mechanik maszyn i urzadzen drogowych 833[01] z1 04 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Piotr Zarzyka

Wykonywanie przeglądów okresowych maszyn i urządzeń
drogowych 833[01].Z1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Jarosław Sadal
mgr inż. Leszek Kucharski

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Piotr Zarzyka

Konsultacja:
mgr inż. Jolanta Skoczylas

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[01].Z1.04
„Wykonywanie przeglądów okresowych maszyn i urządzeń drogowych”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu mechanik maszyn i urządzeń drogowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa i ochrona

środowiska podczas wykonywania przeglądów okresowych maszyn
i urządzeń drogowych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Przeglądy bieżące i okresowe maszyn i urządzeń drogowych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Smarowanie układów mechanicznych, zużycie i starzenie części maszyn

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Wymiana płynów hydraulicznych i eksploatacyjnych, odwadnianie

i czyszczenie układów pneumatycznych oraz obsługa układów roboczych
maszyn i urządzeń drogowych

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Diagnostyka układów rozruchowych, układów ładowania akumulatora

oraz konserwacja układów elektronicznych

5.5.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik dla nauczyciel który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych

w szkole kształcącej w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać przed
rozpoczęciem tej jednostki modułowej, tak by bez problemów mógł przyswoić sobie
wiedzę zawartą w poradniku,

–

cele kształcenia, tj. wykaz umiejętności jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

ćwiczenia, które pomogą zweryfikować wiedzę teoretyczną ucznia oraz wykształcić
umiejętności praktyczne,

–

literaturę uzupełniająca.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i uczenia się,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni należy zwrócić uwagę na przestrzeganie regulaminów,

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających
z rodzaju wykonywanych prac. Z tymi przepisami należy zapoznać uczniów podczas trwania
nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

833[01].Z1.01

Stosowanie maszyn i urządzeń drogowych

833[01].Z1.04

Wykonywanie przeglądów

okresowych maszyn i urządzeń

drogowych

833[01].Z1

Eksploatacja maszyn i urządzeń drogowych

833[01].Z1.02

Diagnozowanie i naprawa układów

napędowych

i jezdnych

833[01].Z1.03

Diagnozowanie i naprawa układów

hydraulicznych, pneumatycznych

i elektrycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć.

–

klasyfikować maszyny urządzenia drogowe i określić ich zadania,

–

klasyfikować silniki stosowane w maszynach i urządzeniach drogowych,

–

charakteryzować maszyny i urządzenia drogowe według rodzaju napędu,

–

wyjaśniać funkcjonowanie elektronicznych układów sterujących pracą układu
napędowego i jezdnego,

–

posługiwać się instrukcjami obsługi i dokumentacją techniczną podczas diagnozowania
zespołów instalacji elektrycznej,

–

lokalizować uszkodzenia w elementach i podzespołach układów napędowych i jezdnych
maszyn i urządzeń drogowych,

–

stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe i ochrony
środowiska na stanowisku pracy,

–

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

–

dobierać narzędzia i przyrządy do wykonywanych prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć.

–

posłużyć się instrukcjami obsługi i dokumentacją techniczno-eksploatacyjną przy
przeglądach okresowych i sezonowych,

–

wykonać przegląd okresowy silnika napędowego,

–

wykonać przegląd okresowy elementów układu napędowego zgodnie z zaleceniami
producenta,

–

zdiagnozować stan techniczny zespołów instalacji elektrycznej,

–

wykonać przegląd układu roboczego maszyny zgodnie z zaleceniami producenta,

–

wykonać okresową wymianę płynów eksploatacyjnych w maszynach i urządzeniach
drogowych zgodnie z zaleceniami producenta,

–

wykonać okresowe smarowanie podzespołów maszyn i urządzeń drogowych zgodnie
z zaleceniami producenta,

–

przygotować do pracy maszyny i urządzenia do robót ziemnych, budowlanych
i drogowych,

–

obsłużyć maszyny i urządzenia zgodnie z instrukcją obsługi,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe oraz
ochrony środowiska podczas wykonywania przeglądów okresowych maszyn i urządzeń
drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

..............................................................................................

Modułowy program nauczania:

Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01].

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń drogowych 833[01].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie przeglądów okresowych maszyn i urządzeń
drogowych” 833[01].Z1.04

Temat: Naprawa w układzie chłodzenia maszyny drogowej.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności lokalizowania, demontażu, naprawy elementów

układu chłodzenia, a następnie montażu i sprawdzenia poprawności działania
układu chłodzenia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zaplanować kolejność działań,

–

zgromadzić niezbędne narzędzia i urządzenia kontrolno-pomiarowe,

–

przygotować stanowisko pracy,

–

wskazać rozmieszczenie poszczególnych elementów układu chłodzenia,

–

wykonać przegląd maszyny w ramach obsługi codziennej,

–

sprawdzić poprawność działania poszczególnych układów,

–

zdemontować i zamontować element układu chłodzenia,

–

zapisać wnioski z wykonanego ćwiczenia,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pokaz z instruktażem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 2–3 osobowych.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Uczestnicy: uczniowie kształcący się w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych.

Środki dydaktyczne:

−

literatura dotycząca układów chłodzenia,

−

pojazd samochodowy, maszyna drogowa lub makieta, materiały eksploatacyjne,

−

zestaw narzędzi,

−

przyrządy kontrolno-pomiarowe,

−

przybory do pisania,

−

notatnik.

Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia

Dokonaj sprawdzenia płynu chłodzącego w maszynie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA

Czynności organizacyjno-porządkowe, wyjaśnienie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów

z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
1. Jakie zadanie w maszynie spełnia układ chłodzenia?
2. Czy potrafisz zlokalizować uszkodzone elementy układu chłodzenia?
3. Czy potrafisz zgromadzić odpowiednie narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe do

wykonania zadania?

4. Czy potrafisz usunąć usterkę w układzie chłodzenia?
5. Czy potrafisz sprawdzić poprawność działania układu chłodzenia danej maszyny?

PLANOWANIE
1. Określ miejsce wykonania ćwiczenia.
2. Ustal stan techniczny układu chłodzenia.
3. Przeanalizuj DTR maszyny.
4. Zaplanuj kolejność czynności wykonania naprawy układu chłodzenia.
5. Zaplanuj narzędzia do wykonania ćwiczenia.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Określ stan techniczny układu chłodzenia.
2. Ustal usterkę w układzie chłodzenia.
3. Zdemontuj uszkodzony układ.
4. Napraw lub wymień uszkodzony element układu chłodzenia.
5. Zamontuj sprawny technicznie element układu chłodzenia.
6. Sprawdź poprawność działania układu.
7. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie została ustalona usterka układu chłodzenia?
2. Czy poprawnie została wykonana naprawa?
3. Czy prawidłowo zostały zamontowane poszczególne elementy układu chłodzenia?
4. Czy prawidłowo zostało wykonane sprawdzenie poprawności działania?
5. Czy prawidłowo został napełniony układ chłodzenia maszyny?
6. Czy płyn chłodzący spełnia warunki eksploatacji?

ANALIZA

Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel

podsumowuje całe ćwiczenie, określa jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i sposoby ich unikania w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości dotyczących budowy i zasady działania układu

chłodzenia maszyny drogowej. Na podstawie zgromadzonych informacji wypisz typowe
usterki. Opisz możliwe sposoby naprawy lub wymiany.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
—

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

..............................................................................................

Modułowy program nauczania:

Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01].

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń drogowych 833[01].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie przeglądów okresowych maszyn i urządzeń
drogowych 833[01].Z1.04

Temat: Diagnostyka i naprawa układów ładowania akumulatora.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności diagnozowania, analiza usterek, napraw, oraz

poprawnego montażu i sprawdzania poprawnego działania w układach
ładowania akumulatora.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zaplanować kolejność operacji podczas diagnozowania układu ładowania,

–

dobrać narzędzia i przyrządy,

–

przygotować potrzebne części zamienne,

–

zorganizować stanowisko do naprawy i pomiarów ładowania akumulatora w maszynie,

–

rozpoznać zakres uszkodzenia przy pomocy przyrządów kontrolno-pomiarowych,

–

dobrać technologię naprawy, stosując kryteria ekonomiczne, techniczne i organizacyjne,

–

wykonać poszczególne czynności zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

posprzątać stanowisko ćwiczeniowe,

–

zaprezentować wykonaną pracę.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z instruktażem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Uczestnicy: uczniowie kształcący się w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych.

Środki dydaktyczne:
–

maszyna drogowa lub makieta,

–

miernik uniwersalny,

–

zestaw narzędzi,

–

części zamienne do układu ładowania akumulatora,

–

przybory do pisania,

–

notatnik.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów i przebiegu zajęć.
3. Omówienie zasad diagnozowania i naprawy układu ładowania akumulatora.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
5. Realizacja zajęć:

−

uczeń otrzymuje zestaw narzędzi i miernik uniwersalny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

uczeń po przeczytaniu instrukcji przystępuje do oględzin i pomiarów układu
ładowania, (w razie trudności korzysta z pomocy nauczyciela),

−

uczeń wymienia uszkodzone elementy układu,

−

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga przy wymianie i pomiarach.

6. Po wykonaniu pracy uczeń analizuje wykonane ćwiczenie.
7. Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.
8. Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza, czy została poprawnie wykonana.
9. Uczniowie prezentują pracę w kolejności wykonywania.
10. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Na podstawie ćwiczenia wykonanego na zajęciach wypisz typowe usterki uszkodzeń

układów ładowania akumulatora w maszynie drogowej, możliwe sposoby naprawy lub
wymiany, rodzaje zabezpieczeń instalacji.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
—

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Ćwiczenia

5.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa

i ochrona środowiska podczas wykonywania przeglądów
okresowych maszyn i urządzeń drogowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj podziału wymagań i zakazów związanych z zagrożeniami występującymi

podczas wykonywania przeglądów okresowych maszyn i urządzeń drogowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wymagań i zakazów

związanych z zagrożeniami podczas wykonywania przeglądów okresowych maszyn
i urządzeń drogowych,

2) przeanalizować instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowe oraz

udzielania pierwszej pomocy,

3) wypisać w notatniku wymagania i zakazy związane z zagrożeniami występującymi

podczas wykonywania przeglądów okresowych maszyn i urządzeń drogowych,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje dotyczące udzielania pierwszej pomocy,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje przeciwpożarowe oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca wymagań i zakazów związanych z zagrożeniami
występującymi podczas wykonywania przeglądów okresowych maszyn i urządzeń
drogowych.

Ćwiczenie 2

Wskaż źródła zagrożeń jakie mogą wystąpić podczas wykonywania przeglądów

okresowych maszyn i urządzeń drogowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wymagań i zakazów

związanych z zagrożeniami podczas wykonywania przeglądów okresowych maszyn
i urządzeń drogowych,

2) przeanalizować instrukcje, znaki bezpieczeństwa i tablice ostrzegawcze,
3) wskazać i zapisać miejsca, w których występują zagrożenia, a następnie dobrać środki

zapobiegające sytuacjom niebezpiecznym,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe i ostrzegawcze dotyczące źródeł zagrożeń, jakie mogą wystąpić
podczas wykonywania przeglądów okresowych maszyn i urządzeń drogowych,

−

instrukcje dotyczące udzielania pierwszej pomocy,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca źródeł zagrożeń, jakie mogą wystąpić podczas
wykonywania przeglądów okresowych maszyn i urządzeń drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Przeglądy bieżące i okresowe maszyn i urządzeń drogowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż, nazwij i opisz podstawowe układy, które występują w maszynie lub urządzeniu

drogowym. Określ stan techniczny elementów poszczególnych układów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące podstawowych układów

występujących w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) wskazać podstawowe układy występujące w pojeździe,
3) nazwać podstawowe układy występujące w pojeździe,
4) opisać układy w notatniku,
5) określić stan techniczny elementów poszczególnych układów,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

pojazd, maszyna drogowa lub makieta,

–

odzież ochronna i robocza przewidziana na danym stanowisku pracy,

–

dokumentacja techniczna pojazdu lub maszyny,

–

przybory do pisania,

–

notatnik,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych układów występujących w maszynie lub
urządzeniu drogowym.

Ćwiczenie 2

Wskaż, nazwij i opisz podstawowe układy i podzespoły maszyny lub urządzenia

drogowego wskazanego Ci przez nauczyciela, które wchodzą w zakres obsługi codziennej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące podstawowych układów

występujących w maszynie lub urządzeniu drogowym, wchodzących w zakres obsługi
codziennej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) wskazać podstawowe układy i podzespoły w maszynie lub urządzeniu drogowym,
3) nazwać podstawowe układy i podzespoły w maszynie lub urządzeniu drogowym,
4) opisać układy i podzespoły wchodzące w zakres obsługi codziennej w notatniku,
5) określić stan techniczny poszczególnych układów,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

pojazd, maszyna drogowa lub makieta,

−

odzież ochronna i robocza przewidziana na danym stanowisku pracy,

−

dokumentacja techniczna pojazdu lub maszyny,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych układów występujących w maszynie lub
urządzeniu drogowym, wchodzących w zakres obsługi codziennej.

Ćwiczenie 3

Wykonaj prace z zakresu obsługi technicznej (OT-1), przy maszynie lub urządzeniu

drogowym wskazanym Ci przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące podstawowych układów

występujących w maszynie lub urządzeniu drogowym, wchodzących w zakres obsługi
technicznej,

2) zaplanować kolejność czynności, zgromadzić narzędzia i urządzenia niezbędne do

wykonania ćwiczenia,

3) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) wykonać ćwiczenie zgodnie ze sporządzonym planem,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

makieta, maszyna lub urządzenie drogowe,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

−

zestaw narzędzi monterskich,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

kliny samochodowe,

−

fartuchy ochronne,

−

miernik uniwersalny,

−

próbnik napięcia,

−

środki ochrony osobistej,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podstawowych układów występujących w maszynie lub
urządzeniu drogowym, wchodzących w zakres obsługi technicznej.

Ćwiczenie 4

Dobierz odpowiednie materiały eksploatacyjne do maszyny lub urządzenia drogowego,

które należy zastosować podczas przeglądu okresowego OT-2, przy użyciu dokumentacji
techniczno-eksploatacyjnej danej maszyny lub urządzenia drogowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące podstawowych układów

występujących w maszynie lub urządzeniu drogowym, wchodzących w zakres obsługi
okresowej OT-2,

2) przeanalizować przepisy i instrukcje dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

przeciwpożarowe podczas prac pod napięciem,

3) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować dokumentację techniczno-eksploatacyjną danej maszyny lub urządzenia,
5) znaleźć w dokumentacji parametry jakie powinny posiadać materiały eksploatacyjne,
6) dobrać odpowiednie materiały eksploatacyjne,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) zapisać wnioski i spostrzeżenia z wykonanego ćwiczenia,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe oraz tablice poglądowe
oraz ostrzegawcze,

−

dokumentacja techniczno-eksploatacyjna maszyny lub urządzenia drogowego,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych układów występujących w maszynie lub
urządzeniu drogowym, wchodzących w zakres obsługi okresowej OT-2.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Smarowanie układów mechanicznych, zużycie i starzenie

części maszyn

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż i nazwij podstawowe układy, które występują w maszynie lub urządzeniu

drogowym wskazanym Ci przez nauczyciela, sprawdź czy w czasie eksploatacji wymagają
smarowania. Opisz je w notatniku. Określ stan techniczny elementów poszczególnych
układów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać

materiałach

dydaktycznych

informacje

dotyczące

smarowania

podstawowych układów występujących w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) wskazać podstawowe układy występujące w pojeździe, maszynie drogowej, które

w czasie eksploatacji wymagają smarowania,

3) wykonać opis układów w notatniku,
4) określić stan techniczny elementów poszczególnych układów,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład z pokazem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

pojazd, maszyna drogowa lub makieta,

−

odzież ochronna i robocza przewidziana na danym stanowisku pracy,

−

dokumentacja techniczna pojazdu lub maszyny,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca smarowania podstawowych układów występujących
w maszynie lub urządzeniu drogowym.

Ćwiczenie 2

Wykonaj analizę starzenia się poszczególnych części maszyny pod wpływem jej

eksploatacji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące starzenia się

poszczególnych części występujących w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) przeanalizować warunki w jakich pracują poszczególne podzespoły maszyny,
3) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) sporządzić plan,
5) wykonać ćwiczenie zgodnie ze sporządzonym planem,
6) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

makieta, maszyna lub urządzenie drogowe,

–

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

–

dokumentacja techniczno-eksploatacyjna maszyny,

–

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

–

zestaw narzędzi monterskich,

–

fartuchy ochronne,

–

środki ochrony osobistej,

–

przybory do pisania,

–

notatnik,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca starzenia się poszczególnych części występujących
w maszynie lub urządzeniu drogowym.

Ćwiczenie 3

Dobierz odpowiedni olej silnikowy do maszyny lub urządzenia drogowego przy użyciu

dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej danej maszyny lub urządzenia drogowego. Zapisz
w notatniku, jaki olej wybrałeś i dlaczego. Dokonaj wymiany oleju na stanowisku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać

materiałach

dydaktycznych

informacje

dotyczące

smarowania

poszczególnych części występujących w maszynie lub urządzeniu drogowym oraz
wymiany oleju,

2) przygotować dokumentację techniczno-eksploatacyjną danej maszyny lub urządzenia,
3) znaleźć w dokumentacji parametry jakie powinien posiadać olej silnikowy,
4) dobrać odpowiedni olej,
5) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
6) dokonać wymiany oleju,
7) uprzątnąć stanowisko pracy,
8) zapisać wnioski i spostrzeżenia z wykonanego ćwiczenia,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe oraz tablice poglądowe
oraz ostrzegawcze,

−

dokumentacja techniczno-eksploatacyjna maszyny lub urządzenia drogowego,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca smarowania poszczególnych części występujących
w maszynie lub urządzeniu drogowym oraz wymiany oleju.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4.

Wymiana płynów hydraulicznych i eksploatacyjnych,
odwadnianie i czyszczenie układów pneumatycznych oraz
obsługa układów roboczych maszyn i urządzeń drogowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj wymiany płynu chłodzącego w układzie chłodzenia maszyny drogowej,

wskazanej przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wymiany płynu

chłodzącego w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, które należy stosować podczas

wymiany płynu w układzie chłodzenia,

3) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową maszyny, wskazanej przez

nauczyciela,

4) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) zgromadzić potrzebne narzędzia,
6) dokonać wymiany płynu w układzie chłodzenia maszyny lub urządzenia drogowego,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład z pokazem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

książka naprawy pojazdu,

–

maszyna drogowa lub makieta,

–

poradniki serwisowe,

–

płyn eksploatacyjny do chłodzenia silnika,

–

środki ochrony osobistej,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca wymiany płynu chłodzącego w maszynie lub
urządzeniu drogowym.

Ćwiczenie 2

Wymień, a następnie wypisz w notatniku wszystkie przyrządy i urządzenia potrzebne do

wymiany płynu hamulcowego w układzie hamulcowym maszyny, wskazanej przez
nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wymiany płynu

hamulcowego w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową danej maszyny,
3) wykonać opis układu hamulcowego maszyny drogowej,
4) wypisać wszystkie urządzenia i przyrządy potrzebne do wymiany płynu,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład z pokazem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcje stanowiskowe obsługi urządzeń,

–

dokumentacja techniczno-ruchowa maszyny lub urządzenia,

–

maszyna lub makieta maszyny drogowej,

–

kliny pod koła,

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca wymiany płynu hamulcowego w maszynie lub
urządzeniu drogowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Diagnostyka układów rozruchowych, układów ładowania

akumulatora oraz konserwacja układów elektronicznych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na modelu rozrusznika poszczególne jego elementy, nazwij je, a następnie opisz

w notatniku. Oceń ich stan.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy rozrusznika

w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) wskazać elementy budowy rozrusznika,
3) wykonać opis elementów w notatniku,
4) ocenić stan elementów budowy rozrusznika,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

model rozrusznika,

–

rozruszniki eksploatowane,

–

przybory do pisania,

–

notatnik,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca budowy rozrusznika w maszynie lub urządzeniu
drogowym.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj przedstawione elementy alternatora i wymień, a następnie opisz funkcje, jakie

spełniają.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy alternatora

w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) przeanalizować budowę alternatorów różnego typu,
3) rozpoznać elementy alternatora,
4) wymienić nazwy elementów budowy alternatora,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) opisać w notatniku elementy i ich zadania,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

alternatory przeznaczone do demontażu,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca budowy alternatora w maszynie lub urządzeniu
drogowym.

Ćwiczenie 3

Wykonaj demontaż/montaż alternatora z maszyny lub urządzenia drogowego,

wskazanego Ci przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować kolejność czynności, zgromadzić narzędzia i urządzenia niezbędne do

wykonania ćwiczenia,

2) przygotować stanowisko pracy (może zaistnieć potrzeba skorzystania z podnośnika),

zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

3) wykonać ćwiczenie zgodnie ze sporządzonym planem działania,
4) uporządkować stanowisko pracy,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko do wykonania ćwiczenia,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

kompletna maszyna drogowa lub makieta,

−

zestaw narzędzi monterskich,

−

kliny samochodowe,

−

fartuchy ochronne,

−

sprzęt kontrolno-pomiarowy,

−

środki ochrony osobistej,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca budowy alternatora w maszynie lub urządzeniu
drogowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Dokonaj sprawdzenia i regulacji regulatora napięcia i prądu. Odnotuj wartość natężenia

prądu, utrzymywanego przez regulator prądu w całym zakresie obrotów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

regulatora napięcia w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) przeczytać instrukcję do przeprowadzenia ćwiczenia,
3) wykonać montaż badanego urządzenia i niezbędnych połączeń,
4) dobrać odpowiednie narzędzia i przyrządy pomiarowe,
5) zmierzyć wskazane wielkości,
6) zapisać w notatniku lub protokole badań wyniki pomiarów i swoje wnioski,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne,

–

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne

−

prądnice przeznaczone do badań,

−

regulator prądnicy,

−

instrukcje do wykonania ćwiczenia i stanowiskowa, przygotowane przez nauczyciela,

−

zestaw narzędzi monterskich,

−

przyrządy pomiarowe,

−

dane techniczne badanej prądnicy,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca budowy i zasady działania regulatora napięcia
w maszynie lub urządzeniu drogowym.

Ćwiczenie 5

Zlokalizuj w pojeździe obwody elektryczne i układy elektroniczne narażone na

uszkodzenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obwodów elektrycznych

i układów elektronicznych w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) przeanalizować instrukcje i dokumentację techniczną maszyny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zapoznać się z przyrządami kontrolno-pomiarowymi,
4) zlokalizować obwody elektryczne i układy elektroniczne narażone na uszkodzenia

w maszynie lub urządzeniu drogowym,

5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe i ostrzegawcze przedstawiające obwody elektryczne narażone na
uszkodzenia,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów,

−

przyrządy pomiarowe,

−

dokumentacja techniczno-eksploatacyjna,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca obwodów elektrycznych i układów elektronicznych
w maszynie lub urządzeniu drogowym.

Ćwiczenie 6

Za pomocą miernika napięcia sprawdź stan naładowania akumulatora.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

akumulatora w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) przeczytać instrukcję do zadania,
3) przeanalizować przepisy i instrukcje dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

przeciwpożarowe podczas prac pod napięciem,

4) zgromadzić narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,
5) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
6) sprawdzić stan naładowania akumulatora w maszynie lub urządzeniu drogowym,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe, tablice poglądowe oraz
ostrzegawcze,

−

sprzęt kontrolno-pomiarowy do sprawdzania akumulatora,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

notatnik,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca budowy i zasady działania akumulatora w maszynie lub
urządzeniu drogowym

Ćwiczenie 7

Wykonaj demontaż/montaż akumulatora z maszyny lub urządzenia drogowego,

wskazanego Ci przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

akumulatora w maszynie lub urządzeniu drogowym,

2) zgromadzić narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,
3) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) wykonać ćwiczenie zgodnie ze sporządzonym planem działania,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) zapisać wnioski i spostrzeżenia z wykonanego ćwiczenia,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje bhp i ppoż. oraz tablice poglądowe i ostrzegawcze,

−

maszyna drogowa lub makieta,

−

akumulator,

−

zestaw narzędzi monterskich,

−

kliny,

−

fartuchy ochronne,

−

sprzęt kontrolno-pomiarowy,

−

środki ochrony osobistej,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca budowy i zasady działania akumulatora w maszynie lub
urządzeniu drogowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej Wykonywanie przeglądów
okresowych maszyn i urządzeń drogowych.

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–17 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 18–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. b, 4. b, 5. b, 6. a, 7. a, 8. d, 9. b, 10. a, 11. d,
12. c, 13. c, 14. a, 15. d, 16. c, 17. d, 18. c, 19. a, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać urządzenia i podzespoły

Zastosować przyrządy kontrolno-pomiarowe

Ustalić narzędzia kontrolno-pomiarowe

Zastosować przyrządy kontrolno-pomiarowe

Rozróżnić zasady odbioru prac obsługowo-
naprawczych

Zastosować narzędzia kontrolno-pomiarowe

Rozróżnić funkcje podzespołów i urządzeń

Rozróżnić symbole elektryczne na rysunku

Zastosować przyrządy kontrolno-pomiarowe

Ustalić funkcje podzespołów i urządzeń

Rozróżniać zasady odbioru prac obsługowo-
naprawczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnić przepisy bhp

Ustalić czynność zgodnie z przepisami bhp

Wymagania techniczne dotyczące montażu

Określić funkcje podzespołów i urządzeń

Określić warunki dopuszczenia urządzenia do
eksploatacji

Ustalić wymagania techniczno-
eksploatacyjne pojazdu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna: wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Podstawowym warunkiem bezpiecznej pracy pod samochodem uniesionym za pomocą

przenośnego podnośnika hydraulicznego jest
a) wyjęcie ze stacyjki kluczyka.
b) ustawienie dźwigni zmiany biegów w położeniu neutralnym.
c) zwolnienie dźwigni hamulca awaryjnego (ręcznego).
d) ustawienie podstawek pod punktami podparcia spodu pojazdu.

2. Klucze specjalistyczne stosowane w autoryzowanych stacjach służą do

a) utrudnienie dostępu osobom niepowołanym oraz ułatwienie prac podczas obsługi.
b) dokręcania śrub i nakrętek określonym momentem siły.
c) dokręcania śrub i nakrętek o określony kąt.
d) odkręcania śrub i nakrętek o określony kąt.

3. Napięcie bezpieczne prądu stałego, nawet przy bezpośrednim kontakcie biegunów

akumulatora z ciałem ludzkim wynosi
a) 12 V.
b) 24 V.
c) 60 V.
d) 120 V.

4. W najnowszych instalacjach przed demontażem akumulatora z samochodu należy

a) wyłączyć stacyjkę.
b) wyłączyć wszystkie odbiorniki.
c) zresetować pamięć modułu zapłonu i wtrysku.
d) dołączyć do instalacji dodatkowe źródło.

5. Podczas pomiaru nieznanej wartości wielkości elektrycznej (np. napięcia ładowania),

przyrząd pomiarowy należy ustawić na
a) dokładnie środkowy zakres pomiarowy.
b) maksymalny zakres pomiarowy.
c) minimalny zakres pomiarowy.
d) dowolny zakres pomiarowy.

6. W pojazdach samochodowych wyposażonych w elektroniczny układ zapłonowy zaleca

się wyłączenie zapłonu podczas
a) pomiaru napięcia akumulatora.
b) podłączenia lampy stroboskopowej.
c) sprawdzania gęstości elektrolitu.
d) wymiany żarówki świateł mijania.

7. Podstawą do obliczenia wykonanej usługi naprawy lub przeglądu pojazdu jest

a) zlecenie na wykonanie usługi wraz z kompletem dokumentów.
b) akt zdawczo-odbiorczy.
c) protokół zdawczo-odbiorczy.
d) paragony, faktury, rachunki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Własności płynu chłodzącego możemy mierzyć

a) areometrem.
b) analizatorem.
c) omomierzem.
d) reflektometrem.

9. Przedstawiony poniżej na rysunku przyrząd ZN-12 służy do

a) pomiaru napięcia w instalacji.
b) zabezpieczania urządzeń elektronicznych.
c) pomiaru gęstości elektrolitu akumulatora.
d) pomiaru temperatury wrzenia cieczy.

10. Przedstawiony poniżej symbol oznacza

a) silnik prądu stałego.
b) regulator.
c) prądnicę.
d) kondensator.

11. Oscyloskop to urządzenie diagnostyczne służące do pomiaru

a) prędkości obrotowej.
b) pojemności elektrycznej.
c) stanu izolacji przewodów.
d) skoków napięcia w instalacji.

12. Przełącznik 12/24 V służy

a) do szybkiej jazdy.
b) zmiany napięcia w instalacji.
c) zasilania rozrusznika.
d) zwiększa moc urządzeń w samochodzie.

13. Skróconą formą dokumentacji przyjęcia pojazdu do naprawy lub przeglądu jest

a) akt zdawczo odbiorczy.
b) umowa ustna.
c) zlecenie.
d) protokół zdawczo-odbiorczy.

14. Aby zapewnić pracownikowi swobodę poruszania się i wykonywania prac minimalna

przestrzeń z każdej strony pojazdu do przeszkody powinna wynosić
a) 1,5 m.
b) 0,9 m.
c) 0,5 m.
d) 1,2 m.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. W trakcie czynności regulacyjnych wykonywanych w pomieszczeniu, a wymagających

uruchomienia silnika należy
a) podłączyć wyciąg spalin.
b) założyć maskę ochronną.
c) otworzyć okna i drzwi.
d) nie podejmować żadnych działań.

16. Wymontowane z pojazdu części i podzespoły powinny być przed naprawą i ponownym

montażem
a) umyte w rozpuszczalnikach.
b) umyte w benzynie ekstrakcyjnej.
c) umyte przy użyciu specjalistycznych urządzeń myjących.
d) pozostawione bez mycia.

17. Podstawowym podzespołem obwodu rozruchu jest

a) półoś napędowa.
b) cewka zapłonowa.
c) alternator.
d) rozrusznik.

18. Obowiązek indywidualnego odbioru podnośnika w celu dopuszczenia go do eksploatacji

spoczywa na
a) pracowniku warsztatu.
b) Urzędzie Dozoru Technicznego.
c) przyszłym użytkowniku urządzenia.
d) Urzędzie Miar i Jakości.

19. Podczas OC należy przede wszystkim

a) sprawdzić olej w silniku.
b) umyć wnętrze pojazdu.
c) sprawdzić stan lakieru pojazdu.
d) sprawdzić widoczność.

20. Pod pojęciem obsługa sezonowa letnia rozumiemy

a) przygotowanie pojazdu, maszyny na okres letni.
b) przygotowanie maszyny na zimę.
c) przygotowanie pojazdu do eksploatacji.
d) przygotowanie maszyny do OT-2.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie przeglądów okresowych maszyn i urządzeń drogowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie przeglądów
okresowych maszyn i urządzeń drogowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–14 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 15–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. d, 4. c, 5. a, 6. c, 7. b, 8. a, 9. d, 10. b, 11. b,
12. a, 13. c, 14. b, 15. c, 16. c, 17. d, 18. d, 19. c, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zastosować przyrządy kontrolno-pomiarowe

Rozpoznać przyczynę usterki

Rozróżnić urządzenia i podzespoły

Zastosować przyrządy kontrolno-pomiarowe

Rozróżnić materiały eksploatacyjne

Ustalić zgodnie z przepisami bhp

Zapoznać się z DTR maszyny

Określić substancje szkodliwe

Rozróżnić przepisy BHP

Określić parametry z DTR

Rozróżnić przepisy BHP

Ustalić środki ochrony osobistej

Parametry pracy podzespołów maszyny

Rozpoznać zjawiska chemiczne

Rozróżniać przepisy BHP

Dobrać narzędzie kontrolno - pomiarowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przewidzieć przyczynę usterki, zgodnie z
BHP

Określić własności olejów

Określić zjawiska fizyczne

Rozróżnić właściwości olejów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna: wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz
za poprawną.

8. Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru: Część I zadania 1–14 (poziom

podstawowy), część II zadania 15–20 (poziom ponadpodstawowy).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na

KARCIE ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Pomiarem wielkości elektrycznej nie jest

a) pomiar rezystancji.
b) pomiar napięcia.
c) analiza spalin.
d) pomiar natężenia.

2. Jeżeli w trakcie przeglądu technicznego układu rozruchu zauważymy uszkodzoną

izolację to należy
a) wymienić przewód na nowy na całej jego długości.
b) niezwłocznie zaizolować uszkodzone miejsce.
c) wymienić całą wiązkę przewodów elektrycznych.
d) zbagatelizować uszkodzenie izolacji.

3. Obwód, który jest zasilany bezpośrednio, z pominięciem bezpieczników, to

a) wycieraczki elektrycznej.
b) spryskiwaczy.
c) ogrzewania tylnej szyby.
d) rozrusznika.

4. Przy pomiarach miernikiem analogowym należy unikać

a) pomiarów pod napięciem.
b) pomiaru izolacji.
c) potrząsania przyrządem.
d) częstych pomiarów prądu.

5. Odpadem stałym powstającym w warsztacie samochodowym nie jest

a) płyn hamulcowy.
b) opakowania szklane
c) opiłki, wióry.
d) złom metalowy

6. W trakcie wykonywania obsługi układu ładowania akumulatora pod napięciem należy

posługiwać się narzędziami o izolowanych uchwytach ze względu na
a) skrócenie czasu naprawy.
b) estetyczny wygląd.
c) bezpieczeństwo pracy.
d) ochronę przeciwpożarową.

7. Przed przystąpieniem do wykonywania przeglądu okresowego maszyny należy

a) usunąć zbędne przedmioty ze stanowiska.
b) zapoznać się z dokumentacja techniczno-ruchową maszyny.
c) umyć obudowę akumulatora.
d) sprawdzić stan techniczny instalacji elektrycznej pojazdu.

8. Tlenek węgla zawarty w spalinach jest gazem

a) bezwonnym nietrującym.
b) bezwonnym trującym.
c) wonnym trującym.
d) wonnym nietrującym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Gaśnica oznaczona symbolem C służy do gaszenia pożaru

a) ciał stałych pochodzenia organicznego (drewno, papier).
b) cieczy palnych (np. benzyny).
c) metali (magnez, sód, potas).
d) gazów (metan, acetylen, wodór).

10. Wykonując naprawę systemu ABS skorzystasz segregatora dokumentacji serwisowej

a) układu kierowniczego.
b) mechanika.
c) przeniesienia napędu.
d) wyposażenia.

11. Obowiązek ochrony przeciwpożarowej zakładu pracy spoczywa na

a) pracowniku.
b) pracodawcy.
c) Straży Pożarnej.
d) Policji.

12. Nieprawidłowa zasada bezpiecznej pracy związanej z diagnostyką samochodu to

a) stosowanie benzyny do mycia części.
b) używanie lamp przenośnych o napięciu wyższym niż 24V.
c) regulacja silnika w pomieszczeniu powinna odbywać się z nałożonym na rurę

wydechową przewodem odprowadzającym spaliny.

d) nie naprawiać uszkodzonych bezpieczników.

13. Dopuszczalne napięcie ładowania powinno wynosić

a) 12,4 V.
b) 13,4 V.
c) 14,4 V.
d) 15,4 V.

14. Prawidłowa wartość gęstości elektrolitu akumulatora kwasowego wynosi

a) 0,128 g/cm

b) 1,28 g/cm

c) 12,8 g/cm

d) 128 g/cm

15. Podczas napełniania akumulatora elektrolitem nie ma obowiązku używania

a) okularów ochronnych.
b) rękawic kwasoodpornych.
c) nakrycia głowy.
d) ubioru ochronnego.

16. Przedstawiony na rysunku przyrząd służy do pomiaru

a) temperatury krzepnięcia cieczy w układzie chłodzenia.
b) procentowej zawartości wody w płynie hamulcowym.
c) gęstości elektrolitu akumulatora.
d) temperatury wrzenia cieczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Ze względów BHP przed przystąpieniem do demontażu alternatora z pojazdu należy

rozłączyć
a) przewody wysokiego napięcia.
b) urządzenie sterujące.
c) oświetlenie pojazdu.
d) akumulator.

18. Najważniejszy parametr, który charakteryzuje olej silnikowy, to

a) temperatura.
b) odporność na ścieranie.
c) palność.
d) lepkość.

19. Zjawisko fizyczne, które powoduje zużywanie się współpracujących ze sobą części

mechanicznych, to
a) zginanie.
b) skręcanie.
c) tarcie
d) ścinanie.

20. Symbol oleju 15W/40 oznacza

a) olej roślinny.
b) olej syntetyczny.
c) olej zwierzęcy.
d) olej mineralny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie przeglądów okresowych maszyn i urządzeń drogowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Blok Cz., Jeżewski W.: Mały podręcznik kierowcy. WKiŁ, Warszawa 1986
2. Dudek A.: Oleje smarowe. Wyd. Rafineria Gdańska, Gdańsk 1999
3. Grzybek S. (red.): Budowa pojazdów samochodowych. Część I. REA, Warszawa 2003
4. Hebda M. Niziński S.: Podstawy diagnostyki pojazdów mechanicznych. WKiŁ,

Warszawa 1994

5. Hebda M. Mazur T.: Podstawy eksploatacji pojazdów mechanicznych. WKiŁ, Warszawa

1994

6. Herner A., Riehl H.J.: Elektrotechnika i elektronika w pojazdach samochodowych. Wyd.

WKiŁ, Warszawa 2003

7. Jodłowski M.: Operator maszyn do robót drogowych. WiHK „Kabe” s.c., Krosno 2003
8. Kijewski J.: Silniki spalinowe. WSiP, Warszawa 1982
9. Ocioszyński J.: Elektrotechnika i elektronika pojazdów samochodowych. WSiP,

Warszawa 1996

10. Sawicki E.: Technologia robót w budownictwie drogowym. WSiP Warszawa 1996
11. Seliskar A.: Obsługa akumulatora. WKiŁ, Warszawa 2001
12. Sitek K.: Wyposażenie stacji obsługi WKiŁ Warszawa 2000
13. Trzeciak K.: Diagnostyka samochodów osobowych. WKiŁ, Warszawa 1983
14. Uzdowski M., Abramek K., Garczyński K.: Eksploatacja techniczna i naprawa. WKiŁ,

Warszawa 2003

15. www.jcauto/pl/jcauto_wyposazenie_serwisowe
16. www.activit.pl/sklep