Epoka
Rodzaj literacki
Gatunek
literacki/kreacja
świata
przedstawionego
Bohaterowie
Problematyka
Motywy
Konteksty
filozoficzne,
literackie,
historyczne
Bogurodzica
Średniowiecze
Liryka
Pieśń religijna /
sacrum +
profanum
Maryja, Jan
Chrzciciel
Wybłaganie łask u
Boga
Matka Boska, Bóg,
muzyka,
cierpienie, deesis,
krzyż
Teocentryzm,
perspektywa
metafizyczna
Fraszki Jan
Kochanowski
Renesans
Liryka
Fraszka
Zwyczajnie,
przeciętni ludzie,
których wady
traktowane są z
przymrużeniem
oka np. alkoholizm
Miłosna,
satyryczna,
refleksyjna,
patriotyczna,
autotematyczna
carpe diem,
Mitologia
(Fortuna)
Stoicyzm,
epikureizm,
klasycyzm (antyk),
horacjanizm,
humanizm
Treny Jan
Kochanowski
Renesans
Liryka
Tren / świat
rzeczywisty +
pozagrobowy
Urszulka, cierpiący
ojciec
Rozpacz po
śmierci Urszulki
Cierpienie, śmierć,
ojcostwo, dziecko,
mitologia
Śmierć córki
poety, polemika ze
stoicyzmem,
humanizm
Pieśni Jan
Kochanowski
Renesans
Liryka
Pieśń
Bóg, człowiek,
władca, cnoty,
dobra sława
Autotematyczna,
miłosna, religijna,
publicystyczna,
refleksyjno-
filozoficzna,
patriotyczna,
historyczna,
moralna,
pochwała życia
wiejskiego
Non omnis moriar,
przeznaczenie,
wieś, pory roku,
sarmatyzm, Bóg,
Fortuna, arkadia
Stoicyzm,
epikureizm,
neoplatonizm,
horacjanizm,
wiara
chrześcijańska,
udział w życiu
politycznym kraju
Psalmy Jan
Kochanowski
Renesans
Liryka
Pieśń / sacrum +
profanum
Bóg, człowiek
Pochwała Boga,
prośba o
wybaczenie win i
miłosierdzie
Bóg, modlitwa,
grzech
Przekład z łaciny,
ponadwyznaniowo
ść,
ponadczasowość
Bajki Ignacy
Krasicki
Oświecenie
Epika
Bajka / świat
alegoryczny
Szczur, kot, ptaki,
jagnię, wilk, kruk,
lis, gospodarz,
dewotka, owca
Wyśmianie wad
szlachty,
wskazanie zasad
moralnych
Wolność, konflikty
społeczne, pycha,
hipokryzja
Alegoryczność,
postulat
utylitarności
(użyteczności),
sceptycyzm,
pesymizm,
klasycyzm, cel
dydaktyczny
Dziady II Adam
Mickiewicz
Romantyzm
Dramat
Dramat
romantyczny /
realizm +
fantastyka
Realistyczni
(guślarz, lud,
paterka),
fantastyczni
(duchy)
Prawdy moralne
dotyczące życia
Wina i kara,
obrzędy, miłość,
życie
pozagrobowe,
ludowy kodeks
moralny, tradycja
Ludowość,
spirytualizm,
romantyzm
Dziady III Adam
Mickiewicz
Romantyzm
Dramat
Dramat
romantyczny /
realizm +
fantastyka
Konrad, ks. Piotr,
młodzi
więźniowie,
Nowosilcow, salon
warszawski
Narodowo-
wyzwoleńcza,
cierpnie narodu
polskiego
Patriotyzm, bunt,
obłęd, cierpienie,
idealista,
młodzież, pow.
listopadowe,
przemiana, religia,
Bóg, sen, tyrteizm
Wydarzenia z
historii Polski i
życia Mickiewicza,
Polska pod
zaborem
rosyjskim,
mesjanizm,
prometeizm
Pan Tadeusz
Adam Mickiewicz
Romantyzm
Epika
Epopeja narodowa Jacek Soplica
(Robak), Tadeusz,
Zosia, Telimena,
Hrabia, Gerwazy,
Sędzia, Stolnik,
Protazy, Maciek
Dobrzyński,
szlachta
Walka o
niepodległość,
miłość Tadeusza i
Zosi, spór o
zamek, podsycanie
szlachty przeciwko
Soplicom (zajazd)
Natura, miłość,
migracja, pory
roku, dworek,
kosmopolityzm,
ślub i wesele,
patriotyzm, wieś,
sarmatyzm, wina i
kara, tradycja,
przemiana,
Kampania
Napoleona,
sarmatyzm
Zemsta
Aleksander Fredro
Romantyzm
Dramat
Komedia
Rejent Milczek,
Cześnik
Raptusiewicz,
Klara, Papkin,
Podstolina,
Wacław, Dyndalski
Spór o zamek,
miłość między
członkami
zwaśnionych
rodów
Błazen (Papkin),
ślub i wesele,
konflikt rodzinny/
pokoleń, miłość,
sarmatyzm,
zemsta,
Inspiracja
prawdziwą
historią z XVII w.,
sarmatyzm
Lalka Bolesław
Prus
Pozytywizm
Epika
Powieść
realistyczna /
świat realistyczny,
prawdopodobny
Stanisław
Wokulski, Ignacy
Rzecki, Izabela
Łęcka, Ochocki,
Zasławska, Starski,
Wysoccy
Ukazanie
problemów
społecznych,
krytyka
romantyzmu,
niespełniona
miłość Łęckiej i
Wokulskiego
Inteligencja,
kariera, krzywda
społeczna, miłość,
kosmopolityzm
(Łęcka, Starski),
narcyz (Łęcka),
praca, marzyciel
(Ochocki), nauka
(Geist), pieniądze,
rozrzutność, Żydzi,
podróż, przyjaźń,
konflikt pokoleń
(romantycy i
pozytywiści),
rozstanie, utopia,
ubóstwo, postęp,
theatrum mundi,
kupiec, idealista
Praca organiczna,
praca u podstaw,
scjentyzm,
asymilacja Żydów,
emancypacja
kobiet, realizm,
determinizm,
Powieść
historyczna (Quo
vadis?) Henryk
Sienkiewicz
Młoda Polska
Epika
Powieść
historyczna /
fikcja + historia
Fikcyjni (Marek
Winicjusz, Ligia,
Ursus, Chilon,
Glaukos, Eunice,
Pompenia
Grecyna, Kryspus),
historyczni
(Neron, Poppea
Sabina, Peroniusz,
Tygellin, Akte,
Seneka, św. Piotr,
św. Paweł,
Pitagoras)
Prześladowania
chrześcijan, miłość
patrycjusza i
chrześcijanki,
nawrócenie
Miłość, wiara,
władza,
moralność, obłęd
(Neron),
cierpienie, narcyz
(N), poeta (N),
przyjaźń, śmierć
Wydarzenia
historyczne z I w.
n.e. podróż
Sienkiewicza do
Włoch, realizm,
franciszkanizm
Wesele Stanisław
Wyspiański
Młoda Polska
Dramat
Dramat
symboliczny /
realizm +
fantastyka
Inteligencja (Pan
Młody, Gospodarz,
Dziennikarz,
Poeta, Zosia, Nos,
Maryna,
Radczyni), chłopi
(Panna Młoda,
Gospodyni, Jasiek,
Czepiec, Klimina,
Marysia, Ojciec,
Rachela)
Ocena polskiego
społeczeństwa i
jego niemożność
do odzyskania
niepodległości
Błazen, wieś,
inteligencja, ślub i
wesele,
patriotyzm,
rewolucja, sen
Chłopomania,
wesele poety
Lucjana Rydla z
chłopką Jadwigą
Mikołajczykówną,
odwołanie do
historii Polski,
symbolizm,
Ferdydurke
Witold
Gombrowicz
XX-lecie
międzywojenne
Epika
Powieść
awangardowa /
awangarda i
absurd
Józio Kowalski,
prof. Pimko,
Syfon, Miętus,
Zuta, Hurleccy,
Młodziakowie,
Walka z formą,
niepokoje
egzystencjalne
współczesnego
człowieka
Dom, filister
(Młodziakowie),
groteska, rodzina,
szkolnictwo,
moralność
Futuryzm,
surrealizm,
groteska
Sklepy
cynamonowe
Bruno Schulz
XX-lecie
międzywojenne
Epika
Proza liryczna
np. Ojciec, Matka,
służąca Adela,
dziecko, Józef,
Jakub
Mit dzieciństwa,
rola ojca
Dom, labirynt,
ojcostwo, sen
Autobiografia,
kreacjonizm,
groteska,
fantastyka