

I. Wpływy (pozyskanie kapitału własnego i obcego)

1. Wpływy netto z emisji akcji (wydania udziałów) i innych
instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału
2. Kredyty i pożyczki
3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
4. Inne wpływy finansowe

III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)

Informują o wysokości wydatków poniesionych na

powiększenie

zasobów

majątkowych,

które

trwale

pozostają

w

dyspozycji

podmiotu

i

umożliwiają

wypracowanie

zysku

i

wpływ

środków

do

przedsiębiorstwa.

45

18:26

II. Wydatki (-)

1. Nabycie akcji (udziałów) własnych
2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
3. Inne, niż wpłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału
zysku
4. Spłaty kredytów i pożyczek
5. Wykup dłużnych papierów wartościowych
6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych
7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
8. Odsetki
9. Inne wydatki finansowe

III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)

46

18:26

D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/-B.III+/-C.III)

E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:
- zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic
kursowych
F. Środki pieniężne na początek okresu

G. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym:

- o ograniczonej możliwości dysponowania

Środki pieniężne na koniec okresu

To stan środków pieniężnych i innych aktywów

pieniężnych wykazywanych w bilansie w pozycji:

aktywa obrotowe, inwestycje krótkoterminowe,

środki pieniężne

47

Wstępna analiza rachunku przepływów pieniężnych

umożliwia, w ramach „czytania” rachunku:

Określenie podstawowych źródeł pozyskania środków

pieniężnych

Określenie kierunków ich rozdysponowania

Wychwycenie

nieprawidłowości

w

gospodarowaniu

środkami pieniężnymi w podmiocie gospodarczym

Określenie kierunków pogłębionej analizy

18:26

48

Wstępna analiza rachunku przepływów pieniężnych umożliwia, w ramach
„czytania” rachunku:

Wstępną analizę RPP obejmuje badanie stanu środków pieniężnych

z

3

rodzajów

działalności

(operacyjnej,

inwestycyjnej,

finansowej):

znak „+” oznacza dodatnie przepływy, czyli wygenerowanie

nadwyżki środków lub pozyskanie środków z zewnątrz

znak „-” przepływy ujemne, tj. niedobór środków lub strumień

wydatków w danym obszarze.

18:26

Rodzaj działalności

Przypadek

1

2

3

4

5

6

7

8

Operacyjna

+

+

+

+

-

-

-

-

Inwestycyjna

+

-

+

-

+

-

+

-

finansowa

+

-

-

+

+

+

-

-

Suma O+I+F

„+” lub „-”

49

Przedsiębiorstwo wygenerowało dodatnie przepływy na wszystkich trzech

rodzajach działalności i zostały one skumulowane na koncie,

Charakterystyczny dla przedsiębiorstw o dużej płynności, które mogą

przygotowywać

się

do

realizacji

nowych

przedsięwzięć

(przyszłe

inwestycje) lub przejęcia innych podmiotów (rozwój zewnętrzny) albo

głębszej restrukturyzacji,

W

przypadku

firm

dojrzałych

świadczy

o

braku

możliwości

reinwestowania gotówki, która jest wówczas wypłacana w postaci

dywidendy specjalnej.

Wariant ten jest rzadko spotykany w praktyce.

18:26

Rodzaj działalności

1

N.p.

Operacyjna

+

150

Inwestycyjna

+

100

finansowa

+

80

Przepływy pieniężne netto

+

330

Stan środków na początek okresu

70

Stan środków na koniec okresu

400

50

Charakterystyczny dla przedsiębiorstw o wysokiej rentowności,

Dodatnie przepływy pieniężne netto z całokształtu działalności oznaczają, że

nadwyżka z działalności operacyjnej jest wystarczająca do prowadzenie

działalności (pokrycie wydatków na inwestycje), a także do obsługi i spłaty

kapitałów (regulowanie zobowiązań – wierzyciele i właściciele)

Natomiast w sytuacji, gdy przepływy z działalności inwestycyjnej i finansowej

są wyższe niż nadwyżka z działalności operacyjnej, to firma korzysta ze

środków zakumulowanych w okresach wcześniejszych (uszczuplenie środków

posiadanych na koncie). Może to świadczyć o trudnościach finansowych,

które mogą być przejściowe lub nie.

18:26

Rodzaj działalności

2

a

b

Operacyjna

+

400

250

Inwestycyjna

-

-350

-350

finansowa

-

-20

- 20

Przepływy pieniężne netto

+/-

+ 30

- 120

Stan środków na początek okresu

150

150

Stan środków na koniec okresu

180

30

51

Firma uzyskała nadwyżkę z działalności operacyjnej oraz inwestycyjnej i

przeznaczyła te środki na spłatę długów, pomniejszając środki, jakie

posiadała na początku roku.

Wariant ten, ze względu na dodatnie saldo z działalności inwestycyjnej, może

być interpretowany:

Pozytywnie, gdy saldo jest efektem przeprowadzanej w przedsiębiorstwie

restrukturyzacji – pozbywanie się aktywów trwałych generujących słaby

strumień operacyjny,

Negatywnie w przypadku, gdy podmiot ma trudności z regulowaniem

zobowiązań z wpływów z działalności operacyjnej. Wówczas firma, by

pokryć

wydatki

związane

działalnością

finansową

(zwrot,

obsługa

zadłużenia), wyprzedaje składniki aktywów trwałych.

18:26

Rodzaj działalności

3

Operacyjna

+

100

Inwestycyjna

+

200

finansowa

-

-200

Przepływy pieniężne netto

-100

Stan środków na początek okresu

170

Stan środków na koniec okresu

70

52

Charakterystyczny dla przedsiębiorstw rozwijających się.

Inwestycje są finansowane z gotówki operacyjnej, środków pozyskanych z działalności finansowej

oraz skumulowanych wcześniej na koncie.

Mówimy

o

silnym

rozwoju

przedsiębiorstwa,

gdy

gotówka

operacyjna

pochodzi

z

wygospodarowanego zysku i amortyzacji – realizacja inwestycji inwestycje lub restrukturyzacja

Środki uwolnione z działalności operacyjnej przesunięto na finansowanie nowych produktów lub

technologii (restrukturyzacja produktowa lub technologiczna)

Nadwyżka z działalności operacyjnej nie jest wystarczająca, by sfinansować wydatki

inwestycyjne.

Występujący niedobór środków jest pokrywany ze źródeł zewnętrznych (dz. finansowa). Podmiot

jest korzystnie postrzegany na rynku finansowym (kredytodawcy i inwestorzy)

Uważa się, że jest to wariant bezpieczny i najbardziej poprawny

18:26

Rodzaj działalności

4

Operacyjna

+

350

Inwestycyjna

-

- 500

finansowa

+

100

Przepływy pieniężne netto

-50

Stan środków na początek okresu

150

Stan środków na koniec okresu

100

53

Niedobór środków z działalności operacyjnej może wskazywać na dynamiczny rozwój

sprzedaży – znaczne potrzeby sfinansowania przyrostu zapasów i należności w sytuacji

gdy zysk i amortyzacja kształtują się na względnie niskim poziomie

Deficyt środków z działalności operacyjnej jest pokrywany środkami ze sprzedaży

aktywów oraz pozyskanymi z zewnątrz

Występowanie finansowania zewnętrznego świadczy o pozytywnej ocenie perspektyw

rozwojowych, w przeciwnym razie kapitałodawcy nie użyczyliby środków firmie.

Zewnętrznym źródłem finansowanie będę: zaciągnięte kredyty, pożyczki lub podwyższenie

kapitału własnego (np. emisja akcji)

Zaufanie kredytodawców i inwestorów świadczy o przejściowych trudnościach

finansowych podmiotu – brak obaw przy powierzaniu środków finansowych

18:26

Rodzaj działalności

5

Operacyjna

-

- 360

Inwestycyjna

+

300

finansowa

+

150

Przepływy pieniężne netto

+

90

Stan środków na początek okresu

10

Stan środków na koniec okresu

100

54

Niedobór gotówki z działalności operacyjnej jest niewielki

Przedsiębiorstwo się rozwija, o czym świadczą wydatki inwestycyjne – pokrywane z

środków pozyskanych z działalności finansowej (zwiększenie kapitałów własnych i obcych)

Poziom środków pozyskanych przewyższa środki wydatkowane – akumulacja części

środków i zwiększenia stanu na koniec okresu

Nadwyżka wydatków na wypływami z działalności operacyjnej i inwestycyjnej jest

finansowana ze środków zewnętrznych

Wariant charakterystyczny dla przedsiębiorstw młodych, rozwojowych , o dobrych

rokowaniach na przyszłość

Kredytodawcy i właściciele dobrze oceniają perspektywy rozwojowe podmiotu i angażują

środki finansowe bez obaw

18:26

Rodzaj działalności

6

Operacyjna

-

-30

Inwestycyjna

-

-320

finansowa

+

400

Przepływy pieniężne netto

50

Stan środków na początek okresu

30

Stan środków na koniec okresu

80

55

Niedobory środków z działalności operacyjnej oraz wydatki związane ze spłatą zadłużenia zostały pokryte

środkami uwolnionymi z aktywów obrotowych.

Taka konfiguracja może świadczyć o trudnościach finansowych podmiotu, który pozbywa się składników

majątku, by spłacić zobowiązania

Niedobory gotówki w działalności operacyjnej mogą oznaczać wzrost aktywności gospodarczej (przyrost

zapasów i należności), choć brakuje źródeł jej sfinansowania

Podmiot zadłużony, w związku z realizacją inwestycji, musi spłacać długi, a jednocześnie nie generuje

nadwyżek z działalności operacyjnej, więc uwalnia środki, zbywając aktywa trwałe, oraz korzysta ze

wcześniej zakumulowanych

Niedobory w działalności operacyjnej mogą być spowodowane poważna stratą odnotowaną na tym rodzaju

działalności lub znacznym przyrostem aktywów obrotowych

Problemy podmiotu mogą być poważne, gdy jest ono zmuszone do upłynnienia aktywów.

18:26

Rodzaj działalności

7

Operacyjna

-

-450

Inwestycyjna

+

500

finansowa

-

-350

Przepływy pieniężne netto

-300

Stan środków na początek okresu

350

Stan środków na koniec okresu

50

56

Wygenerowano ujemny poziom gotówki na każdym z trzech rodzajów

działalności

Inwestowanie

i

spłata

zadłużenia

odbywały

się,

pomimo

że

niewygenerowano nadwyżki z działalności operacyjnej, co było możliwe w

przypadku

posiadania

środków

zgromadzonych

w

okresach

wcześniejszych

Utrzymywanie się takiej sytuacji w dłuższym okresie może doprowadzić

do bankructwa przedsiębiorstwa

18:26

Rodzaj działalności

8

Operacyjna

-

-100

Inwestycyjna

-

-150

Finansowa

-

-90

Przepływy pieniężne netto

-240

Stan środków na początek okresu

300

Stan środków na koniec okresu

60

57

Na podstawie wstępnej analizy rachunku

przepływów pieniężnych można określić:

Jakie były źródła gotówki z działalności operacyjnej (wpływ

wyniku finansowego i amortyzacji oraz zmian w

zaangażowaniu środków w działalność bieżącą na poziom

środków pieniężnych)

Relację gotówki z działalności operacyjnej do wpływów

łącznych

Źródła pochodzenia wpływów z działalności finansowej

(emisja akcji, obligacji, kredyt, pożyczka)

18:26

58

Które źródło wpływów było wiodące i jaki będzie

to miało konsekwencje dla kondycji finansowej

podmiotu

Na co zostały przeznaczone środki pozyskana w

ramach działalności finansowej (wydatki na

działalność bieżącą a rozwojową)

Czy w przedsiębiorstwie były realizowane

inwestycje oraz na jaki okres były zaangażowane

środki

18:26

59

Wstępna analiza rachunku przepływów pieniężnych obejmuje

także, podobnie jak w przypadku analizy bilansu i RZiS:

1.

ANALIZĘ

POZIOMĄ

-

badanie

zmian

poszczególnych

pozycji

rachunku

przepływów

pieniężnych.

Zróżnicowane

tempo

zmian

tych

wielkości wyjaśnia przyczyny odchyleń w strukturze

przepływów,

pozwala

wnioskować

i

budować

prognozy odnośnie tempa rozwoju firmy i źródeł

finansowania.

18:26

60

Wstępna analiza rachunku przepływów pieniężnych obejmuje

także, podobnie jak w przypadku analizy bilansu i RZiS:

2. ANALIZĘ PIONOWĄ

– badanie struktury wpływów i

wydatków. Obserwowane zmiany ukazują faktyczną

sytuację

przedsiębiorstwa.

Ze

względu

na

to,

że

większość wpływów i wypływów oraz występującą

rozbieżność czasową pomiędzy ponoszeniem nakładów

inwestycyjnych a osiągniętymi efektami oraz sięganiem

po kapitały obce (zagospodarowanie przyszłych zysków)

analiza ta powinna obejmować okresy 3-5 letnie.

Główne źródło wpływów to działalność operacyjna.

18:26

61

18:26

Przepływy pien. z dz. operacyjnej to rezultat operacji

gospodarczych generujących nadwyżkę finansową

(wynik finansowy + amortyzacja). Nadwyżka ta może

ulec

zwiększeniu

poprzez

uwolnienie

gotówki

z

aktywów obrotowych lub zwiększenie zobowiązań

spontanicznych lub zagospodarowana w związku ze

wzrostem

aktywów

obrotowych

lub

spłatę

zobowiązań krótkoterminowych

62

18:26

3. WSTĘPNĄ ANALIZĘ WSKAŹNIKOWĄ – określenie

relacji

pomiędzy

przepływami

z

poszczególnych

rodzajów działalności:

Dodatnią

gotówkę

operacyjną

porównujemy

z

ujemnymi

przepływami

z

działalności

inwestycyjnej i finansowej (angażowanie środków)

Ujemną gotówkę z dz. operacyjnej z dodatnimi

przepływami z dz. inwestycyjnej i finansowej, które

mogły być źródłem pokrycia niedoborów.

63

Korekty

zysku

netto

(metoda

pośrednia)

mogą

powodować jego zwiększenia lub zmniejszenia, co

determinuje poziom łącznej gotówki operacyjnej. Część

tych

środków

jest

angażowana

w

działalność

podstawową

–

finansowanie

przyrostu

zapasów,

należności czy spłatę zobowiązań. Skorygowany zysk

netto i amortyzacja może być także zasilony gotówką

uwolnioną z aktywów obrotowych (spadek zapasów,

należności, rozliczeń mo) lub środkami obcym (wzrost

zobowiązań

krótkoterminowych).

Zatem

często

występuje

rozbieżność

pomiędzy

przepływami

pieniężnymi z dz. operacyjnej:

18:26

64

1. a poziomem wyniku finansowego netto,

18:26

Kategoria

Przypadek

1

2

3

4

Wynik

finansowy netto

+

+

-

-

Przepływy

pieniężne netto

z dz.

operacyjnej

+

-

+

-

65

Przedsiębiorstwo

osiągnęło

dodatni

wynik

finansowy netto (wynik memoriałowy)

Wygenerowało nadwyżkę środków z działalności

operacyjnej (dodatni wynik kasowy)

Wariant najlepszy, ponieważ wynik memoriałowy i

kasowy jest dodatni

18:26

Kategoria

Przypadek

1

Wynik finansowy netto

+

Przepływy pieniężne netto z dz.

operacyjnej

+

66

Przedsiębiorstwo osiągnęło dodatni wynik finansowy netto

(wynik memoriałowy)

Podmiot

zgłasza

zapotrzebowanie

na

gotówkę

z

działalności

operacyjnej,

generuje

ujemne

przepływy

pieniężne

Osiągnęło zysk na papierze, ale cierpi na niedobory gotówki –

wariant najgorszy. Pomimo że jest rentowne, mogą wystąpić

problemy z regulowaniem zobowiązań (utrata płynności)

18:26

Kategoria

Przypadek

2

Wynik finansowy netto

+

Przepływy pieniężne netto z dz.

operacyjnej

-

67

Przedsiębiorstwo ponosi stratę netto

Została

wypracowana

nadwyżka

środków

z działalności operacyjnej (dodatnie przepływy)

Wariant lepszy w krótkim okresie niż wariant 2.,

ponieważ pomimo ujemnego wyniku memoriałowego,

przedsiębiorstwo

wygenerowało

nadwyżkę

z

dz.

Podstawowej. Jest deficytowe, ale ma środki na

spłatą zobowiązań

18:26

Kategoria

Przypadek

3

Wynik finansowy netto

-

Przepływy pieniężne netto z dz.

operacyjnej

+

68

Przedsiębiorstwo ponosi stratę netto

Podmiot zgłasza zapotrzebowanie na gotówkę

z

działalności

operacyjnej,

generuje

ujemne

przepływy pieniężne

Wariant najgorszy: zarówno strata „na papierze”,

jak i „w kieszeni”

18:26

Kategoria

Przypadek

4

Wynik finansowy netto

-

Przepływy pieniężne netto z dz.

operacyjnej

-

69