Ból i cierpienie

Ból i cierpienie są w naszym  życiu nieuniknione, choć każdy człowiek wolałby pewnie, żeby ich nie 
doświadczać. To dzięki nim jesteśmy w stanie docenić chwile szczęścia i beztroski. Ludzie próbują pojąć 
sens cierpienia, dlatego często poruszają ten temat w literaturze i sztuce.

Argument 1.

Jan Kochanowski-Treny

Genezą Trenów Kochanowskiego jest śmierć ukochanej córeczki, Urszuli. Poeta przelewa na papier 
cały swój ból, niezrozumienie i rozpacz. Utrata ukochanej osoby pozostawia pustkę. Zrozpaczony 
ojciec odkrywa, że się mylił co do mądrości i że są zdarzenia tak bolesne, że nie da się ich wytłumaczyć 
rozumowo, trzeba  je przecierpieć (Tren IX). Wobec tak wielkiej rozpaczy traci również wiarę w Boga i 
w życie po śmierci (Tren X), dopiero później się opamiętuje. Próbuje się pocieszyć, że teraz córce jest 
lepiej. W trenie XI wali się cały jego światopogląd, zaczyna wątpić w cnotę, którą dotąd uważał za 
wartość najwyższą. Ostatecznie odbudowuje swój światopogląd, który można nazwać „trudnym 
optymizmem człowieka myślącego”. Wyraża się on w słowach: „Ludzkie przygody ludzkie noś”.

Argument 2.

Legenda o świętym Aleksym

Miłość do Boga również  może przysparzać cierpień. Można tu przywołać m.in. św. Aleksego. W 
„Legendzie o świętym Aleksym” utrwalił się średniowieczny wzorzec świętego ascety. Tytułowy Aleksy 
zrezygnował z  miłości, wielkiego bogactwa, porzucił swoją nowo poślubioną żonę, opuścił rodzinny 
dom  i przez lata nierozpoznany przez nikogo cierpiał głód, upokorzenie i ubóstwo. Wszystko to czynił 
z wielkiej miłości do Boga. Aleksy akceptuje cierpienie, gdyż, jak sądzi doprowadzi go  ono do świętości 
i zbawienia.  

Argument 3.

Biblijna postać Hioba

Hiob jest symbolem cierpliwości i godności w cierpieniu. Był człowiekiem bogobojnym, uczciwym, 
sprawiedliwym, szlachetnym, prowadził szczęśliwe życie. Został wystawiony na bardzo ciężką próbę 
przez Boga, który  zesłał na niego wiele nieszczęść i ogromne cierpienie. Hiob stracił rodzinę, przyjaciół, 
stada zwierząt, sam zachorował na trąd. Był człowiekiem o czystym sumieniu, zastanawiał się dlaczego 
musi cierpieć. Mimo tego ani razu nie odwrócił się od Boga, pozostał mu wierny nawet w tak tragicznej 
sytuacji. Całe zło przyjął od Boga tak pokornie jak przyjmował dobro.

Argument 4.

Henryk Sienkiewicz-"Quo vadis"

Przykłady cierpienia za wiarę i dla Boga odnajdziemy również  w "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza. 
Chrześcijanie nie wyrzekają się wiary w Boga i oddają za nią życie w sposób męczeński, wierząc w 
zbawienie. W godzinie śmierci dodają sobie odwagi modlitwą i giną z imieniem Chrystusa na ustach. Ich 
pełna odwagi i godności postawa budzi w Rzymianach zdumienie a w końcu i  podziw.  Chrześcijanie 
giną na arenach rozszarpywani przez dzikie zwierzęta, płoną żywcem jako pochodnie w ogrodach 

Nerona (Glaukos) lub umierają na krzyżu.

Argument 5.

Jan Matejko-"Kochanowski nad zwłokami Urszulki"

Obraz Jana Matejki "Kochanowski nad zwłokami Urszulki" przedstawia cierpiącego ojca nad zwłokami 
swojej córeczki. Na pierwszym planie widać zwłoki dziecka w trumnie, nad którym pochyla się 
Kochanowski. Obraz  wywołuje nastrój zwątpienia, przygnębienia. Doskonale odzwierciedla żal, ból 
oraz ojcowską miłość.

Argument 6.

Aleksander Kamiński -"Kamienie na szaniec"

W książce Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec" mamy przykład cierpienia za ojczyznę. Główni 
bohaterowie: Rudy, Alek i Zośka skończyli razem liceum, należą do jednej drużyny harcerskiej. Gdy 
jesienią wybucha wojna, nie mają wątpliwości co robić,
prowadzą walkę konspiracyjną w ramach Małego Sabotażu, potem walczą w Grupach Szturmowych. 
Powieść jest dokumentem oddania i wierności ojczyźnie. Młodzi bohaterowie przeciwstawiają się 
wrogowi, walczą o niepodległą Polskę, wykazują się niezwykłą odwagą i poświęceniem. Rudy zostaje 
aresztowany przed gestapo i okrutnie skatowany, ale mimo cierpień nikogo nie wydaje. Alek i Zośka 
również oddają życie w walce o ojczyznę.

Argument 7.

Adam Mickiewicz - Sonety krymskie

 Cykl 18 sonetów Adama Mickiewicza doskonale opisuje jego tęsknotę za ojczyzną. Jest on wynikiem 
podróży autora na Krym. Cykl rozpoczyna sonet "Stepy akermańskie". Sonet przedstawia samotność 
podróżnika wobec ciemności gwiazd, cierpienie wędrowca - pielgrzyma, który tęskni za utraconą na 
zawsze ojczyzną.

Argument 8.

Pieta

Pieta to w sztuce przedstawienie Matki Boskiej rozpaczającej nad ciałem martwego syna, który został 
okrutnie umęczony i skatowany, aby odkupić ludzkie grzechy. Tytuł dzieła to właściwie „miłosierdzie”. 
Wyobrażenie Madonny z ciałem Chrystusa na kolanach podejmowane było przez wielu wybitnych 
twórców  na przykład przez Michała Anioła.

Argument 9.

Jurand ze Spychowa po utracie córki

Jurand ze Spychowa, aby ocalić Danusię, odrzucił swój honor oraz rycerską dumę. Dla ukochanej córki 
upokorzył się przed największym wrogiem, oddał wszystko, co miał, w nadziei, że ją odzyska. Jednak 

Danusia umarła, a on został okrutnie okaleczony. Po jej śmierci przeszedł całkowitą przemianę, 
zawierzył swoje życie Bogu, pościł, całymi dniami leżał krzyżem na podłodze i modlił się, wypuścił 
wielkiego złoczyńcę i porywacza swej córki  Zygfryda de Lówe. Z budzącego postrach, okrutnego 
rycerza zamienił się w pokornego, pobożnego i  zbolałego po utracie córki człowieka. Cierpienie 
spowodowało jego wewnętrzną przemianę.

Argument 10.

Jan Parandowski –Mitologia - Mit  o Demeter i Korze

„W poszarpanej szacie, z rozwiązanymi włosami, pełnymi prochu i popiołu, idzie żałobna i smutna 
starożytna mater dolorosa – Demeter.”
Mit o Demeter i Korze przedstawia miłość matki i córki oraz wielki ból i cierpienie po ich rozstaniu. 
Gdy Hades porwał córkę Demer - Korę, świat stał się smutny i ponury, panował nieurodzaj, nie rodziły 
się plony, za które była odpowiedzialna bogini urodzaju. Matka zalewała się łzami z tęsknoty, aż 
zaniepokojony Hades postanowił zwrócić Demeter córkę, jednak wcześniej użył podstępu i 
poczęstował ją owocem granatu, aby musiała do niego wrócić. Od tej pory, gdy Kora odchodzi na pół 
roku do Hadesu, świat staje się smutny, szary i ponury, jakby się smucił razem z matką, a gdy córka 
wraca do rodzicielki, zieleni się i rozkwita.

Inny przykład matki cierpiącej po stracie dzieci to Niobe, która straciła synów  córki przez swoją pychę. 
Znieważyła boginię Latonę, matkę Apolla i Artemidy, przechwalając się, że jest lepszą od niej matką, bo 
ma więcej dzieci (14). Zrozpaczona Niobe skamieniała z bólu i żałości.

Argument 11.

 Prometeusz

Prometeusz to tytan, który ulepił ludzi z gliny i  swoich łez, a  duszę stworzył  im ze skradzionego ognia 
niebieskiego. Wstawiał się za ludźmi, opiekował się nimi, uczył ich różnych rzemiosł, podarował im 
ogień, który wykradł z Olimpu.  Wszystko to nie podobało się bogom. Najbardziej naraził się Zeusowi, 
którego oszukał  i ośmieszył  w sprawie składania części ofiarnych zwierząt. Karą za to poświęcenie dla 
ludzkości było przykucie do skał Kaukazu, gdzie orzeł  nieustannie wyjadał mu  wątrobę, która ciągle 
odrastała. Poniósł męczeńską śmierć za miłość do człowieka.
Prometeusz cierpiał z powodu miłości i poświęcenia dla ludzi. Uważany jest za dobroczyńcę ludzkości. 
Od jego imienia  powstało pojęcie prometeizm, na określenie  postawy 
sprzeciwu, buntu wobec  bogów i sił natury  w imię dobra ludzkości .

Argument 12.

William Szekspir – Romeo i Julia

Romeo Monteki i Julia Kapulet zakochują się w sobie, lecz ich rodziny są skłócone i  sprzeciwiają się  ich 
związkowi, starając się ich odseparować od siebie. Zakaz ten doprowadza do tragicznej śmierci obojga 
z nich.  Romeo na skutek nieporozumienia myśli, że jego ukochana umarła, więc popełnia samobójstwo. 
Gdy Julia się o tym dowiaduje, przebija sięsztyletem. Wobec ogromu nieszczęścia, jakie spadło na 
zwaśnione i rywalizujące ze sobą rody, obaj ojcowie podają sobie ręce na zgodę i postanawiają wznieść 
nieszczęsnym nagrobek z ich figurami ze szczerego złota. Utwór kończy się słowami: 
„Ponurą zgodę ranek ten skojarzył, słońce się z żalu w chmur zasłonę tuli, smutniejszej bowiem los 
jeszcze nie zdarzył, jak ta historia Romea i Julii”.

Inni bohaterowie, którzy cierpią z powodu miłości zakazanej to Tristan i Izolda. Miłość, która na nich 
spadła nieoczekiwanie wraz z wypitym przez pomyłkę cudownym eliksirem, staje się dla nich źródłem 
niewyobrażalnych cierpień,  wewnętrznych rozterek i wyrzutów sumienia.
Ukojenie przynosi dopiero śmierć, a krzak głogu, który łączy oba groby, jest potwierdzeniem ich 
wielkiej i czystej miłości.

Powyższe przykłady to jedynie niewielka część z olbrzymiego morza ludzkiego cierpienia opisanego w 
literaturze. Mimo, że chcielibyśmy całkowicie wyeliminować cierpienie z naszego życia, musimy sobie 
uzmysłowić, że czasami niesie ono ze sobą wartości, które czynią z nas prawdziwych  ludzi. Jak mówił 
Jan Paweł II: "całe to cierpienie jest w świecie po to, żeby wyzwolić w nas miłość, ów hojny i 
bezinteresowny dar z własnego "ja" na rzecz tych, których dotyka cierpienie". Pozwala nam lepiej 
zrozumieć osoby, które dotknęło nieszczęście, uczy nas współczucia, mądrości życiowej. Może być 
impulsem naszej wewnętrznej przemiany.