PRAWO BANKOWE
dr Monika Munnich
Wykład 1
Ogól e poję ie:
Prawo Bankowe
-
jest to zespół or praw y h, od oszą y h się do a ków, i i h działal oś i. Prawo a kowe ie
sta owi odrę ej gałęzi prawa takiej jak prawo ad i istra yj e zy ywil e. Jest o o ko pleksową dziedzi ą prawa
i terdys ypli ar ą zawierają ą or y róż y h gałęzi prawa tak prywat ego jak i pu li z ego, cywilnego,
ha dlowego, dewizowego, fi a sowego i ad i istra yj ego. Adresate or prawa a kowego zyli pod iote są
a ki ato iast przed iote regula ji i i h aktyw oś i gospodar zej.
Prawo Bankowe-
sta owi dziedzi ę prawa regulują ą zasady tworze ia, orga iza ji oraz działal oś i a ków w
Pols e reguluje o o także wyko ywa ie zy oś i a kowy h który h podstawą są u owy zawiera e przez a ki z
i h klie ta i. )e względu a ardzo szeroki przed iot regula ji Prawa da kowego wyodrę ia y dwie gałęzi:
* Prawo bankowe publiczne
– jego or y ają harakter wład zy h ustale , regulują o e zasady tworze ia
orga iza ji i likwida ji a ków oraz wyko ywa ia ko troli i adzoru ad i i przez Pa stwo. Tą gałąź prawa
b
a kowego reguluje status a ku Ce tral ego NdP , jego orga ów oraz rela ji z i y i a ka i pa stwowy i i
prywat y i. Pu li z e Prawo da kowe pod względe aterial y jest zęś ią gospodar zą prawa pu li z ego.
Natomiast w zakresach proceduralnych korzyst
a z rozwiąza KPA.
* Prawo bankowe prywatne-
reguluje stosu ki powstają e a sposó do rowol y a podstawie u ów zawiera y h
przez a ki z i h klie ta i. Ta gałąź zawiera regula je sz zegól e i uzupeł iają e w stosu ku do prawa ywil ego i
handlowego. Prawo bankowe prywatne
jest ardzo i zęsto owelizowa e, wy ika to z rozwoju działal oś i
a ków, owy h opera ji fi a sowy h, zy oś i a kowy h, propo owa y h przez a ki.
SYSTEM BANKOWY
To ogół a ków ko er yj y h dopusz zo y h do działa ia w da y pa stwie, zada ia ustawowe przypisa e
posz zegól y rodzajo a ków, związki iędzy i i a także da k Ce tral y, jego zada ia oraz związki z a ka i
pa stwowy i i ko er yj y i.
Źródła Prawa da kowego
– I akty prawa powszechnego.
1. Konstytucja RP art.227
. Ustawy regulują e wyłą z ie sprawy a kowe.
a) Ust. o NBP z 1997r.
b) Ust. prawo bankowe z 1997r.
c) Ust. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z 1992r.
d Ust. o Fu k jo owa iu da ków Społe z y h, i h zrzesza iu i a ka h zrzeszają y h z
r.
e Ust. o SKOK Spółdziel za Kasa Osz zęd oś iowo – Kredytowa z 1995r.
3. Ust. pomocnicze
a) kodeks cywilny
kodeks spółek ha dlowy h
Ust. o pu li z y o ro ie papiera i wartoś iowy i
Ratyfikowa e u owy iędzy arodowe
. Rozporządze ia RM i Mi istra fi a sów
EJ
I Akty prawa wew ętrz ego
(wydawane przez organy NBP)
1.
)arządze ia Prezesa NdP
. U hwały Rady Polityki Pie ięż ej
. Statuty da ków – są to podstawowe akty wew ętrz e or ują e orga iza ję wew. a ków fu k jo owa ie i h
orga ów oraz zakres działal oś i.
. Wew ętrz e eko o i z e regula i y a ków dot. .i . zawiera ia u ów bankowych.
. Dyrektywy UE wprowadzają e zęś iową har o iza ję Pd w pa stwa h wspól oty up. W zakresie wy ogów
kapitałowy h i for al y h w od iesie iu do tworze ia a ków.
Narodowy Bank Polski w Konstytucji RP
:
Ko stytu ja RP w Art.
ko struuje pozy je i status NdP jako a ku e tral ego i iezależ ego od władz
pa stwowy h.
Art. 227
– w yśl posta owie 2rt. 227 NBP
-
jest e tral y a kie pa stwa,
-
przysługuje u wyłą z e prawo e isji pie iądza,
-
NdP odpowiada za wartoś polskiego pie iądza i jest a kie e tral y e isji pie iądza,
-
ustala i realizuje politykę pie ięż ą,
Zgod ie z ko stytu ją orga a i NdP są :
-
Prezes NdP Sławo ir Skrzypek
-
Rada Polityki Pie ięż ej
-
)arząd NdP
)god ie z ko stytu ją Rada Polityki Pie ięż ej ustala o ro z ie i przedkłada do wiado oś i Sej owi założe ia
polityki pie ięż ej. Rada ro i to rów o ześ ie z przedkłada y przez Radę Mi istrów Sej owi projektu ustawy
udżetowej.
Rada Polityki Pie ięż ej w iągu s . od zako ze ia roku udżetowego, składa sej owi sprawozda ie z
wykonania
założe polityki pie ięż ej.
Orga iza ja i zasady działa ia NdP or uje odrę a ustawa zyli Ustawa o NBP.
NBP
– peł i 3 podstawowe fu k je
:
-
a ku e tral ego pa stwa
- banku emisyjnego
-
a ku a ków
NBP
–odpowiada za sta il oś arodowego pie iądza- a jego podstawowym zadaniem jest utrzymanie stabilnego
pozio u e . )god ie z opra owa ą przez Radę Polityki Pie ięż ej strategią polityki pie ięż ej NdP od
roku
dąży do utrzy ywa ia i fla ji a pozio ie , % z dopusz zal y przedziałe waha +/- 1 punkt procentowy w
skali roku. NdP posiada oso owoś praw ą i prawo używa ia pie zę i z godłe pa stwowy .
– NdP ie podlega wpisowi do rejestru przedsię iorstw pa stwowy h ,
-
ie ależy do sektora fi a sów pu li z y h,
-
jest zwol io y ze wszystki h podatków pu li z y h,
-
działal oś NdP prowadzo a jest a o szarze RP,
-
siedzi a głów ą NdP jest Warszawa a oddziała i iasta wojewódzkie,
Do głów y h o szarów działal oś i NdP ależą:
. Prowadze ie polityki pie ięż ej
. Działal oś e isyj a
. Rozwój syste u płat i zego
. )arządza ie rezerwa i dewizowy i Polski
. O sługa ra hu kowa udżetu pa stwa i skar u pa stwa
. Działal oś eduka yj a i i for a yj a
EJ
Organy Narodowego Banku Polskiego:
Prezes NBP
– powoływa y przez Sej a w iosek Prezyde ta RP a let ią kade ję. Jest odpowiedzial y za
orga iza ję i fu k jo owa ie NdP. Ta sa a oso a ie oże y prezese NdP dłużej iż kade je.
Prezes NdP ie oże ależe do żad ej Partii Polity z ej, )w. )awodowego, a i prowadzi działal oś i
której ie oż a pogodzi z god oś ią jego urzędu.
Prezes NBP
jest przełożo y wszystki h pra ow ików NdP, przewod i zy RPP, oraz )arządowi NdP,
oże rów ież repreze towa i teresy RP w iędzy arodowy h i stytu ja h a kowy h
ów ie posta owi i a zej. Prezes NdP przy wydawa iu de yzji lu zarządze a
prawo używa ia pie zę i z godłe pa stwowy a jest to zastrzeżo e dla ajwyższy h urzęd ików w
Pa stwie.
Kadencja Prezesa NBP wygasa :
. po upływie kade ji lat
. w razie ś ier i
. w razie złoże ia rezyg a ji – po ieważ ustawa o „NdP” ie wskazuje orga u upraw io ego do przyję ia rezyg a ji
ależy do
ie ywa ze jest to Sejm.
. w razie odwoła ia- oże o o ie iejs e jedy ie w przypadka h wskaza y h w ustawie zyli w sytua ja h gdy :
a prezes ie wypeł ia swoi h o owiązków a skutek długotrwałej horo y
został skaza y prawo o y wyrokie Sądu
ądź Try u ał Sta u orzekł wo e iego zakaz piastowa ia fu k ji kierow i zy h w orga a h pa stwa.
Prezes NBP
– sa wy iera sowi h zastęp ów który h odwołuje i powołuje prezydent na jego wniosek.
RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ
– w jej skład w hodzi :
Prezes NdP jako przewod i zą y oraz zło ków powoła y h po przez Prezyde ta, Sej , Se at,
Powoła ie owy h zło ków powi o astąpi ajpóź iej do d ia wygaś ię ia kade ji poprzed i h. Kade ja trwa
lat. W okresie sprawowa ie fu k ji zło ka RPP oso a taka ie oże wyko ywa i ej działal oś i zaro kowej,
piastowa i y h sta owisk z wyjątkie pra y aukowej, dydakty z ej, twór zej autorskiej, ale za zgodą Rady.
Orga y upraw io e do powoła ia zło ków RPP ogą i h odwoła wyłą z ie w przypadka h wy ie io y h w
Ustawie czyli w sytuacjach:
-
zrze ze ia się tej fu k ji
-
horo y u ie ożliwiają ej wyko ywa ie fu k ji
- skazanie prawomocnym wyrokiem
-
jeżeli zło ek NdP po powoła iu do jej składu ie zrezyg ował a okres kadencji z uczestnictwa w partii
politycznej lub zw. Zawodowych.
Czło kowie RPP ie po oszą odpowiedzial oś i przed try u ałe sta u jest to paradoksal e rozwiąza ie gdyż rada
oże w rew opi ii prezesa NdP podją u hwałę iekorzyst ą dla fi a sów pa stwa. Odpowiedzial oś za taką
u hwałę przed Try u ałe Sta u po osi wyłą z ie przewod i zą y który tej u hwały ie popiera. Posiedze ie Rady
od ywa się o aj
iej raz w s . ustale ia podej owa e są w drodze u hwał przyj owa y h większoś ią głosów,
przy ob
e oś i o aj
iej zło ków w ty przewod i zą ego, w przypadku rów ej li z y głosów jego głos
rozstrzyga.
)ada ie RPP jest o ro z e ustale ie założe polityki pie ięż ej oraz podstawowej zasady jej realiza ji. Rada ustala
wysokoś podstawowy h stóp % , określa zasady opera ji otwartego ry ku oraz ustala zasady i try ali za ia
rezerwy o owiązkowej dla a ków ko er yj y h. Po adto Rada zatwierdza pla fi a sowy a ku e tral ego i
sprawozda ia z działal oś i NdP. Reasu ują RPP posiada ko pete je adzor ze i sta owią e, nie prowadzi
ato iast operatyw ego zarządza ia NdP.