d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Organizacja działalności
handlowej na rynkach
zagranicznych
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
zagranicznych
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Organizacja działalności
handlowej na rynkach
zagranicznych
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
zagranicznych
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Rynek
• otoczenie ekonomiczne, w którym zawierane są
transakcje handlowe
• rozpoznanie tego otoczenia stanowi warunek
powodzenia przedsięwzięcia, jakim jest sprzedaż
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
powodzenia przedsięwzięcia, jakim jest sprzedaż
lub kupno towarów
• zbiorowość
podmiotów
gospodarujących
reprezentujących popyt lub podaż
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Klasyfikacja rynku
1. zasięg geograficzny rynku
2. przedmiot obrotu na rynku
3. stopień zorganizowania rynku
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
3. stopień zorganizowania rynku
4. relacja pomiędzy popytem i podażą na rynku
5. zakres swobody w realizowaniu transakcji na
rynku
6. wzajemne zależności pomiędzy rynkami
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
1. Zasięg geograficzny rynku
• rynek lokalny
• rynek regionalny
• rynek krajowy (wewnętrzny)
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• rynek międzynarodowy
• rynek światowy
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
2. Przedmiot obrotu na rynku
• rynek dóbr konsumpcyjnych
• rynek dóbr inwestycyjnych
• rynek usług
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• rynek ubezpieczeń
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
3. Stopień zorganizowania rynku
• rynek formalny
• rynek nieformalny
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
4. Relacja pomiędzy popytem i
podażą na rynku
• rynek sprzedawcy = popyt > podaż
• rynek nabywcy = popyt < podaż
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
5. Zakres swobody w
realizowaniu transakcji na rynku
• rynek wolny
• rynek reglamentowany
• rynek szary
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• rynek szary
• rynek czarny
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
6. Wzajemne zależności
pomiędzy rynkami
• rynek pierwotny
• rynek wtórny
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Zasady rynku formalnego:
Określony:
1.
czas
2.
miejsce
3.
regulamin zawierania transakcji
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
3.
regulamin zawierania transakcji
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Rynki formalne:
• giełda
• aukcja
• targi
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• targi
• wystawy
• przetargi
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Giełda
• spotkanie handlowe zorganizowane w określonym
miejscu i czasie
• sprzedawane są ściśle określone towary
• ceny ogłaszane są w postaci notowań
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• ceny ogłaszane są w postaci notowań
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Giełda
• towarów
• usług
• papierów wartościowych
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• walorów
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Giełda towarowa
• towary masowe o wspólnych cechach typowych,
np. zboża, metale, rośliny przemysłowe, towary
pochodzenia zwierzęcego
• brak konieczności fizycznego przedstawienia
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• brak konieczności fizycznego przedstawienia
towarów, wystarczą próbki
• faktyczny zakup lub sprzedaż towaru
• przeniesienie prawa własności ze sprzedającego
na kupującego
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Giełda towarowa – rodzaje
transakcji
• transakcje rzeczywiste(efektywne)
• transakcje spekulacyjne terminowe (futures)
• transakcje zabezpieczające (hedgingowe)
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Giełda towarowa – transakcje
terminowe
• spekulacyjne
/przewidywanie cen towarów/
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• zabezpieczające (hedgingowe)
/zabezpieczają przed zmianami cen/
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Giełda towarowa
CBOT - Chicago Board of Trade, pierwsza giełda
towarowa – Chicago, 1848 rok (początkowo kontrakty
na mąkę i siano)
CME – Chicago Mercantile Exchange, istnieje od
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
CME – Chicago Mercantile Exchange, istnieje od
1898 roku, założona jako Chicago Butter and Egg
Board
2007 rok = CBOT + CME
WGT S.A. – Warszawska Giełda Towarowa, powstała
w 1995 roku, zajmuje się sektorem walutowym,
krótkoterminowych stóp procentowych, towarowym
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Aukcja
• zorganizowana forma sprzedaży (na zasadzie
licytacji), publiczna sprzedaż towarów
zindywidualizowanych, nie poddających się
standaryzacji
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
standaryzacji
• przeprowadzana gdy wielu potencjalnych
nabywców zainteresowanych jest jednym towarem
• sprzedaż towarów których wartość ciężko z góry
ustalić, np. kwiaty, antyki, obrazy etc.
• oferty zgłaszane ustnie, telefonicznie,
elektronicznie
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Rodzaje aukcji
aukcja
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
angielska
(klasyczna)
holenderska
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Aukcja angielska
• licytacja w systemie zwyżkowym
• rozpoczyna
sie
od
ceny
wywoławczej
-
najniższej, możliwej do zaakceptowania przez
sprzedającego.
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
sprzedającego.
•
towar nabywa ten, który pierwszy zgłosi chęć
zakupu po najwyższej, zgłoszonej cenie
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Aukcja holenderska
• licytacja w systemie zniżkowym
• nabywcą
na
aukcji
zostaje
kupujący,
który
pierwszy zgłosi chęć zakupu w czasie, gdy cena
towaru jest stopniowo obniżana od poziomu ceny
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
towaru jest stopniowo obniżana od poziomu ceny
maksymalnej ustalonej przez aukcjonera
• towar może być wycofany ze sprzedaży jeśli
przekroczona zostanie cena minimalna ustalona
przez sprzedającego
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Aukcja
aukcja
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
regularna
nieregularna
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Targi
• miejsce spotkań podaży i popytu,
• organizowane przez stronę podaży,
• eksponaty wystawiane są jako oferta,
• produkty przemysłu maszynowego,
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• organizowane w określonym miejscu, czasie,
Funkcje:
• kreatora rynku,
• informacyjno - reklamowa
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Targi
MTP – Międzynarodowe Targi Poznańskie
istnieją od roku 1921,
organizują kilkadziesiąt wydarzeń targowych
,
(Gardenia, Poznań Media EXPO)
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
MTG S.A. – Międzynarodowe Targi Gdańskie
istnieją od 1989 roku
(Amberif, Ciepły Bałtyk, Jarmark św. Dominika)
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Wystawy
• miejsce spotkania podaży i popytu,
• organizowane głownie przez stronę podaży
• eksponaty wystawiane są na pokaz,
informacyjnie
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
informacyjnie
• EXPO - Wystawą Światowa – nazwa cyklicznych
ekspozycji, na których prezentowany jest
dorobek kulturalny, naukowy i techniczny
poszczególnych krajów
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Ź
ródła:
Podstawy handlu zagranicznego pod red. Hanny Treder
Handel zagraniczny organizacja i technika pod red. Jana
Rymarczyka
www.mtp.pl
www.mtgsa.com.pl
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Formy międzynarodowych
obrotów handlowych
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
obrotów handlowych
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Pośrednicy
działający na cudzy rachunek i
w cudzym imieniu
działający na cudzy rachunek i
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
działający na cudzy rachunek i
we własnym imieniu
działający na własny rachunek
i we własnym imieniu
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Pośrednicy:
• agent
• dealer
• dystrybutor
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• dystrybutor
• komisant
• makler
• broker
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Agent
• osoba fizyczna, osoba prawna działająca w
cudzym imieniu i na cudzy rachunek
• działa na podstawie umowy agencyjnej
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• otrzymuje prowizję za stałe pośrednictwo w
zawieraniu i wykonywaniu umów
• brak służbowego podporządkowania w
stosunku do zleceniodawcy
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Agent
a) pośrednik ( nie może składać oświadczeń woli
ani zawierać umów w imieniu kupca)
b) przedstawiciel
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Agent
a) zwykły (działa na rzecz kontraktacji
określonych towarów)
b) generalny
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
b) generalny
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Agent
a) bez wyłączności
b) wyłączny
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Umowa agencyjna, KC
Art. 758 [Pojęcie] § 1. Przez umowę agencyjną
przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w
zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do
stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem,
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem,
przy zawieraniu z klientami umów na rzecz
dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do
zawierania ich w jego imieniu.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Umowa agencyjna, KC, c.d.
§ 2. Do zawierania umów w imieniu dającego
zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń
agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do
tego umocowanie.
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
tego umocowanie.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Wynagrodzenie agenta
Art. 758[1] [Wynagrodzenie, prowizja] § 1. Jeżeli
sposób wynagrodzenia nie został w umowie
określony, agentowi należy się prowizja.
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
§ 2. Prowizją jest wynagrodzenie, którego wysokość
zależy od liczby lub wartości zawartych umów.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Wynagrodzenie agenta, c.d.
§ 3. Jeżeli wysokość prowizji nie została w
umowie określona, należy się ona w wysokości
zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego
rodzaju, w miejscu działalności prowadzonej
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
rodzaju, w miejscu działalności prowadzonej
przez agenta, a w razie niemożności ustalenia
prowizji w ten sposób, agentowi należy się
prowizja w odpowiedniej wysokości,
uwzględniającej wszystkie okoliczności
bezpośrednio związane z wykonaniem zleconych
mu czynności.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Dealer
działa we własnym imieniu, na własny rachunek i
własne ryzyko
kupiec (importer), który od producenta
(eksportera) uzyskał wyłączne prawa na danym
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
(eksportera) uzyskał wyłączne prawa na danym
rynku
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Dystrybutor
hurtownik, działa na własny rachunek, we
własnym imieniu
przedsiębiorstwa nie dysponują własną siecią
sprzedaży => dystrybutor
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
sprzedaży => dystrybutor
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Komisant
• działa na cudzy rachunek, w imieniu własnym
• nabywa bądź sprzedaje towar
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• ma prawo do rozporządzania towarem
• wynagradzany prowizją
• cenę towaru ustala komitent
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Umowa komisu
Art. 765 [Pojęcie] Przez umowę komisu
przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się
za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie
działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub
sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek
dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu
własnym.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Wynagrodzenie komisanta
Art. 772 [Wymagalność prowizji] § 1. Komisant
nabywa roszczenie o zapłatę prowizji z chwilą,
gdy komitent otrzymał rzecz albo cenę. Jeżeli
umowa ma być wykonywana częściami, komisant
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
umowa ma być wykonywana częściami, komisant
nabywa roszczenie o prowizję w miarę
wykonywania umowy.
§ 2. Komisant może żądać prowizji także wtedy,
gdy umowa nie została wykonana z przyczyn
dotyczących komitenta.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Ź
ródła
• Handel zagraniczny organizacja i technika pod
red. Jana Rymarczyka
• Podstawy handlu zagranicznego pod red. Hanny
Treder
• Kodeks Cywilny
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• Kodeks Cywilny
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
ZWYCZAJE I FORMUŁY
HANDLOWE
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
HANDLOWE
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
zwyczaj/uzans/formuła
zwyczaj handlowy
- ……
uzans handlowy
- ……
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
uzans handlowy
- ……
formuła handlowa
- ……
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
PRZEDMIOT REGULACJI
potrzeba regulacji, standaryzacji dotyczy głównie
zagadnień techniczno – handlowych transakcji HZ,
np.:
- przedmiotu transakcji
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
- przedmiotu transakcji
- jakości towaru
- rodzaju opakowania
- ceny
- warunków i terminów dostaw
- zasad rozliczania transakcji
- rozstrzygania sporów
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
FORMUŁY HANDLOWE
stworzone przez ICC International Chamber of
Commerce, czyli Międzynarodową Izbę Handlową
najczęściej
spotykane
kombinacje
szczegółów
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
najczęściej
spotykane
kombinacje
szczegółów
zobowiązań
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
ZWYCZAJ HANDLOWY
ustalona forma postępowania lub interpretacji,
powstaje samoistnie,
funkcjonuje w ramach branży lub szerzej,
nie może być sprzeczny z normami prawnymi
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
nie może być sprzeczny z normami prawnymi
bezwzględnie obowiązującymi,
uzupełnia postanowienia umowne, nie może ich
zmieniać,
ma pierwszeństwo przed normami o charakterze
dyspozytywnym.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
ZWYCZAJ HANDLOWY – ZASIĘG
GEOGRAFICZNY
zwyczaj
handlowy
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
powszechny
krajowy
regionalny
miejscowy
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
UZANS HANDLOWY
zwyczaj
handlowy
stwierdzony,
potwierdzony,
zalecony do realizacji, przez cieszącą się uznaniem
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
zalecony do realizacji, przez cieszącą się uznaniem
instytucję np. ICC.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
INCOTERMS 2000
opracowane przez Międzynarodową Izbę
Handlową w Paryżu
zbiór reguł dla interpretacji 13 formuł handlowych
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
zbiór reguł dla interpretacji 13 formuł handlowych
używanych w HZ
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
INCOTERMS 2000
gestia transportowa
przejście ryzyka
podział kosztów
formalności związane z eksportem i importem
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
formalności związane z eksportem i importem
towaru
dostawa towaru zgodnie z umową i odpowiednim
dowodem zgodności
zapłata za towar
inne zobowiązania – dok. transportowe, kontrola
przedwysyłkowa, pakowanie, znakowanie…
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
INCOTERMS 2000
LOCO – sprzedający wydaje towar
przewoźnikowi podstawionemu przez
kupującego w wyznaczonym miejscu
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
FRANCO – sprzedający wydaje towar
kupującemu w miejscu przeznaczenia
pokrywając koszty jego pakowania, załadunku,
oraz nadania do miejsca przeznaczenia
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
INCOTERMS 2000
International Commercial Terms
GRUPA E
GRUPA F
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
GRUPA F
GRUPA C
GRUPA D
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
COMBITERMS 2000
1949 r. – Międzynarodowa Izba Handlowa w
Paryżu razem z Międzynarodową Federacją
Zrzeszeń Spedytorów FIATA stworzyło terminy
stosowane przy przewozach towarów drogą
kontenerową
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
kontenerową
• bardziej szczegółowe od Incoterms
• mają charakter fakultatywny
• zawierają 23 formuły
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
RAFTD 1941
Revised American Foreign Trade Definitions
Amerykańskie Znowelizowane Definicje Handlu
Zagranicznego
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
regulują obroty HZ Stanów Zjednoczonych, do USA
można jednak stosować INCOTERMS
ogłoszone w 1919 r., znowelizowane w 1941 r.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
REGUŁY YORKU I ANTWERPII 1994
zasady ustalania wypadków awarii wspólnej i sposobu
jej rozliczania
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
Kodeks morski, Dz.U.2001 nr 138 poz. 1545
Tytuł VII – Wypadki morskie
DZIAŁ I – Awaria wspólna
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
AWARIA WSPÓLNA WG.
KODEKSU MORSKIEGO
Art. 250. § 1. Awarię wspólną stanowią
nadzwyczajne poświęcenia lub wydatki poniesione
rozmyślnie i rozsądnie w celu ratowania statku,
ładunku na nim przewożonego oraz frachtu ze
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
ładunku na nim przewożonego oraz frachtu ze
wspólnego dla nich niebezpieczeństwa.
§ 2. Do awarii wspólnej zalicza się tylko te straty,
które są bezpośrednim następstwem aktu awarii
wspólnej. Strat pośrednich, jak straty z przestoju lub z
różnicy cen, nie zalicza się do awarii wspólnej.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
AWARIA WSPÓLNA C.D.
Art. 251. Wydatek nadzwyczajny poniesiony zamiast
wydatku, który podlegałby zaliczeniu do awarii
wspólnej, zalicza się do awarii wspólnej, lecz tylko do
wysokości wydatku zastąpionego.
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
wysokości wydatku zastąpionego.
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
REGUŁY HASKIE
zasady określania odpowiedzialności stron z
tytułu konosamentu
konosament:
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
dokument przewozowy w transporcie drogą
morską
zbywalne potwierdzenie zawarcia umowy
przewozu drogą morską
wystawiany w kilku egzemplarzach
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
JEDNOLITE ZASADY I UZANSE
DOT.AKREDYTYW
DOKUMENTOWYCH
zasady dotyczące:
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
rodzajów akredytyw
zakresu odpowiedzialności banków
wymaganych dokumentów
interpretacji terminów
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
REGUŁY WARSZAWSKO –
OXFORDZKIE 1932
wykładnia formuły CIF – opracowana w
Warszawie i Oksfordzie
propozycja norm umownych do wykorzystania w
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
propozycja norm umownych do wykorzystania w
umowie sprzedaży
obecnie nie mają zastosowania
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
OGÓLNE WARUNKI DOSTAW
RWPG
stosowane w handlu pomiędzy krajami dawnej
RWPG (Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej)
25 I 1949 – 28 czerwca 1991
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
25 I 1949 – 28 czerwca 1991
od 1990 r. charakter fakultatywny
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
ZWYCZAJE I UZNASE DOT.
ILOŚCI TOWARU
towary masowe:
przybliżenia „circa”, „about”
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
towary jednostkowe:
ilość w sztukach
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
Opusty od różnic ilościowych -
refakcje
• calo – decalo –
gorsza jakość, brakuje
pełnej miary w sztuce materiału
• fusti –
zanieczyszczenia ciałami obcymi
• leakage –
wyciek płynu z opakowań
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• leakage –
wyciek płynu z opakowań
• decort –
brakuje pełnej miary w każdej
sztuce towaru
• besemschon –
przyleganie lepkich towarów
do opakowania
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
ZWYCZAJE I UZANSE DOT.
TERMINÓW DOSTAW
1. bezpośrednio wyrażające datę
2. określenie zwyczajowe dla okresu
dostawy
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
dostawy
3. ustalenie upływu czasu od
określonego momentu
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
BEZPOŚREDNIE OKREŚLENIE
DATY DOSTAWY
•
PRIMO
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
•
MEDIO
•
ULTIMO
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
ZWYCZAJOWE OKREŚLENIE
OKRESU DOSTAWY
• między 20.11.2005 a 25.11.2005
• w ciągu miesiąca (tygodnia) od 20.11.2005
• w ciągu miesiąca - września
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• na początku miesiąca
• w środku miesiąca
• na koniec miesiąca
• w ciągu kwartału
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
OKRES DOSTAWY C.D.
• dostawa pierwszym statkiem (liniowym
wyruszającym do danego portu)
• dostawa pierwszym statkiem (po odmarznięciu
portu)
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• IMMEDIATELY
• PROMPT
• ASAP
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
USTALENIE UPŁYWU CZASU
• od otwarcia akredytywy
• od wpłacenia zaliczki
• od nadesłania instrukcji wysyłkowej
• od potwierdzenia zamówienia
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
• od potwierdzenia zamówienia
• od podpisania kontraktu
akredytywa dokumentowa:
płatność na rzecz eksportera (przez bank
otwierający akredytywę) na zlecenie importera w
zamian za dokumenty złożone przez eksportera
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
M
S
G
N
S
L
2
00
9/
20
10
ZWYCZAJE DOT. JAKOŚCI I
KONDYCJI TOWARÓW
•
FFQ
- najlepsza pierwsza jakość
•
SSQ
- wysoka jakość
•
GFQ
- dobra jakość
M
ię
d
zy
n
ar
o
d
o
w
e
tr
an
sa
kc
je
g
o
sp
o
d
ar
cz
e
•
GFQ
- dobra jakość
•
FAQ
- średnia rzetelna jakość
•
OIQ
- zwyczajna niższa jakość
•
DBQ
- gorsza jakość
•
ALF
- all faults
•
TTQ
- tell quelle