III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
1
„Problemy prawne w pracy
psychologa klinicznego”
Konferencja Psychologów Klinicznych
organizowana przez :
Wojewódzkiego Specjalistę ds. psychologii klinicznej,
Koordynatora Specjalizacji ds. psychologii klinicznej
i Zarząd Krakowskiego Oddziału Polskiego
Towarzystwa Psychologicznego
Dn. 18 kwietnia 2010 r. Kraków ul. Skawińska 8
II Klinika Chorób Wewnętrznych Szpitala
Uniwersyteckiego
„Ustawa o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym
psychologów” – stan aktualny
Beata Trojan
przedstawiciel Krakowskiego Oddziału PTP w Polskiej Radzie
Psychologów
Pełnomocnik Oddziału PTP w Krakowie ds. organizacji
samorządu zawodowego psychologów
wiceprzewodnicząca I Instancji Sądu Koleżeńskiego PTP
psycholog w Poradni Psychologiczno
– Pedagogicznej nr 1
w Krakowie
„
Ustawa o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym
psychologów” jest aktem
prawnym, którego inicjatorem i
pomysłodawcą było Polskie
Towarzystwo Psychologiczne
Losy Ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów” (Dz. U. z 2001 r. Nr 73 poz. 763)
Istnieje w zapisach Traktatu z Maastricht oraz w
uzgodnieniach Rady Europy zalecenie, by we
wszystkich krajach Unii Europejskiej opracować
system standaryzacji usług psychologicznych, nad
którymi czuwają profesjonalne samorządy.
W Polsce Konstytucja (art. 17) dopuszcza, tworzenie
w drodze ustawy, samorządy zawodowe
reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania
publicznego.
Zadaniem samorządu jest sprawowanie pieczy nad
należytym wykonywaniem tych zawodów w
granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
Jakkolwiek w systemie prawa nie ma definicji „zawodu zaufania
publicznego”,
to w doktrynie prawa oraz w opinii społecznej za taki zawód uznaje
się
ten, który jest istotny dla ogółu społeczeństwa i charakteryzuje się:
szczególną więzią zaufania między klientem, a osobą wykonującą dany
zawód,
obowiązkową tajemnicą zawodową,
nienaganną postawą moralną i etyczną osób wykonujących taki zawód,
wysokim poziomem jakości świadczonych usług,
zorganizowaniem się osób wykonujących ten zawód w obowiązkowym
samorządzie zawodowym.
Biorąc powyższe pod uwagę zawód psychologa należy uznać za
zawód zaufania publicznego.
PTP pomysłodawcą i inicjatorem
Ustawy o zawodzie psychologa
O konieczności regulacji prawnej zawodu psychologa w
Polsce mówi się od 1950 roku.
Prace nad „Ustawą o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów” Polskie
Towarzystwo Psychologiczne rozpoczęło w 1963 r.
Decyzją Walnego Zgromadzenia PTP z dnia 19 grudnia
1991 r. zobowiązano Zarząd Główny PTP do
opracowania projektu Ustawy o zawodzie psychologa.
Było już opracowanych kilka wersji tej ustawy. Dwa
projekty ustawy trafiły do Sejmu.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
2
Dwa projekty Ustawy o zawodzie
psychologa
Pierwszy z nich (nad którym pracowano od 1996 r.) został
zgłoszony do Marszałka Sejmu RP jako inicjatywa poselska
(druk 394) dnia 20 maja 1998 r.
Po pierwszym czytaniu w Komisjach Sejmowych, wobec
negatywnej opinii Komisji, projekt został wycofany i podjęto
prace nad nowym projektem Ustawy.
W dn. 7 października 1999 r. odbyło się pierwsze czytanie
nowego projektu ustawy w 3 połączonych Komisjach
Sejmowych : Komisji Zdrowia, Komisji Transportu i Łączności
oraz Komisji Polityki Społecznej).
Nowy projekt różnił się od poprzedniego układem artykułów
oraz uszczegółowieniem problemów związanych z
samorządem.
Po burzliwej dyskusji, w czasie której część posłów była za
odrzuceniem od razu projektu ustawy, powołano Nadzwyczajną
Podkomisję ds. prac nad poselskim projektem Ustawy o
zawodzie psychologa
, która opracowała poprawiony projekt
ustawy.
Uchwalenie Ustawy o zawodzie
psychologa
Dnia 1 marca 2001 r. Sejm uchwalił Ustawę o zawodzie psychologa
i samorządzie zawodowym psychologów. (Za uchwaleniem Ustawy
głosowało 197 posłów, przeciwnych było 176, a 25 posłów
wstrzymało się od głosowania).
Ustawa została skierowana do Senatu. Senat wniósł swoje poprawki
(ponad 40). Po przegłosowaniu przez Sejm poprawek Senatu, w dn.
8 czerwca 2001 r.
– Sejm RP uchwalił „Ustawę o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów”
Dn. 2 lipca 2001r.
– Prezydent RP A. Kwaśniewski (, który znany
był z tego, że popierał te regulacje prawne, które zbliżają nas do
Unii Europejskiej) podpisał „ Ustawę o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów”
„Ustawę z dn. 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów” ogłoszono w Dzienniku
Ustaw z dn. 18 lipca 2001 r. (Dz. U. z dn. 18 lipca 2001 r. Nr 73,
poz. 763)
Wejście w życie Ustawy o zawodzie
psychologa z 8 czerwca 2001 r.
Zgodnie z art. 64 tej ustawy ustawa miała wejść w życie z dniem
1 stycznia 2002 r. ale w grudniu 2001 r. Sejm przyjął „Ustawą z
dn. 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o zawodzie psychologa
i samorządzie zawodowym oraz o zmianie niektórych innych
ustaw
” (Dz. U. z 2001 r. Nr 154 poz. 1798), która odraczała
wejście w życie naszej ustawy do 1 stycznia 2006 r.
W tym okresie ustawa miała być poprawiona. Minister Hausner
ówczesny minister pracy przygotował nowelizację ustawy (druk
sejmowy nr 2084), ale nie została ona uchwalona przez Sejm.
W pracę nad nowelizacją ustawy włączył się Komitet
Porozumiewawczy Stowarzyszeń Psychologicznych i Związków
Zawodowych Psychologów.
Przy ogólnym zamieszaniu politycznym w kraju (wybory do
parlamentu) Ustawa sama obudziła się z 4 – letniego uśpienia i
weszła w życie 1 stycznia 2006 r.
Co reguluje Ustawa o zawodzie
psychologa z 8 czerwca 2001 r. ?
ochrania tytułu zawodowego oraz prawo do samodzielnego
wykonywania zawodu
ustawa określa zasady uzyskiwania uprawnień do wykonywania zawodu
psychologa,
wskazuje sposób udzielania i cofania tych uprawnień
określa profesjonalne standardy wykonywania zawodu psychologa
ustawa definiuje na czym zawód psychologa polega i warunki jego
wykonywania,
co ma zapewnić klientom należytą jakość wykonywanych usług
psychologicznych,
wprowadza ochronę prawną metod i narzędzi psychologicznych,
narzuca konieczność wykonywania zawodu psychologa zgodnie z
zasadami etyki zawodowej
Określa warunki i formy organizacyjne sprawowania kontroli nad
wykonywaniem zawodu.
Co reguluje Ustawa o zawodzie
psychologa z 8 czerwca 2001 r. ?
Wprowadza samorządową formę nadzoru (Izby
Psychologiczne) nad wykonywaniem zawodu
psychologa.
Psycholog podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej
przed organami samorządu zawodowego za zawinione,
nienależyte wykonywanie zawodu i za czyny sprzeczne
z zasadami etyki zawodowej określonej w Kodeksie
Etyki Zawodowej.
Wprowadza zasadę bezpośredniej, osobistej
odpowiedzialności psychologa za formę i treść
wykonywanych usług psychologicznych (ustawa daje
możliwość wszczęcia postępowania dyscyplinarnego
wobec psychologa, który postępuje niezgodnie ze
standardami zawodowymi),
Czego nie reguluje Ustawa o zawodzie
psychologa z 8 czerwca 2001 r. ?
„Ustawie o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów” podlegają wszyscy psychologowie niezależnie
od resortu i miejsca zatrudnienia.
Ustawa nie reguluje :
tygodniowego czasu pracy,
urlopów,
wynagrodzenia,
drogi awansu zawodowego psychologów pracujących w
różnych resortach
warunków emerytury.
Takich ustaleń nie obejmuje „Ustawa o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów”. Wynikają one z ustaw
i rozporządzeń ministrów poszczególnych resortów
zatrudniających psychologów i Kodeksu Pracy
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
3
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
Po wielu monitach 23 kwietnia 2006 r. Minister właściwy ds. pracy (K.
Michałkiewicz) powołał Komitet Organizacyjny Izb Psychologów w
składzie 25 osób :
2 przedstawicieli Ministerstwa Pracy
– jako przewodniczący komitetu
wiceminister Robert Jerzy Kwiatkowski oraz Agnieszka Sut
–
prawniczka z biura legislacyjnego ministerstwa pracy
i 23 przedstawicieli stowarzyszeń psychologicznych i
psychoterapeutycznych oraz związków zawodowych psychologów.
8 maja 2006 r. odbyło się I posiedzenie Komitetu w czasie którego :
wybrano 2 wiceprzewodniczących : M. Toeplitz – Winiewską (PTP) i
Tadeusza Bratosa (Stowarzyszenie Psychologów Transportu w
Polsce).
Przewodniczący Komitetu Robert Kwiatkowski – podsekretarz stanu
w Ministerstwie Pracy-
upoważnił M. Toeplitz – Winiewską do
organizowania i prowadzenia obrad komitetu w przypadku jego
nieobecności.
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
22 maja 2006 r. odbyło się kolejne, a I merytoryczne
spotkanie Komitetu, podczas którego :
Ustalono, że Komitet powoła na następnym spotkaniu regionalne
komitety organizacyjne, w skład których wchodzą wydelegowani
przedstawiciele stowarzyszeń (po 1 osobie) oraz przedstawiciel
Komitetu ogólnopolskiego.
Komitet przyjął uchwałę o zasadach organizacji regionalnych Izb
psychologów
Uzgodniono, że Komitet wystąpi do premiera Marcinkiewicza o
przeznaczenie środków finansowych na organizację samorządu
z rezerwy budżetowej (ok. 450 tys. Zł.)
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
6 czerwca 2006 r. w związku ze zmianą
premiera został odwołany Robert Kwiatkowski
wiceminister pracy i przewodniczący Komitetu
Organizacyjnego.
Zostało odwołane planowane na 12 czerwca
2006 r. spotkanie Komitetu,
bo zdaniem prawników z Ministerstwa bez
przewodniczącego byłoby ono nieważne,
także upoważnienia wystawione przez
przewodniczącego straciły ważność.
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
Od 9 czerwca M.Toeplitz
–Winiewska zabiegała o
spotkanie z nową minister pracy Anną Kalatą.
Do spotkania doszło 17 lipca 2006 r. ale pani minister,
nie mająca nijakiej wiedzy o Ustawie, oprócz
stwierdzenia że ustawa jest niedobra, nie podjęła żadnej
decyzji o wznowieniu prac Komitetu Organizacyjnego.
(Minister Kalata została nagrodzona tytułem człowieka
roku 2006 przez Forum Psychologiczne za
wprowadzenie korzystnych rozwiązań gospodarczych, a
Forum jest za blokowaniem ustawy.)
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
25 lipca 2006 r. M. Toeplitz
– Winiewska jako
wiceprzewodnicząca Komitetu wystosowała 2
pisma
Skargę do premiera Kaczyńskiego na opieszałość
organu powołanego do nadzoru nad wykonywaniem
ustawy (2
– krotne pisma do premiera pozostały bez
odpowiedzi)
Pismo do marszałka Sejmu Marka Jurka (kuriozalna
odpowiedź - marszałek jest powołany do tego aby
prowadzić obrady)
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
Obowiązki ministra Kwiatkowskiego przejął Kazimierz Kuberski
(PiS), który 18 sierpnia 2006 r.
przesłał pismo do wiceprzewodniczącej Komitetu Organizacyjnego, w
którym pisze, że ministerstwo ustala jak jest uregulowany zawód
psychologa w innych krajach Unii Europejskiej.
Otrzymał odpowiedź, że Senat już w 2002 r. dokonał analizy regulacji
zawodu psychologa w krajach UE (na polecenie Senatu materiały takie
przygotowało Ministerstwo Pracy Hausera już w 2001 r.)
22 sierpnia 2006 r. M. Toeplitz
– Winiewska jako
wiceprzewodnicząca Komitetu Organizacyjnego wystosowała
ponownie pismo do premiera Kaczyńskiego ze skargą na Ministra
Pracy
– pismo pozostało bez odpowiedzi.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
4
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
Inni członkowie Komitetu Organizacyjnego
wystosowali pisma do Ministra Pracy by
wstrzymał ustawę.
Polska Federacja Psychoterapii wysłała list do
Ministra Pracy, w którym informuje, że PFP nie
widzi możliwości kontynuacji pracy w Komitecie
Organizacyjnym, skoro Ministerstwo Pracy
prowadzi prace nad nowelizacją Ustawy
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
Na nadzwyczajnym posiedzeniu ZG PTP w dn. 4
października 2006 r. została podjęta uchwała ZG o
sfinansowaniu przez PTP konsultacji prawnej dot.
dalszych losów realizacji Ustawy.
Na zlecenie ZG PTP została sporządzona w dn. 20
października 2006 r. przez prof. Zbigniewa Hołdę i
jego pracowników opinia prawna w sprawie
zastosowania przepisu art. 62 Ustawy z dn. 8 czerwca
2001 r. o zawodzie psychologa oraz w sprawie
konieczności dalszego procesowania Komitetu
Organizacyjnego Izb Psychologów w sytuacji
odwołania jego przewodniczącego.
Opinia prawna w sprawie zastosowania
przepisu art. 62 Ustawy z dn. 8 czerwca
2001 r. o zawodzie psychologa
Sporządzona przez
prof. Z.Hołdę, M.Gurgula i M.Ozimka
opinia prawna
wskazuje, że prace Komitetu powinny być jak najszybciej wznowione i
kontynuowane aż do wykonania zadań określonych w art. 62 ust.2
ustawy.
To psychologowie, członkowie Komitetu są odpowiedzialni za
organizację samorządu.
Komitet ma więc nie tylko prawo, ale wręcz obowiązek kontynuować
swoje prace.
Do czasu wyboru krajowych władz samorządu Komitet Organizacyjny
ma uprawnienia Krajowej Rady Psychologów
Żadnego znaczenia nie ma fakt, że minister pracy do chwili obecnej
nie powołał przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego.
To minister narusza prawo nie powołując przewodniczącego.
Odwołanie osoby odpowiedzialnej za nadzorowanie czy
kierowanie ciałem kolegialnym powołanym na mocy ustawy nie
pociąga za sobą konieczności zawieszenia prac, gdy ta osoba
swe uprawnienia w sposób zgodny z prawem przelała na
zastępcę.
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
30 października 2006 roku wiceprzewodnicząca
Komitetu M. Toeplitz
– Winiewska zwołuje jego
zebranie.
Komitet spotyka się w składzie 14 osób w siedzibie
Fundacji Helsińskiej, by podjąć dalsze prace.
Zostają wybrani pełnomocnicy regionalni, mają być
organizowane zjazdy w województwach.
W okresie do lutego 2007 roku Komitet odbywa
jeszcze 6 spotkań - bez qorum
,
Próby zorganizowania samorządu
zawodowego psychologów
W 2007 roku
, zgodnie z przyjętymi wcześniej zasadami zostają
powołane trzy samorządy regionalne - podlaski, świętokrzyski
i zachodniopomorski.
Komitet Organizacyjny Małopolskiej Izby Psychologów
zarezerwował na dzień 28 kwietnia 2007 r. Auditorium Maximum
UJ na I zjazd,
ale 27 marca 2007 r. podjął uchwałę o zawieszeniu prac do
czasu formalnego powołania Małopolskiego Komitetu
Organizacyjnego przez Krajowy Komitet Organizacyjny.
Krajowy Komitet Organizacyjny Izb Psychologów powołał
koordynatorów regionalnych izb psychologów spśród członków
KKOIP. Z uwagi na brak kworum nie zatwierdził składów
regionalnych komitetów organizacyjnych.
Prace nad nowelizacją Ustawy o
zawodzie psychologa w MPiPS
W Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej w tym czasie
trwały prace nad nowelizacją ustawy o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.”
Początkowo intencją MPiPS była likwidacja samorządu
zawodowego, ponieważ w ocenie MPiPS instytucja ta
nie jest niezbędna do zapewnienia właściwego poziomu
świadczenia usług psychologicznych.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
5
Prace nad nowelizacją Ustawy o
zawodzie psychologa w MPiPS
Pierwszy projekt Ustawy o uchyleniu ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów przygotowany przez Ministra Pracy
z dn. 4 stycznia 2007 r. ograniczał się do stwierdzenia, ze Ustawa z 8
czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa traci moc z dniem wejścia w życie
ustawy
Drugi projekt uwzględnił uwagi rządowego Centrum Legislacji, zgodnie z
którymi uchylenie ustawy bez jednoczesnego wprowadzenia nowej regulacji
prawnej nie jest uzasadnione i narusza 17 art. Konstytucji RP
W Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwo Pracy ogłosiło 5 lutego 2007
r. nowy projekt Ustawy o zawodzie psychologa, który nie przewidywał
istnienia samorządu zawodowego
.
Polskie Towarzystwo Psychologiczne
wyraziło protest wobec takiego rozwiązanie wskazując na konieczność
zagwarantowania prawnej ochrony zawodu
i wniosło wobec tego, o wprowadzenie nowej regulacji ustawowej, jeśli
nie ma możliwości nowelizacji ustawy obowiązującej.
Cytat fragmentu wystąpienia premiera Jarosława
Kaczyńskiego wygłoszonego na konferencji prasowej w dn.
16 lutego 2007 r.
…Dalej, proszę Państwa, polityka, którą my określamy jako politykę
spójności. Chodzi o działania antykorporacyjne, Co w tej dziedzinie
robimy? Działania antykorporacyjne są znane. One napotykają
trudności ze strony Trybunał Konstytucyjnego. My, mimo wszystko,
będziemy je kontynuować. One dotyczą w tej chwili przede wszystkim
zawodów prawniczych, ale przymierzamy się także do działań w
odniesieniu do innych zawodów. A poza tym bardzo pilnujemy, nawet
na posiedzeniach Rady Ministrów, żeby nie powstawały nowe
korporacje. Bo tego rodzaju podpowiedzi mamy.
I w niektórych
wypadkach z rozwiązań korporacyjnych, jak na przykład w
przypadku psychologów, się wycofujemy. Krótko mówiąc, dbamy i
będziemy dbali o to, żeby ta ciężka choroba, jaką jest
korporacjonizacja polskiego społeczeństwa, korporacjonizacja wielu
zawodów, niemożliwość dostania się do nich ludzi, którzy pochodzą
spoza korporacji, zablokowania awansu społecznego, zablokowanie
tego ruchu w górę młodego pokolenia, żeby to wszystko zostało
zniesione. To jest bardzo istotny element naszej polityki…...
Prace w MPiPS nad nowelizacją ustawy o
zawodzie psychologa i samorządzie
zawodowym psychologów
W listopadzie 2008 roku
wiceminister pracy i polityki społecznej
Radosław Mleczko zaprosił przedstawicieli stowarzyszeń
psychologicznych i psychoterapeutycznych do pracy nad nowym
projektem ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów.
MPiPS rozesłało do 24 stowarzyszeń pismo z zapytaniem o rozwiązania
organizacyjne, jakie miałyby być zapisane w nowej ustawie.
Uzyskało odpowiedzi od 12 stowarzyszeń
z czego 7 z nich (w tym PTP) opowiada się za bezzwłoczną
organizacją samorządu zawodowego psychologów
2 docelowo widzą taką potrzebę, a obecnie proponują powołanie
zespołu przy ministrze właściwym ds. pracy
a 3 stowarzyszenia są przeciw samorządowi
W przygotowanym przez MPiPS projekcie umieszczono więc przepisy
tworzące samorząd zawodowy psychologów.
Prace w MPiPS nad nową wersją Ustawy o
zawodzie psychologa i samorządzie
zawodowym psychologów
W lutym 2009 roku
MPiPS przygotowało
projekt ustawy o uchyleniu ustawy o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów i zastąpieniu jej nową ustawą.
Projekt ten we wrześniu 2009 roku został
skierowany do Komitetu Stałego Rady
Ministrów.
Prace nad nową „Ustawą o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów”
Projekt nowej ustawy o zawodzie psychologa
opracowywany przez MPiPS jest konsultowany ze
środowiskiem psychologów.
Spotkania w MPiPS odbywają się dość regularnie :
19 stycznia 2010,
12 lutego 2010,
28 kwietnia 2010 ,
25 maja 2010
i 15 czerwca 2010.
Konsultacje społeczne MPiPS obejmują 29 podmiotów
Konsultacje społeczne MPiPS
obejmują 29 podmiotów :
1.
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych;
2.
NSZZ „Solidarność”;
3.
Forum Związków Zawodowych;
4.
Związek Rzemiosła Polskiego;
5.
Konfederacja Pracodawców Polskich;
6.
Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”;
7.
BCC -
Związek Pracodawców;
8.
Polskie Towarzystwo Psychologiczne;
9.
Polskie Towarzystwo Psychoterapeutów i Trenerów Psychologii
Procesu;
10.
Stowarzyszenie Psychologów Chrześcijańskich;
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
6
Konsultacje społeczne MPiPS
obejmują 29 podmiotów :
11. Stowarzyszenie Psychologów Sądowych w Polsce;
12. Stowarzyszenie Psychologów Transportu w Polsce;
13. Polskie Stowarzyszenie Studentów i Absolwentów Psychologii;
14. Ogólnopolskie Zrzeszenie Związków Zawodowych Psychologów;
15. Polskie Stowarzyszenie Psychologów i Terapeutów;
16. Polska Federacja Psychoterapii;
17. Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej;
18. Polskie Towarzystwo Psychologii Behawioralnej;
19. Wielkopolskie Towarzystwo Terapii Systemowej;
20. Polskie Towarzystwo Terapeutyczne;
21. Polskie Towarzystwo Psychoterapii Uzależnień;
Konsultacje społeczne MPiPS
obejmują 29 podmiotów :
22. Stowarzyszenie Ruch Pomocy Psychologicznej „Integracja”;
23. Polskie Towarzystwo Psychoterapii Gestalt;
24. Instytut Terapii Gestalt;
25. Polskie Stowarzyszenie Psychologii Klinicznej;
26. Wielkopolski Związek Pracodawców Ochrony Zdrowia;
27. Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie;
28. Polskie Towarzystwo Psychoterapii Integratywnej;
29. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego
– Państwowy Zakład
Higieny.
Prace nad nową „Ustawą o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów”
Przy ZG PTP została powołana w maju 2009 r. Polska Rada
Psychologów , która konsultuje w imieniu PTP nowy projekt ustawy
Koordynatorem prac rady jest
Małgorzata Toeplitz – Winiewska. Jej
członkami są przedstawiciele różnych stowarzyszeń psychologicznych i
uczelni.
Koordynator Polskiej Rady Psychologów jest w stałym kontakcie z osobami
z Ministerstwa Pracy zajmującymi się nowelizacją naszej Ustawy.
Reprezentanci różnych środowisk psychologicznych pracujący w Polskiej
Radzie Psychologów dyskutują nad przygotowanym przez Ministerstwo
Pracy projektem nowelizacji Ustawy, uzgadniają wspólne merytoryczne
stanowisko wobec proponowanych projektów rozwiązań prawnych i
przekazują swoją opinię do Ministerstwa Pracy.
B. Trojan została wydelegowana do pracy w Polskiej Radzie Psychologów
przez Oddział Krakowski Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i od
stycznia tego roku bierze udział w jej pracach.
Prace nad nową „Ustawą o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów”
Do obecnej chwili Polska Rada Psychologów skonsultowała
6 przygotowanych przez Ministerstwo Pracy rozdziałów znowelizowanej
Ustawy i założenia do Ustawy
Projekt rozporządzenia MPiPS w sprawie upoważnienia Krajowej Rady
Psychologów do uznawania kwalifikacji do wykonywania zawodu
psychologa
Projekt Rozporządzenia MPiPS w sprawie stażu adaptacyjnego i testu
umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do
wykonywania zawodu psychologa
Prace MPiPS nad projektem z udziałem przedstawicieli różnych
stowarzyszeń doprowadziły do uzgodnienia wszystkich
najważniejszych dla projektu zapisów
Założenia do projektu ustawy teraz zostaną skierowane przez
MPiPS do konsultacji międzyresortowych
Potrzeba uchwalenia ustawy o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów
Zawód psychologa należy uznać za zawód
zaufania publicznego.
Zawód psychologa powinny wykonywać
osoby o odpowiednich kwalifikacjach i
postawie etycznej.
Niezbędne jest zatem ustawowe
uregulowanie zasad wykonywania tego
zawodu.
Celem projektowanej regulacji jest :
zapewnienie profesjonalizmu wykonywanych świadczeń
psychologicznych gwarantujących bezpieczeństwo osób
z takich świadczeń korzystających,
wprowadzenie regulacji zgodnych z wymogami prawa
europejskiego,
utworzenie samorządu zawodowego reprezentującego
osoby wykonujące zawód psychologa i sprawującego
pieczę nad należytym wykonywaniem tego zawodu,
wprowadzenie nadzoru ministra właściwego do spraw
pracy nad działalnością samorządu zawodowego.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
7
Projekt ustawy ma przeciwdziałać niekorzystnym
zjawiskom na rynku pracy, takim jak
wykonywanie zawodu psychologa przez osoby bez uprawnień
zawodowych i wystarczających kompetencji,
otwieraniu przez nie gabinetów psychologicznych, udzielaniu
pomocy psychologicznej.
Taka sytuacja jest szkodliwa zarówno dla prestiżu
zawodu, jak i dla osób korzystających z pomocy
psychologów.
Dlatego też proponuje się wprowadzenie ochrony
prawnej tytułu zawodowego „psycholog”.
Zastrzeżenia wobec ustawy z dnia 8 czerwca
2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie
zawodowym psychologów :
liczne wady prawne i legislacyjne
oraz niezgodność z prawem Unii Europejskiej.
Z uwagi na konieczność dokonania w ustawie
licznych zmian, jest zasadne uchylenie ustawy z
dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów.
Niezgodność z art. 63 dyrektywy 2005/36/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września
2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych
(Dz. Urz. UE L 255 z 30.09.2005, str. 22, z późn. zm.)
Przepisy ww. ustawy
nie przewidują możliwości odbycia stażu
adaptacyjnego lub przeprowadzenia testu umiejętności w ramach
procedury uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w innych
państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Niestety obecny stan prawny nie gwarantuje obywatelom innych
państw członkowskich UE skutecznego domagania się uznania
prawa do wykonywania zawodu psychologa na terenie Polski.
Obecnie ustawa zakłada wyłącznie możliwość uznania dyplomu
magistra psychologii na podstawie umowy międzynarodowej lub po
przeprowadzeniu jego nostryfikacji.
Niezgodność z dyrektywą 2006/123/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r.
dotyczącą usług na rynku wewnętrznym (Dz. Urz. UE L
376 z 27.12.2006, str. 36).
Ograniczenie przez ustawę form prowadzenia prywatnej
praktyki psychologicznej jedynie do indywidualnej
działalności gospodarczej oraz spółki partnerskiej.
Wymóg uzyskania zezwolenia można uznać za
ograniczenie swobody świadczenia usług przez
psychologa.
Ponadto w sprzeczności z dyrektywą 2006/123/WE - ze
względu na ich nieostry i uznaniowy charakter -
pozostają przyjęte w ustawie kryteria wydawania
zezwoleń.
Ustawa ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów
zawiera przepisy wadliwe zarówno pod względem
merytorycznym, jak i legislacyjnym :
Błędnie skonstruowaną definicję usług
psychologicznych,
Przepis odnoszącego się do nadzoru sprawowanego
przez ministra właściwego do spraw pracy nad
wykonywaniem ustawy nie określa formy nadzoru,
uprawnień nadzorczych, środków prawnych służących
ich realizacji naruszając tym samym art. 7 Konstytucji
RP, obligujący organy państwa do działania na
podstawie i w granicach prawa.
Ogólnikowa i nieprecyzyjna delegacja upoważniająca
ministra pracy do wydania rozporządzenia w sprawie
podyplomowego stażu zawodowego psychologa.
Jakie regulacje prawne wprowadza „Ustawa o
zawodzie psychologa i samorządzie
zawodowym psychologów” ?
Wprowadzenie prawa do
wykonywania zawodu psychologa
(określenie zasad i warunków wykonywania
zawodu psychologa)
Powołanie samorządu zawodowego
psychologów
(ustalenie organizacji i zasad
działania samorządu zawodowego
psychologów).
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
8
Układ rozdziałów w projekcie nowej Ustawy
o zawodzie psychologa i samorządzie
zawodowym psychologów
Rozdział 1 – Przepisy ogólne
Rozdział 2 – Prawo wykonywania zawodu
psychologa
Rozdział 3 – Zasady wykonywania zawodu
psychologa
Rozdział 4 – Samorząd zawodowy psychologów
Rozdział 5 – Odpowiedzialność zawodowa
psychologa
Rozdział 6 – Zmiany w przepisach obowiązujących,
Rozdział 7 – Przepisy przejściowe i końcowe,
Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów będzie
zawierać następujące rozdziały :
Rozdział 1 - Przepisy ogólne, obejmujący:
definicje wykonywania zawodu psychologa,
definicje wykonywanych świadczeń
psychologicznych, definicje metod psychologicznych
ze wskazaniem podmiotu uprawnionego do
określenia listy niektórych z tych metod,
zasadę nienaruszalności uprawnień i obowiązków
wynikających z odrębnych przepisów,
zorganizowanie psychologów na zasadach
samorządu zawodowego,
nadzór nad działalnością samorządu.
Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów będzie
zawierać następujące rozdziały :
Rozdział 2 - Prawo wykonywania zawodu
psychologa
, obejmujący:
warunki wykonywania zawodu psychologa,
przesłanki wpisu na listę psychologów oraz
dokonywania zmian tych wpisów,
wykonywanie zawodu psychologa w okresie
pierwszych 12 miesięcy,
kwestie zawieszenia prawa wykonywania zawodu,
przesłanki skreślenia z listy psychologów.
Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów będzie
zawierać następujące rozdziały :
Rozdział 3 – Zasady wykonywania
zawodu psychologa
, obejmujący:
formy wykonywania zawodu,
podstawowe wartości wykonywania zawodu
oraz prawa i obowiązki psychologa,
ochronę tajemnicy zawodowej.
Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów będzie
zawierać następujące rozdziały :
Rozdział 4 – Samorząd zawodowy
psychologów, obejmujący:
status prawny samorządu zawodowego psychologów,
zadania samorządu,
jednostki organizacyjne samorządu,
organy samorządu, procedury ich wyboru i
kompetencje tych organów,
finansowanie działalności samorządu.
Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów będzie
zawierać następujące rozdziały :
Rozdział 5 – Odpowiedzialność zawodowa
psychologa
, obejmujący:
przesłanki odpowiedzialności zawodowej,
katalog kar z tytułu odpowiedzialności zawodowej
psychologów,
podstawy wszczęcia, zasady i tryb postępowania w
sprawie odpowiedzialności zawodowej psychologów.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
9
Nowa wersja Ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów będzie
zawierać następujące rozdziały :
Rozdział 6 – Zmiany w przepisach obowiązujących,
obejmujący zmianę w Kodeksie spółek handlowych.
Rozdział 7 – Przepisy przejściowe i końcowe,
obejmujący:
określenie zasad wyborów delegatów na pierwszy krajowy zjazd
psychologów i wyboru tymczasowych organów izb psychologów,
zasady wpisów na listy psychologów osób wykonujących zawód
psychologa przed dniem wejścia w życie ustawy,
określenie terminu wejścia w życie ustawy.
Wykonywanie zawodu psychologa
będzie polegać
na udzielaniu świadczeń psychologicznych
na prowadzeniu przez psychologa badań
naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie
psychologii
na nauczaniu psychologii w ramach
przedmiotów podstawowych i kierunkowych,
a także na wykonywaniu psychoterapii na
warunkach określonych w odrębnych
przepisach.
Świadczeniami psychologicznymi będą :
diagnoza psychologiczna,
opiniowanie psychologiczne,
orzekanie psychologiczne,
pomoc psychologiczna
Definicje świadczeń psychologicznych :
diagnoza psychologiczna
, polegająca na rozpoznawaniu za
pomocą metod psychologicznych właściwości funkcjonowania
psychologicznego osoby, ich psychologicznych przyczyn i skutków,
opiniowanie psychologiczne
, polegające na opisie aktualnego
funkcjonowania psychologicznego osoby, sporządzonego na piśmie
na podstawie przeprowadzonego badania psychologicznego,
orzekanie psychologiczne,
jeżeli przepisy odrębne tak stanowią,
polegające na formułowaniu na piśmie orzeczenia psychologicznego o
aktualnym funkcjonowaniu psychologicznym osoby,
ustalone zgodnie z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej,
na podstawie przeprowadzonych badań psychologicznych,
Definicje świadczeń psychologicznych -
pomoc psychologiczna
pomoc psychologiczna
, polegająca na stosowaniu różnorodnych
form działania psychologicznego ukierunkowanych na
rozwój, kształtowanie i zachowanie zdrowia psychicznego,
zapobieganie, zmniejszanie i usuwanie nieprawidłowości dotyczących
zdrowia psychicznego osoby
pomoc w rozwiązywaniu sytuacji traumatycznych i kryzysowych;
pomoc psychologiczna
polega w szczególności na
poradzie psychologicznej,
konsultacji psychologicznej,
terapii psychologicznej,
rehabilitacji psychologicznej,
interwencji psychologicznej w kryzysie,
Metody psychologiczne
W rozumieniu ustawy metodami psychologicznymi powinny być
testy psychologiczne
i inne techniki psychologiczne.
Testami psychologicznymi będą wystandaryzowane, obiektywne, o
sprawdzonej trafności i rzetelności techniki pomiaru właściwości
psychologicznych.
Innymi technikami psychologicznymi będą techniki służące
diagnozie psychologicznej, które obejmują w szczególności
rozmowę,
wywiad,
obserwację,
analizę próbek zachowania,
eksperyment kliniczny.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
10
Rada Ministrów
po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Psychologów,
uwzględniając aktualny stan wiedzy z zakresu
psychologii.
będzie określać, w drodze rozporządzenia listę testów
psychologicznych zastrzeżonych do stosowania
przez psychologów,
Rada Ministrów na wniosek Krajowej Rady Psychologów
będzie dokonywać aktualizacji tej listy.
Zawód psychologa będzie mogła wykonywać
tylko osoba, która spełnia wymagania określone
ustawą.
Psychologowie zorganizowani będą na
zasadach samorządu zawodowego.
Minister właściwy do spraw pracy będzie
sprawować nadzór nad działalnością samorządu
zawodowego w zakresie i formach określonych
ustawą.
Prawo wykonywania zawodu
psychologa
Prawo wykonywania zawodu psychologa powstanie z chwilą
dokonania
wpisu na listę psychologów, którą będą tworzyć i
prowadzić regionalne rady psychologów właściwe ze względu na
miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o wpis.
W drodze uchwały regionalnej rady psychologów następować
będzie :
wpis na listę psychologów,
zmiana danych objętych tym wpisem,
odmowa wpisu na listę
oraz skreślenie z listy
Psycholog powinien zawiadomić regionalną radę psychologów o
zmianie danych objętych wpisem.
Na listę psychologów wpisana zostanie osoba
fizyczna, która spełni łącznie następujące warunki:
posiada:
a)
dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku psychologia, wydany przez polską
uczelnię, lub
b) kwalifikacje do wykonywania zawodu psychologa
, uzyskane w innym niż Rzeczpospolita
Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, w Konfederacji Szwajcarskiej lub w
państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie
umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej
zgodnie z przepisami o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w
państwach członkowskich Unii Europejskiej, lub
c)
wykształcenie niezbędne do wykonywania zawodu psychologa, potwierdzone dyplomem
wydanym w państwie innym niż państwo wskazane w lit. a i b, uznanym w Rzeczypospolitej
Polskiej, na podstawie odrębnych przepisów, za równorzędny z dyplomem magistra
psychologii uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej,
ma pełną zdolność do czynności prawnych,
w pełni korzysta z praw publicznych,
włada językiem polskim w mowie i piśmie w stopniu wystarczającym do
wykonywania zawodu psychologa,
nie była karana prawomocnym wyrokiem sądowym na karę pozbawienia
wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego
Wpis na listę psychologów
O wpis na listę psychologów prowadzoną przez właściwą regionalną
radę psychologów będą mogły ubiegać się także osoby, które:
do dnia 1 października 1981 r. uzyskały na Katolickim Uniwersytecie
Lubelskim dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej ze specjalizacją
filozoficzno-
psychologiczną lub
do dnia 31 grudnia 1992 r. uzyskały na Akademii Teologii Katolickiej
dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej w zakresie psychologii.
Osoby legitymujące się powyższymi dyplomami posiadają
kwalifikacje psychologa,
ale z uwagi na okoliczność, że we wskazanych okresach na
wymienionych uczelniach kierunek psychologia nie był odrębnym
kierunkiem studiów,
nie mogą przedstawić dyplomu ukończenia studiów wyższych na
kierunku psychologia.
Wpis na listę psychologów
Wpis na listę psychologów będzie dokonywany na wniosek
zainteresowanego.
Zakres danych podlegających wpisowi na listę psychologów określi Krajowa
Rada Psychologów.
Lista psychologów będzie miała charakter jawny w zakresie danych
potwierdzających fakt wpisu na tę listę oraz określających formę
wykonywania zawodu.
Wysokość opłaty za wpis określi Krajowa Rada Psychologów. (Opłata nie
może być wyższa niż połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę,
ustalonego na podstawie odrębnych przepisów).
Zmiana danych objętych wpisem oraz skreślenie z listy nie będą podlegać
opłacie.
Na wniosek psychologa regionalna rada psychologów będzie wydawać
nieodpłatnie zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu psychologa.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
11
Wpis na listę psychologów
Uchwała regionalnej rady psychologów o wpisie na listę psychologów
powinna zostać podjęta w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku.
Od uchwały regionalnej rady psychologów odmawiającej wpisu na listę
psychologów zainteresowanemu będzie przysługiwać odwołanie do
Krajowej Rady Psychologów w terminie 14 dni od dnia doręczenia
uchwały.
Od uchwały Krajowej Rady Psychologów odmawiającej wpisu na listę
psychologów zainteresowanemu będzie przysługiwać odwołanie do
ministra właściwego do spraw pracy na zasadach określonych w
Kodeksie postępowania administracyjnego.
Od ostatecznej decyzji ministra właściwego do spraw pracy
zainteresowanemu oraz Krajowej Radzie Psychologów będzie służyć
skarga do sądu administracyjnego właściwego ze względu na siedzibę
regionalnej rady psychologów, w której złożono wniosek o wpis, w
terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwały.
Przepisy w sprawie stażu adaptacyjnego i testu
umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania
kwalifikacji do wykonywania zawodu psychologa.
Jednocześnie minister właściwy do spraw pracy na podstawie art. 4a ust.
3 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U.
z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.) upoważni Krajową Radę
Psychologów do uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii
Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub w państwach członkowskich
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym, kwalifikacji do wykonywania
zawodu psychologa.
Niezbędne jest – dla celów uznawania kwalifikacji – wydanie przez
ministra właściwego do spraw pracy, na podstawie art. 18 ustawy z dnia
18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych
w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 63, poz. 394),
przepisów w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku
postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu
psychologa.
Przepisy te powinny określać :
warunki, sposób i tryb odbywania stażu adaptacyjnego,
sposób i tryb wykonywania nadzoru nad odbywaniem stażu oraz
oceny nabytych przez wnioskodawcę umiejętności,
sposób ustalania kosztów odbywania stażu adaptacyjnego oraz
tryb ponoszenia, pobierania i zwrotu opłaty za odbycie stażu
adaptacyjnego,
warunki, sposób i tryb przeprowadzania testu
umiejętności
oraz oceny wykazanych przez wnioskodawcę umiejętności,
sposób ustalania kosztów przeprowadzania testu umiejętności
oraz tryb ponoszenia, pobierania i zwrotu opłaty za
przeprowadzenie testu umiejętności.
Przepisy w sprawie stażu adaptacyjnego i testu
umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania
kwalifikacji do wykonywania zawodu psychologa.
Procedura wpisu na listę psychologów będzie miała zastosowanie
jedynie w przypadku psychologów wnioskujących o stałe
wykonywanie zawodu.
Nie będzie ona natomiast stosowana wobec psychologa
będącego obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
uprawnionego do wykonywania zawodu psychologa w państwie
członkowskim Unii Europejskiej
i świadczącego na obszarze Polski usługi transgraniczne czyli
wykonywane tymczasowo i okazjonalnie
Osoby te będą zobowiązane do poinformowania o zamiarze
świadczenia usług transgranicznych regionalną radę psychologów
właściwą ze względu na miejsce zamierzonego wykonywania
takich czynności, w drodze pisemnego oświadczenia.
Psycholog świadczący usługi transgraniczne na terytorium RP
będzie podlegać przepisom prawnym dotyczącym wykonywania
zawodu psychologa i zasadom etyki zawodowej.
Staż
W okresie pierwszych 12 miesięcy psycholog wykonuje zawód pod
opieką psychologa o co najmniej 5 letnim stażu zawodowym.
Celem opieki będzie ułatwienie psychologowi wdrożenia do
wykonywania zawodu psychologa przez udzielanie porad i
wskazówek oraz analizowanie poszczególnych przypadków.
Opieka będzie polegać w szczególności na:
opracowaniu z psychologiem indywidualnego programu wdrożenia
zawodowego zgodnego z ramowym programem wdrożenia
zawodowego określonym przez Krajową Radę Psychologów,
konsultowaniu bieżących zadań wykonywanych przez psychologa,
omawianiu pisemnych opinii przygotowywanych przez psychologa,
ukierunkowaniu rozwoju zawodowego psychologa, szczególnie w
zakresie samokształcenia.
Staż
Opiekuna wyznaczać będzie regionalna rada psychologów, w
terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku przez psychologa.
Opiekun będzie mógł sprawować opiekę jednocześnie nad 5
psychologami.
Ze sprawowania opieki opiekun będzie zobowiązany rozliczyć się
poprzez przedstawienie sprawozdania.
Wysokość wynagrodzenia opiekuna określi regionalna rada
psychologów.
Koszty tego wynagrodzenia poniesie regionalna izba psychologów.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
12
Staż
Opiekun będzie zobowiązany zawiadomić regionalnego
rzecznika odpowiedzialności zawodowej o każdym
zachowaniu psychologa, pozostającego pod jego opieką,
które może być uznane za zawinione naruszenie
obowiązków zawodowych oraz za czyny sprzeczne z
zasadami etyki określonymi w Kodeksie Etyki
Zawodowej
Co do zasadności podejrzenia opiekuna będzie
rozstrzygał rzecznik odpowiedzialności zawodowej
podejmując decyzję o wszczęciu bądź odmowie
wszczęcia postępowania wyjaśniającego.
Uzasadnione podejrzenie o niezdolności
psychologa do wykonywania zawodu ze względu
na stan zdrowia
W razie uzasadnionego podejrzenia o niezdolności psychologa do
wykonywania zawodu ze względu na stan zdrowia regionalna rada
psychologów powoła komisję
złożoną z lekarzy odpowiednich specjalności i psychologa klinicznego,
do orzeczenia o zdolności psychologa do wykonywania zawodu lub
czasowej bądź trwałej niezdolności psychologa do wykonywania
zawodu.
Odmowa poddania się badaniu będzie uprawniać regionalną radę
psychologów do zawieszenia prawa wykonywania zawodu
psychologa do czasu poddania się przez psychologa badaniu.
Jeżeli komisja orzeknie o czasowej lub trwałej niezdolności
psychologa do wykonywania zawodu, regionalna rada psychologów
podejmie uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu
psychologa lub skreśleniu z listy psychologów.
Uzasadnione podejrzenie o niezdolności
psychologa do wykonywania zawodu ze względu
na stan zdrowia
Uchwała taka, jak również uchwała o zawieszeniu prawa wykonywania
zawodu do czasu poddania się badaniu, będą zaskarżalne w trybie
przewidzianym dla uchwał o wpisie na listę psychologów.
Psycholog, w stosunku do którego podjęto uchwałę o zawieszeniu prawa
wykonywania zawodu, będzie mógł wystąpić do regionalnej rady
psychologów z wnioskiem o jej uchylenie, jeżeli ustaną przyczyny
zawieszenia.
W takim przypadku regionalna rada psychologów uchyli uchwałę o
zawieszeniu prawa wykonywania zawodu, jeżeli komisja orzeknie o
zdolności psychologa do wykonywania zawodu.
Koszty działalności komisji ponosić będzie regionalna izba psychologów.
Powyższe rozwiązanie zabezpieczy interesy klientów, stwarzając przy tym
podstawę dla fachowej oceny predyspozycji psychologa do wykonywania
zawodu.
Skreślenie z listy psychologów następowałoby
tylko z przyczyn określonych w ustawie, takich jak
wniosek psychologa,
ukaranie prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym środek
karny w postaci zakazu wykonywania zawodu psychologa,
ukaranie prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym środek
karny w postaci pozbawienia praw publicznych,
utrata albo ograniczenie zdolności do czynności prawnych,
ukaranie prawomocnym wyrokiem sądowym skazującym na karę
pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z
oskarżenia publicznego,
ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający wykonywanie zawodu
śmierć psychologa.
W przypadkach skreślania z listy na skutek
ukarania psychologa prawomocnym wyrokiem sądowym
skazującym na karę pozbawienia wolności za przestępstwo
umyślne ścigane z oskarżenia publicznego,
ukarania psychologa prawomocnym wyrokiem sądowym
orzekającym środek karny w postaci pozbawienia praw
publicznych
lub ukarania prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym
środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu
psychologa
ponowny wpis na listę psychologów będzie możliwy
po zatarciu się skazania według przepisów Kodeksu
postępowania karnego.
Obowiązkowe przeszkolenie
uzupełniające
Psycholog, który nie wykonywał zawodu przez 5 lat w okresie
ostatnich 6 lat lub przez 5 lat od ukończenia studiów
psychologicznych
, będzie obowiązany odbyć, na własny koszt,
przeszkolenie uzupełniające trwające nie dłużej niż 6 miesięcy.
Program oraz sposób i tryb przeszkolenia uzupełniającego określi
regionalna rada psychologów, na podstawie ramowych wytycznych
ustalonych przez Krajową Radę Psychologów.
Powyższe rozwiązanie stanowi realizację postulatów zgłaszanych
przez środowisko psychologów.
Dodatkowo proponuje się wprowadzić obowiązek odbycia
przeszkolenia uzupełniającego dla psychologa ubiegającego
się o ponowny wpis po skreśleniu z listy psychologów
niezależnie od okresu, w którym psycholog nie wykonywał zawodu.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
13
Doskonalenie zawodowe
Psycholog będzie obowiązany do doskonalenia
zawodowego.
Doskonalenie zawodowe będzie mogło odbywać się, w
szczególności, w następujących formach :
studiów podyplomowych,
kursów specjalistycznych,
szkoleń specjalizacyjnych.
Zakres i tryb doskonalenia zawodowego określą
regionalne rady psychologów, uwzględniając wytyczne w
tym zakresie uchwalone przez Krajową Radę
Psychologów (wytyczne te wskażą generalny kierunek i
zakres szkoleń jednolity dla wszystkich psychologów).
Formy, w jakich może być
wykonywany zawód psychologa :
stosunek pracy,
stosunek służbowego,
umowa cywilnoprawna,
spółka cywilna, jawna, partnerska
indywidualna praktyka psychologiczna,
wolontariat
Indywidualna praktyka
psychologiczna
Wykonywanie zawodu psychologa w ramach
indywidualnej praktyki psychologicznej nie będzie
działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2
lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.
U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.).
Dla jej podjęcia wystarczające będzie złożenie wniosku o
wpis do ewidencji działalności gospodarczej.
Psycholog byłby zobowiązany do zawiadomienia
regionalnej rady psychologów o podjęciu wykonywania
zawodu i formie jego wykonywania, a także o każdej
zmianie tych informacji.
Zasady etyki zawodowej
Przewiduje się, że psycholog będzie obowiązany
wykonywać zawód
zgodnie z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej i
należytą starannością,
zgodnie z zasadami etyki zawodowej
oraz z poszanowaniem intymności i godności
osobistej osób (klientów), którym udziela świadczeń
psychologicznych.
Zasady etyki zawodowej powinny być zawarte w
Kodeksie Etyki Zawodowej, uchwalonym przez
Krajowy Zjazd Psychologów.
Zasady etyki zawodowej
Obowiązkiem psychologa będzie udzielenie klientowi lub jego
przedstawicielowi ustawowemu informacji o jego prawach oraz o
planowanych działaniach i ich wynikach.
Podjęcie i wykonywanie świadczeń psychologicznych powinno
następować za zgodą klienta, po uprzednim poinformowaniu klienta
lub jego przedstawiciela ustawowego o celu i zakresie planowanych
świadczeń psychologicznych.
W przypadku klienta częściowo lub całkowicie
ubezwłasnowolnionego zgodę wyrażałby jego przedstawiciel
ustawowy.
Zgoda nie będzie wymagana w przypadku gdy obowiązek poddania
się badaniu psychologicznemu wynika z odrębnych przepisów.
Zasady etyki zawodowej
Ustawa wyraźnie wskaże, że przy wykonywaniu zawodu psycholog
nie jest związany poleceniem
co do treści diagnozy psychologicznej, opinii psychologicznej, orzeczenia
psychologicznego
ani co do doboru metod psychologicznych wykorzystywanych w toku
wykonywania świadczeń psychologicznych.
Zapewni mu to niezależność w wykonywaniu zawodu.
Prawo odmowy udzielenia świadczenia będzie przysługiwać
psychologowi
,
jeżeli przewiduje, że w trakcie ich wykonywania może być nieobiektywny
albo oczekiwane przez klienta świadczenie przekracza zakres jego kompetencji.
W takich przypadkach psycholog powinien wskazać innego
specjalistę lub instytucję, gdzie klient może uzyskać właściwe
świadczenie.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
14
Zasady etyki zawodowej
Informację o odmowie udzielenia świadczeń
psychologicznych psycholog będzie obowiązany
zawrzeć w prowadzonej dokumentacji
psychologicznej
i na życzenie klienta pisemnie
uzasadnić.
W razie wątpliwości diagnostycznych lub
terapeutycznych psycholog powinien
skonsultować problem z innym specjalistą.
Informacja o konsultacji powinna zostać
odnotowana w prowadzonej dokumentacji.
Obowiązek zachowania tajemnicy
zawodowej
Przewiduje
się, że psycholog będzie obowiązany do zachowania w
tajemnicy informacji związanych z klientem uzyskanych w związku z
wykonywaniem zawodu. Wyjątkiem w tym zakresie będą sytuacje:
gdy zachowanie tajemnicy może stanowić bezpośrednie niebezpieczeństwo dla
życia lub zdrowia klienta lub innych osób,
zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o kliencie związanych z
udzielanym świadczeniem psychologicznym innemu specjaliście,
świadczenie psychologiczne zostało wykonane na zlecenie uprawnionych na
podstawie odrębnych przepisów organów i instytucji (które to podmioty
psycholog jest obowiązany poinformować o udzielonym świadczeniu
psychologicznym).
Brak obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej dotyczyć powinien również
przypadków gdy tak stanowią odrębne przepisy .
Psycholog jest związany tajemnicą zawodową także po śmierci klienta.
Zgoda klienta nie jest przesłanką zwolnienia z tajemnicy zawodowej
psychologa.
Zasady etyki zawodowej
W celu przejrzystości czynności podejmowanych przez psychologa
zostanie wprowadzony
obowiązek prowadzenia indywidualnej
dokumentacji psychologicznej klienta
, złożonej z dokumentów
psychologicznych, którą powinien on przechowywać przez okres 5
lat.
Po upływie tego okresu dokumentacja psychologiczna podlegałaby
zniszczeniu w sposób uniemożliwiający identyfikację klienta, którego
dotyczyła.
Minister właściwy do spraw pracy, mając na względzie potrzebę
ochrony danych osobowych klienta po zasięgnięciu opinii Krajowej
Rady Psychologów powinien, w drodze rozporządzenia, określić
zakres,
sposób prowadzenia
i przechowywania tej dokumentacji,
Ustawa o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym
psychologów tworzy samorządową
formę nadzoru nad wykonywaniem
zawodu psychologa w postaci :
Regionalnych Izb Psychologów
i Krajowej Izby Psychologów.
Samorząd zawodowy psychologów
Krajową Izbę Psychologów tworzą
psychologowie zamieszkali na terenie
kraju.
Regionalne izby psychologów tworzą
psychologowie zamieszkali na terenie
danego województwa.
Samorząd zawodowy psychologów
Ustawa wprowadza obowiązkową
przynależność do samorządu.
Samorząd
będzie niezależny w wykonywaniu swych
zadań
i podlegać będzie tylko przepisom prawa.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
15
Działalność samorządu będzie
finansowana
ze składek członków samorządu;
z działalności gospodarczej;
z innych źródeł, w szczególności z
zapisów, darowizn, dotacji.
Zadania samorządu zawodowego
psychologów
sprawowanie pieczy nad należytym i
sumiennym wykonywaniem zawodu
psychologa w celu ochronny praw klientów
korzystających z usług psychologa.
ochrona praw zawodowych psychologów i
reprezentowanie osób wykonujących
zawód psychologa
Zadania samorządu zawodowego
psychologów
Przygotowanie psychologów do należytego
wykonywania zawodu poprzez
doskonalenie zawodowe psychologów
i współpracę ze szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-
rozwojowymi oraz innymi samorządami zawodowymi,
organizacjami społecznymi, w tym związkami zawodowymi i
organizacjami pozarządowymi.
Ustanowienie Kodeksu Etyki Zawodowej i dbanie o
jego przestrzeganie,
Prowadzenia postępowania w przedmiocie
odpowiedzialności zawodowej psychologów.
Zadania samorządu zawodowego
psychologów
Przyznawanie prawa wykonywania zawodu
(prowadzenia list psychologów)
Uczestniczenie w procesie uznawania kwalifikacji
zawodowych podmiotów zagranicznych pragnących
wykonywać ten zawód na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej.
Sprawowanie zarządu majątkiem samorządu :
pochodzącym ze składek członków samorządu,
z działalności gospodarczej l
lub z innych źródeł, w szczególności z zapisów, darowizn,
dotacji.
Zakaz dyskryminacji związanej z
członkostwem w samorządzie
W związku z koniecznością dokonania transpozycji następujących
dyrektyw:
dyrektywy Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej
w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie
rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L 180 z 19.07.2000, str. 22; Dz. Urz.
UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 20, t.1 str. 23),
dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej
ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i
pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000, str. 16; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 4 str. 79),
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/54/WE z dnia 5 lipca
2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz
równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i
pracy (wersja przeredagowana) (Dz. Urz. UE L 204 z 26.07.2006, str.
23),
przewiduje się wprowadzenie zakazu dyskryminacji – zarówno
bezpośredniej jak i pośredniej – związanej z członkostwem w
samorządzie psychologów, w szczególności ze względu na płeć, rasę,
pochodzenie etniczne, narodowość, religię lub przekonania,
niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
Nadzór nad samorządem
zawodowym psychologów
Nadzór nad samorządem zawodowym
psychologów będzie sprawowany przez ministra
właściwego do spraw pracy w zakresie i na
zasadach określonych w ustawie.
Organy samorządu psychologów działające na
szczeblu krajowym będą obowiązane do
przesłania ministrowi właściwemu do spraw
pracy odpisu każdej uchwały w terminie 21 dni
od dnia jej podjęcia.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
16
Organami samorządu są :
Na szczeblu krajowym :
Krajowy Zjazd Psychologów;
Krajowa Rada Psychologów;
Krajowa Komisja Rewizyjna;
Krajowa Komisja Odpowiedzialności Zawodowej;
Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej;
Na szczeblu regionalnym :
regionalny zjazd psychologów;
regionalna rada psychologów;
regionalna komisja rewizyjna;
regionalna komisja odpowiedzialności zawodowej;
regionalny rzecznik odpowiedzialności zawodowej.
Samorząd zawodowy psychologów
Zgodnie z propozycją środowiska psychologów,
osobowość prawna będzie przysługiwać tylko
Krajowej Izbie Psychologów.
Wybory członków organów samorządu
zawodowego psychologów odbywać się będą
w głosowaniu tajnym,
zwykłą większością głosów.
Prawa wyborcze
Czynne prawo wyborcze będzie przysługiwać wszystkim
psychologom.
Przewiduje się dwa ograniczenia prawa biernego :
w stosunku do osób prowadzących postępowanie dotyczące
odpowiedzialności zawodowej, tak aby prawo to przysługiwało
psychologom posiadającym co najmniej 7-letni staż pracy w
zawodzie.
W stosunku do psychologów odbywających 12 miesięczny staż
po uzyskaniu dyplomu mgr psychologii (bierne prawo wyborcze
będzie przysługiwało psychologowi po stażu)
Kadencja organów samorządu będzie
4 - letnia
Tej samej funkcji nie można będzie pełnić
dłużej niż przez 2 następujące po sobie
kadencje.
Mandat członka organu samorządu będzie
wygasał przed upływem kadencji tego organu z
chwilą :
śmierci,
zrzeczenia się mandatu,
zawieszenia w prawie wykonywania zawodu psychologa,
ukarania prawomocnym orzeczeniem komisji odpowiedzialności
zawodowej,
ukarania prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym środek karny w
postaci zakazu wykonywania zawodu psychologa,
odwołania przez organ, który dokonał wyboru,
ukarania prawomocnym wyrokiem sądowym orzekającym środek karny w
postaci pozbawienia praw publicznych,
utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych,
prawomocnego wyroku sądowego skazującego na karę pozbawienia
wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego,
ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający wykonywanie zawodu.
Krajowy Zjazd Psychologów
Najwyższą władzą samorządu jest Krajowy Zjazd Psychologów
W Krajowym Zjeździe Psychologów biorą udział
delegaci wybrani przez regionalne zjazdy psychologów
oraz, z głosem doradczym, członkowie ustępującej Krajowej Rady
Psychologów, Przewodniczący Krajowej Komisji Odpowiedzialności
Zawodowej, Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej,
Przewodniczący Krajowej Komisji Rewizyjnej.
Zasady przeprowadzania wyborów delegatów na Krajowy Zjazd
Psychologów oraz liczbę tych delegatów z poszczególnych
regionalnych izb psychologów określa Krajowa Rada Psychologów.
Krajowy Zjazd Psychologów zwołuje Krajowa Rada Psychologów co
cztery lata.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
17
Do zadań Krajowego Zjazdu
Psychologów należy :
określenie zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu, liczby
członków tych organów, trybu ich odwoływania oraz zasad podejmowania uchwał
przez te organy;
uchwalanie wytycznych działania samorządu i jego organów;
wybór władz samorządu na szczeblu krajowym
Przewodniczącego Krajowej Rady Psychologów, Krajowego Rzecznika
Odpowiedzialności Zawodowej i jego zastępców oraz członków:
Krajowej Rady Psychologów,
Krajowej Komisji Rewizyjnej,
Krajowej Komisji Odpowiedzialności Zawodowej;
udzielanie absolutorium Krajowej Radzie Psychologów;
rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Krajowej Komisji Rewizyjnej, Krajowej
Komisji Odpowiedzialności Zawodowej oraz Krajowego Rzecznika Odpowiedzialności
Zawodowej;
uchwalanie podstawowych zasad gospodarki finansowej samorządu;
uchwalenie Kodeksu Etyki Zawodowej.
Krajowa Rada Psychologów
Krajową Radę Psychologów stanowią
przewodniczący i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd Psychologów
oraz członkowie wybrani bezpośrednio przez regionalne zjazdy
psychologów, po jednym z każdej regionalnej izby psychologów.
Krajowa Rada Psychologów zbiera się nie rzadziej niż raz na
kwartał.
Krajowa Rada Psychologów wybiera spośród swoich członków
prezydium,
w skład którego wchodzą obok przewodniczącego, o
którym mowa w ust.1, wiceprzewodniczący, sekretarz, skarbnik i 3
członków.
Prezydium Krajowej Rady Psychologów jest jej organem
wykonawczym i jest odpowiedzialne za swą działalność przed
Krajową Radą Psychologów.
Zadania Krajowej Rady
Psychologów
Krajowa Rada Psychologów kieruje działalnością Krajowej Izby Psychologów w okresie pomiędzy
Krajowymi Zjazdami Psychologów, a w szczególności:
realizuje uchwały Krajowego Zjazdu Psychologów;
sprawuje nadzór nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu psychologa;
reprezentuje i chroni interesy zawodowe członków samorządu zawodowego psychologów;
uznaje kwalifikacje zawodowe psychologa na jego wniosek
określa zasady i warunki doskonalenia zawodowego;
określa ramowe zasady przeszkolenia uzupełniającego;
określa ramowy program wdrożenia zawodowego; tj. stażu podyplomowego
upowszechnia zasady etyki zawodowej oraz dba o ich przestrzeganie;
określa zasady działalności samorządu i jego organów, a także określa zasady prowadzenia list
psychologów;
uchwala budżet Krajowej Rady Psychologów i przyjmuje na wniosek Krajowej Komisji Rewizyjnej
sprawozdania z jego wykonywania przez prezydium;
rozpatruje odwołania od uchwał regionalnych rad psychologów;
określa wysokość składki członkowskiej i zasady jej podziału oraz wysokość opłat związanych
z wpisem na listę psychologów i zasady ustalania wysokości wynagrodzenia opiekuna;
prowadzi działalność informacyjną i wydaje Biuletyn Krajowej Rady Psychologów;
składa kadencyjne sprawozdanie Krajowemu Zjazdowi Psychologów ze swej działalności.
Krajowa Komisja Rewizyjna
kontroluje działalność finansową i gospodarczą
Krajowej Rady Psychologów;
przedstawia sprawozdania z działalności
kontrolnej Krajowemu Zjazdowi Psychologów;
sprawuje nadzór nad działalnością regionalnych
komisji rewizyjnych;
występuje na Krajowym Zjeździe Psychologów z
wnioskiem o udzielenie absolutorium Krajowej
Radzie Psychologów.
Krajowa Komisja
Odpowiedzialności Zawodowej:
rozpatruje odwołania od orzeczeń regionalnych
komisji odpowiedzialności zawodowej;
corocznie przedstawia Krajowej Radzie Psychologów
informację o swojej działalności;
składa Krajowemu Zjazdowi Psychologów kadencyjne
sprawozdanie z działalności.
Krajowa Komisja Odpowiedzialności Zawodowej orzeka
w składzie pięcioosobowym.
Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności
Zawodowej :
prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawach
odpowiedzialności zawodowej psychologów;
sprawuje nadzór nad działalnością regionalnych rzeczników
odpowiedzialności zawodowej;
sprawuje funkcję oskarżyciela przed Krajową Komisją
Odpowiedzialności Zawodowej;
rozstrzyga spory o właściwość pomiędzy regionalnymi rzecznikami
odpowiedzialności zawodowej;
corocznie przedstawia Krajowej Radzie Psychologów informację o
swojej działalności;
składa Krajowemu Zjazdowi Psychologów kadencyjne
sprawozdanie z działalności.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
18
Regionalny Zjazd Psychologów
W regionalnym zjeździe psychologów uczestniczą wszyscy
psychologowie należący do danej regionalnej izby psychologów.
Jeżeli liczba członków regionalnej izby psychologów przekracza 300 osób,
regionalny zjazd psychologów stanowią delegaci wybrani na zebraniach
zwołanych dla poszczególnych rejonów objętych działalnością danej izby.
Regionalna rada psychologów ustala podział regionalnej izby psychologów
na rejony wyborcze oraz liczbę delegatów wybieranych w tych rejonach na
okres kadencji.
Regionalny zjazd psychologów zwołuje regionalna rada psychologów nie
rzadziej niż dwa razy w okresie kadencji.
Zjazd odbywający się co cztery lata jest zjazdem sprawozdawczo-
wyborczym i uczestniczą w nim także, z głosem doradczym, nie będący
delegatami członkowie ustępujących organów izby.
Struktura samorządu zawodowego
Regionalne Zjazdy Psychologów wybierają
przewodniczącego i członków Regionalnych Rad
Psychologów.
Przynależność do regionalnej Izby Psychologicznej
jest obligatoryjna
(osoby, które chcą wykonywać
zawód psychologa muszą zostać wpisane na listę
prowadzoną przez regionalną Izbę Psychologiczną, na
obszarze której mieszkają).
Działalność Izb Psychologicznych jest finansowana ze
składek ich członków (trzeba będzie płacić składki).
Do zadań regionalnego zjazdu psychologów
należy :
wybór władz regionalnej izby psychologów :
przewodniczącego regionalnej rady psychologów i jej członków
regionalnego rzecznika odpowiedzialności zawodowej i regionalnej komisji
odpowiedzialności zawodowej
regionalnej komisji rewizyjnej;
podejmowanie uchwał w sprawach objętych zakresem działania izby;
ustalanie zasad gospodarki finansowej regionalnej izby psychologów oraz
uchwalanie jej budżetu;
rozpatrywanie i zatwierdzenie kadencyjnych sprawozdań regionalnej rady
psychologów, regionalnej komisji rewizyjnej, regionalnej komisji
odpowiedzialności zawodowej oraz regionalnego rzecznika
odpowiedzialności zawodowej;
udzielanie absolutorium regionalnej radzie psychologów;
wybór delegatów na Krajowy Zjazd Psychologów;
wybór członka Krajowej Rady Psychologów.
Regionalna Izba Psychologów :
Działalnością Regionalnej Izby
Psychologów między zjazdami
kieruje Regionalna Rada
Psychologów
Zadania regionalnej rady
psychologów :
kieruje działalnością regionalnej izby psychologów w okresie między regionalnymi
zjazdami psychologów, a w szczególności:
sprawuje nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu psychologa przez członków
regionalnej izby psychologów;
upowszechnia zasady etyki zawodowej oraz dba o ich przestrzeganie;
reprezentuje interesy zawodowe członków regionalnej izby psychologów;
tworzy i prowadzi listy psychologów;
organizuje doskonalenie zawodowe psychologów;
wyznacza opiekunów stażu podyplomowego
określa program i zasady przeszkolenia uzupełniającego;
wykonuje uchwały regionalnego zjazdu psychologów i Krajowego Zjazdu
Psychologów;
wykonuje zadania zlecone przez Krajową Radę Psychologów;
składa regionalnemu zjazdowi psychologów kadencyjne sprawozdania z działalności;
zbiera składki członkowskie i prowadzi ich ewidencję;
zarządza majątkiem i działalnością gospodarczą regionalnej izby psychologów.
Zadania regionalnej komisji rewizyjnej
:
kontroluje działalność finansową i gospodarczą
regionalnej rady psychologów;
przedstawia sprawozdania z działalności
kontrolnej regionalnemu zjazdowi psychologów;
występuje z wnioskiem o udzielenie
absolutorium regionalnej radzie psychologów.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
19
Regionalna komisja
odpowiedzialności zawodowej :
rozpatruje sprawy z zakresu odpowiedzialności
zawodowej członków regionalnej izby
psychologów ;
składa regionalnemu zjazdowi psychologów
kadencyjne sprawozdania z działalności.
Regionalna komisja odpowiedzialności
zawodowej
orzeka w składzie trzyosobowym.
Regionalny rzecznik odpowiedzialności
zawodowej
prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawach
odpowiedzialności zawodowej psychologów
będących członkami regionalnej izby psychologów;
sprawuje funkcję oskarżyciela przed regionalną
komisją odpowiedzialności zawodowej;
corocznie przedstawia regionalnej radzie psychologów
informację o swojej działalności;
składa regionalnemu zjazdowi psychologów kadencyjne
sprawozdania z działalności.
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Członkowie samorządu zawodowego psychologów będą
podlegać odpowiedzialności zawodowej
za zawinione naruszenie obowiązków zawodowych
oraz czyny sprzeczne z zasadami etyki określonymi w Kodeksie
Etyki Zawodowej.
Ustawa wprowadza model odpowiedzialności
zawodowej psychologów
oparty na dwuinstancyjnym postępowaniu przed organami
samorządu zawodowego psychologów
z możliwością złożenia środka zaskarżenia do sądu
powszechnego (sądu apelacyjnego).
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Organami samorządu zawodowego psychologów
odpowiedzialnymi za przeprowadzanie postępowania
dotyczącego odpowiedzialności zawodowej
psychologów będą :
na szczeblu krajowym -
Krajowa Komisja Odpowiedzialności
Zawodowej i Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności
Zawodowej,
na szczeblu regionalnym - regionalna komisja
odpowiedzialności zawodowej i regionalny rzecznik
odpowiedzialności zawodowej.
W organach przeprowadzających to postępowanie będą
zasiadać osoby posiadające co najmniej 7-letni staż
pracy w zawodzie psychologa.
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Postępowanie dotyczące odpowiedzialności zawodowej
psychologów
będzie wszczynane z urzędu przez uprawnione organy samorządu zawodowego
psychologów.
dopuszczona jest także możliwość wszczęcia takiego postępowania na wniosek
pokrzywdzonego podmiotu.
W przypadku śmierci pokrzywdzonego do złożenia wniosku będą uprawnione
osoby najbliższe, tzn. małżonek, rodzeństwo, wstępni
i zstępni pokrzywdzonego.
Postępowanie dotyczące odpowiedzialności zawodowej
psychologów
będzie oparte na zasadzie jawności postępowania,
ale przewidziano także możliwość wyłączenia jawności postępowania w
przypadku gdy właściwa komisja odpowiedzialności zawodowej uzna, że może
zostać naruszona tajemnica zawodowa psychologa lub ważny interes
pokrzywdzonego.
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Ustawa wprowadza następujący katalog kar:
upomnienie,
nagana z ostrzeżeniem,
zawieszenie w prawie wykonywania zawodu
psychologa na okres od trzech do dwunastu
miesięcy,
kara pieniężna w wysokości nie niższej niż połowa
minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na
podstawie odrębnych przepisów i nie wyższej niż
pięciokrotności tego wynagrodzenia
skreślenie z listy psychologów czyli odebranie prawa
do wykonywania zawodu
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
20
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Pozostawiono obowiązek skreślenia z listy
psychologów w przypadku wyroku
skazującego sądu powszechnego.
Ponowny wpis na listę psychologów
będzie możliwy po zatarciu się skazania
zgodnie z przepisami kodeksu karnego.
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Postępowania dotyczącego
odpowiedzialności zawodowej nie będzie
się wszczynać, a wszczęte umarzać,
gdy upłynęły trzy lata od popełnienia czynu
lub zachodzi okoliczność, która według art.
17
§ 1 Kodeksu postępowania karnego
wyłącza odpowiedzialność karną.
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej
psychologów będzie poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym.
Postępowanie wyjaśniające będzie polegać na zebraniu
niezbędnych informacji od wszystkich zainteresowanych.
Prowadzi je regionalny rzecznik odpowiedzialności zawodowej.
W zależności od wyniku postępowania wyjaśniającego regionalny
rzecznik odpowiedzialności zawodowej kieruje do regionalnej
komisji odpowiedzialności zawodowej wniosek o ukaranie
psychologa.
Złożenie wniosku o ukaranie przez regionalnego rzecznika
odpowiedzialności zawodowej jest równoznaczne z wszczęciem
postępowania dotyczącego odpowiedzialności zawodowej
psychologa.
W przypadku odmowy skierowania przez regionalnego rzecznika
odpowiedzialności zawodowej wniosku o ukaranie, przyznano
pokrzywdzonemu prawo do złożenia odwołania do Krajowego
Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej.
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Stronami postępowania dotyczącego odpowiedzialności
zawodowej będą :
rzecznik odpowiedzialności zawodowej,
obwiniony,
pokrzywdzony
.
Pokrzywdzony będzie mógł ustanowić nie więcej niż
dwóch pełnomocników spośród psychologów,
adwokatów lub radców prawnych.
Obwiniony mógłby ustanowić nie więcej niż dwóch
obrońców spośród psychologów, adwokatów lub radców
prawnych.
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Przewiduje się przyznanie komisji
odpowiedzialności zawodowej prawa do
podjęcia decyzji o zawieszeniu w prawie
wykonywania zawodu psychologa na czas
trwania takiego postępowania.
W postępowaniu przed komisją
odpowiedzialności zawodowej w zakresie
nieuregulowanym przepisami projektowanej
ustawy, odpowiednie zastosowanie będą miały
przepisy Kodeksu karnego.
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
Postępowanie dotyczące odpowiedzialności
zawodowej będzie się kończyć wydaniem przez
komisję odpowiedzialności zawodowej
stosownego orzeczenia.
Orzeczenie
to powinno zawierać oznaczenie
komisji, jej skład, datę i miejsce jego wydania,
oznaczenie stron postępowania, rozstrzygnięcie
komisji, pouczenie o terminie i trybie wniesienia
odwołania oraz uzasadnienie.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
21
Odpowiedzialność zawodowa
psychologów
W razie ukarania
koszty postępowania ponosi
obwiniony.
W pozostałych przypadkach
koszty postępowania wyjaśniającego i postępowania
przed regionalną komisją odpowiedzialności
zawodowej pokrywa właściwa regionalna izba
psychologów,
a koszty postępowania przed Krajową Komisją
Odpowiedzialności Zawodowej - Krajowa Izba
Psychologów.
To jest projekt,
a jak jest obecnie ?
Stan prawny na dzień dzisiejszy.
Obowiązuje Ustawa o zawodzie
psychologa z 8 czerwca 2001 r.
Nowelizacja przygotowana przez
Ministerstwo Pracy jest na razie tylko
projektem.
Projekt ten jest opracowywany zgodnie z
przedstawionymi wyżej założeniami
Aktualny stan prawny
„Ustawa o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów” z
8 czerwca 2001 r. (Dz. U. z 2001 Nr 73
poz. 763 z późn. zm.) weszła w życie i
obowiązuje od 1 stycznia 2006 r.
Można i trzeba się na nią powoływać we
wszystkich sprawach regulujących zasady
wykonywania zawodu psychologa (np.
zawieranie kontraktu, informacja zwrotna o
wynikach, tajemnica zawodowa)
Aktualny stan prawny
Ustawa obowiązuje, ale nie ma
samorządu zawodowego psychologów.
Brak organów samorządu powoduje, ze
faktyczne prawo wykonywania zawodu
psychologa mają wszyscy, którzy
posiadają dyplom magistra
psychologii
, ale nie mogą uzyskać
formalnego potwierdzenia.
Aktualny stan prawny
Pracodawcy nie mogą żądać dokumentu
potwierdzającego prawo do wykonywania
zawodu.
Także przy rejestracji działalności
gospodarczej urzędnicy nie mogą
domagać się takiego dokumentu.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
22
Aktualny stan prawny
Nie obowiązuje staż zawodowy
absolwentów psychologii, ponieważ nie
ma przepisów wykonawczych do ustawy,
do podjęcia pracy wystarcza dyplom mgr
psychologii
Nie obowiązują przepisy dotyczące
przerwy w w wykonywaniu zawodu (5 lat)
z powodu braku samorządu
Wykładnia Ministerstwa Pracy odnośnie
Ustawy o zawodzie psychologa
Zarząd Główny PTP informuje, iż w dniu
11 sierpnia 2006 r.
dr Małgorzata
Toeplitz-
Winiewska, Przewodnicząca PTP
-
wiceprzewodnicząca Komitetu
Organizacyjnego Izb Psychologów -
otrzymała od Anny Kalaty, Minister Pracy i
Polityki Społecznej, pismo znak DDP-IV-
041-209-HL/O6 L.dz. 3112/06
następującej treści :
Wykładnia Ministerstwa Pracy przesłana do
ZG PTP odnośnie Ustawy o zawodzie
psychologa
W związku z Pani pismem w sprawie wykładni odnośnie
stosowania ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów,
uprzejmie informuję, iż nadal aktualne jest dotychczasowe
stanowisko MPiPS we wspomnianej sprawie tj. do czasu
utworzenia organów samorządu zawodowego psychologów
oraz stworzenia możliwości odbycia stażu zawodowego
psychologów, świadczenie usług psychologicznych odbywa
się na zasadach obowiązujących przed wejściem w życie ww.
ustawy.
Minister Pracy
i Polityki Społecznej
/-/ Anna Kalata
Powyższa wykładnia Ministra Pracy i
Polityki Społecznej odnośnie Ustawy o
zawodzie psychologa może być
udostępniane przez Zarząd Główny PTP
w formie faksu
osobom potrzebującym
wyjaśnienia wątpliwości dotyczących ich
zatrudnienia
Pisma kierowane przez PTP do podsekretarza stanu
MPiPS
Radosława Mleczko w sprawie tymczasowego
uregulowania prawa wykonywania zawodu psychologa
Pismo PTP z dn. 22 lutego 2010 r.
zawierające prośbę o powtórzenie interpretacji prawa
wykonywania zawodu psychologa z 2006 r.
zgodnie z którą każdy psycholog legitymujący się
dyplomem ukończenia studiów magisterskich na
kierunku psychologia ma prawo wykonywania
zawodu psychologa
Pismo PTP z dn. 9 czerwca 2010 r.
zawierające ponowną prośbę o pilne,
tymczasowe uregulowanie prawa
wykonywania zawodu przez psychologów
Działania PTP
Podczas posiedzenia ZG PTP w dniu 16
czerwca 2010 r. podjęto uchwałę o skierowaniu
przez PTP pisma do Ministerstwa Zdrowia w
sprawie nowelizacji Ustawy o NFZ
Dotyczy ona zmiany absurdalnego zapisu o
konieczności posiadania przez pacjenta
skierowania do psychologa
– nie jest to
zapisane wprost, ale psychologa nie ma na
liście wśród lekarzy (?) bez skierowań.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
23
Jakie są
konsekwencje
aktualnego stanu
prawnego?
Konsekwencje aktualnego stanu
prawnego
Zamieszanie prawne -
ustawa obowiązuje, ale
nie ma możliwości wykonywania jej z powodu
braku samorządu.
Nie ma prawa wykonywania zawodu -
może
być dopiero po powstaniu organów krajowych
samorządu.
Pracodawcy żądają dokumentu potwierdzającego to prawo przy
przyjmowaniu do pracy, także przy dodatkowych uprawnieniach
-
do badań psychologicznych kierowców, detektywów, sędziów,
itp.
Sytuacja psychologów na rynku pracy jest bardzo trudna.
Konsekwencje aktualnego stanu
prawnego
Absolwenci psychologii nie mogą podjąć stażu
zawodowego
(zapis w ustawie), ponieważ brak
rozporządzenia wykonawczego.
Wprowadzenie rocznej pracy pod opieką
doświadczonego psychologa dla osób po ukończeniu
studiów akademickich jest niezbędne jako forma
wdrożenia do praktyki psychologicznej.
Europejski Dyplom Psychologa (EuroPsy), inicjatywa
EFPA ( Europejska Federacja Towarzystw
Psychologicznych), wyraźnie to przewiduje.
Wprowadzenie tego dyplomu w krajach Unii Europejskiej
przed wdrożeniem ustawy o zawodzie psychologa
uniemożliwi polskim psychologom uzyskanie go.
Konsekwencje aktualnego stanu
prawnego
Brak możliwości wykonywania realnej pieczy nas
wykonywaniem zawodu.
W przypadkach zawinionego złamania zasad
wykonywania zawodu lub wykroczeń wobec zasad
etycznych nie ma możliwości podjęcia działań
dyscyplinarnych wobec psychologa.
Sądownictwo koleżeńskie w stowarzyszeniach
dotyczy wyłącznie członków.
Do Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w
kadencji 2007-
2009 wpłynęło 109 skarg na działania
psychologów, z czego tylko 33 dotyczyły naszych
członków i zostały rozpatrzone.
Konsekwencje aktualnego stanu
prawnego
Świadczenie usług przez osoby nie będące
psychologami
lub posługujące się dyplomami
szkół nie mających wymaganych akredytacji.
Odwlekanie przez ministra właściwego ds. pracy
rozwiązania tej sytuacji spowoduje dalsze
ograniczenie praw naszych klientów do
kompetentnych i profesjonalnych usług
psychologicznych.
Sytuacja ta dotyka także psychologów utrudniając im
swobodny wybór miejsca pracy i korzystania z
uzyskanych dodatkowych kwalifikacji i uprawnień.
Ustawa o zawodzie psychologa ma swoich
przeciwników, głównie psychoterapeutów i
kwasipsychoterapeutów
Polskie Stowarzyszenie Psychologów i Terapeutów z
Łodzi już 30 stycznia 2006 r. złożyło do Rzecznika Praw
Obywatelskich Janusza Kochanowskiego skargę w
sprawie zapisów i stosowania ustawy z 8 czerwca 2001
r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym
psychologów
PSPiT zarzuciło tej ustawie korporacyjny charakter i
ograniczenie praw obywatelskich
PSPiT uznało, że PTP jako inicjator ustawy uzurpuje
sobie prawo wyłączności do reprezentowania
środowiska psychologów polskich w rozmowach z
MPiPS i zawiera z nim bezprawne porozumienia
PSPiT wniosło o zaskarżenie ustawy do Trybunału
Konstytucyjnego
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
24
Dnia 12.01.2009 Rzecznik Praw
Obywatelskich Jan Kochanowski skierował
do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o o
stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP
m. in. art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 21 pkt. 4
ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie
zawodowym psychologów ( Dz. U z 2001 r. nr
73 poz. 763, z późn. zmianami).
16 lutego 2010 roku
Prezes Trybunału
Konstytucyjnego Bogdan Zdziennicki
zwrócił
się do Polskiego Towarzystwa
Psychologicznego z prośbą o zaopiniowanie
wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich z
dnia 12.01.2009 r. o stwierdzenie
niezgodności z Konstytucją RP ustawy o
zawodzie psychologa i samorządzie
zawodowym psychologów ( Dz. U z 2001 r. nr
73 poz. 763, z późn. zmianami).
Opinia dla Trybunału Konstytucyjnego
Data: 22-03-2010
Temat: Ustawa o zawodzie psychologa
STANOWISKO
POLSKIEGO TOWARZYSTWA
PSYCHOLOGICZNEGO
dotyczące wniosku Rzecznika Praw
Obywatelskich o stwierdzenie niezgodności z
Konstytucją RP art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 21
pkt. 4 ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów
(Dz. U z 2001 r. nr 73 poz. 763, z późn.
zmianami).
Zarzut niezgodności art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów z
art. 17 Konstytucji oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 31
ust. 3
Zawód psychologa należy do zawodów
zaufania publicznego
Konieczność pieczy samorządu zawodowego
psychologów nad należytym wykonywaniem ich
działalności zawodowej jest szczególnie ważna
w sytuacji
działania zawodowego
psychologów w różnorodnych dziedzinach
życia społecznego (zdrowie, oświata, pomoc
społeczna, wojsko, policja, służba więzienna,
straż graniczna, straż gminna/miejska, itp.).
Zarzut niezgodności art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o zawodzie
psychologa i samorządzie zawodowym psychologów z
art. 17 Konstytucji oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 31
ust. 3
Ustawowo powołany samorząd zawodowy
psychologów jest niewątpliwie samorządem
zawodu zaufania publicznego, tak więc, do
niego odnosi się art. 17 ust. 1 Konstytucji RP.
Nietrafna jest, więc interpretacja Rzecznika
Praw Obywatelskich zawarta w uzasadnieniu w
punkcie 5.9
wskazująca na niezgodność
ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie
zawodowym psychologów z art. 17 ust. 2
Konstytucji.
Zarzut możliwości naruszania przez samorządy
zawodowe istoty wolności wykonywania zawodu,
a więc ograniczenie wolności konstytucyjnych.
Nadanie pewnym zawodom charakteru zawodów
zaufania publicznego oznacza, w rozumieniu Konstytucji,
ustawową dopuszczalność nakładania pewnych
ograniczeń w zakresie konstytucyjnej wolności dostępu
do zawodu i jego wykonywania (art. 65 ust. 1
Konstytucji) oraz objęcie osób wykonujących takie
zawody obowiązkiem przynależności do samorządu
zawodowego.
Konstytucyjnym zadaniem samorządu zawodowego jest
piecza nad zgodnym z regułami właściwymi dla danego
zawodu jego wykonywaniem.
Nałożenie owych ograniczeń nie następuje w celu
stworzenia określonej grupie zawodowej przywilejów,
lecz ma służyć interesowi publicznemu
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
25
Zarzut możliwości naruszania przez samorządy zawodowe
istoty wolności wykonywania zawodu,
a więc ograniczenie wolności konstytucyjnych.
Jeśli więc samorząd zawodu zaufania publicznego
tworzony jest zgodnie z art. 17.ust. 1 oznacza to, iż
możliwe jest ograniczenie wolności konstytucyjnych.
Podstawą konstytucyjną do wprowadzenia takich
ograniczeń jest art. 31 ust. 3, : "Ograniczenia w
zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i
praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko
wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie
dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź
dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej,
albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie
mogą naruszać istoty wolności i praw".
Zarzut obowiązkowej przynależności do
samorządu zawodowego
W sytuacji dobrowolnej przynależności do samorządu
reprezentowanie przez niego wszystkich uprawiających
dany zawód nie ma żadnego umocowania prawnego
Samorząd zawodowy "stanowi część składową systemu
władz publicznych- państwa w znaczeniu szerszym.(...)
W tym sensie każdy samorząd jest organizacją
przymusową i dany podmiot znajduje się "w
samorządzie" z woli ustawodawcy, a nie wskutek aktu
wstąpienia - do samorządu się przynależy, a nie
pozostaje w stosunku członkostwa". (Hubert Izdebski
Samorząd terytorialny - podstawy ustroju i działalności.
Warszawa 2009 str. 26)
Zarzut obowiązkowej przynależności do
samorządu zawodowego
Wolność wykonywania zawodu, jako konstytucyjne
prawo obywatela, zagwarantowane w art. 65 ust. 1
Konstytucji, nie ma charakteru absolutnego
, a reguły
jego ograniczenia określić może ustawa.
Skoro, w interesie publicznym i dla ochrony danej
korporacji zawodowej, samorząd ma sprawować
kontrolę nad prawidłowością wykonywania zawodu i
czyni to w imieniu władzy publicznej, to nie można
się zgodzić z postulatem, aby część osób
wykonujących zawód była poza strukturami
samorządowymi i nie podlegała tej kontroli
Swoboda zrzeszania się zagwarantowana w art. 58 ust. 1
Konstytucji i w Europejskiej Karcie Społecznej,
dotyczy wolności i praw politycznych i odnosi się do
stowarzyszeń, związków zawodowych i partii politycznych.
Nikomu nie można nakazać przynależności do tych organizacji.
Zasada ta nie dotyczy samorządów zawodowych, albowiem ich
organy sprawują kontrolę nad prawidłowością wykonywania
zawodu, którą zaleciła im władza publiczna
Należy uznać, że wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w kwestii
niezgodności art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów ( Dz. U z 2001 nr 73
poz. 763 z późn. zm.) z art. 17 Konstytucji oraz art. 58 ust. 1 w
związku z art. 31 ust. 3 jest bezzasadny.
Zarzut niezgodności art. 21 pkt. 4 ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów w zakresie, w jakim nie
przewidują możliwości ponownego ubiegania się o uzyskanie prawa
wykonywania zawodu psychologa z art. 32 ust. 1 oraz art. 65 ust. 1 w zw.
z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Sądownictwo dyscyplinarne sprawowane przez samorząd zawodowy jest
jednym z ważniejszych instrumentów pieczy nad należytym wykonywaniem
zawodu.
Psycholog podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej w przypadku
zawinionego, nienależytego wykonywania zawodu, a także za czyny
sprzeczne z zasadami etyki zawodowej.
Ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów
uchwalona została w 2001 roku, a weszła w życie 2006, natomiast do chwili
obecnej nie jest realizowana w części dotyczącej samorządu zawodowego,
w tym także sądownictwa dyscyplinarnego.
Zgodzić się należy z wnioskiem Rzecznika Praw Obywatelskich, że
ustawa o zawodzie psychologa nie przewiduje możliwości ponownego
ubiegania się o uzyskanie prawa wykonywania zawodu i w tym
zakresie powinna zostać znowelizowana (należy doprecyzować przepisy
dot. ponownego wpisu na listę psychologów)
Skutki ewentualnego uwzględnienie
wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich
Brak obowiązku przynależności do samorządu zawodowego
uniemożliwi samorządowi pieczę nad należytym wykonywaniem
zawodu.
Powstaną dwie grupy wykonujących zawód psychologa - grupa
należąca do samorządu i grupa pozostająca poza nim.
Tak więc, ci, którzy pozostaną poza samorządem nie będą podlegać w
żadnej mierze oddziaływaniom i nadzorowi nad wykonywaniem przez
nich zawodu.
Już dzisiaj, w sytuacji braku samorządu psychologowie, nawet
zrzeszeni w stowarzyszeniu, w momencie pojawienia się skargi na
ich profesjonalne działania wypisują się, by uniknąć konfrontacji z
wymogami zawodowymi i etycznymi oraz uniknąć wszelkiej kontroli
swoich działań zawodowych.
III Konferencja Psychologów Klinicznych „Problemy prawne w pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18.06.2010r.
26
Skutki ewentualnego uwzględnienie
wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich
Konsekwencją uwzględnienia wniosku Rzecznika Praw
Obywatelskich, a więc utratą przez samorząd zawodowy
pieczy nad jakością usług psychologicznych oraz
możliwością reprezentowania zawodu będzie
obniżenie standardów zawodowych,
stworzenie stanu zagrożenia dla klientów psychologów,
(ponieważ działalność psychologów pozostanie poza wszelką
kontrolą),
stworzenie możliwości świadczenia usług przez osoby, które nie
posiadają wykształcenia psychologicznego.
Trwające w MPiPS prace nad nową wersją
Ustawy o zawodzie psychologa i
samorządzie zawodowym psychologów
potwierdzają jej zgodność z Konstytucją i
bezzasadność zarzutów Rzecznika Praw
Obywatelskich.
Dziękuję
za uwagę
Beata Trojan