Kartografia - wykład 11 [tryb zgodności]

Systemy nawigacji satelitarnej

1994 – NAVSTAR GPS –

(USA) osiągnięcie pełnej
zdolności operacyjnej

2000 – NAVSTAR GPS –

(USA) wyłączenie zakłócania

sygnałów GPS (SA)

SA -- Selective Availability

Selective Availability –

– od roku 1996

od roku 1996

do 1 maja 2000 zakłócenie polegające na celowym

do 1 maja 2000 zakłócenie polegające na celowym
obniŜeniu dokładności GPS, wyznaczenie połoŜenia

obniŜeniu dokładności GPS, wyznaczenie połoŜenia
do 100m

do 100m

Systemy nawigacji satelitarnej

W latach osiemdziesiątych zrodził się pomysł

budowy w Europie systemu nawigacyjnego.

Główną przyczyną był brak zaufania do istniejących

systemów, które mogły być w kaŜdej chwili

wyłączone lub zakłócone przez ich właścicieli -

Departament Obrony

USA

i Ministerstwo Obrony

ZSRR

(później Rosji) oraz ograniczona

Departament Obrony

USA

i Ministerstwo Obrony

ZSRR

(później Rosji) oraz ograniczona

dokładność tych systemów

Ma on być równowaŜną alternatywą dla

amerykańskiego systemu

NAVSTAR

i rosyjskiego

GLONASS

, lecz w przeciwieństwie do nich będzie

kontrolowany przez instytucje cywilne.

Systemy nawigacji satelitarnej

Docelowo – segment globalny:

30 satelitów na trzech orbitach

(w tym 3 zapasowe)

2 centra kontrolne, zlokalizowane na

terenie Europy (GALILEO Control Centers)

Światowa sieć stacji Up-link – transfer

danych do i od satelitów

Stacje nadzoru – rozmieszczone na całym

globie, monitorują jakość sygnału do GCC

(integracja informacji)

GPS

GPS --

ISTOTA SYSTEMU

GPS

GPS (Global Positioning System) słuŜy do

(Global Positioning System) słuŜy do

określania połoŜenia przestrzennego

określania połoŜenia przestrzennego
obiektów w oparciu o pomiar odległości od

obiektów w oparciu o pomiar odległości od
satelitów

satelitów (SVs

(SVs –

– S[pace]V[ehicle]s)

S[pace]V[ehicle]s)

Navstar

Navstar, których połoŜenie w danym

, których połoŜenie w danym

Navstar

Navstar, których połoŜenie w danym

, których połoŜenie w danym

momencie czasu jest bardzo dokładnie

momencie czasu jest bardzo dokładnie
określone. Jest to przestrzenne wcięcie

określone. Jest to przestrzenne wcięcie
wstecz, do czego potrzebne są min. 3

wstecz, do czego potrzebne są min. 3
odległości do 3 równomiernie rozłoŜonych

odległości do 3 równomiernie rozłoŜonych
satelitów, które nie mogą być w linii.

satelitów, które nie mogą być w linii.

GPS

GPS --

ISTOTA SYSTEMU

Miarą odległości jest czas wędrówki sygnału

radiowego satelitów na Ziemię. Satelity

(orbita na wysokości 20200 km) mają po

dwa zegary atomowe na pokładzie,

natomiast odbiorniki tylko zwykłe kwarcowe.

czas wędrówki sygnału ok. 6/100 s

błąd pomiaru czasu rzędu1/1000 000 s x 300

000 km/s daje juŜ błąd odległości 300 m!

osiągana obecnie dokładność pomiaru bez

dodatkowych korekcji wynosi kilka metrów

W praktyce tego czasu nie da się zmierzyć.

W praktyce tego czasu nie da się zmierzyć.
Wylicza się go jako poprawkę, do czego jest

Wylicza się go jako poprawkę, do czego jest

potrzebny sygnał od 4 satelity

GPS

GPS –

–

ZASADA DZIAŁANIA

Do pomiaru wykorzystuje się fale

radiowe emitowane przez satelity

radiowe emitowane przez satelity
z orbity o promieniu 20200 km

z orbity o promieniu 20200 km
na 2 bardzo wysokich częstotliwościach

na 2 bardzo wysokich częstotliwościach
L1 i L2

L1 i L2 (obie powyŜej 1 GHz).

(obie powyŜej 1 GHz).

L1 i L2

L1 i L2 (obie powyŜej 1 GHz).

(obie powyŜej 1 GHz).

Na powierzchni Ziemi fale te są bardzo

Na powierzchni Ziemi fale te są bardzo
słabe, nawet 30x słabsze od szumu

słabe, nawet 30x słabsze od szumu
odbiorników starszych typów. Gęste

odbiorników starszych typów. Gęste
listowie utrudnia ich odbiór nie mówiąc

listowie utrudnia ich odbiór nie mówiąc
o solidniejszych przeszkodach

o solidniejszych przeszkodach
terenowych.

terenowych.

GPS

GPS –

–

ZASADA DZIAŁANIA

Fala L1

Fala L1 jest rozpraszana kodami:

jest rozpraszana kodami: C/A

C/A

(cywilnym kodem szerokiego dostepu

(cywilnym kodem szerokiego dostepu
czyli

czyli Coarse Availability

Coarse Availability) i

) i P

(precezyjnym kodem wojskowym

(precezyjnym kodem wojskowym
Precision Code

Precision Code) często dodatkowo

) często dodatkowo

szyfrowanym do postaci oznaczanej

szyfrowanym do postaci oznaczanej Y

GPS

GPS –

–

ZASADA DZIAŁANIA

Fala L2

Fala L2 jest rozpraszana kodem

jest rozpraszana kodem P

(ewent. Y). Dopiero tak

(ewent. Y). Dopiero tak
spreparowana fala nośna (

spreparowana fala nośna (carrier

carrier)

)

jest modulowana depeszą

jest modulowana depeszą
nawigacyjną i wysyłana. PRN często

nawigacyjną i wysyłana. PRN często
funkcjonuje zamiast numeru satelity

funkcjonuje zamiast numeru satelity
w nadawanych z kosmosu

w nadawanych z kosmosu
komunikatach i przetwarzających

komunikatach i przetwarzających
je programach.

je programach.

GPS

GPS –

–

ZASADA DZIAŁANIA

Aby moŜna było je odczytać

wykorzystuje się specjalną

wykorzystuje się specjalną
technologię, której istotę stanowi

technologię, której istotę stanowi
tzw. rozpraszanie fali kodem

tzw. rozpraszanie fali kodem

tzw. rozpraszanie fali kodem
pseudolosowym

pseudolosowym
((PRN

PRN –

– Pseudo Random Noise

Pseudo Random Noise).

GPS

GPS –

–

STOSOWANE UKŁADY ODNIESIENIA

I UKŁADY WSPÓŁRZ

DNYCH

I UKŁADY WSPÓŁRZ

DNYCH

Wszystkie podstawowe obliczenia wykonuje się

w geocentrycznym układzie

geocentrycznym układzie

ortogonalnym XYZ

(ORTOKARTEZJAŃSKIM)

Układ ortokartezjański

Układ ortokartezjański –

– od poprzednio

od poprzednio

Układ ortokartezjański

Układ ortokartezjański –

– od poprzednio

od poprzednio

stosowanych w geodezji układów odniesienia

stosowanych w geodezji układów odniesienia
róŜni się zwłaszcza punktem zaczepienia w

róŜni się zwłaszcza punktem zaczepienia w
środku masy a nie w środku geometrycznym

środku masy a nie w środku geometrycznym
(będącym środkiem elipsoidy będącej akurat

(będącym środkiem elipsoidy będącej akurat
w uŜyciu). Nieco inne są teŜ parametry

w uŜyciu). Nieco inne są teŜ parametry
geometryczne, jak spłaszczenie elipsoidy i

geometryczne, jak spłaszczenie elipsoidy i
długość półosi.

długość półosi.

Parametry elipsoid aproksymuj

cych

Parametry elipsoid aproksymuj

cych

brył

Ziemi

brył

Ziemi

Autor elipsoidy

Data

obliczenia

DuŜa

półoś

a w [m]

w [m]

Mała

półoś

b w [m]

w [m]

Spłaszczenie

(a--b)/a

b)/a

J.B. Delambre

1800

6 375 653

6 375 653 6 356 564

6 356 564

1:334,0

F.W. Bessel

1841

6 377 397

6 377 397 6 356 079

6 356 079

1:299,2

F.W. Bessel

1841

6 377 397

6 377 397 6 356 079

6 356 079

1:299,2

A.R. Clarke

1880

6 378 249

6 378 249 6 356 515

6 356 515

1:293,5

J.F. Hayford

1909

6 378 388

6 378 388 6 356 912

6 356 912

1:297,0

F.N. Krasowski

1940

6 378 245

6 378 245 6 356 868

6 356 868

1:298,3

Międzynarodowa

Unia Geodezji i

Geofizyki

1979

6 378 137

6 378 137 6 356 752

6 356 752

1:298,257

Układ WGS 84

Układ WGS 84 –

– globalny

globalny

geodezyjny system odniesienia

geodezyjny system odniesienia
bazujący na elipsoidzie WGS 84

bazujący na elipsoidzie WGS 84
wyznaczonej technikami

wyznaczonej technikami
satelitarnymi. Elipsoida WGS 84 jest

satelitarnymi. Elipsoida WGS 84 jest

satelitarnymi. Elipsoida WGS 84 jest
umieszczona centrycznie w bryle

umieszczona centrycznie w bryle
Ziemi, tak Ŝe jej krótsza oś pokrywa

Ziemi, tak Ŝe jej krótsza oś pokrywa
się ze średnim połoŜeniem ziemskiej

się ze średnim połoŜeniem ziemskiej
osi biegunowej.

osi biegunowej.

Geograficzna szerokość geodezyjna

Geograficzna szerokość geodezyjna
–

– kąt między normalną do powierzchni

kąt między normalną do powierzchni

elipsoidy a płaszczyzną równika

Geograficzna długość geodezyjna

Geograficzna długość geodezyjna
–

– kąt dwuścienny między płaszczyznami

kąt dwuścienny między płaszczyznami

południka miejscowego i południka

południka miejscowego i południka
Greenwich

Greenwich

GPS

GPS –

–

STOSOWANE UKŁADY ODNIESIENIA

I UKŁADY WSPÓŁRZ

DNYCH

I UKŁADY WSPÓŁRZ

DNYCH

Współrzędne ortogonalne XYZ są

Współrzędne ortogonalne XYZ są
przeliczane na dowolne współrzędne:

przeliczane na dowolne współrzędne:

kątowe

kątowe (szerokość i długość

(szerokość i długość

kątowe

kątowe (szerokość i długość

(szerokość i długość

geograficzna)

liniowe

liniowe (inaczej płaskie, czyli siatka

(inaczej płaskie, czyli siatka

kilometrowa) stosowane na mapach

GPS

GPS –

–

ZASADA DZIAŁANIA

Odbiorniki GPS

Odbiorniki GPS podają współrzędne

podają współrzędne

kątowe odniesione do elipsoidy

kątowe odniesione do elipsoidy
WGS84

WGS84, a współrzędne liniowe

, a współrzędne liniowe

w odwzorowaniu tejŜe elipsoidy na

w odwzorowaniu tejŜe elipsoidy na
płaszczyznę określanym jako UTM.

płaszczyznę określanym jako UTM.

płaszczyznę określanym jako UTM.
Jeśli mapa jest wykreślona w oparciu

Jeśli mapa jest wykreślona w oparciu
o inne elipsoidy niŜ WGS84 (lub jej

o inne elipsoidy niŜ WGS84 (lub jej
pierwsza wersja GRS80) to

pierwsza wersja GRS80) to
bezpośrednie zastosowanie

bezpośrednie zastosowanie
współrzędnych GPS:

współrzędnych GPS: »»

»»

GPS

GPS –

–

ZASADA DZIAŁANIA

będzie obarczone duŜym błędem

będzie obarczone duŜym błędem
w przypadku współrzędnych

w przypadku współrzędnych
kątowych.

kątowych.

W Polsce na mapach wykreślonych

na elipsoidzie Krasowskiego (układy

na elipsoidzie Krasowskiego (układy
1965 i 1942) błąd wynosi 50

1965 i 1942) błąd wynosi 50--150 m,

150 m,

czasem nawet do 300 m.

GPS

GPS –

–

ZASADA DZIAŁANIA

da wynik absurdalny w przypadku

da wynik absurdalny w przypadku
współrzędnych liniowych.

współrzędnych liniowych.

Siatka kilometrowa kaŜdego układu

współrzędnych płaskich jest inna. Niektóre

współrzędnych płaskich jest inna. Niektóre
da się łatwo przeliczyć na GPS

da się łatwo przeliczyć na GPS--owe za

owe za

pomocą prostych współczynników,

pomocą prostych współczynników,
moŜliwych do wprowadzenia do pamięci

moŜliwych do wprowadzenia do pamięci
odbiornika. Dotyczy to polskiego układu

odbiornika. Dotyczy to polskiego układu
1992. Inne wymagają przeliczeń

1992. Inne wymagają przeliczeń
w komputerze, zwłaszcza

w komputerze, zwłaszcza
rozpowszechniony

rozpowszechniony

najbardziej układ 1965.

GPS

GPS –

–

ZASADA DZIAŁANIA

WYSOKOŚĆ

WYSOKOŚĆ danego punktu obliczona ze

danego punktu obliczona ze

współrzędnych XYZ jest przeliczana na

współrzędnych XYZ jest przeliczana na
wysokość elipsoidalną tj. wysokość nad

wysokość elipsoidalną tj. wysokość nad
elipsoidą WGS84, podczas gdy na

elipsoidą WGS84, podczas gdy na

elipsoidą WGS84, podczas gdy na
mapach mamy wysokość nad geoidą

mapach mamy wysokość nad geoidą
(wysokość niwelacyjną, czyli nad

(wysokość niwelacyjną, czyli nad
poziomem morza). Ta ostatnia jest

poziomem morza). Ta ostatnia jest
w Polsce 26 do 43 m mniejsza niŜ

w Polsce 26 do 43 m mniejsza niŜ
elipsoidalna (w Krakowie ok. 40 m).

elipsoidalna (w Krakowie ok. 40 m).

Geoida

Geoida –

– bryła ograniczona przez

bryła ograniczona przez

powierzchnię poziomu.

Nierównomierne rozmieszczenie mas w

Nierównomierne rozmieszczenie mas w
skorupie ziemskiej powoduje, Ŝe piony

skorupie ziemskiej powoduje, Ŝe piony

skorupie ziemskiej powoduje, Ŝe piony
ulegają odchyleniu, a prostopadła do nich

ulegają odchyleniu, a prostopadła do nich
powierzchnia geoidy nie tworzy jednolitej

powierzchnia geoidy nie tworzy jednolitej
powierzchni.

powierzchni. Geoida

Geoida jest odchylona od

jest odchylona od

elipsoidy

elipsoidy o 50 do 100 m.

o 50 do 100 m.

ZALE

ŚĆ

POMI

DZY

ZALE

ŚĆ

POMI

DZY

POWIERZCHNIAMI ODNIESIENIA

RóŜnice wysokości

między

między
przedstawionymi

przedstawionymi
na rysunku

na rysunku
powierzchniami są

powierzchniami są

–

– wysokość

wysokość

elipsoidalna

–

– odstęp geoidy od

odstęp geoidy od

elipsoidy odniesienia

-- wysokość

wysokość

niwelacyjna

powierzchniami są

powierzchniami są
wyznaczane ze

wyznaczane ze
wzoru:

wzoru:

= H

+ N

GPS

GPS –

–

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

Dokładność gwarantowana przez

system GPS jest lepsza niŜ 22 m

system GPS jest lepsza niŜ 22 m
(2D

(2D –

– w poziomie) dla odbiorników

w poziomie) dla odbiorników

cywilnych i 16 m (3D) dla

cywilnych i 16 m (3D) dla
wojskowych.

wojskowych.

W praktyce przy dobrych warunkach

pomiaru jest ona duŜo lepsza ale

pomiaru jest ona duŜo lepsza ale
moŜe tez być duŜo gorsza, co zaleŜy

moŜe tez być duŜo gorsza, co zaleŜy
głównie od:

głównie od: »

» »

GPS

GPS –

–

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

typu odbiornika

typu odbiornika -- odbiorniki

odbiorniki

geodezyjne (fazowe) pozwalają na

geodezyjne (fazowe) pozwalają na
pomiar z dokładnością rzędu

pomiar z dokładnością rzędu
milimetrów. Lepsze odbiorniki

milimetrów. Lepsze odbiorniki

milimetrów. Lepsze odbiorniki
kartograficzne (kodowo

kartograficzne (kodowo--fazowe) mają

fazowe) mają

dokładność 20

dokładność 20--40 cm, tańsze kodowe

40 cm, tańsze kodowe

ok. 1 m. Odbiorniki nawigacyjne

ok. 1 m. Odbiorniki nawigacyjne
(turystyczne) około 15 m

(turystyczne) około 15 m

GPS

GPS –

–

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

ilości i rozmieszczenia satelitów

ilości i rozmieszczenia satelitów
na niebie

na niebie –

– średnio na nieboskłonie

średnio na nieboskłonie

„

„widać” 6

widać” 6--8 satelitów, czasem nawet

8 satelitów, czasem nawet

11 ale zdarza się, Ŝe na krótko są

11 ale zdarza się, Ŝe na krótko są
3

3--4. Jeśli jakaś górka lub budynek

4. Jeśli jakaś górka lub budynek

zasłoni kawałek nieba pomiar moŜe

zasłoni kawałek nieba pomiar moŜe
być niemoŜliwy (15

być niemoŜliwy (15--20 minut 1 do 2

20 minut 1 do 2

razy na dobę)

GPS

GPS –

–

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

stopnia zasłonięcia nieboskłonu

stopnia zasłonięcia nieboskłonu
przez las, domy, skały, zbocza dolin

przez las, domy, skały, zbocza dolin
czy wąwozów. Praca w cieniu tych

czy wąwozów. Praca w cieniu tych
obiektów jest nie moŜliwa (wąwóz,

obiektów jest nie moŜliwa (wąwóz,

obiektów jest nie moŜliwa (wąwóz,
budynek) lub mocno utrudniona

budynek) lub mocno utrudniona
(co oznacza bardzo duŜy spadek

(co oznacza bardzo duŜy spadek
dokładności np. las, ulice z wysoką

dokładności np. las, ulice z wysoką
zabudową)

zabudową)

GPS

GPS –

–

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

stanu jonosfery

stanu jonosfery –

– ewentualne

ewentualne

burze magnetyczne w jonosferze

burze magnetyczne w jonosferze
najsilniej zniekształcają sygnał

najsilniej zniekształcają sygnał
w drodze na ziemię. Tylko część tego

w drodze na ziemię. Tylko część tego

w drodze na ziemię. Tylko część tego
błędu jest zniesiona przez poprawkę

błędu jest zniesiona przez poprawkę
emitowaną razem z sygnałem

emitowaną razem z sygnałem

GPS

GPS –

–

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

DOKŁADNO

ŚĆ

POMIARÓW

Część błędu moŜna usunąć przez korekcję

czyli DGPS (

czyli DGPS (Differential

Differential GPS):

GPS):

po powrocie z terenu (w komputerze,

po powrocie z terenu (w komputerze,
postprocessing

postprocessing))
Od razu w terenie (RT DGPS, Real Time

Od razu w terenie (RT DGPS, Real Time

Od razu w terenie (RT DGPS, Real Time
DGPS)

DGPS)

Dotyczy to jednak tylko błędów spowodowanych

przez jonosferę, niedokładności zegarów lub

przez jonosferę, niedokładności zegarów lub
efemeryd. Błąd spowodowany złą konstelacją

efemeryd. Błąd spowodowany złą konstelacją
satelitów na niebie (takŜe tą wymuszoną przez

satelitów na niebie (takŜe tą wymuszoną przez
zasłonę np. budynków) jest jednak nieusuwalny

zasłonę np. budynków) jest jednak nieusuwalny

Dokładno

ci pomiaru metod

DGPS

Dokładno

ci pomiaru metod

DGPS

i wymagane odbiorniki

Obszar stosowania

Dokładność

pomiaru

Rodzaj odbiornika

Zakładanie sieci

Zakładanie sieci
geodezyjnych

geodezyjnych

1--5 cm

5 cm

Fazowy L1/L2

Fazowy L1/L2
15 000 USD

15 000 USD

Statyczne pomiary

Statyczne pomiary
geodezyjne

geodezyjne

2--10 cm

10 cm

Fazowy L1

geodezyjne

5000 USD

Prace kartograficzne (mapy

Prace kartograficzne (mapy
topograficzne i GIS), prace

topograficzne i GIS), prace
inwentaryzacyjne

inwentaryzacyjne

10 cm

10 cm--2 m

2 m

Kodowy (z pomiarem

Kodowy (z pomiarem
fazy) L1

fazy) L1
8000 USD

8000 USD

Pomiary GIS, lokalizacja,

Pomiary GIS, lokalizacja,
nawigacja precyzyjna

nawigacja precyzyjna

2--5 m

5 m

Kodowy L1 (3500 USD)

Kodowy L1 (3500 USD)
Nawigacyjny (700

Nawigacyjny (700
USD)

USD)

Badania biologiczne,

Badania biologiczne,
turystyka, śledzenie

turystyka, śledzenie
pojazdów

pojazdów

> 10 m

Nawigacyjny

Nawigacyjny
200

200--400 USD

400 USD

GPS

GPS –

–

UKŁADY ODNIESIENIA

I ODWZOROWANIA

W pełni kompatybilny z GPS jest przyjęty

obecnie dla Polski Państwowy Układ

obecnie dla Polski Państwowy Układ
Współrzędnych Geodezyjnych 1992,

Współrzędnych Geodezyjnych 1992,
bazujący na elipsoidzie GRS 80 i

bazujący na elipsoidzie GRS 80 i
odwzorowaniu Gausa

odwzorowaniu Gausa--Kr

Krü

ügera. Aby

gera. Aby

odwzorowaniu Gausa

odwzorowaniu Gausa--Kr

Krü

ügera. Aby

gera. Aby

skorzystać z jego siatki kilometrowej (co

skorzystać z jego siatki kilometrowej (co
jest wygodniejsze) trzeba wpisać w

jest wygodniejsze) trzeba wpisać w
odbiorniku jedynie odpowiednie przeliczniki

odbiorniku jedynie odpowiednie przeliczniki
do Units

do Units –

– Position Format

Position Format –

– User Grig

User Grig

(siatki uŜytkownika). Oblicza się je od

(siatki uŜytkownika). Oblicza się je od
parametrów podstawowych układu 1992 i

parametrów podstawowych układu 1992 i
wynoszą one:

wynoszą one: »

» »

GPS

GPS –

–

UKŁADY ODNIESIENIA

I ODWZOROWANIA

Południk główny E 19

(dla UTM

w tym sektorze)

Skala

Skala 0,9993 (dla UTM 0,9996

0,9993 (dla UTM 0,9996 –

–

Skala

Skala 0,9993 (dla UTM 0,9996

0,9993 (dla UTM 0,9996 –

–

współczynnik pomniejszenia

współczynnik pomniejszenia
południka głównego wskutek

południka głównego wskutek
poprowadzenia walca odwzorowania

poprowadzenia walca odwzorowania
siecznie a nie stycznie)

siecznie a nie stycznie)

GPS

GPS –

–

UKŁADY ODNIESIENIA

I ODWZOROWANIA

False Easting

False Easting +500 000 metrów

+500 000 metrów

(liczba metrów na południku

(liczba metrów na południku
głównym, taka sama jak w UTM).

głównym, taka sama jak w UTM).

False Northing

False Northing (minus!)

(minus!) --5 300 000

5 300 000

False Northing

False Northing (minus!)

(minus!) --5 300 000

5 300 000

metrów (UTM liczy Northing od

metrów (UTM liczy Northing od
równika jako 0 m dla północnej

równika jako 0 m dla północnej
półkuli).

półkuli).

W map datum

map datum

trzeba ustawić

oczywiście WGS 84.

GPS

GPS –

–

ZASTOSOWANIE

System GPS słuŜy do:

określania współrzędnych

określania współrzędnych
punktu

punktu, na którym się

, na którym się

znajdujemy

znajdujemy
(np. długość i szerokość

(np. długość i szerokość
geograficzna). Współrzędne

geograficzna). Współrzędne
nanosimy od razu, w terenie

nanosimy od razu, w terenie
na mapę lub wprowadzamy do

na mapę lub wprowadzamy do
pomięci odbiornika celem

pomięci odbiornika celem
dalszej obróbki komputerowej

dalszej obróbki komputerowej

GPS

GPS –

–

ZASTOSOWANIE

nawigacji

nawigacji czyli dotarcia

czyli dotarcia

do celu o znanych

do celu o znanych
współrzędnych pieszo,

współrzędnych pieszo,
samochodem, statkiem

samochodem, statkiem
i okrętem.

i okrętem.

i okrętem.
W tym celu oprócz

W tym celu oprócz
współrzędnych odbiornik

współrzędnych odbiornik
podaje chwilowy kurs

podaje chwilowy kurs
i prędkość, obliczane ze

i prędkość, obliczane ze
zmiany pozycji w czasie

zmiany pozycji w czasie

GPS

GPS –

–

ZASTOSOWANIE

dystrybucji wzorców czasu

dystrybucji wzorców czasu
i częstotliwości

i częstotliwości dla celów

dla celów

uŜytkowych

uŜytkowych -- czas UTC

czas UTC

((Universal Time Coordinated

Universal Time Coordinated).

Od Międzynarodowego Czasu

Od Międzynarodowego Czasu
Atomowego (TAI) róŜni się

Atomowego (TAI) róŜni się
w skali roku o pojedyncze

w skali roku o pojedyncze
sekundy przestępne

sekundy przestępne
dodawane dla wyrównania

dodawane dla wyrównania
z czasem słonecznym

z czasem słonecznym