B

ANK

 

CENTRALNY

 

A

 

POLITYKA

 

MONETARNA

  



Polityka monetarna (pieniężna) jest rodzajem 
polityki gospodarczej, a polega na kształtowaniu 
podaży pieniądza w gospodarce.  



Bank centralny (BC) – decyduje o wielkości 
podaży pieniądza w gospodarce, oddziałując na 
wielkość produkcji, zatrudnienia i inflacji. W 
Polsce rolę banku centralnego pełni NBP  

F

UNKCJE

 

BANKU

 

CENTRALNEGO

:  

 



1. Emitowanie banknotów – czyli BC jest tzw. bankiem 

emisyjnym, który reguluje ilość pieniądza w obiegu 

rynkowym.  



2. Pełnienie roli banku banków – ponieważ prowadzi 

rachunki innych banków i udziela im pożyczek.  



3. Obsługuje skarb państwa – prowadzi rachunki 

rządowe i przeprowadza w imieniu rządu operacje 

finansowe w kraju i za granicą, udziela rządowi pożyczek.  



4. Rola centrum walutowego kraju – decyduje o 

zapasach złota i walut zagranicznych, przeprowadza 

operacje interwencyjne w obronie kursu waluty krajowej.  



5. Wykonywanie pewnych czynności 

administracyjnych – np. kontrola banków  

 

N

ARZĘDZIA

 

POLITYKI

 

MONETARNEJ

:  

 

1. Operacje otwartego rynku – polegają na zakupie i sprzedaży 

papierów wartościowych bankom i szerokiej publiczności. Kupując 

na otwartym rynku papiery wartościowe BC przyczynia się do 

zwiększenia rezerw w bankach i ilości pieniądza w obiegu, gdyż za 

ściągnięte z rynku papiery wartościowe bank płaci pieniądzem, co 

prowadzi do wzrostu udzielanych kredytów przez banki, czyli do 

wzrostu podaży pieniądza, obniżając jednocześnie stopę procentową. 

Sprzedaż na otwartym rynku papierów wartościowych prowadzi 

do odwrotnych rezultatów: banki i ludzie płacą pieniędzmi za 

papiery wartościowe, a więc udzielanie kredytów przez banki ulega 

ograniczeniom, prowadzi to do zmniejszenia podaży pieniądza i 

podwyższenie stopy procentowej.  
2. Wyznaczenie stopy i rezerw obowiązujących – determinuje 

wielkość kredytów udzielanych przez banki. Jeśli stopa rośnie, to 

większa część depozytów musi pozostawać w skarbcu jako rezerwa 

obowiązkowa. Pozostaje wtedy mniej środków do udzielania 

kredytów, co prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza. 

Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych zwiększa ilość kredytów 

udzielanych przez banki, co sprawia, że podaż pieniądza rośnie.  

 

 



3. Określenie stopy redyskontowej – Ceną za 
kredyty zaciągane w banku centralnym jest stopa 
procentowa, zwana stopą redyskontową, której 
wysokość wpływa na wielkość kredytów 
udzielanych przez banki: Niższa stopa 
redyskontowa – łatwiejsze zaciąganie kredytów 
przez banki, czyli prowadzi do wzrostu ich rezerw 
i zwiększenia udzielanych przez nie kredytów. 
Prowadzi to do wzrostu podaży pieniądza. 
Podwyższeniu stopy redyskontowej 
towarzyszy zmniejszenie podaży pieniądza.  
 

P

OLITYKA

 

MONETARNA

  



Popyt na fundusze kredytowe – zgłaszany 
jest przez firmy, które chcą dokonywać 
inwestycji.  



Podaż funduszy kredytowych – tworzą 
oszczędności gospodarstw domowych składanych 
w bankach i innych instytucjach finansowych.  



Polityka monetarna – polega na wpływaniu przez 
BC na wielkość podaży pieniądza w gospodarce, 
określając stopę redyskontową i stopę rezerw 
obowiązkowych; przeprowadza operacje otwartego 
rynku; decyduje o podaży kredytów na rynkach 
finansowych; wyznacza pożądaną podaż pieniądza w 
gospodarce, prowadzi do wyznaczenia stopy 
procentowej w równowadze.  



Ekspansywna polityka monetarna polega na takim 
wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które 
prowadzi do zwiększenia podaży kredytów, a więc do 
zwiększenia podaży pieniądza w gospodarce. Prowadzi 
do wzrostu zagregowanej podaży, a po pewnym czasie 
również do wzrostu zagregowanego popytu.  



Restrykcyjna polityka monetarna polega na takim 
wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które 
prowadzi do umniejszenia podaży kredytów, a więc do 
zmniejszenia podaży pieniądza w gospodarce. 
Prowadzi do zmniejszenia zagregowanej podaży, a po 
pewnym czasie nawet do zmniejszenia zagregowanego 
popytu.  

K

ONSEKWENCJE

 

DLA

 

GOSPODARKI

 

SPOWODOWANE

 

WYZNACZENIEM

 

STOPY

 

PROCENTOWEJ

  

 



Zmiany stopy procentowej towarzyszą polityce 
monetarnej, natychmiast wpływają na zmiany 
wydatków inwestycyjnych, które oddziałują 
podwójnie: prowadzą do zmian zagregowanego 
popytu i mają wpływ na możliwości produkcyjne 
gospodarki. Jeśli inwestycje są promowane to 
rośnie zasób kapitału w gospodarce. Hamowanie 
inwestycji oznacza wolniejszy wzrost 
gospodarczy.  

K

ONSEKWENCJE

 

STOSOWANIA

 

POLITYKI

 

MONETARNEJ

  



Ekspansywna polityka monetarna jest 
realizowana przez bank centralny, jeżeli 
gospodarka znajduje się w depresji, prowadzi do 
wzrostu inwestycji i wzrostu zagregowanego 
popytu. Dzięki temu rośnie wielkość produkcji w 
gospodarce i nie występują zjawiska inflacyjne. 
Jeśli gospodarka osiągnęła pełne zatrudnienie, to 
cały wzrost inwestycji prowadzi jedynie do 
wzrostu poziomu cen.  

P

OLITYKA

 

MONETARNA

 

A

 

POLITYKA

 

FISKALNA

  



Polityka fiskalna – jest rodzajem polityki 
gospodarczej, na którą składają się wydatki 
rządowe, podatki i transfery oddziałujące na 
poziom zagregowanych wydatków w gospodarce. 
Rząd realizuje politykę fiskalną, posługuje się jej 
narzędziami i jest odpowiedzialny za je realizację 
przed parlamentem.  



Polityka monetarna – BC ją realizuje i 
odpowiada przed sejmem za posługiwanie się 
narzędziami monetarnymi i osiągniętymi z ich 
wykorzystaniem rezultatami.  



Ekspansywna polityka fiskalna polega na 
zwiększeniu wydatków rządowych lub obniżeniu 
podatków albo też zwiększeniu transferów w celu 
doprowadzenia do wzrostu zagregowanego 
popytu.  



Restrykcyjna polityka fiskalna polega na 
zmniejszeniu wydatków rządowych lub 
podwyższeniu podatków albo też zmniejszeniu 
transferów w celu doprowadzenia do ograniczenia 
nadwyżkowego zagregowanego popytu.  

P

ORÓWNANIE

 

POLITYKI

 

FISKALNEJ

 

I

 

MONETARNEJ

:  

 

1) Polityka fiskalna i monetarna wpływają na 

funkcjonowanie gospodarki w odmienny sposób, pomimo 

że mają podobny wpływ na zagregowany popyt.  



Polityka fiskalna często powoduje problemy na 

rynkach kredytowych, gdyż np. ekspansywna polityka 

fiskalna prowadzi do wzrostu stopy procentowej 

wywołując zmniejszenie wydatków inwestycyjnych. 

Polityka monetarna jest skuteczna jedynie wtedy, gdy 

prowadzi do obniżenia stopy procentowej i wzrostu 

inwestycji.  

2) Polityka monetarna wywołuje bardzo pożądane 

skutki dla wzrostu zagregowanej podaży, ale działa z 

dużym opóźnieniem. Polityka fiskalna gwarantuje 

większą skuteczność w krótszym czasie, ale prowadzi do 

pewnych problemów w okresie długim.  

 

3) W krótkim czasie obie polityki powodują 
podobne skutki, jeśli chodzi o inflację. W okresie 
długim polityka ta prowadzi do niższych inflacji, 
która skłania do większych inwestycji.  
4) Polityka fiskalna i monetarna mogą ze sobą 
współpracować lub nawzajem się znosić. Jeśli 
polityki te pozostają w konflikcie, to żadna z nich 
nie jest skuteczna, a problemy gospodarcze się 
pogłębiają.