prof. nadzw. dr hab. Tomasz Frołowicz

METODYKA

WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Studia I stopnia,

Wykład 17

Wykład 17

„Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie,

jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułożyć.”

Jędrzej Śniadecki

INTELEKTUALIZACJA

czyli rozwój wiedzy jako skutek

wychowania fizycznego

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

Stanisław Strzyżewski (1986) wśród celów kształcenia w kulturze
fizycznej wymienił m.in.:

Wiedza jako cel wychowania fizycznego:

Maciej Demel i Krzysztof Zuchora (1975) do celów wychowania
fizycznego i zdrowotnego zaliczyli m.in.:
„wzbogacenie samowiedzy dotyczącej organizmu i jego potrzeb,
zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, zaznajomienie się
ze sposobami doskonalenia i pielęgnacji ciała…”.

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

fizycznej wymienił m.in.:
rozwijanie wiedzy “o organizmie i jego potrzebach rozwojowych, o
wpływie środowiska na organizm człowieka, o kształtowaniu sprawności
i wydolności, o sposobach kontroli osobistej sprawności i wydolności…”.

Wiesław Osiński (1996) wskazał na funkcję poznawczą wychowania
fizycznego, czyli:
“przekazywanie i zdobywanie pewnego zasobu wiedzy, m.in. w zakresie
rozwoju fizycznego, zdrowia i higieny człowieka, znaczenia różnych form
aktywności fizycznej…”.

Wiedza jako cel WF w programach nauczania

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

Cele wychowania fizycznego

Rok wydania programu WF

1

9

4

9

1

9

5

0

1

9

6

1

1

9

6

4

1

9

6

6

1

9

8

5

1

9

9

9

2

0

0

9

Zdobywanie wiadomości o wpływie
aktywności fizycznej na organizm
człowieka

+

+

+

+

+

+

+

+

Zdobywanie wiadomości na temat

Zdobywanie wiadomości na temat
zasad higieny i wypoczynku

+

+

+

+

+

Rozwijanie umiejętności samodzielnego
doboru ćwiczeń dla celów zdrowotnych
i rekreacyjnych

+

+

+

+

Rozwijanie postawa wobec aktywności
fizycznej

+

+

+

+

+

+

+

+

Rozwijanie wiadomości na temat
postępowania zawodnika i kibica
sportowego

+

+

+

+

+

Rozwijanie gotowości do
upowszechniania aktywności fizycznej

+

+

+

+

Kierunek przekształcania szkolnej edukacji:
od werbalizmu (dominacji metod słownych pozbawionych
pierwiastka realnego działania)
do kształcenia wielostronnego (zrównoważenia działania,
wiedzy i przeżyć).

Kształcenie

wielostronne

Szkoła

werbalizm

WF

praktycyzm

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

Kierunek przekształcania wychowania fizycznego:
od skrajnego praktycyzmu (dominacji działania
pozbawionego refleksji)
do kształcenia wielostronnego (zrównoważenia działania
wiedzy i przeżyć)

wielostronne

werbalizm

praktycyzm

dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;

mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;

wymienia zasady i metody hartowania organizmu;

demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane

Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF

(wg Podstawy programowej)

II etap edukacji (szkoła podstawowa):

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała;

organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;

omawia zasady aktywnego wypoczynku;

omawia sposoby postępowania w sytuacji zagrożenia
zdrowia lub życia;

omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą
i w górach;

wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł

Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF

(wg Podstawy programowej)

II etap edukacji (szkoła podstawowa):

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł
w trakcie rywalizacji sportowej;

uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania
się decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;

wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania;

ocenia poziom własnej aktywności fizycznej;

omawia zmiany zachodzące w organizmie w czasie wysiłku
fizycznego;

wskazuje korzyści z aktywności fizycznej w terenie;

przeprowadza rozgrzewkę;

Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF

(wg Podstawy programowej)

III etap edukacji (gimnazjum):

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

przeprowadza rozgrzewkę;

wybiera i pokonuje trasę crossu;

wyjaśnia wymogi higieny wynikające ze zmian zachodzących
w organizmie w okresie dojrzewania;

planuje szkolne rozgrywki sportowe według systemu
pucharowego i „każdy z każdym”;

wyjaśnia, co symbolizują flaga i znicz olimpijski;

wyjaśnia, czym jest zdrowie; wymienia czynniki, które
wpływają pozytywnie i negatywnie na zdrowie i
samopoczucie oraz wskazuje te, na które może mieć wpływ;

identyfikuje swoje mocne strony, planuje sposoby ich
rozwoju oraz ma świadomość słabych stron, nad którymi

Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF

(wg Podstawy programowej)

III etap edukacji (gimnazjum):

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

rozwoju oraz ma świadomość słabych stron, nad którymi
należy pracować;

omawia konstruktywne sposoby radzenia sobie z
negatywnymi emocjami;

wyjaśnia, w jaki sposób może dawać i otrzymywać różnego
rodzaju wsparcie społeczne;

wyjaśnia, co oznacza zachowanie asertywne i podaje jego
przykłady;

Nie są przejawem intelektualizacji WF :

informacje instruktażowe, np. nazwy typowych

ćwiczeń, przyrządów,

Wiadomości jako osiągnięcia ucznia z WF

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

ćwiczeń, przyrządów,

opis techniki czynności ruchowych.

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

Doświadczenie

(concrete

experience)

Cykl uczenia się przez doświadczenie

(wg Davida Kolba):

Refleksja

(observation and

reflection)

Zastosowanie

(testing the new

concepts)

Analiza

(formation of

abstract concepts)

Wprowadzanie wiadomości na lekcji wychowania fizycznego
(wg modelu Johna Deweyem):

DOŚWIADCZENIE - uczeń powinien być postawiony w sytuacji

autentycznego doświadczenia i aktywności, którą jest prawdziwie
zainteresowany.

UŚWIADOMIENIE PROBLEMU - sytuacja powinna wyłonić

pewien problem wymagający zastanowienia.

OBSERWACJA - uczeń musi posiadać odpowiednie informacje

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

OBSERWACJA - uczeń musi posiadać odpowiednie informacje

i dokonywać obserwacji potrzebnych do realizacji interesującego
go zadania.

PRZYPUSZCZENIE - uczeń powinien poczynić pewne

przypuszczenia odnośnie rozwiązywania problemu i dokładnie
je sformułować.

SPRAWDZENIE - uczeń powinien mieć możliwość i okazję

do wypróbowania i sprawdzenia swoich przypuszczeń przez
zastosowanie ich.

II etap edukacji (szkoła podstawowa, klasy IV-VI):

wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić wytrzymałość
tlenową, siłę mięśni posturalnych oraz gibkość dolnego odcinka

Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF

(wg Podstawy programowej)

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

I etap edukacji (szkoła podstawowa, klasy I-III):

realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut, umie wykonać
próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka
kręgosłupa;

tlenową, siłę mięśni posturalnych oraz gibkość dolnego odcinka
kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela interpretuje uzyskane wyniki;

III etap edukacji (gimnazjum):

wykonuje wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości,
siły i gibkości;

ocenia poziom własnej aktywności fizycznej;

IV etap edukacji (szkoła ponadgimnazjalna):

wskazuje mocne i słabe strony swojej sprawności fizycznej;

opracowuje i realizuje program aktywności fizycznej dostosowany do
własnych potrzeb;

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

1) Np. Uczeń zna zasady fair play.

Zastanowić się,

co uczeń już wie

na ten

Co zrobić, gdy już zaplanujemy cel lekcji

w zakresie wiedzy uczniów, bądź cele

w zakresie umiejętności lub samodzielności

nawiązujące do wiedzy uczniów?

Zastanowić się,

co uczeń już wie

na ten

temat, czyli czego już nauczył się.

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

2) Np. Uczeń zna zasady fair play.

Zastanowić się, czy

cel

nie

jest zbyt ogólny

lub obszerny

, czyli czy dokładnie wiem, czego

ma nauczyć się uczeń.

Co zrobić, gdy już zaplanujemy cel lekcji

w zakresie wiedzy uczniów, bądź cele

w zakresie umiejętności lub samodzielności

nawiązujące do wiedzy uczniów?

ma nauczyć się uczeń.

3) Np. Uczeń respektuje w trakcie gry zasady

czystej gry: podporządkowania się decyzjom sędziego
i podziękowania za wspólną grę.
Ustalić, czy uczeń ma nowe informacje

zapamiętać

lub

zrozumieć

, czy może posiadaną wiedzę

zastosować w działaniu

.

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

4) Np. Uczeń zna zasadę fair play: niewykorzystywanie

przewagi losowej.
Ocenić, jaka jest „

objętość

” potrzebnych uczniowi

informacji (Zapisz je na kartce i zastanów się ile czasu

Co zrobić, gdy już zaplanujemy cel lekcji

w zakresie wiedzy uczniów, bądź cele

w zakresie umiejętności lub samodzielności

nawiązujące do wiedzy uczniów?

informacji (Zapisz je na kartce i zastanów się ile czasu
potrzebuje człowiek, aby je zapamiętać, oraz przemyśl
co zrobić by zapamiętać je mogła większość, a może
wszyscy uczniowie.).

5) Np. Uczeń potrafi przygotować kodeks czystej gry na

potrzeby szkolnego turnieju piłki siatkowej.
Rozstrzygnąć,

kiedy

uczeń

będzie się uczyć

oraz

w jaki sposób uczeń będzie mógł

zademonstrować

posiadaną wiedzę i umiejętność

.

ILE ZAPAMIĘTUJEMY?

10%

z tego, co czytamy

20%

z tego, co słyszymy

30%

z tego, co widzimy

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

z tego, co czytamy

z tego, co słyszymy

z tego, co widzimy

50%

z tego, co słyszymy

i widzimy

70%

z tego, co sami

mówimy

90%

z tego, co sami

robimy

Metody rozwijania wiedzy

(klasyfikacja wg kryterium

stopnia aktywności wewnętrznej ucznia):

1.

Odtwórcze (reproduktywne), np.:

-

wykład,

-

praca z tekstem.

2.

Usamodzielniające (proaktywne), np.:

-

praca z hipertekstem,

Tomasz Frołowicz
Metodyka WF

Studia I stopnia

Wykład 17

-

praca z hipertekstem,

-

pogadanka,

-

obserwacja.

3.

Twórcze (kreatywne), np.:

-

doświadczanie i obserwacja,

-

dyskusja,

-

eksperymentowanie i wnioskowanie,

-

burza mózgów,

-

kosz i walizka,

-

drama.