AF wykład 5
2011-04-18
1
Wskaźnikowa analiza
obrotowości
Wskaźniki obrotowości, zwane również
wskaźnikami aktywności, rotacji, sprawności
działania lub efektywności, przydatne są przy
zarządzaniu krótkoterminowymi finansami
przedsiębiorstwa ze względu na możliwośd
uzyskania przy ich pomocy informacji na temat
długości cykli poszczególnych składników majątku
obrotowego i zobowiązao bieżących. Dzięki temu
wiadomo, na ile efektywnie przedsiębiorstwo
wykorzystuje swoje zasoby majątkowe (na jak
długo zamraża gotówkę w innych składnikach
majątku), a także po jakim czasie przeciętnie
spłaca zobowiązania bieżące.
Wskaźnik obrotowości (rotacji) aktywów (total assets
turnover), zwany również wskaźnikiem
produktywności majątku ogółem, wyraża stopieo
efektywności wykorzystania ogółu majątku
przedsiębiorstwa (bez względu na to, z jakich źródeł
jest on finansowany).
przychody ze sprzedaży
WOA =
przeciętny stan aktywów
Wartośd wskaźnika mówi, ile złotych przychodu
wypracowała każda złotówka majątku firmy.
Im wyższa jest ta wartośd, tym „szybszy” obrót
majątku (lepsze jego wykorzystanie, wyższa
produktywnośd).
AF wykład 5
2011-04-18
2
Podobne relacje można budowad w odniesieniu do
podstawowych części majątku, jakimi są aktywa
trwałe i aktywa obrotowe. Efektywnośd
wykorzystania majątku trwałego określa wskaźnik
obrotowości (rotacji) aktywów trwałych (fixed
assets turnover) - wskaźnik produktywności
aktywów trwałych
przychody ze sprzedaży
WOAT =
przeciętny stan aktywów trwałych
Tę samą cechę dla aktywów obrotowych pokazuje
wskaźnik obrotowości (rotacji) aktywów
obrotowych (current assets turnover) - wskaźnik
produktywności aktywów obrotowych
przychody ze sprzedaży
WOAO =
przeciętny stan aktywów obrotowych
Wskaźniki te informują, ile złotych przychodu generuje
każda złotówka zainwestowana w odpowiednią częśd
majątku.
Za pomocą wskaźnika z tej grupy możemy również
określid, jaka jest przeciętna wydajnośd pracy na
jednego zatrudnionego:
przychody ze sprzedaży
WPNZ =
przeciętny stan zatrudnienia
Po obliczeniu wartości tego wskaźnika, można
dowiedzied się ile złotych przychodu ze sprzedaży
wypracowuje przeciętnie jeden pracownik.
Analizując skutecznośd zarządzania najważniejszymi
częściami aktywów obrotowych oraz zobowiązao
bieżących, stosuje się najczęściej podejście
polegające na wyliczeniu ich rotacji w dniach, a nie w
razach, jak to miało miejsce w poprzednich
przypadkach. Przy porównaniu takich wartości w
różnych okresach otrzymuje się dane na temat
korzystnych (ogólnie rzecz ujmując - skracanie cykli
aktywów bieżących, wydłużanie cykli zobowiązao
krótkoterminowych) lub niekorzystnych (zmiany w
kierunkach odwrotnych) tendencji w tym zakresie w
firmie.
AF wykład 5
2011-04-18
3
Analiza cyklu zapasów (rotacji zapasów w dniach – average
inventory turnover) dostarcza informacji na temat tego,
co ile dni przedsiębiorstwo w stopniu całkowitym
wymienia stan zapasów. Stanowi on stosunek średniego
stanu zapasów do kosztów wytworzenia pomnożony
przez liczbę dni w okresie (np. rok):
Cykl zapasów średni stan zapasów
= x 365
w dniach koszty wytworzenia
Im wyższa jest wartośd wskaźnika, tym wolniejszy jest
obrót zapasami (tym więcej dni potrzeba na
całkowite odnowienie zapasów). Pożądana jest tu
wartośd jak najniższa (obniżanie się jej w czasie),
świadczy to bowiem o krótszym przeciętnym czasie
zalegania zapasów w magazynie. Konsekwencją tego
jest, zmniejszanie się kosztów związanych z
utrzymaniem zapasów oraz krótszy jest czas
zamrożenia gotówki w zapasach czyli polepszenie
efektywności zarządzania tą częścią aktywów
obrotowych.
Cykl inkasowania należności (average collection
period) oznacza ilośd dni sprzedaży, w zamian za
którą gotówka jeszcze nie napłynęła. Do jego
obliczania służy następujący wskaźnik:
Cykl inkasowania średni stan należności
= x 365
należności sprzedaż netto
Ze wskaźnika tego można się więc dowiedzied po jakim
przeciętnie okresie odbiorcy produktów
przedsiębiorstwa płacą za nie – na jak długo realnie
udzielany jest im kredyt handlowy. Dla
przedsiębiorstwa korzystne jest ściąganie należności
w jak najkrótszym czasie (jednak nie do tego stopnia,
że powodowałoby to odpływ odbiorców z powodu
oferowanych przez nie niekorzystnych warunków
płatności).
AF wykład 5
2011-04-18
4
Cykl zobowiązao krótkoterminowych wyraża średni
okres, po jakim przedsiębiorstwo spłaca swoje
zobowiązania bieżące. W analizach zewnętrznych do
obliczania tej wielkości służy następujący wskaźnik:
Cykl zobowiązao średni stan zobowiązao krótkoterm.
= x 365
krótkoterminowych przychody ze sprzedaży
W przypadku zobowiązao najlepiej jest, gdy firma jest w
sytuacji umożliwiającej jej negocjacje możliwie
długiego terminu ich spłaty, aby móc dłużej
dysponowad gotówką w ten sposób „pozyskaną”.
Przy analizie należy jednocześnie uważad czy
wydłużenie cyklu wynika rzeczywiście z powodu
wynegocjowania późniejszych terminów płatności,
czy z niemożności spłaty zobowiązao w terminie na
skutek niedoboru gotówki, co jest symptomem
zdecydowanie negatywnym.
Po obliczeniu wartości wyżej zaprezentowanych
wskaźników można porównad do siebie opóźnienie w
regulowaniu przez firmę zobowiązao z opóźnieniem w
uzyskiwaniu należności od odbiorców. Wraz z
relatywnym wydłużeniem cyklu zobowiązao maleje
zapotrzebowanie na kapitał pracujący. Uwzględniając
dodatkowo cykl zapasów uzyskad można cykl konwersji
gotówki (cykl środków pieniężnych). Oblicza się go
według poniższego wzoru:
Cykl konwersji Cykl Cykl
Cykl zobowiązao
= + -
gotówki zapasów należności krótkoterminowych
Krótki cykl konwersji gotówki jest zjawiskiem
korzystnym dla firmy, ponieważ wynika z niego, że
gotówka jest krótko zamrożona w innych składnikach
aktywów obrotowych i, po transformacji w inną
postad, relatywnie szybko powraca do
przedsiębiorstwa jako przychód ze sprzedaży. Dzięki
temu może byd ponownie zaangażowana w następny
cykl. Powoduje to także niskie zapotrzebowanie na
kapitał obrotowy netto.