ROZDZIAŁ I
Nauka administracji
I. sposób badań- w ujęciu socjologicznym należy tak badać administrację
publiczną, by pokazywać i opisywać najistotniejsze jej cechy
przedmiotowe, które łącznie stanowią z administracji zjawisko osobne,
całościowe i swoiste, zjawisko trwałe i podlegające tylko niewielkim
modyfikacjom.
Należy pamiętać o potrzebie dostosowania pojęcia administracji do całości
okoliczności politycznych, ustrojowych i społecznych panujących w danym
czasie i miejscu. Każde określenie administracji razem czy z osobna
odpowiada na szereg pytań dotyczących:
- podmiotu działania,

-

- celu działania,

-

- przedmiotu działania,

-

- cech działania a zwłaszcza sposobu działania,

-

- adresata działania.

-

Administracja publiczna jest to przejęte przez państwo i
realizowane przez jego zawisłe organy a także przez organy
samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i
indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia
ludzi w społecznościach.

-

II. kontekst polityczny- administracja publiczna jest jednym z czterech
segmentów politologii. Możemy wyznaczyć pole, na którym administrację
możemy oglądać, wydzielać i badać w kontekście analizy politycznej.
Polem tym jest:

-

1- obszar wszystkich stosunków przedwyborczych obejmujący ustalenia
zmierzające do osobowej obsady stanowisk w administracji publicznej i
ustalenia zmierzające do formowania programów wyborczych,

-

2- pole stosunków i sytuacji w zakresie wyszukiwania, obsadzania i
odwoływania ze stanowisk publicznych w państwie,

-

3- pole sposobów i treści wpływów jakie mogą być wywierane na organy
publiczne i na pracowników ich urzędów,

-

4- pole merytorycznego wpływu na działania regulujące zadania
administracji publicznej,

-

5- pole nieuregulowanych prawem zachowań zmierzających do
ustanowienia aktu normatywnego lub aktu prawa wewnętrznego,

-

6- pole sposobów, dróg i procedur przekształcania cząstkowych i
całościowych celów uważanych za niezbędne w budowaniu koncepcji
przekształceń i postępu w strukturze i funkcjonowaniu państwa i
wszystkich w jego obrębie działających urządzeń publicznych.

-

7- pole sposobów wyrażania, motywowania i propagowania celów
publicznych,

-

8- pole ustaleń decyzyjnych opartych zwłaszcza na referendum i
konsultacji,

-

9- pole ustaleń decyzyjnych w zakresie przyspieszania lub opóźniania
procesów mających swe podstawy w obowiązującym prawie i pole
ustalania priorytetów w sytuacjach w których mogą być realizowane tylko
niektóre zadania,

-

10- pole ustaleń co do bliskich i dalszych reform w państwie.

-

III Kontekst językowy- etymologicznie rzecz ujmując wyrażenie

-

/administracja/

-

/administrować/

-

/administrator/

-

/administracyjny/ i inne pochodne nawiązują do j. Łacińskiego. Język ten
posługiwał się określeniem /ministrare/ dla oznaczenia działalności
służebnej w celu spełnienia cudzej woli. Wyżej wymienione określenia
zostały przyjęte do wszystkich współczesnych j. Europejskich.

-

IV Kontekst prawny

-

1. administracja jest powołana do kształtowania zewnętrznych wobec niej
stosunków społecznych. Jeżeli należycie ich się nie kształtuje działa
niepoprawnie. Bez odniesienia administracji do treści obowiązującego
prawa nie uzyskamy wyników mających znaczenie globalne i trwałe. Każde
działanie administracji może być zakwestionowane przed niezawisłym
sądem, który wcale nie będzie badać jej pod względem zgodności działań z
zasadami teorii odejmowania decyzji, z polityką rządu, z ustaleniami
rządzących partii politycznych, z wymogami skuteczności i sprawności, z
wymogami teorii organizacji pracy, z wymogami ergonomii.

-

2. administrację charakteryzuje cecha, że jest organizacją formalną.
Element jej sformalizowania jest niezbędny, bez niego administracja nie
mogłaby utrzymać się w całości i realizować postawionych przed nią
celów. Sformalizowanie obejmuje:

-

- całość organizacji,

-

- poszczególne jej części,

-

- stosunki między tymi częściami.

-

Ogólnie cała formalizacja administracji wiąże się z:

-

- wyznaczeniem zewnętrznych celów organizacji,

-

- wyznaczeniem relacji między celami wewnętrznymi,

-

- określeniem całości i poszczególnych części struktury organizacyjnej i
relacji między nimi,

-

- określeniem wszystkich niezbędnych elementów organizacji i
funkcjonowania.
Tam gdzie sformalizowanie administracji się kończy lub jest osłabione
mamy do czynienia z organizacja nieformalną. Cechę sformalizowania
nadaje się w prawie aktami normatywnymi, których znaczna część
pochodzi od organów administracyjnych.
3. relacje między administracją a prawem muszą uwzględniać okoliczności
iż administrowanie jest przedmiotem normowania. Niezależnie od
cywilizacji, kraju, systemu społeczno- gospodarczego, sposobu rządzenia
model obejmowania regulacjami prawnymi administracji jest podobny.
Całe zaś jego istnienie wypływa z przekonania iż przez uregulowanie
osiągnie się jakiś podstawowy czy dodatkowy skutek.
V Rodowód i ewolucja administracji- zmieniają się cele administracji,
jej zadania, cele polityczne, formy i metody działania, struktury
organizacyjne, ludzie a nawet nazwy. Nie ma tu nic trwałego z wyjątkiem
niej samej. Trwałość administracji ma swój nowożytny początek, który
przypada na czasy historycznie nieodległe. Nowożytna historia
administracji jest nieprzerwana. To co dziś nazywamy administracją
przewijało się jako zjawisko przez całą historię ludzkiej cywilizacji, odkąd

pojedynczy ludzie zaczęli żyć w wielkich grupach i odkąd z tego powodu
zaczęli mieć i zaspokajać swoje potrzeby, których nie mieli dotychczas.
W nowoczesnym znaczeniu administracja pojawiła się wtedy gdy pojawiło
się prawo. A zaprawo uznane zostało uznane dopiero w doktrynie
oświecenia to co pochodziło od przedstawicieli narodu.
Administracja stawała się coraz częściej głównym promotorem stosunków
społecznych. I to nie tylko gdy wykonywała prawo lecz wtedy gdy je
tworzyła. Rozwijała się stale w różnych okolicznościach, z różnych
powodów i w różnym stopniu.
Administracja w nowoczesnym rozumieniu tego słowa wzięła swój
początek z przełomu XVIII i XIX z chwilą przekształcenia się państwa
policyjnego w państwo konstytucyjne a administracji terytorialnej w
państwową. Na początku XIX powstało prawo administracyjne z prawami i
obowiązkami po stronie administracji publicznej jak też po stronie
obywateli. W połowie XIX obowiązywała już zasada związania
ustawowego administracji tzn. żadna ingerencja administracji oraz żaden
obowiązek nie mógł być nałożony na obywatela bez podstawy ustawowej.
Na straży tej zasady stały sądy administracyjne. Głównym przedmiotem
działań admi8nistracji było wydawanie urzędowych nakazów, zakazów i
pozwoleń w oparciu o istniejący porządek prawny oraz procedurę.
W Polsce po II w. ś. Administracja stawała się jedną z głównych sił zjawiska
upaństwawiania a później też zarządzania. Przejęła agendy życia
publicznego. Najnowsze przemiany ustrojowe i powrót do założeń państwa
kapitalistycznego spowodowały zmiany funkcji, roli i znaczenia
administracji poprzez: odejście od centralnego planowania i zarządzania
gospodarką, procesy prywatyzacji, ograniczenie funkcji rządowej,
powołanie administracji samorządowej, szersze korzystanie z prawa
cywilnego.
VI Administracja publiczna w państwie policyjnym-
Państwo policyjne to konstrukcja modelowa, ukształtowana przez naukę
administracji i naukę prawa administracyjnego w oparciu o realia
ustrojowo- polityczne państw europejskich na przełomie XVII i XVIII wieku.
Administracja publiczna w państwie policyjnym była w istocie
administracją państwową. W państwie policyjnym administracja
charakteryzowała się tym, że:
- stanowiła f. zarządu wewnętrznego państwem oraz sprawowania i
umacniania władzy politycznej panującego
- do panującego należało decydowanie o sposobie zarządzania
wewnętrznego państwem,
- zarząd wew. I sprawowanie władzy politycznej pozostawały w luźnym
związku z prawem,
- zarząd wew. stanowił działalność swobodna i twórcza,
- prawo było wyrazem woli panującego,
- panujący był opiekunem poddanych i mógł wkraczać we wszystkie
dziedziny życia poddanych,
- akty władzy panującego nie podlegały kontroli sądów.
VII Administracja publiczna w państwie prawa- państwo prawa
stanowiło modelową konstrukcję ustrojowo- prawną ukształtowaną w
doktrynie prawa w oparciu o warunki ustrojowo- polityczne państw
europejskich na przełomie XIX i XX w. Administracja publiczna pojmowana

http://notatek.pl/nauka-administracji-rodowod-i-ewolucja-admini
stracji?notatka