Rada Ministrów zaakceptowała dokument pt. Polityka energetyczna Polski do 2025 roku.
Źródło: www.kprm.gov.pl
Podczas konferencji prasowej sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki i Pracy Jacek Piechota powiedział: Rada
Ministrów ostatecznie przyjęła dziś dokument - Polityka energetyczna Polski do 2025 roku. Dokument ten był przed świętami
uzgodniony w gronie członków Rady Ministrów. Jego założenia przedstawiałem Państwu bardzo szczegółowo na poprzednim
spotkaniu. Co nowego w tej polityce - to przed wszystkim część doktrynalna, definicyjna: czym jest doktryna polityki
energetycznej, czym jest doktryna zarządzania bezpieczeństwem energetycznym, jak rozumiemy bezpieczeństwo energetyczne
krajuw warunkach konkurencyjnego, otwartego rynku, jakiego jesteśmy uczestnikiem.
Jesteśmy uczestnikiem jednolitego unijnego rynku, zatem w inny sposób dzisiaj rozumiemy kwestie bezpieczeństwa
energetycznego, w tym udział skarbu państwa, chociażby w sferze właścicielskiej. Dokument ten jednoznacznie pokazuje, iż to
nie poprzez nadzór właścicielski, nie poprzez ingerencję skarbu państwa w mechanizmy rynkowe, a wprost przeciwnie, poprzez
zwiększanie roli rynku, wzmacnianie mechanizmów rynkowych tworzymy warunki do zwiększania poziomu bezpieczeństwa
energetycznego kraju.
Zasady polityki do roku 2025, polityki realizowanej przez kraj będący członkiem Unii Europejskiej to wzrastająca integracja
naszych rynków paliw płynnych, gazu ziemnego, energii elektrycznej z systemami unijnymi i w ten sposób szukanie czy
zwiększanie bezpieczeństwa energetycznego, zwiększanie poziomu zapasów wszystkich paliw, zarówno płynnych, jak i
gazowych.
Polityka energetyczna określa także szczegółowe zadania dla członków Rady Ministrów, dla poszczególnych ministrów do roku
2008. W części zadaniowej obejmuje okres 2005-2008 i - zgodnie z tymi założeniami - minister skarbu państwa zadeklarował
dzisiaj przedstawienie, jeszcze w styczniu, dokumentu określającego politykę właścicielską,w tym działania w zakresie
restrukturyzacji czy prywatyzacji w sektorze elektroenergetycznym.
Mamy szczególnie "energetyczny" tydzień, bo równocześnie w czasie tego posiedzenia Sejmu odbędzie się drugie czytanie
nowelizacji Prawa energetycznego. To niezmiernie ważna nowelizacja, która zmierza do pełnego wdrożenia dyrektyw
rynkowych UE. Do 1 lipca 2007 roku w Polsce musi nastąpić pełne rozdzielenie działalności dystrybucyjnej i obrotu handlu
energią elektryczną. To samo dotyczy gazu ziemnego - pełne wdrożenie zasady swobodnego wyboru dostawcy przez odbiorcę,
również przez odbiorcę indywidualnego, odbiorcę komunalnego.
Polski konsument i przedsiębiorca potrzebują taniej energii, o wysokiej jakości, a polska energetyka wymaga skutecznej
restrukturyzacji i prorynkowej orientacji, ze szczególnym dostosowaniem się do warunków funkcjonowania Unii Europejskiej.
Jest to wyzwanie wręcz cywilizacyjne i musi zostać zrealizowane możliwie szybko, aby do 2025 roku Polacy korzystali z
dobrodziejstw wspólnego, unijnego dorobku, m.in. dotyczącego jednolitego rynku energii.
Przygotowany program został określony mianem doktryny polityki energetycznej. Potwierdza on zasadność
kontynuowania polityki energetycznej, której celem jest:
• zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju;
• wzrost konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej;
• ochrona środowiska przed negatywnymi skutkami działalności energetycznej, związanej z wytwarzaniem,
przesyłaniem i dystrybucją energii i paliw.
W doktrynie polityki energetycznej będą stosowane następujące zasady:
1. Konstytucyjna zasada postępu w gospodarce, opartego na idei zrównoważonego rozwoju.
2. Pełna integracja polskiej energetyki z europejską i światową.
3. Podstawowymi mechanizmami funkcjonowania energetyki są mechanizmy rynku konkurencyjnego oraz
administracyjna regulacja w obszarach, w których istnienie konkurencji jest dziś znacznie ograniczone.
4. Wypełnienie zobowiązań traktatowych Polski w określonych terminach i w przyjętych wielkościach.
5. Wspomaganie, przy użyciu mechanizmów rynkowych, rozwoju odnawialnych źródeł energii i pracujących w
skojarzeniu.
6. Wykonywanie
zadań polityki energetycznej przez administrację rządową i samorządową.
7. Podejmowanie przez administrację publiczną działań inspirujących wobec przedsiębiorstw energetycznych.
8. Upowszechnianie idei partnerstwa publiczno-prywatnego na szczeblu regionalnym i lokalnym.
9. Konsekwentna realizacja zasady regulowanego dostępu strony trzeciej, jako podstawowego narzędzia
demonopolizacji i liberalizacji monopoli naturalnych (przedsiębiorstw sieciowych).
10. Udostępnianie przez operatorów systemów przesyłowych (OSP) zdolności przesyłowych połączeń transgranicznych
w formie aukcji.
11. Dokonywanie wymiany energii elektrycznej z sąsiednimi systemami elektroenergetycznymi na zasadach rynkowych.
12. Utrzymanie właścicielskiego nadzoru państwa nad operatorami systemów przesyłowych.
13. Realizacja doktryny polityki energetycznej "przy otwartej kurtynie".
W najbliższych czterech latach za najważniejsze priorytety i kierunki działań rządu przyjmuje się:
• kształtowanie zrównoważonej struktury paliw pierwotnych, z uwzględnieniem zasobów węgla;
• monitorowanie poziomu bezpieczeństwa energetycznego przez wyspecjalizowane organy państwa;
• konsekwentną budowę konkurencyjnych rynków energii elektrycznej i gazu, zgodnie z polityką energetyczną UE;
• działania nakierowane na redukcję kosztów funkcjonowania energetyki, zapewnienie odbiorcom racjonalnych cen
energii i paliw oraz zwiększenie efektywności energetycznej;
• ustawowe wzmocnienie pozycji administracji samorządowej wobec przedsiębiorstw energetycznych;
• propodażowe modyfikacje dotychczasowych sposobów promowania energii z odnawialnych źródeł i energii
elektrycznej, wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzanym ciepłem;
• równoważenie interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców końcowych;
aktywne kształtowanie struktury organizacyjno-funkcjonalnej sektora energetyki.
Do 2025 roku zostały wyznaczone długoterminowe kierunki działań oraz pakiet zadań wykonawczych do 2008 roku dla
następujących obszarów:
- zdolności wytwórcze krajowych źródeł paliw i energii;
- wielkości i rodzaje zapasów paliw;
- zdolności przesyłowe, w tym połączenia transgraniczne;
- efektywność energetyczna gospodarki;
- ochrona środowiska;
- wykorzystanie odnawialnych źródeł energii;
- restrukturyzacja i przekształcenia własnościowe sektora paliwowo-energetycznego;
- prace naukowo-badawcze;
- współpraca międzynarodowa.
W celu zapewnienia właściwej pozycji w energetyce odnawialnym źródłom energii, powinny być podjęte następujące
działania:
1) utrzymanie stabilnych mechanizmów wsparcia w celu wykorzystania odnawialnych źródeł energii;
2) wykorzystywanie biomasy do produkcji energii elektrycznej i ciepła;
3) intensyfikacja wykorzystania małej energetyki wodnej;
4) wzrost wykorzystania energetyki wiatrowej;
5) zwiększenie udziału biokomponentów w rynku paliw ciekłych;
6) rozwój przemysłu na rzecz energetyki odnawialnej.
Pożądane zmiany w strukturze podmiotowej i własnościowej sektora energii wymagają racjonalnej polityki restrukturyzacji i
przekształceń własnościowych polegających na:
• budowie konkurencyjnych rynków paliw i energii;
• kształtowaniu warunków umożliwiających powstanie konkurencyjnych podmiotów na rynkach paliw i energii;
• stopniowym zmniejszaniu bezpośredniego wpływu organów państwa na funkcjonowanie przedsiębiorstw
energetycznych.
Z oceny realizacji polityki energetycznej Polski wynikają następujące konkluzje:
1) cele polityki energetycznej są prawidłowe i społecznie akceptowane;
2) mimo postępu w osiąganiu celów polityki energetycznej, jej realizacja wymaga ciągłego monitorowania oraz szczególnej
uwagi;
3) uzyskanie członkostwa Polski w Unii, zaostrzenie wymagań, pojawienie się nowych wyzwań - wymaga wskazania
priorytetów i nowych zadań;
4) zagrożeniem dla bezpieczeństwa energetycznego każdego kraju nie jest sam fakt importu paliw, ale może być nim zła
struktura tego importu, nierzetelni dostawcy, niekorzystne ceny lub niekorzystne klauzule kontraktów;
5) konieczne jest kontynuowanie prac nad wzmocnieniem warunków technicznych, organizacyjnych i prawnych dla
zapobiegania zakłóceniom i przerwom w zaopatrzeniu w paliwa i energię;
6) w procesie liberalizacji rynków paliw i energii działania administracji powinny być skierowane na tworzenie warunków
prawnych do sprawnego funkcjonowania mechanizmów konkurencji;
7) prowadzona dotychczas polityka koncesjonowania działalności przedsiębiorstw energetycznych jest oceniana pozytywnie i
nie wymaga zmiany działań;
8) należy kontynuować prace nad rozwiązaniami systemowymi i prawnymi zapewniającymi zmniejszenie emisji
zanieczyszczeń;
9) korzystne tendencje w zakresie poprawy efektywności energetycznej są głównie wynikiem znacznego wzrostu cen paliw i
energii oraz wykorzystania rezerw. Rezerwy te jednak stopniowo się wyczerpują. Dalszy postęp nie będzie
najprawdopodobniej możliwy bez istotnych działań stymulujących, w tym inwestycji;
10) konieczne jest kontynuowanie procesów restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego;
11) należy rozważyć tworzenie bardziej efektywnych struktur kapitałowych w sektorze elektroenergetycznym, w procesie
konsolidacji poziomej.
Wnioski:
1. Do 2025 roku prognozowany jest wzrost krajowego zużycia energii finalnej o 48-55 proc., energii pierwotnej o 41-50
proc., a energii elektrycznej o 80-93 proc.
2. W
każdym wariancie prognozowana jest zmiana struktury krajowego zużycia energii na korzyść gazu ziemnego i
paliw ciekłych, z tym, że poszczególne warianty różnią się rozmiarami wzrostu zużycia gazu.
3. We wszystkich wariantach następuje duża poprawa w zakresie efektywności energetycznej gospodarki. W wariancie
efektywnościowym przewidziana jest dodatkowa poprawa w stosunku do wariantów podstawowych: w zakresie
wytwarzania energii elektrycznej - wzrost średniej sprawności wytwarzania o 1,3 pkt proc., w zakresie przesyłu i
dystrybucji energii elektrycznej - spadek strat sieciowych o 1,5 punktu procentowego, w zakresie zużycia energii
pierwotnej - spadek energochłonności PKB o 5 proc. i elektrochłonności o 7 proc.
4. We
wszystkich
wariantach przewidziane jest uruchomienie pierwszej elektrowni jądrowej około 2021-2022 roku.
5. We wszystkich wariantach prognozy spełnione są wymogi ekologiczne, ustalone przez protokół z Kioto, II protokół
siarkowy, II protokół azotowy i krajowy plan redukcji emisji. Spełnione są także wymogi udziału energii odnawialnej
ustalone w traktacie akcesyjnym.
6. Wykonanie
dużych inwestycji proekologicznych w sektorze wytwarzania energii elektrycznej w latach 2005-2008
wymaga ogromnych nakładów inwestycyjnych, dopiero których realizacja zapewni wypełnienie założeń z wariantu
traktatowego.
7. Z prac prognostycznych wynika, że kluczowym zagadnieniem dla polityki energetycznej jest uzgodnienie z Komisją
Europejską wypełnienia przepisów dyrektywy dotyczącej krajowego planu redukcji emisji.
8. Wariant
podstawowy węglowy byłby tańszy w realizacji od wariantu gazowego, czego odzwierciedleniem byłyby
niższe koszty produkcji energii elektrycznej i niższe ceny energii dla odbiorców. Dodatkowym atutem jest mniejsze
uzależnienie kraju od importu paliw.
9. Wariant
podstawowy gazowy zapewnia większy stopień dywersyfikacji zaopatrzenia kraju w paliwa niż wariant
węglowy, ale kosztem większego uzależnienia importowego. Wariant gazowy umożliwiłby głębszą redukcję emisji
dwutlenku siarki i dwutlenku węgla w przypadku, gdyby konieczność taka miała wynikać z przyszłych ostrzejszych
wymagań międzynarodowych.
10. Zaletą wariantu efektywnościowego jest niższe zużycie energii oraz niższy poziom emisji zanieczyszczeń. Jego
realizacja jest możliwa tylko pod warunkiem przeznaczenia znacznych funduszy na poprawę efektywności zużycia
energii.
11. Prawdopodobieństwo faktycznego zrealizowania wariantu podstawowego węglowego, podstawowego gazowego i
efektywnościowego uważa się obecnie za jednakowe.
12. Rzeczywisty rozwój krajowej gospodarki paliwowo-energetycznej może być kombinacją trzech scenariuszy.
Wypadkowa zależeć będzie od tempa rozwoju gospodarczego, realizacji kierunków polityki energetycznej państwa
oraz ustaleń Unii Europejskiej.