Maria Grzegorzewska

Maria Grzegorzewska

jest uważana za twórczynię polskiej pedagogiki specjalnej,

gdyż to ona jako pierwsza określiła zakres, przedmiot, podstawy metodologiczne

tej nowej dyscypliny pedagogicznej oraz podstawowe wskazówki w zakresie

praktycznej działalności rewalidacyjnej. Zajmowała się wszystkimi działami

pedagogiki specjalnej – oligofrenopedagogiką, surdopedagogiką, tyflopedagogiką,

pedagogiką resocjalizacyjną i terapeutyczną. Dostosowała metodę ośrodków

zainteresowań O. Decroly’ego do potrzeb polskich szkół specjalnych jako tzw. metodę

ośrodków pracy. Propagowała globalne ujmowanie odchyleń od normy, podjęła

zagadnienia kompensacji w rewalidacji niepełnosprawnych, tworząc teorie

dynamicznych układów strukturalnych. Dużo uwagi poświęciła także problematyce

kształcenia nauczycieli. Wniosła również znaczny wkład w rozwój polskiej psychiatrii

dziecięcej i profilaktyki psychiatrycznej. Interesowała się również pedeutologią w

kontekście osobowości nauczyciela i wychowawcy i jego kształcenia. Hasłem jej

pracy było

„Nie ma kaleki jest człowiek”.

Wpływ Marii Grzegorzewskiej na

pedagogikę specjalną jest nie do

przecenienia. Była pierwszą osobą

w Polsce, która profesjonalnie zajęła się

tą problematyką. Jako naukowiec

stworzyła podwaliny polskiej

pedagogiki specjalnej, jako praktyk

opracowała udoskonalała i wdrażała

metody pracy z osobami

niepełnosprawnymi.

Publikacja autorstwa Marii Grzegorzewskiej

•

Psychologia niewidomych

•

Listy do młodego nauczyciela

•

Pedagogika lecznicza. Skrypt wykładów Głuchociemni

•

Psychologia niewidomych

•

Analiza zjawiska kompensacji u głuchych i niewidomych

Książki o Marii Grzegorzewskiej

1. Tomasik E. (wybór i oprac.): Marii Grzegorzewskiej listy do przyjaciół. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii

Grzegorzewskiej, 2002.

2. Żabczyńska E.(red.): Maria Grzegorzewska w służbie dzieci niepełnosprawnych. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Społecznej

im. Marii Grzegorzewskiej, 1985.

3. Ruka M. (red.): Setna rocznica urodzin Marii Grzegorzewskiej – materiały z sesji naukowej. Warszawa: IKN, 1989.
4. Tomasik E.: Ocalić od zapomnienia – Maria Grzegorzewska w relacjach współczesnych. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki

Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, 1998.

5. Eckert. U. (wybór i oprac.), Gawarecka M. (wybór i oprac.): Wspomnienia o Marii Grzegorzewskiej. Warszawa Wydawnictwo

WSPS, 1989.

6.  Tomasik E. (red.), Mazanek E. (red.): Współczesne tendencje w rehabilitacji. Warszawa:  „Żak”, 1998.

ARTYKUŁY o Marii Grzegorzewskiej

1. Marek-Ruka M.: Dynamika pedagogiki specjalnej Profesor Marii Grzegorzewskiej, (w:) „Rocz . Pedag. Spec.”, T.12/13 (2002), s.

23-31.

2. Grzegorzewska M., Tomasik E. (oprac.): Historia Domku Gorcowego w Klikuszowej pod Nowym Targiem, (w:) „Szk. Spec.” 1998

nr 5, s. 346-360.

3. Matyjas B.: Koncepcja nauczyciela-wychowawcy wyzwalającego i hamującego w ujęciu Marii Grzegorzewskiej – aktualność

poglądów i zastosowanie w praktyce pedagogicznej, (w:) „Zesz. Nauk WSHE (Włoc.) T.9 (2001), s. 99-106.

4.  Tomasik E.: Maria Grzegorzewska – pedagog, społecznik, organizator, (w:) „Rocz. Pedag. Spec.” T.12/13 (2002), s. 9-22.
5.  Tomasik E.: Marii Grzegorzewskiej koncepcja twórczej postawy nauczyciela, (w:) „Szk. Spec.” 1997 nr 4, s. 204-210.
6.  Tomasik E.: Muzeum Marii Grzegorzewskiej w Wyższej Szkole Pedagogiki Specjalnej w  Warszawie, (w:) „Szk. Spec.” 1999 nr 2, s.

77-80.

7. Aulich M., Drachal H.: Patronka ... i jej dzieło, (w:) „Głos Naucz.” 1997 nr 21, s. 6. 8. Łatacz E.: Podobieństwa metod

pedagogicznych Marii Montessori i Marii Grzegorzewskiej, (w:) „Acta UL, Fol. Paedag.” Z.2 (1999), s. 15-19

9. Tomasik E.: Współpraca Janiny Doroszewskiej z Marią Grzegorzewską, (w:) „Szk. Spec.” 2001 nr 3, s. 131-136.

Pytania kontrolne

1. Data urodzin i śmierci Marii Grzegorzewskiej
2. Nazwa dostosowanej przez M. Grzegorzewską do polskich potrzeb metoda

Decroly`ego

3. W którym roku i z kim M. Grzegorzewska tworzy Państwowy Instytut

Nauczycielski

4. Wpływ i znaczenie M. Grzegorzewskiej na pedagogikę specjalną w Polsce
5. Tytuły publikacji autorstwa M. Grzegorzewskiej



Falski M., Wroczyński R.: Maria Grzegorzewska. Materiały [w] Materiały z sesji

naukowej, Warszawa, 1972



Tomasik E.: Ocalić od zapomnienia – Maria Grzegorzewska w relacjach ze współczesnymi,
Warszawa 1998



Wałęga A., Maria Grzegorzewska [w] Błeszyński J., Binnebesel J., Baczała D.,

Historyczne dyskursy nad pedagogiką specjalną, Łódź 2008



Żabczyńska E.: Maria Grzegorzewska – pedagog w służbie dzieci, Warszawa 1995