311[31]_technik technologii chemicznej

Komentarz

Technik technologii chemicznej 311[31] Czerwiec 2012

Strona 11 z 18

Rozwi

zanie zadania egzaminacyjnego w zawodzie technik technologii chemicznej

polegało na opracowaniu, zgodnie z poleceniem zawartym w zadaniu, projektu
realizacji prac zwi

zanych z procesem produkcji metanolu metod

Lurgi.

W pracy egzaminacyjnej podlegały ocenie nast

puj

ce elementy:

Tytuł pracy egzaminacyjnej

II. Zało

enia

III. Schemat blokowy produkcji surowego metanolu
IV. Obliczenia zwi

zane z syntez

surowego metanolu w ci

gu godziny

V. Dobór stali stopowej na instalacj

do produkcji metanolu wraz z uzasadnieniem

oraz spr

ęż

arki gazów oddzielanych w separatorze i pompy do tłoczenia

surowego metanolu

VI. Wykaz punktów kontroli parametrów procesowych i dobór przyrz

dów

kontrolno- pomiarowych

VII. Wykaz kolejnych czynno

ci, jakie nale

y wykona

w przypadku niewielkiego

wycieku metanolu przy zaworze odprowadzaj

cym metanol z separatora

VIII. Praca egzaminacyjna jako cało

ść

Ad I. Tytuł pracy egzaminacyjnej

kszo

ść

zdaj

cych formułowała tytuł w sposób logiczny i zgodny z zawarto

pracy egzaminacyjnej:

W niektórych pracach w tytule nie precyzowano rodzaju zastosowanej technologii:
brak było nazwy technologii, albo okre

lenia typu procesu (

rednioci

nieniowego).

W takich przypadkach na ogół informacje o rodzaju technologii zawarte były
w Zało

eniach.

Ad II. Zało

enia

Zdaj

cy na ogół dobrze radzili sobie z opracowaniem tego elementu pracy

egzaminacyjnej. W wi

kszo

ci prac dokonano analizy informacji zapisanych w tre

zadania i zał

cznikach i na tej podstawie formułowano Zało

enia do projektu.

nymi danymi, opisuj

cymi proces technologiczny, były:

•

skład gazu syntezowego,

•

dobowe zapotrzebowanie na gaz syntezowy,

•

sto

ść

surowego metanolu,

•

wydajno

ść

procesu w podana w %.

Zdaj

cy zapisywali równie

inne parametry procesowe, które wykorzystywali do

oblicze

materiałowych:

−

wydajno

ść

materiałow

metanolu w 300 dm

/godz.,

−

zawarto

ść

zanieczyszcze

w surowym metanolu 4%.

Komentarz

Technik technologii chemicznej 311[31] Czerwiec 2012

Strona 12 z 18

Przykład poprawnie sformułowanych Zało

Ad III. Schemat blokowy procesu produkcji surowego metanolu

Rozwi

zanie tego elementu zadania egzaminacyjnego okazało si

ść

trudne dla

zdaj

cych. Zdaj

cy na ogół podejmowali si

wykonania schematu blokowego,

co wymagało przede wszystkim umiej

tno

ci interpretacji opisu procesu

technologicznego oraz informacji zawartych na uproszczonym schemacie
technologicznym.
Ocenie w tym elemencie pracy podlegały:

•

zapisanie na schemacie wła

ciwych operacji technologicznych,

•

zapisanie na schemacie wła

ciwych dla operacji technologicznych surowców,

produktu głównego i ubocznego,

•

kolejno

ść

procesów

jednostkowych/operacji

technologicznych

zgodna

z procesem technologicznym.

Na ogół stosowano zasady sporz

dzania schematów blokowych: nazwy

procesów / operacji

jednostkowych,

surowców,

produktów

umieszczano

w odpowiednio narysowanych elementach. Niektórzy zdaj

cy w poszczególne

elementy schematu wpisywali nazwy urz

dze

, albo opisywali procesy. Kolejno

ść

procesów jednostkowych / operacji technologicznych, zaznaczana kierunkiem
strzałek, na ogół była prawidłowa. Cz

ęść

zdaj

cych nie uwzgl

dniła produktu

ubocznego – gazu

wydmuchowego.

Sporadycznie

zdaj

uwzgl

dniali

na schemacie obieg wody i pary. Zdarzały si

prace, w których zdaj

przerysowywali schemat zamieszczony w tre

ci zał

cznika 1.

Komentarz

Technik technologii chemicznej 311[31] Czerwiec 2012

Strona 13 z 18

Przykład poprawnie sporz

dzonego schematu blokowego:

Ad IV. Obliczenia zwi

zane z syntez

surowego metanolu w ci

gu godziny

z uwzgl

dnieniem:

a. obliczenia masy metanolu wytworzonego w warunkach normalnych przy

wydajno

ci 100%

b. obliczenia masy metanolu wytworzonego w warunkach pracy reaktora

przy wydajno

ci 100%

c. obliczenia masy metanolu wytworzonego w warunkach pracy reaktora

przy wydajno

ci 95%

d. obliczenia

obj

surowego

metanolu

wytworzonego

w warunkach pracy reaktora przy wydajno

ci 95%

W tre

ci zadania i zał

cznikach zawarte były ró

ne informacje, które mogły by

wykorzystane do rozwi

zywania kolejnych podpunktów tego elementu zadania.

Kolejne podpunkty mo

na było rozwi

zywa

w ró

ny sposób, w zale

ci od tego,

któr

z informacji przyj

to jako bazow

: zapotrzebowanie gazu syntezowego

500 m

/dob

, czy wydajno

ść

surowego metanolu 300 dm

/godzin

Komentarz

Technik technologii chemicznej 311[31] Czerwiec 2012

Strona 14 z 18

W zwi

zku z tym,

e jest wiele alternatywnych rozwi

poszczególnych elementów

ęś

ci III zadania egzaminacyjnego, ocenianie ich sprowadzono do oceny

umiej

tno

ci:

−

przekształcania wzorów matematycznych,

−

wła

ciwego podstawiania danych do wzoru Clapeyrona,

−

wła

ciwego przeliczania jednostek,

−

logicznego toku rozumowania, w odniesieniu do kolejnych podpunktów.

Tak dobrane kryteria oceniania okazały si

korzystne dla tych zdaj

cych, którzy

podj

li si

próby rozwi

zania zada

obliczeniowych. W niektórych pracach bł

dnie

obliczano mas

molow

metanolu, nie podawano te

jej wymiaru. Cz

ęść

zdaj

cych

nie uwzgl

dniała równie

stechiometrii procesu.

Ad V. Dobór stali stopowej na instalacj

do produkcji metanolu wraz

z uzasadnieniem oraz spr

ęż

arki gazów oddzielanych w separatorze

i pompy do tłoczenia surowego metanolu

Ten element pracy egzaminacyjnej nie sprawił trudno

ci zdaj

cym. Zdecydowana

kszo

ść

dobrała wła

ciw

stal stopow

, uzasadniaj

c poprawnie wybór. Jeden

ze zdaj

cych dobrał dwa rodzaje stali: do budowy reaktora i elementów

konstrukcyjnych instalacji, co nale

y uzna

za najpełniejsz

wypowied

. Równie

dobór spr

ęż

arki i pompy nie stanowił dla zdaj

cych problemu.

Przykład poprawnie rozwi

zanego tego elementu pracy egzaminacyjnej:

Ad VI. Wykaz punktów kontroli parametrów procesowych i dobór przyrz

dów

kontrolno-pomiarowych

a. wykaz punktów kontroli parametrów procesowych

Równie

ten element pracy egzaminacyjnej okazał si

łatwy do rozwi

zania przez

zdaj

cych. Wi

kszo

ść

prac egzaminacyjnych zawierała poprawny (przykład poni

ej)

Komentarz

Technik technologii chemicznej 311[31] Czerwiec 2012

Strona 15 z 18

wykaz urz

dze

. Zdaj

cy na ogół sporz

dzali wykaz w formie tabelarycznej. Punkty

kontroli

parametrów

przewa

nie

okre

lane

były

sposób

mało

precyzyjny – np. spr

ęż

arka, a nie wylot ze spr

ęż

arki. Najcz

ęś

ciej popełniany bł

w tej cz

ęś

ci rozwi

dotyczył okre

lenia punktu kontroli ci

nienia spr

ęż

ania gazu

recyrkulowanego – wskazywano separator, zamiast spr

ęż

ark

Poni

szy przykład przedstawia pełne opracowanie:

b. dobór przyrz

dów kontrolno-pomiarowych

W tej cz

ęś

ci pracy egzaminacyjnej od zdaj

cych oczekiwano,

e dobior

, korzystaj

z zał

cznika 5: manometr do pomiaru ci

nienia gazu syntezowego dostarczonego

do reaktora, termometr do ci

głego pomiaru temperatury w reaktorze, cieczowskazy

do pomiaru poziomu cieczy podczas magazynowania metanolu i wody kotłowej.
Wykaz przyrz

dów kontrolno-pomiarowych rzadko był opracowany w sposób

bezbł

dny. W zdecydowanej wi

kszo

ci zdaj

cy dobrze dobrali manometr

do pomiaru ci

nienia gazu syntezowego, kierowanego do reaktora oraz termometr

do ci

głego pomiaru temperatury w reaktorze.

Zdarzały si

przypadki,

e podawano informacje niepełne, np. termometr

manometryczny bez podania jego typu. Bardzo du

a cz

ęść

zdaj

cych nie zauwa

yła,

e nale

y dobra

dwa cieczowskazy – do pomiaru poziomu metanolu i do pomiaru

poziomu cieczy kotłowej.

Komentarz

Technik technologii chemicznej 311[31] Czerwiec 2012

Strona 16 z 18

Przykład poprawnie opracowanego doboru:

Ad VII. Wykaz post

powania w przypadku awarii – wycieku niewielkich ilo

metanolu

Ten element zadania okazał si

łatwy dla zdaj

cych. Zdaj

cy w formie listy czynno

okre

lali tok post

powania. Spora grupa zdaj

cych nie uwzgl

dniła zastosowania

rodków ochrony indywidualnej, zapewne z tego powodu,

e informacja

o konieczno

ci stosowania tych

rodków przy kontakcie z metanolem zawarta była

w innej cz

ęś

ci zał

cznika 6 z zakresu bhp.

Nieliczni zdaj

cy opracowali tok post

powania do przypadku awarii polegaj

cej

na wycieku du

ej ilo

ci metanolu.

Przykład wyczerpuj

co opracowanego tego elementu pracy egzaminacyjnej

Komentarz

Technik technologii chemicznej 311[31] Czerwiec 2012

Strona 18 z 18

Ad VIII. Praca egzaminacyjna jako cało

ść

Na ogół prace egzaminacyjne były przejrzyste i czytelne. Zdaj

cy opracowuj

projekt wyodr

bniali rozdziały, poprawnie je tytułuj

c. Sporadycznie zdarzały si

opracowania, w których układ tre

ci był nielogiczny lub zdaj

cy w ogóle nie

wyodr

bnili poszczególnych elementów rozwi

zania.

W projektach zdaj

cy stosowali na ogół poprawn

terminologi

. Bł

dem

o charakterze terminologicznym było np. stosowanie nazwy katalizacja w odniesieniu
do procesu syntezy. Stosunkowo cz

sto pojawiały si

sformułowania nieprecyzyjne.

Rzadko zdarzały si

bł

dne opracowania poszczególnych elementów projektu

wynikaj

ce z braku wiedzy. Cz

ęś

ciej bł

dy te wynikały z niewła

ciwej analizy

i interpretacji danych zawartych w zadaniu.