Powstanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN):
Komuniści powoli dążą do przejęcia władzy. W styczniu'44 roku powstaje Centralne Biuro Komunistów
Polskiech z S.Zawadzkim na czele. Byli oni nieufni wobec PPR, chcieli być instytucją nadrzędną.
Odpowiadali za politykę komunistów w ZSRR, armię Berlinga i Zw. Patriotów Polskich. Tworzą Polski
Komitet Narodowy, lecz później rezygnują z własnego ośrodka władzy. W lipcu'44 Armia Czerwona zbliża
się do Bugu, lecz Stalin nie wie co robić. Polska jest przecież sojusznikiem Rosji, nie może wkroczyć na
nasze tereny bez zgody Polski. W tej sprawie odbywa się w Moskwie narada CDKP, ZPP i Krajowej Rady
Narodowej. Na jej mocy powst. PKWN jako organ wykonawczy KRN - przewodniczącym zostaje zostaje
Edward Osóbka-Morawski, a przedstawiciele to Wanda Wasilewska (ZPP) i Andrzej Witos(SL). PKWN
liczy sobie 15 osób: 10 z CDKP i ZPP, a 5 z KRN. Jest więc 10 osób z emigracji; w sumie 5 komunistów,
4 ludowców, 3 socj., 1 demokrata i 2 bezpartyjnych. Tak więć PKWN kierowali komuniści, a poza
Witosem to inni byli bardzo mało znani. PKWN przez pierwsze dni przebywa w Moskwie, a od 27 list.
przechodzi do Polski. Jeszcze 21 list. podjęto decyzję o połączeniu Wojska polskiego z Armią ludową,
pod dowództwem Żemierskiego. W Moskwie przygotowano manifest PKWN, który został rozplakatowany
w Polsce. Postanowienia: #nieuznawano konstytucji kwietniowej i rządu emigracynego, #PKWN opiera
się o konst. marcową, #zgoda na odstąpienie ZSRR terenów wschodnich, #zapowiada przywrócenie
własności prywatnej odebranych od Niemców, #reforma rolna obejmie gospodarstwa pow. 5ha i pow. 10
ha na terenach włączonych do III Rzeszy.obszarnicy nie dostaną odszkodowanie lecz zaopatrzenie,
#ziemie otrzymają bezrolni - do 5 ha, za symboliczne opłaty. Manifest miał charakter propagandowy, jego
program nie dawał nic więcej niż program państwa podziemnego (Rada Jedności Narodowej). 26 lipca
PKWN podpisuje z ZSRR dwa kontrakty: 1)dotyczył stosunków dowódcy Armii Czerwonej, a polską
administracją na terenach wyzwolonych - Rosjanie przekazują władzę na terenach wyzwolonych poza
pasmem przyfrontowym, poruszono kwestię sądzenia Polaków za zbrodnie przeciw AC (mają podlegać
ZSRR). 2)porozumienie między PKWN a ZSRR w sprawie granic - PKWN uznaje linię Bugu za granię
wschodnią, a ZSRR zobowiązuje się udzielić poparcia w sprawie granicy na Odrze i Nysie. Pierwszą
siedzibą PKWN jest Chełm. Zaczynają likwidować struktury państwa podziemnego, tworzą własną
administrację. Zaczynają tworzyć administrację terenową (np. starostwa), powołuje MO 7 X 42, UB,
Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego. UB i KBW utrwala władzę PKWN. Odbudowują szkolnictwo i
przemysł, już 1 września'44 rusza szkoła na terenach wyzwolonych, przeprowadza reformy: 6 wrz.'44
reforma rolna zgodnie z manifestem na terenach wyzwolonych. Rozprawiono się z przeciwnikami
politycznymu, 30 wrz.'44 wprowadzono dekret o ochronie państwa. PKWN zezwalało na działalność tylko
przyjaznym partiom, popierali powstawanie odłamów od partii popierających rząd na emigracji. Powstaje
grupa "Dziś i jutro" z Piaseckim na czele, która przekształca się później w PAX. Rząd na emigracji
sprzeciwia się powstaniu PKWN, lecz nikt go nie poparł. 31 grudnia;44 PKWN przekształca się w rząd
tymczasowy z premierem E. Osóbką-Morawskim. PKWN zdobywa władzę dzięki poparciu Stalina.