36. Narodowy Bank Polski i Rada 
Polityki Pieniężnej: pozycja ustrojowa 
i zadania 

 

NBP powstał w 1945r., wcześniej funkcjonował Bank Polski. W 1981r. weszła w życie 
ustawa Prawo bankowe i o NBP i na jej podstawie wydzielono NBP ze struktur 
Ministerstwa Finansów. W1989r. nastąpiła nowelizacja ustawy o NBP i prawie 
bankowym m.in.: wybór prezesa NBP przez sejm i wprowadzono częściowy zakaz 
finansowania deficytu budżetowego bezpośrednio pożyczkami z NBP. Od 1997r. NBP 
ustala poziom inflacji, a ustawa o NBP i Konstytucja wprowadza Radę Polityki 
Pieniężnej. 

NBP w Polsce jest bankiem centralnym i nie prowadzi w zasadzie czynności 
bankowych, prowadzi rachunki budżetu państwa, rachunek Bankowego Funduszu 
Gwarancyjnego i rachunki banków komercyjnych, które służą lokowaniu tzw. Rezerw 
obowiązkowych banku. NBP jest własnością Skarbu Państwa. NBP to bank naczelny 
w systemie bankowym naszego państwa. 

Władze NBP:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- Prezes NBP  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- Rada Polityki Pieniężnej   

 

 

 

 

 

 

 

- Zarząd NBP 

Prezes NBP:   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                           

- wybierany na 6 lat przez sejm na wniosek prezydenta 

 

 

 

         

- może pełnić tę funkcje tylko przez 2 kadencje 

 

 

 

 

          

- musi być apolityczny  

 

 

 

 

 

 

 

 

                           

- musi posiadać wykształcenie ekonomiczne – dyplom magistra z ekonomii 

                           

- przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej i podwójnie liczy się jego głos w przypadku 
równej liczby głosów 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                 

- reprezentuje NBP w międzynarodowych instytucjach np.: będzie zasiadał w Radzie 
EBC   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                 

- daje sprawozdanie z wykonania strategii polityki pieniężnej przed sejmem raz w 
roku   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                         

- obecnie od 11 czerwca 2010r jest nim Marek Belka 

Okoliczności zaprzestania pełnienia funkcji Prezesa NBP: 

 

 

 

 

- śmierć 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- dymisja 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- brak ponownego wyboru  

 

 

 

 

 

 

 

- po 2 kadencjach już nie ma ponownej możliwości bycia prezesem NBP 

 

- w razie odwołania, odwołanie tylko w przypadkach określonych w ustawie( 

skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo popełnione umyślnie, z 
przyczyn odpowiedzialności politycznej Trybunał Stanu zakaże pełnienia owej funkcji, 
długotrwała choroba i orzeczenie braku zdolności do pracy). 

Zarząd NBP:   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- Prezes NBP  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- Vice-prezes NBP    

 

 

 

 

 

 

 

 

- to od 6 do 8 osób wybieranych przez prezydenta na wniosek prezesa NBP 

Funkcje NBP:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- emisyjna 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- bank państwa – bank dla rządu, obsługuje budżet, prowadzi rachunek rządu

 

- bank banków – dla banków komercyjnych i jest dla nich pożyczkodawcą 

ostatniej szansy 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- aktywizuje gospodarkę przez skupowanie papierów wartościowych i 

odwrotnie w czasie zagrożenia inflacji   

 

 

 

 

 

 

- dba o poziom inflacji 

 

 

 

 

 

 

 

 

- dba o utrzymanie kursu walutowego i utrzymanie rezerw dewizowych 

 

- wpływa na bieżącą politykę pieniężną przez stosowanie operacji otwartego 

rynku   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- ustala wysokość rezerw obowiązkowych 

 

 

 

 

 

- odpowiada za politykę pieniężną 

 

 

 

 

 

 

- utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki 

gospodarczej rządu o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP 

Rada Polityki Pieniężnej decyduje o wysokości oprocentowania kredytów udzielanych 
bankom komercyjnym przez NBP, co ma wpływ na politykę kredytów owych banków. Ustala 
ona strategię polityki pieniężnej jak i również określa cel inflacyjny. Również określa 
wysokość stóp procentowych. Decyzje zapadają zwykłą większością głosów. Ponadto do jej

 

zadań należy: ustalanie założeń i realizacja polityki pieniężnej państwa, określa zasady 
operacji otwartego rynku oraz ustala zasady i tryb naliczania i utrzymywania rezerwy 
obowiązkowej. Zatwierdza plan finansowy banku centralnego oraz sprawozdanie z 
działalności NBP

 

 

 

Skład Rady Polityki Pieniężnej: 

 

 

 

 

 

 

 

 

- przewodniczący – jest nim Prezes NBP  

 

 

 

 

 

- 9 członków z czego 3 wskazuje prezydent, 3 wybiera sejm i 

pozostałych 3 wybiera senat, kadencja członków trwa 6 lat, członkiem można być 
tylko i wyłącznie przez 1 kadencję, odwołanie czekanów patrz odwołanie Prezesa 
NBP, członek nie może być członkiem partii politycznej ani w związku zawodowym