Ministerstwo Środowiska

Sprawozdanie z realizacji

krajowego planu gospodarki odpadami

za okres

od dnia 30 października 2004 r. do dnia 31 grudnia 2006 r.

Warszawa, grudzień 2007 r.

2

Opracowano w Departamencie Gospodarki Odpadami

Ministerstwa Środowiska

3

SPIS TREŚCI

str.

1. Wstęp ...................................................................................................................................5

1.1. Podstawa prawna przygotowania sprawozdania z realizacji krajowego planu gospo-

darki odpadami .............................................................................................................5

1.2. Zakres i forma sprawozdania ........................................................................................5

2. Stan i ocena wykonania zadań wynikających z krajowego planu gospodarki odpadami ....7

2.1. Zadania administracji publicznej i przedsiębiorców......................................................7

2.2. Finansowanie i realizacja przedsięwzięć w zakresie gospodarki odpadami .................8

2.2.1. Wydatki i efekty rzeczowe w gospodarce odpadami .........................................9

2.2.2. Stan realizacji przedsięwzięć w zakresie gospodarki odpadami współfinanso-

wanych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki

Wodnej .................................................................................................................10

2.2.3. Stan realizacji inwestycji w zakresie gospodarki odpadami współfinansowa-

nych ze środków Fundacji EkoFundusz………………………………………..10

2.2.4. Stan realizacji przedsięwzięć w zakresie gospodarki odpadami współfinanso-

wanych ze środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska

i gospodarki wodnej .............................................................................................11

2.2.5. Stan realizacji przedsięwzięć w zakresie gospodarki odpadami współfinanso-

wanych ze środków unijnych – ISPA/FS……………………………………….11

2.3. Realizacja rekomendacji zawartych w pierwszym sprawozdaniu z realizacji krajowe-

go planu gospodarki odpadami ...................................................................................12

3. Zmiany stanu gospodarki odpadami w Polsce ...................................................................12

3.1. Gospodarka odpadami z sektora komunalnego ..........................................................12

3.1.1. Odpady komunalne ..........................................................................................12

3.1.2. Odpady opakowaniowe ....................................................................................15

3.1.3. Komunalne osady ściekowe .............................................................................16

3.2. Gospodarka odpadami z sektora gospodarczego ........................................................17

3.3. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi ....................................................................18

4.

Ocena realizacji celów określonych w krajowym planie gospodarki odpadami ............19

4.1. Odpady z sektora komunalnego ..................................................................................19

4.1.1. Odpady komunalne ..........................................................................................20

4.1.2. Odpady opakowaniowe.....................................................................................20

4

4.1.3. Komunalne osady ściekowe..............................................................................21

4.2.Odpady z sektora gospodarczego……………..............................................................22

4.3.Odpady niebezpieczne..................................................................................................23

5.

Podsumowanie i wnioski ................................................................................................25

Załącznik nr 1 – Stan realizacji zadań wynikających z krajowego planu gospodarki odpadami

dla administracji publicznej i przedsiębiorców.........................................................................27

Załącznik nr 2 – Zestawienie przedsięwzięć współfinansowanych ze środków NFOŚiGW,

Fundacji EkoFundusz oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wod-

nej..............................................................................................................................................61

Załącznik nr 3 – Stan realizacji rekomendacji ze „Sprawozdania z realizacji krajowego planu

gospodarki odpadami za okres od 29 października 2002 r. do 29 października 2004 r.” wg

stanu na dzień 31 grudnia 2006 r.............................................................................................89

Załącznik nr 4 – Zestawienie informacji o stanie gospodarki odpadami w Polsce ................95

5

1. Wstęp

1.1. Podstawa prawna przygotowania sprawozdania z realizacji krajowe-

go planu gospodarki odpadami

Zgodnie z art. 14 ust. 13 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007

r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.), Minister Środowiska przygotowuje i przedkłada Radzie Mi-

nistrów sprawozdanie z realizacji krajowego planu gospodarki odpadami, obejmujące okres

dwóch lat kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o

zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz. 1458, z późn. zm.) sprawozdanie

z realizacji krajowego planu gospodarki odpadami opracowane po wejściu w życie tejże

ustawy powinno obejmować okres od dnia 30 października 2004 r. do dnia 31 grudnia 2006 r.

1.2. Zakres i forma sprawozdania

Pierwszy krajowy plan gospodarki odpadami (kpgo) został przyjęty przez Radę Mini-

strów w dniu 29 października 2002 r. (uchwała nr 219, M.P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159)

i obowiązywał do dnia 31 grudnia 2006 r.- zgodnie z uchwałą Rady Ministrów nr 233 z dnia

29 grudnia 2006 r. (M.P. Nr 90, poz. 946).

Pierwsze sprawozdanie z realizacji krajowego plan gospodarki odpadami – zgodnie

z ówcześnie obowiązującymi przepisami - obejmowało okres od dnia 29 października 2002 r.

do dnia 29 października 2004 r. Jednak ze względu na fakt, że pierwszy krajowy plan gospo-

darki odpadami odnosił się do roku 2000 (w trakcie opracowania planu był to ostatni rok, za

który były dostępne dane), w pierwszym sprawozdaniu przedstawiono dane na temat gospo-

darki odpadami za lata 2000-2003.

Wobec powyższego zdecydowano, że w drugim – niniejszym – sprawozdaniu zostaną

przedstawione dane za lata 2004 – 2006, przy czym w analizach odniesiono się również do

roku 2003, jako ostatniego pełnego roku kalendarzowego przedstawionego w pierwszym

sprawozdaniu.

Ustawa o odpadach nie określa wymagań dotyczących formy i struktury sprawozdania

z realizacji krajowego planu gospodarki odpadami. Wobec tego uznano, że sprawozdanie po-

6

winno odnosić się do poszczególnych elementów krajowego planu gospodarki odpadami i

zawierać:

- stan i ocenę wykonania zadań,

- opis i analizę zmian w zakresie gospodarki odpadami,

- ocenę realizacji celów określonych w krajowym planie gospodarki odpadami,

- podsumowanie i wnioski.

Dodatkowo w niniejszym sprawozdaniu przedstawiono stan realizacji rekomendacji za-

wartych w pierwszym sprawozdaniu.

Sprawozdanie opracowano w oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego oraz in-

formacje uzyskane z resortów, urzędów marszałkowskich, urzędów wojewódzkich i organiza-

cji zrzeszających przedsiębiorców, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki

Wodnej, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz Fundacji

EkoFundusz.

W przypadku resortów, urzędów wojewódzkich i organizacji zrzeszających przedsię-

biorców przekazano do nich zestawienie zadań z prośbą o przedstawienie stanu ich realizacji.

Skierowano pisma do 6 resortów, 16 urzędów wojewódzkich oraz 32 organizacji zrzeszają-

cych przedsiębiorców. Uzyskano informacje od wszystkich resortów, wszystkich urzędów

wojewódzkich i tylko 10 organizacji zrzeszających przedsiębiorców (Centralny Ośrodek

Chłodnictwa, ERP Europejska Platforma Recyklingu Polska, Izba Gospodarcza Metali Nieże-

laznych, Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji, Polska Federacja Produ-

centów Żywności, Polska Izba Gospodarki Odpadami, Stowarzyszenie „Forum Opakowań

Szklanych”, Stowarzyszenie Papierników Polskich, Stowarzyszenie Producentów Cementu

i Wapna, Unia Ubocznych Produktów Spalania).

Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach zarząd wojewódz-

twa jest obowiązany w terminie do końca III kwartału po upływie okresu sprawozdawczego

przedłożyć ministrowi właściwemu do spraw środowiska sprawozdanie z realizacji planu go-

spodarki odpadami. W terminie ustawowym wpłynęło do Ministra Środowiska 11 sprawoz-

dań. Po terminie przekazano 4 sprawozdania. W przypadku województwa Śląskiego przeka-

zano sprawozdanie obejmujące okres od dnia 26 sierpnia 2003 r. do dnia 31 grudnia 2005 r.

Do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, EkoFunduszu

oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej zwrócono się z prośbą

o przekazanie informacji nt. dofinansowania przedsięwzięć, przekazując wzór zestawienia.

Informacje, w wymaganym formacie, uzyskano z NFOŚiGW, Fundacji EkoFundusz oraz 7

WFOŚiGW (dolnośląskiego, kujawsko – pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, opolskiego,

7

świętokrzyskiego, zachodniopomorskiego). W przypadku mazowieckiego funduszu ochrony

środowiska i gospodarki wodnej informacje przekazano po wyznaczonym terminie.

2. Stan i ocena wykonania zadań wynikających z krajowego planu

gospodarki odpadami

2.1. Zadania administracji publicznej i przedsiębiorców

Informacje dotyczące stanu realizacji zadań wynikających z krajowego planu gospodar-

ki odpadami przedstawiono w załączniku nr 1, w którym w kolejnych tabelach zawarto: stan

realizacji zadań pozalegislacyjnych, stan realizacji zadań legislacyjnych oraz stan realizacji

programu prac naukowo – badawczych.

Spośród zadań pozalegislacyjnych (tabela 1.1 w załączniku nr 1) do bardzo słabo za-

awansowanych w realizacji zadań (lub brak informacji dotyczących ich realizacji) należy za-

liczyć:

- rozwój systemów selektywnego zbierania ze szczególnym uwzględnieniem odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów zielonych i odpadów organicz-

nych z gospodarstw domowych,

- rozwój selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych oraz budowlanych,

- budowę instalacji demontażu i recyklingu odpadów wielkogabarytowych,

- budowę instalacji recyklingu odpadów budowlanych,

- budowę instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów z przemysłu energetycz-

nego,

- budowę instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów z przemysłu remontowo-

budowlanego,

- rozwój selektywnego zbierania, celem unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych

ze strumienia odpadów komunalnych,

- budowę stacji przeładunkowych odpadów niebezpiecznych (SPON),

- uruchomienie stacji do dekontaminacji transformatorów zawierających PCB.

W dobrym stanie realizacji znajdują się następujące zadania:

- budowa składowisk odpadów azbestowych;

- organizowanie gospodarki odpadami opakowaniowymi,

8

- opracowanie list rankingowych składowisk przeznaczonych do likwidacji lub moder-

nizacji oraz terenów zdegradowanych przeznaczonych do rekultywacji.

Należy zaznaczyć, że 9 zadań jest zadaniami o charakterze ciągłym, które są realizowa-

ne na bieżąco.

Spośród zadań legislacyjnych (tabela 1.2. w załączniku 1):

- 5 zadań zostało zrealizowanych,

- 1 zadanie było w trakcie realizacji (wg stanu na dzień 31 grudnia 2006 r.)

- dla 2 zadań zrezygnowano z ich realizacji ze względów wyjaśnionych w tabeli 1.2;

były to zadania o charakterze fakultatywnym.

Podkreślenia wymaga fakt, że w latach 2002 – 2004 zostały zrealizowane 34 zadania le-

gislacyjne.

W okresie sprawozdawczym zrealizowano 6 prac naukowo-badawczych (tabela nr 1.3).

Realizacja 2 pozostałych prac nadzorowana była przez Ministra Gospodarki.

Wobec powyższego realizację zadań legislacyjnych oraz realizację programu prac na-

ukowo – badawczych należy ocenić jako bardzo dobre.

W tabeli nr 1.4 i tabeli nr 1.5 przedstawiono zbiorcze zestawienie liczby powiatów i

gmin posiadających uchwalone plany gospodarki odpadami w podziale na województwa –

w terminie ustawowym oraz wg stanu na dzień 31 grudnia 2006 r.

Zadanie w zakresie uchwalenia planów powiatowych wg stanu na dzień 31 grudnia

2006 r. nie zostało zrealizowane przez jedno województwo – mazowieckie, gdzie nie uchwa-

lono planu dla jednego powiatu.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2006 r. tylko w przypadku 3 województw

(kujawsko – pomorskiego, lubuskiego, pomorskiego) uchwalono 100% planów gminnych.

W żadnym przypadku nie uchwalono wszystkich planów w danym województwie w

terminie ustawowym.

2.2. Finansowanie i realizacja przedsięwzięć w zakresie gospodarki odpa-

dami

Finansowanie inwestycji w zakresie gospodarki odpadami odbywa się przy znaczącym

udziale środków funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, Fundacji EkoFundusz

oraz środków unijnych.

9

2.2.1. Wydatki i efekty rzeczowe w gospodarce odpadami

Z danych przedstawionych w tabeli nr 1 wynika, że w latach 2004 – 2006 następował

stopniowy wzrost nakładów inwestycyjnych na ochronę środowiska, w tym również w pierw-

szym okresie na gospodarkę odpadami, przy czym w 2006 r. nastąpił znaczący spadek w sto-

sunku do roku 2005.

Analizując efekty rzeczowe uzyskane w wyniku przekazania do użytku inwestycji w za-

kresie gospodarki odpadami w latach 2004 – 2006, można zauważyć spadek pojemności no-

wooddanych składowisk odpadów (tabela nr 2).

Niestety znacząco spadła również powierzchnia rekultywowanych składowisk odpadów.

Tabela 1: Wydatki inwestycyjne na ochronę środowiska i gospodarkę wodną

ROK

WYSZCZEGÓLNIENIE

2004 2005 2006

W MILIONACH ZŁOTYCH

Ochrona środowiska 5337,44

5986,5

6877,76

Gospodarka odpadami

677,49

847,5

662,46

Udział kosztów przeznaczonych na

gospodarkę odpadami w stosunku do

kosztów całkowitych przeznaczonych

na ochronę środowiska

12,69 %

14,2%

9,63 %

Dane: GUS

Tabela 2: Efekty rzeczowe uzyskane w wyniku przekazania do użytku inwestycji ochrony śro-

dowiska i gospodarki wodnej.

ROK

WYSZCZEGÓLNIENIE

Jednostka mia-

ry

2004 2005 2006

Zdolności przerobowe przekazanych do eksploatacji

instalacji w zakresie:

unieszkodliwiania odpadów

tys. t/r

1332,0

732,0

1079,0

w tym składowania tys.

t/r

1136,0

615,0

708,0

wykorzystania odpadów w przemyśle tys.

t/r

459,0

528,0

349,0

składowiska, stawy osadowe i wylewiska

dla odpadów przemysłowych i komunalnych

ha 54,0

53,0

26,0

rekultywacja terenów składowania odpadów

ha

97,0

26,0

64,0

Dane: GUS

10

2.2.2. Stan realizacji przedsięwzięć w zakresie gospodarki odpadami współfinansowa-

nych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

W latach 2004 – 2006 sfinansowano 44 przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami

przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, których całkowity

koszt wynosił 342 607 303,91 zł. Kwota dofinansowania wyniosła 126 673 868,35 zł, co sta-

nowi 36,97% kwoty ogólnej.

W poszczególnych latach koszty dofinansowanych przedsięwzięć wynosiły:

-

w 2004 r. koszt całkowity przedsięwzięć: 65 136 433,64 zł - w tym udział

środków NFOŚiGW: 23 705 170,07 zł;

-

w 2005 r. koszt całkowity przedsięwzięć: 120 910 219,00 zł - w tym udział

środków NFOŚiGW: 50 373 760,98 zł;

-

w 2006 r. koszt całkowity przedsięwzięć: 156 212 812,27 zł - w tym udział

środków NFOŚiGW: 52 594 937,30 zł.

Przedsięwzięcia dotyczyły między innymi budowy instalacji do krakingu termicznego

tworzyw sztucznych, likwidacji składowisk przeterminowanych środków ochrony roślin (mo-

gilników), rekultywacji składowisk odpadów komunalnych oraz budowy instalacji do zago-

spodarowania odpadów komunalnych.

Szczegółową informację na temat dofinansowania przedsięwzięć dotyczących gospo-

darki odpadami w latach 2004 – 2006 przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Go-

spodarki Wodnej przedstawiono w załączniku nr 2 (tabela nr 2.1).

2.2.3. Stan realizacji inwestycji w zakresie gospodarki odpadami współfinansowanych ze

środków Fundacji EkoFundusz

W latach 2004 – 2006 uruchomiono 26 instalacji dofinansowanych ze środków Fundacji

EkoFundusz, w tym 9 kompostowni, 1 instalację do produkcji paliwa z odpadów komunal-

nych, 1 instalację do przetwarzania odpadów niebezpiecznych, 1 składowisko odpadów nie-

bezpiecznych, 1 instalację do przetwarzania politereftalanu etylenu – butelek PET,

2 instalacje do doczyszczenia stłuczki (sortownie optoelektroniczne), 2 instalacje do przetwa-

rzania odpadów niebezpiecznych, 3 sortownie odpadów selektywnie zbieranych oraz 6 sor-

towni odpadów zmieszanych.

Ogólny koszt inwestycji wynosił 245 955 056,0 zł, w tym kwota dofinansowania -

64 463 091,0 zł.

11

Szczegółową informację na temat dofinansowania przedsięwzięć dotyczących gospo-

darki odpadami w latach 2004-2006 przez Fundację EkoFundusz przedstawiono w załączniku

nr 2 (tabela nr 2.2)

2.2.4. Stan realizacji przedsięwzięć w zakresie gospodarki odpadami współfinansowa-

nych ze środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej

Z informacji uzyskanych z 7 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska

i gospodarki wodnej (dolnośląskiego, kujawsko – pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, opol-

skiego, świętokrzyskiego, zachodniopomorskiego) wynika, że w latach 2004 - 2006 instytucje

te dofinansowały 76 przedsięwzięć w kwocie równej 94 882 899,45 zł, których łączny koszt

całkowity wynosił 259 632 230,45 zł. Udział środków funduszy stanowił 36,5% kosztów

ogólnych.

Szczegółową informację na temat dofinansowania przedsięwzięć dotyczących gospo-

darki odpadami w latach 2004-2006 przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i go-

spodarki wodnej przedstawiono w załączniku nr 2 (tabela nr 2.3).

2.2.5. Stan realizacji przedsięwzięć w zakresie gospodarki odpadami współfinansowa-

nych ze środków unijnych - ISPA/FS

W ramach Funduszu Spójności w latach 2004 – 2006 realizowanych było 8 projektów z

zakresu gospodarki odpadami, których realizacja jest kontynuowana. Beneficjentami pomocy

są przede wszystkim samorządy (gminy lub związki gmin) oraz przedsiębiorstwa komunalne.

Łączny koszt kwalifikowany wszystkich projektów wynosi 152 406 193 EURO, natomiast

całkowita kwota dofinansowania z Funduszu Spójności wynosi 103 469 962 EURO.

Szczegółową informację na temat stanu realizacji przedsięwzięć dotyczących gospodar-

ki odpadami współfinansowanych z Funduszu Spójności przedstawiono w załączniku nr 2

(tabela nr 2.4).

12

2.3. Realizacja rekomendacji zawartych w pierwszym sprawozdaniu

z realizacji krajowego planu gospodarki odpadami

W załączniku nr 3 zestawiono rekomendacje zawarte w „Sprawozdaniu z realizacji kra-

jowego planu gospodarki odpadami za okres od 29 października 2002 r. do 29 października

2004 r.”, organy odpowiedzialne za ich realizację oraz stan ich realizacji. Należy podkreślić,

że 7 dotyczy działań ciągłych, które są realizowane na bieżąco, 3 zadania zostały zrealizowa-

ne, 5 zadań zostało częściowo zrealizowanych, 5 zadań jest w trakcie realizacji, a 2 zadania

nie zostały zrealizowane, mimo podejmowanych działań.

3. Zmiany stanu gospodarki odpadami w Polsce

3.1. Gospodarka

odpadami z sektora komunalnego

3.1.1. Odpady komunalne

Ilość wytworzonych odpadów komunalnych w kraju zależna jest od wielu czynników, z

których do głównych należą: standard życia ludności oraz wielkość i intensywność konsump-

cji wyrobów, natomiast rodzaj wytwarzanych odpadów będzie uzależniony od rodzaju obsza-

ru, na którym odpady są wytwarzane, gęstości zaludnienia, rodzaju zabudowy, obecności

obiektów użyteczności publicznej, obecności i wielkości placówek handlowych, przemysłu

lub usług.

13

Tabela nr 3. Odpady komunalne zebrane (wywiezione) i zagospodarowane w latach 2004 - 2006

Zebrane selektywnie, w tym:

Odpady zmieszane przetwo-

rzone w:

ogółem Zebrane

jako

zmie-

szane

ma-

ku-

latura

szkło two-

rzywa

sztuczne

meta-

le

inne spalarniach

zakładach

biologicznego

przetwarzania

lub mechanicz-

no – biologicz-

nego przetwa-

rzania

Lata

w tys. Mg

2004

2005

2006

9759,0

9354,0

9876,6

9516,0

9057,0

9473,2

67,0

96,0

99,8.

73,0

99,0

114,5

31,0

41,0

54,8

10,0

7,0

7,0

62,0

52,0

127,4

-

44,0

45,3

234,0

318,0

357,5

Źródło: GUS

Z danych przedstawionych w tabeli nr 3 wynika, że w latach 2004 – 2005 nastąpił spa-

dek zbieranych odpadów komunalnych, który mógł być spowodowany w pewnym stopniu

masową emigracją w ostatnich latach związaną z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej

i otwarciem rynków pracy, ale także z występowaniem patologicznych zjawisk, takich jak:

powstawanie dzikich wysypisk odpadów, nieujmowanie odpadów w ewidencji prowadzonych

przez przedsiębiorców zajmujących się odbieraniem odpadów w celu uniknięcia opłat za ko-

rzystanie ze środowiska oraz zagospodarowaniem odpadów we własnym zakresie przez go-

spodarstwa domowe często niezgodnie z wymaganiami ochrony środowiska. Jednakże w

2006 r. zaobserwowano wzrost masy zebranych odpadów do poziomu zbliżonego do roku

2003.

Zaobserwowano, że ilość zebranych selektywnie odpadów jest wciąż niewielka, choć

stopniowo wzrasta z jedynie 145 tys. Mg, co stanowiło 1,4% masy zebranych odpadów ko-

munalnych w 2003 r. do 403,4 tys. Mg, co stanowiło 4,1% masy zebranych odpadów komu-

nalnych w 2006 r. Reasumując, widoczna jest tendencja wzrostowa, jednak postęp jest zbyt

wolny i efekty nie odzwierciedlają oczekiwań. Ponadto ze zmieszanych odpadów wysortowa-

no w 2006 r. 144,3 tys. Mg odpadów, czyli ok. 1,5 % masy zebranych odpadów.

Należy podkreślić, że odnotowano niewielki wzrost ilości odpadów komunalnych, które

były poddane procesowi przekształcania biologicznego (z 1,2% całości wytwarzanych odpa-

dów komunalnych w 2003 r. do 3,6% w 2006 r.), a termicznemu przekształceniu poddano w

14

2006 r. tylko 45,3 tys. Mg odpadów, co stanowiło 0,4% ogólnej ilości wytwarzanych odpa-

dów. W stosunku do 2003 r. nie notuje się w tym zakresie żadnego postępu. Ostatecznie zde-

ponowano na składowiskach 8 986,5 tys. odpadów, t.j. ok. 91% masy zebranych odpadów.

Ponadto, z danych GUS wynika, że najmniej odpadów komunalnych w przeliczeniu na

jednego mieszkańca zbieranych było w 2006 r. w województwie świętokrzyskim (156 kg od-

padów komunalnych/mieszkańca/rok), a najwięcej w województwie dolnośląskim (318 kg

odpadów komunalnych/mieszkańca/rok, czyli ponad dwukrotnie więcej niż w województwie

świętokrzyskim). Wskazane różnice mogą mieć swoje podłoże w występujących różnicach w

zamożności społeczeństwa w różnych regionach kraju, co wpływa na konsumpcję, a w kon-

sekwencji na ilość wytwarzanych odpadów komunalnych i ostatecznie zebranych odpadów

komunalnych. Jest to również związane z różnicami w świadomości ekologicznej społeczeń-

stwa – z reguły społeczności bardziej zamożne są bardziej wyczulone na kwestie ochrony

środowiska w obszarze właściwego postępowania z odpadami, chociaż w Polsce obserwuje

się również i w tej grupie tendencje do pozbywania się odpadów komunalnych w sposób nie-

właściwy w celu uniknięcia opłat za odbieranie tych odpadów. Szczegółowe dane z podzia-

łem na województwa przedstawiono w załączniku nr 4 (tabela nr 4.1).

Szczególnym rodzajem odpadów komunalnych są odpady ulegające biodegradacji, ro-

zumiane jako odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale

mikroorganizmów.

Ilość wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji w 2004 r. wynosiła 5 520,2

tys. Mg i była o 26% większa w porównaniu do roku bazowego – 1995, co stanowiło 56%

odpadów komunalnych zebranych. Szacuje się, że udział odpadów komunalnych ulegających

biodegradacji w ogólnej masie zebranych odpadów komunalnych kształtował się na podob-

nym poziomie w latach 2005 i 2006. Brak jest dokładnych danych dotyczących zagospodaro-

wania tych odpadów, ale z szacunków wynika niezadowalający stopień redukcji składowania

tych odpadów.

Na terenie Polski na koniec 2006 r. było zlokalizowanych:

- 69 sortowni odpadów selektywnie zbieranych;

- 26 sortowni odpadów zmieszanych;

- 64 kompostownie odpadów „zielonych” i selektywnie zbieranych odpadów organicznych

(roślinnych i zwierzęcych);

- 6 zakładów fermentacji odpadów komunalnych;

- 21 zakładów mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów;

- 1 spalarnia odpadów komunalnych;

15

- 740 składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na których są składowane

odpady komunalne.

3.1.2. Odpady opakowaniowe

Tabela nr 4. Uzyskane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych w latach 2004 -2005

Poddane odzyskowi (%)

Poddane recyklingowi (%)

Lp. Rodzaj opakowania, z którego

powstał odpad

2004 2005 2004 2005

1 opakowania z tworzyw sztucznych

25,6

22,7

17,1

19,0

2

opakowania z aluminium, o po-

jemności mniejszej od 300 l

38,5 58,0 38,5 58,0

3

opakowania z blachy białej i lek-

kiej innej niż aluminiowa

16,5 20,2 16,5 20,2

4

opakowania z papieru i tektury

45,6

42,9

39,6

41,0

5

opakowania ze szkła gospo-

darczego, poza ampułkami

27,3 27,4 27,3 27,4

6

opakowania z materiałów natural-

nych (drewna i tekstyliów)

92,1 90,8 20,1 16,9

8

Ogółem

42,2 41,0

28,3 29,5

Źródło: MŚ

Z danych przedstawionych w tabeli nr 4 oraz w załączniku nr 4 (tabele nr 4.2 i 4.3) wy-

nika, że w analizowanym okresie osiągnięto, a nawet przekroczono wymagane poziomy recy-

klingu poszczególnych odpadów opakowaniowych. Zgodnie z kpgo dotychczasowy system

gospodarki odpadami opakowaniowymi w skali kraju powinien zapewnić osiągnięcie do koń-

ca 2007 r. minimalnego poziomu odzysku 50% i minimalnego poziomu recyklingu 25%. Pla-

nowany na 2007 r. ogólny poziom recyklingu osiągnięto już w 2003 r. Należy podkreślić, że

w omawianym okresie osiąganie wymaganych poziomów było realizowane głównie dzięki

recyklingowi odpadów opakowaniowych pochodzących z opakowań zbiorczych, a nie opa-

kowań jednostkowych. Funkcjonowanie sytemu w kolejnych latach może trafić na przeszkodę

w postaci ograniczonych możliwości pozyskiwania odpadów opakowaniowych z dotychcza-

sowych źródeł. Wymusi to zwiększenie inwestycji w selektywne zbieranie, w szczególności

odpadów opakowaniowych ze szkła, które pozwoli na zapewnienie wzrastających poziomów

odzysku i recyklingu odpadów w latach 2008-2014.

16

3.1.3. Komunalne osady ściekowe

Tabela nr 5. Zestawienie ilości osadów ściekowych wytwarzanych w latach 2004-2006

Osady wytworzone w ciągu roku

Osady zmagazynowane na terenie

oczyszczalni (stan w końcu roku)

Polska

[tys. Mg s.m.]

[tys. Mg s.m.]

2004 2005 2006 2004 2005 2006

Ilość

osadów

1087,2 1124,2 1064,7

10150,6 9342,8 8710,5

Źródło: GUS

Analizując dane GUS, obserwuje się zasadniczo wzrost ilości wytwarzanych osadów

ściekowych. Jedynie w 2006 r. można zaobserwować spadek ilości wytwarzanych osadów

ściekowych w porównaniu z poprzednimi latami. Jednocześnie obserwuje się spadek ilości

osadów ściekowych zmagazynowanych na terenie oczyszczalni ścieków. Dane zawarte w

tabeli nr 5 dotyczą osadów ściekowych wytworzonych łącznie w oczyszczalniach komunal-

nych oraz oczyszczalniach przemysłowych.

Tabela nr 6. Zestawienie sposobów i ilości osadów ściekowych wykorzystanych w latach

2004-2006

Osady wytworzone w ciągu roku

Wykorzystane do:

Rekultywacji

gruntów*

Uprawy

płodów

rolnych

**

Komposto-

-wane ***

Przekształcone

termicznie

Składowane

Magazyno-

-wane

na terenie

oczyszczalni

Inne

Osady wykorzy-

stane z nagroma-

dzonych

Lata

W tys. Mg s.m.

273,3

94,4

30,4

39,9

453,3

379,2

195,9

547,9

324,9

98,2

29,6

37,4

399,1

287,6

235,1

360,7

Polska 2004

2005

2006

287,2

106,8

31,0

39,3

381,3

242,1

166

525,1

Źródło: GUS

* - Osady stosowane do rekultywacji terenów (w tym gruntów na cele rolne)

** - Cel rolniczy rozumiany jako uprawa wszystkich płodów rolnych wprowadzanych do obrotu handlowego,

włączając w to uprawy przeznaczane do produkcji pasz oraz przeznaczone do produkcji kompostu.

*** - Ilość osadów poddanych kompostowaniu uwzględniono w pozycji inne.

17

Jak wynika z danych GUS (tabela nr 6) widoczna jest tendencja wzrostowa wykorzy-

stywania komunalnych osadów ściekowych do rekultywacji gruntów, uprawy płodów rol-

nych, jak również ich kompostowania. Termiczne przekształcanie utrzymuje się na podobnym

poziomie. Dominującym kierunkiem stosowania komunalnych osadów ściekowych w latach

2004-2006 pozostaje jednak ich unieszkodliwianie poprzez składowanie. Daje się jednak za-

uważyć stopniowy spadek ilości komunalnych osadów składowanych z blisko 45% w roku

2003 do nieco ponad 35% w roku 2006.

Szczegółowe dane dotyczące stanu gospodarki osadami ściekowymi w Polsce w latach

2004 – 2006 przedstawiono w tabeli nr 4.4 w załączniku nr 4.

3.2. Gospodarka odpadami z sektora gospodarczego

Tabela nr 7. Odpady z sektora gospodarczego wytworzone w ciągu roku w latach 2004 - 2006

2004

2005

2006

WYSZCZEGÓLNIENIE

w tys. Mg

Odpady (z wyłączeniem odpadów komunalnych)

124 029,5

124 602,1

123 463,4

Źródło: GUS

Z danych GUS (tabela nr 7) wynika, że wzrost ilości wytwarzanych odpadów, zauważo-

ny w poprzednim okresie sprawozdawczym za lata 2002-2004, utrzymywał się do 2005 r., a

następnie uległ zahamowaniu, przy czym trudno jest ocenić, czy będzie to tendencja, czy też

jest to chwilowe zawahanie, gdyż z danych dotyczących PKB (tabela nr 8) wynika trwały

wzrost gospodarczy, z którym może być powiązany dalszy wzrost ilości wytwarzanych odpa-

dów.

Tabela nr 8. Wartość Produktu Krajowego Brutto w cenach bieżących za lata 2004 – 2006

2004

2005

2006

WYSZCZEGÓLNIENIE

w mln zł

Wartość PKB

923 248,0

980 844,0 1 057 854,9

Żródło: GUS

18

Tabela nr 9. Odpady wytworzone w sektorze gospodarczym (z wyłączeniem odpadów komu-

nalnych) w latach 2004-2006

Odpady wytworzone w ciągu roku

unieszkodliwione

poddane odzy-

skowi

razem

w tym

składowane

magazy-

nowane czasowo

Lata

ogółem

w mln

Mg

Mln Mg (% wytworzonych)

2004

124,0

97,4 (78,5%)

22,6 (18,2%)

17,1 (13,8%)

4,0 (3,2%)

2005

124,6

98,8 (79,3%)

21,9 (17,6%)

16,7 (13,4%)

3,9 (3,1%)

2006

123,5

94,9 (76,8%)

23,8 (19,3%)

18,8 (15,2%)

4,8 (3,9%)

Żródło: GUS

Z danych przedstawionych w tabeli nr 9 wynika, że ilość odpadów poddanych odzy-

skowi w okresie 2004 – 2006 utrzymywała się na podobnym poziomie (ok. 78%), przy czym

w 2006 r. można zauważyć nieznaczny spadek ilości odpadów poddawanych odzyskowi (z

79,1% w 2003 r. do 76,8% w 2006 r.) na rzecz unieszkodliwiania (wzrost z 18,0% w 2003 r.

do 19,3% w 2006 r.), co niestety wynika z większej ilości składowanych odpadów (z 13,3% w

2003 r. do 15,2% w 2006 r.).

3.3. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi

Tabela nr 10. Odpady niebezpieczne wytworzone, poddane odzyskowi, unieszkodliwione w

ciągu roku w latach 2004 – 2006

Unieszkodliwione

Ogółem

Poddane odzyskowi

razem

w tym

składowane

Magazynowane

Lata

w Mg (% wytworzonych)

P O L S K A 2004 1 349 287

487 504 (36,0%)

841 608 (62,4%) 234 002 (17,4%)

20 174 (1,5%)

2005 1 778 881

512 998 (28,8%) 1 237 843 (69,6%) 316 757 (17,8%)

28 040 (1,6%)

2006 1 811 726

492 072 (27,2%) 1 280 412 (70,7%) 348 842 (19,2%)

39 241 (2,1%)

Źródło: dane Inspekcji Ochrony Środowiska uzyskane w ramach systemu Państwowego Monitoringu Środowiska.

Dane zawarte w tabeli nr 10 wskazują na wyraźny wzrost ilości wytwarzanych odpadów

niebezpiecznych na terenie Polski (w 2006 r. nastąpił wzrost o 35% w stosunku do roku

2003). Należy jednocześnie zauważyć, że wytwarzane odpady niebezpieczne są przede

19

wszystkim przekazywane do unieszkodliwienia (w 2006 r. nastąpił wzrost o 57% w stosunku

do roku 2003).

4. Ocena

realizacji celów określonych w krajowym planie gospo-

darki odpadami

4.1. Odpady z sektora komunalnego

4.1.1. Odpady komunalne

W gospodarce odpadami komunalnymi najważniejszymi celami wyznaczonymi do osią-

gnięcia w latach 2003-2006 było m.in.:

- objęcie wszystkich mieszkańców kraju zorganizowanym systemem zbierania odpadów,

co związane jest z wyeliminowaniem niekontrolowanego wprowadzania odpadów komu-

nalnych do środowiska,

- podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa,

- rozwój selektywnego zbierania odpadów (w szczególności odpadów komunalnych ulega-

jących biodegradacji, odpadów wielkogabarytowych, odpadów niebezpiecznych, odpa-

dów remontowych).

- intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji nieefektyw-

nych lokalnych składowisk odpadów komunalnych, budowa składowisk według standar-

dów UE (W 2004 r. na terenie kraju zlokalizowanych było 1321 składowisk, natomiast w

2006 r. liczba ich zmalała do 740).

Założone cele niestety nie zostały w pełni zrealizowane. Nadal stwierdza się brak postę-

pu w selektywnym zbieraniu odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych wy-

stępujących w strumieniu odpadów komunalnych, co związane jest z wieloma czynnikami, z

których najważniejszymi są: niewypełnianie przez gminy ustawowych obowiązków w zakre-

sie gospodarowania odpadami, w tym dotyczących uchwalania planów gospodarki odpadami,

uchwalania regulaminów utrzymania czystości i porządku w gminach i określania wymagań

dla przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych

od właścicieli nieruchomości oraz niedostateczny stan świadomości ekologicznej społeczeń-

stwa. Nie wszyscy mieszkańcy kraju zostali objęci zorganizowanym systemem zbierania od-

padów.

20

Problemy te uwzględniono przy opracowywaniu „Krajowego planu gospodarki odpa-

dami 2010”, w którym wyznaczono zadania służące do osiągnięcia zakładanych celów do

końca 2007 r. oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację.

4.1.2. Odpady opakowaniowe

W gospodarce odpadami opakowaniowymi podstawowymi celami wyznaczonymi do

osiągnięcia w krajowym planie gospodarki odpadami było:

- zapewnienie przez system gospodarki odpadami opakowaniowymi w skali kraju osiągnię-

cia minimalnych poziomów odzysku i recyklingu zakładanych w polskim prawie,

- zapewnienie, aby wszystkie rodzaje opakowań wprowadzane na rynek odpowiadały wy-

maganiom ekologicznym zawartym w normach PN-EN związanych z dyrektywą

94/62/WE,

- ograniczenie masy odpadów opakowaniowych deponowanych na składowiskach,

- wprowadzenie standardów dotyczących jakości i czystości surowców wtórnych uzyska-

nych z odpadów opakowaniowych,

- utworzenie bazy danych i doskonalenie systemu monitoringu,

- konsultacje i uzgodnienie z organizacjami reprezentującymi producentów opakowań oraz

wyrobów dotyczące minimalnych poziomów opakowań wielokrotnego użycia wprowa-

dzanych na rynek dla niektórych rodzajów wyrobów,

- działania informacyjno-edukacyjne.

W latach 2004-2006 osiągnięto, zakładane w przepisach prawa, poziomy recyklingu od-

padów opakowaniowych oraz rozwój w kraju rynku gospodarki odpadami. W kontekście tego

obserwuje się też wzrost zainteresowania inwestycjami w zakresie selektywnego zbierania,

odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych z opakowań objętych przepisami ustawy.

Zmienione przepisy ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opa-

kowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638, z późn. zm.) określiły wymagania, jakie muszą speł-

niać przedsiębiorcy wprowadzający na rynek opakowania. Uprawnione jednostki prowadzą

oceny zgodności opakowań z normami PN-EN.

W analizowanym okresie wzrosły inwestycje w zakresie budowy instalacji do segre-

gacji odpadów pozyskiwanych w drodze selektywnego zbierania. Jednocześnie prowadzący

odzysk lub recykling wprowadzili rygorystyczne wymagania dotyczące jakości przyjmowa-

nych do odzysku lub recyklingu odpadów.

W 2004 r. została utworzona baza danych dotycząca wytwarzania i gospodarowania

odpadami oraz gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Obejmuje ona swym

21

zakresem między innymi dane dotyczące wprowadzonych na rynek opakowań. Jednocześnie

Ministerstwo Środowiska w oparciu o dane dostarczone przez urzędy marszałkowskie co-

rocznie opracowuje zbiorcze zestawienie, obejmujące swym zakresem cały kraj, dotyczące

masy odpadów opakowaniowych poddanych procesom odzysku i recyklingu oraz uzyskanych

poziomów. Ministerstwo Środowiska przekazało za rok 2004 i 2005 raporty dla Komisji Eu-

ropejskiej dotyczące masy odpadów opakowaniowych wytworzonych w Polsce i poddanych

odzyskowi lub spalaniu z odzyskiem energii w spalarniach odpadów.

Nie przeprowadzono uzgodnień z organizacjami reprezentującymi producentów opa-

kowań oraz wyrobów dotyczących minimalnych poziomów opakowań wielokrotnego użycia

prowadzanych na rynek dla niektórych rodzajów wyrobów.

W analizowanym okresie zostało przeprowadzonych szereg akcji edukacyjnych doty-

czących gospodarki odpadami opakowaniowymi. Duża część tych działań była prowadzona

przez organizacje odzysku, które zgodnie z przepisami prawa, są zobowiązane prowadzenia

edukacji ekologicznej w tym zakresie. Jednocześnie w Narodowym Funduszu Ochrony Śro-

dowiska i Gospodarki Wodnej przewidziano środki finansowe pochodzące z opłat produkto-

wych, które przeznaczane były na edukację ekologiczną dotyczącą selektywnego zbierania i

recyklingu odpadów opakowaniowych.

4.1.3. Komunalne osady ściekowe

W gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi podstawowymi celami wyznaczony-

mi do osiągnięcia w pierwszym krajowym planie gospodarki odpadami było:

- zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem zapewnienia

maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego,

- zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych,

- maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy

jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego

i chemicznego.

Powyższe cele są to cele długoterminowe i bezpośrednio zależne od rozbudowy infra-

struktury służącej oczyszczaniu ścieków i przetwarzaniu komunalnych osadów ściekowych.

Należy wskazać stopniowy spadek ilości komunalnych osadów składowanych oraz ma-

gazynowanych na terenie oczyszczalni. Widoczna jest również tendencja wzrostowa wyko-

rzystywania komunalnych osadów ściekowych do rekultywacji gruntów i uprawy płodów

rolnych oraz kompostowania komunalnych osadów ściekowych, zgodnie z obowiązującymi

22

przepisami dotyczącymi stosowania komunalnych osadów ściekowych, w szczególności roz-

porządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów

ściekowych (Dz. U. Nr 134, poz. 1140 i Nr 155, poz. 1299). Natomiast ilość komunalnych

osadów ściekowych przekształconych termicznie utrzymuje się na podobnym poziomie. W

związku z powyższym można stwierdzić, że informacje o kierunkach zagospodarowania ko-

munalnych osadów ściekowych odpowiadają celom określonym w krajowym planie gospo-

darki odpadami. Kolejne cele i zadania zostały wyznaczone w Krajowym planie gospodarki

odpadami 2010.

4.2. Odpady z sektora gospodarczego

W gospodarce odpadami z sektora gospodarczego najważniejszymi celami określonymi

w krajowym planie gospodarki odpadami było:

- dwukrotne zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach

produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r. (w 1990

r. procesom odzysku poddawano 77,1 mln Mg),

- rozszerzenie mechanizmów rynkowych oraz przygotowanie skutecznych instrumen-

tów ekonomicznych,

- wdrożenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospoda-

rowywania (bazy danych),

- identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składo-

wisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów

zdegradowanych.

Od roku 1990 do roku 2006 ilość odpadów poddanych odzyskowi wzrosła do poziomu

94,9 mln Mg.

W Ministerstwie Środowiska oraz w 16 urzędach marszałkowskich funkcjonuje central-

na i 16 wojewódzkich baz danych dotyczących wytwarzania i gospodarowania odpadami oraz

gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Pozwala to na monitorowanie stanu

gospodarki odpadami, jednak w niewystarczający sposób i resort środowiska rozważa możli-

wość zmodernizowania istniejącej bazy i w następnych latach stworzenie nowej komplekso-

wej bazy o odpadach, co zostało zapisane jako jedno z zadań Krajowego planu gospodarki

odpadami 2010.

23

Jak wynika z obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa i dokonanych przeglą-

dów ekologicznych, organy wydają decyzje administracyjne w zakresie dostosowywania

funkcjonujących składowisk odpadów do wymagań ochrony środowiska oraz zamykania i

rekultywacji składowisk odpadów niespełniających wymagań ochrony środowiska. Jednak nie

wszystkie decyzje są wydawane w sposób właściwy, jak również tempo prac nie jest do końca

zadowalające.

4.3. Odpady niebezpieczne

W gospodarce odpadami niebezpiecznymi najważniejszymi celami wyznaczonymi do

osiągnięcia w pierwszym krajowym planie gospodarki odpadami było:

- spełnienie wymogów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE z dnia

18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji,

- całkowite zniszczenie i wyeliminowanie ze środowiska do 2010 r. poprzez kontrolo-

wane unieszkodliwienie PCB dekontaminację lub unieszkodliwienie urządzeń zawie-

rających PCB,

- likwidacja mogilników do roku 2010 zawierających przeterminowane środki ochrony

roślin,

- minimalizacja ilości powstawania niebezpiecznych odpadów medycznych, wymagają-

cych szczególnych metod unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcania,

poprzez segregację u źródła,

- eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami medycznymi, tj. spala-

nia specyficznych odpadów medycznych w tzw. „spalarkach” nieposiadających urzą-

dzeń do oczyszczania gazu oraz w piecach centralnego ogrzewania,

- bezpieczne dla zdrowia ludzi usunięcie wyrobów zawierających azbest i zdeponowa-

nie ich na wyznaczonych składowiskach w sposób eliminujący ich negatywne oddzia-

ływanie,

- zebranie z rynku 100% zużytych akumulatorów ołowiowych oraz uzyskanie poziomu

odzysku i recyklingu pozostałych baterii i akumulatorów – zgodnie z wymaganiami

prawnymi,

- uzyskanie poziomu odzysku i recyklingu olejów odpadowych – zgodnie z przepisami

prawnymi,

24

- osiągnięcie do dnia 1 stycznia 2006 r. poziomu zbierania wynoszącego 4 kg zużytego

sprzętu elektrycznego i elektronicznego na mieszkańca na rok.

Analizując realizację powyższych celów, należy stwierdzić, że dyrektywa 2000/53/WE

w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji została transponowana poprzez przepisy

ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U.

Nr 25, poz. 202, z późn. zm.) i w 2006 r. zostały osiągnięte nałożone poziomy odzysku i re-

cyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji nałożone dyrektywą. Zadania służące osiągnię-

ciu celów dotyczących likwidacji PCB oraz likwidacji mogilników są stopniowo realizowane,

natomiast dane statystyczne świadczące o niewielkiej ilości wytwarzanych odpadów zawiera-

jących PCB mogą świadczyć o fakcie, że przedsiębiorcy planują ich likwidację dopiero w

roku 2010. Natomiast odpady zdeponowane w mogilnikach są systematycznie likwidowane,

zgodnie z planami określonymi w poszczególnych województwach. Do końca 2006 r. zlikwi-

dowano 133 mogilniki, do likwidacji pozostało jeszcze 129 mogilników. Daje się również

zauważyć poprawę stanu gospodarki odpadami medycznymi, ponieważ coraz większa liczba

szpitali prowadzi selektywne ich zbieranie i przekazuje do unieszkodliwiania zgodnie z obo-

wiązującymi przepisami. Odnosząc się do spalania w spalarniach niespełniających wymagań

ochrony środowiska należy stwierdzić, że cel został osiągnięty (według stanu na koniec 2006

r. na terenie kraju znajdowało się 46 spalarni odpadów medycznych i weterynaryjnych).

Ostateczna eliminacja wyrobów zawierających azbest powinna nastąpić do końca

2032 r. Obecnie wzrasta z roku na rok ilość usuniętych wyrobów zawierających azbest, acz-

kolwiek wzrost ten nie jest satysfakcjonujący w stosunku do założeń programu rządowego.

Wzrasta również liczba składowisk odpadów, które spełniają wymagania określone przepisa-

mi prawa i mogą przyjmować do składowania odpady zawierające azbest. Jednakże najistot-

niejszym problemem jest nadal niski poziom inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest,

która jest niezbędna do określenia ich stanu technicznego, konieczności usunięcia tych wyro-

bów oraz określenia potrzeb budowy kolejnych składowisk.

Akumulatory kwasowo-ołowiowe są zbierane w ramach sieci zbierania utworzonych

przez firmy zajmujące się recyklingiem akumulatorów i obejmują teren całego kraju. Stano-

wią one najliczniejszą grupę wśród odpadów zużytych baterii i akumulatorów, poddanych

procesom odzysku. Wynika to z dobrze sprawdzającego się systemu zbierania tych odpadów

oraz mechanizmu finansowego, jakim jest opłata depozytowa, która zachęca użytkowników

do oddawania zużytych akumulatorów do punktów ich zbierania. Systemy zbierania pozosta-

łych typów baterii i akumulatorów są obecnie tworzone i funkcjonują na ograniczonym ob-

szarze kraju.

25

Należy zauważyć, że Polska uzyskała w 2004 r. dwuletni okres przejściowy od obo-

wiązku uzyskania poziomu zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego po-

chodzącego z gospodarstw domowych, o czym stanowi decyzja Rady 2004/486/WE z dnia 26

kwietnia 2004 r. przyznająca Cyprowi, Malcie i Polsce pewne tymczasowe odstępstwa od

dyrektywy 2002/96/WE w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Polska

powinna osiągnąć poziom zbierania 4 kg zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

pochodzącego z gospodarstw domowych/mieszkańca/rok do dnia 31 grudnia 2008 r. Według

danych Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w II półroczu 2006 r. zebrano 0,05 kg

zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych/mieszkańca.

5. Podsumowanie i wnioski

Zadanie wyznaczone w pierwszym krajowym planie gospodarki odpadami na lata 2003

– 2006 dla centralnej administracji rządowej zostały w zdecydowanej większości zrealizowa-

ne. Wyjaśniono powody niezrealizowania kilku zadań. Podobnie przedstawia się sytuacja z

realizacją rekomendacji zawartych w „Sprawozdaniu z realizacji krajowego planu gospodarki

odpadami za okres od 29 października 2002 r. do 29 października 2004 r.”.

Zdecydowanie gorzej należy ocenić realizację zadań przez samorząd terytorialny, co

może być związane z przypisaniem tych zadań również przedsiębiorcom oraz administracji

rządowej w województwie.

Ze względu na nieliczne informacje od przedsiębiorców, trudno jest ocenić realizację

zadań wynikających z krajowego planu gospodarki odpadami przez te podmioty.

Do roku 2005 obserwowano malejącą ilość zbieranych odpadów komunalnych (wg da-

nych GUS), co może wskazywać na patologiczne zjawiska. W roku 2006 odnotowano zmia-

nę, ale jest to zbyt krótki okres czasu, aby stwierdzić czy będzie to trwała tendencja. Jedno-

cześnie nie zmienia się zasadniczo sposób zagospodarowania odpadów komunalnych – domi-

nującym sposobem zagospodarowania jest składowanie, chociaż jego udział powoli spada – w

2006 r. wynosił ok. 91%.

Głównie zagospodarowywane w procesach odzysku, w tym recyklingu, są odpady opa-

kowaniowe z opakowań zbiorczych i transportowych. Dotychczas osiągano wymagane po-

ziomy odzysku i recyklingu.

26

Ze względu na wzrost liczby oczyszczalni ścieków, wzrasta ilość komunalnych osadów

ściekowych. W dalszym ciągu głównym sposobem zagospodarowanie odpadów jest ich skła-

dowanie.

Spada ilość wytwarzanych odpadów z sektora gospodarczego – pomimo wzrostu PKB.

Należy to uznać za pozytywną tendencję, chociaż może to być związane z przekwalifikowa-

niem niektórych odpadów na produkty (np. popioły ze spalania paliw jako dodatki do beto-

nów).

Zróżnicowana jest sytuacja w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi. W przy-

padku niektórych (np. zbieranie i przetwarzanie zużytych akumulatorów kwasowo – ołowio-

wych) sytuacja jest dobra, w przypadku innych (np. zbieranie i przetwarzanie zużytego sprzę-

tu elektrycznego i elektronicznego) - jest wysoce niezadowalająca.