B

ANK

CENTRALNY

A

POLITYKA

MONETARNA



Polityka monetarna (pieniężna) jest rodzajem
polityki gospodarczej, a polega na kształtowaniu
podaży pieniądza w gospodarce.



Bank centralny (BC) – decyduje o wielkości
podaży pieniądza w gospodarce, oddziałując na
wielkość produkcji, zatrudnienia i inflacji. W
Polsce rolę banku centralnego pełni NBP

F

UNKCJE

BANKU

CENTRALNEGO

:



1. Emitowanie banknotów – czyli BC jest tzw. bankiem

emisyjnym, który reguluje ilość pieniądza w obiegu

rynkowym.



2. Pełnienie roli banku banków – ponieważ prowadzi

rachunki innych banków i udziela im pożyczek.



3. Obsługuje skarb państwa – prowadzi rachunki

rządowe i przeprowadza w imieniu rządu operacje

finansowe w kraju i za granicą, udziela rządowi pożyczek.



4. Rola centrum walutowego kraju – decyduje o

zapasach złota i walut zagranicznych, przeprowadza

operacje interwencyjne w obronie kursu waluty krajowej.



5. Wykonywanie pewnych czynności

administracyjnych – np. kontrola banków

N

ARZĘDZIA

POLITYKI

MONETARNEJ

:

1. Operacje otwartego rynku – polegają na zakupie i sprzedaży

papierów wartościowych bankom i szerokiej publiczności. Kupując

na otwartym rynku papiery wartościowe BC przyczynia się do

zwiększenia rezerw w bankach i ilości pieniądza w obiegu, gdyż za

ściągnięte z rynku papiery wartościowe bank płaci pieniądzem, co

prowadzi do wzrostu udzielanych kredytów przez banki, czyli do

wzrostu podaży pieniądza, obniżając jednocześnie stopę procentową.

Sprzedaż na otwartym rynku papierów wartościowych prowadzi

do odwrotnych rezultatów: banki i ludzie płacą pieniędzmi za

papiery wartościowe, a więc udzielanie kredytów przez banki ulega

ograniczeniom, prowadzi to do zmniejszenia podaży pieniądza i

podwyższenie stopy procentowej.
2. Wyznaczenie stopy i rezerw obowiązujących – determinuje

wielkość kredytów udzielanych przez banki. Jeśli stopa rośnie, to

większa część depozytów musi pozostawać w skarbcu jako rezerwa

obowiązkowa. Pozostaje wtedy mniej środków do udzielania

kredytów, co prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza.

Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych zwiększa ilość kredytów

udzielanych przez banki, co sprawia, że podaż pieniądza rośnie.



3. Określenie stopy redyskontowej – Ceną za
kredyty zaciągane w banku centralnym jest stopa
procentowa, zwana stopą redyskontową, której
wysokość wpływa na wielkość kredytów
udzielanych przez banki: Niższa stopa
redyskontowa – łatwiejsze zaciąganie kredytów
przez banki, czyli prowadzi do wzrostu ich rezerw
i zwiększenia udzielanych przez nie kredytów.
Prowadzi to do wzrostu podaży pieniądza.
Podwyższeniu stopy redyskontowej
towarzyszy zmniejszenie podaży pieniądza.

P

OLITYKA

MONETARNA



Popyt na fundusze kredytowe – zgłaszany
jest przez firmy, które chcą dokonywać
inwestycji.



Podaż funduszy kredytowych – tworzą
oszczędności gospodarstw domowych składanych
w bankach i innych instytucjach finansowych.



Polityka monetarna – polega na wpływaniu przez
BC na wielkość podaży pieniądza w gospodarce,
określając stopę redyskontową i stopę rezerw
obowiązkowych; przeprowadza operacje otwartego
rynku; decyduje o podaży kredytów na rynkach
finansowych; wyznacza pożądaną podaż pieniądza w
gospodarce, prowadzi do wyznaczenia stopy
procentowej w równowadze.



Ekspansywna polityka monetarna polega na takim
wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które
prowadzi do zwiększenia podaży kredytów, a więc do
zwiększenia podaży pieniądza w gospodarce. Prowadzi
do wzrostu zagregowanej podaży, a po pewnym czasie
również do wzrostu zagregowanego popytu.



Restrykcyjna polityka monetarna polega na takim
wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które
prowadzi do umniejszenia podaży kredytów, a więc do
zmniejszenia podaży pieniądza w gospodarce.
Prowadzi do zmniejszenia zagregowanej podaży, a po
pewnym czasie nawet do zmniejszenia zagregowanego
popytu.

K

ONSEKWENCJE

DLA

GOSPODARKI

SPOWODOWANE

WYZNACZENIEM

STOPY

PROCENTOWEJ



Zmiany stopy procentowej towarzyszą polityce
monetarnej, natychmiast wpływają na zmiany
wydatków inwestycyjnych, które oddziałują
podwójnie: prowadzą do zmian zagregowanego
popytu i mają wpływ na możliwości produkcyjne
gospodarki. Jeśli inwestycje są promowane to
rośnie zasób kapitału w gospodarce. Hamowanie
inwestycji oznacza wolniejszy wzrost
gospodarczy.

K

ONSEKWENCJE

STOSOWANIA

POLITYKI

MONETARNEJ



Ekspansywna polityka monetarna jest
realizowana przez bank centralny, jeżeli
gospodarka znajduje się w depresji, prowadzi do
wzrostu inwestycji i wzrostu zagregowanego
popytu. Dzięki temu rośnie wielkość produkcji w
gospodarce i nie występują zjawiska inflacyjne.
Jeśli gospodarka osiągnęła pełne zatrudnienie, to
cały wzrost inwestycji prowadzi jedynie do
wzrostu poziomu cen.

P

OLITYKA

MONETARNA

A

POLITYKA

FISKALNA



Polityka fiskalna – jest rodzajem polityki
gospodarczej, na którą składają się wydatki
rządowe, podatki i transfery oddziałujące na
poziom zagregowanych wydatków w gospodarce.
Rząd realizuje politykę fiskalną, posługuje się jej
narzędziami i jest odpowiedzialny za je realizację
przed parlamentem.



Polityka monetarna – BC ją realizuje i
odpowiada przed sejmem za posługiwanie się
narzędziami monetarnymi i osiągniętymi z ich
wykorzystaniem rezultatami.



Ekspansywna polityka fiskalna polega na
zwiększeniu wydatków rządowych lub obniżeniu
podatków albo też zwiększeniu transferów w celu
doprowadzenia do wzrostu zagregowanego
popytu.



Restrykcyjna polityka fiskalna polega na
zmniejszeniu wydatków rządowych lub
podwyższeniu podatków albo też zmniejszeniu
transferów w celu doprowadzenia do ograniczenia
nadwyżkowego zagregowanego popytu.

P

ORÓWNANIE

POLITYKI

FISKALNEJ

I

MONETARNEJ

:

1) Polityka fiskalna i monetarna wpływają na

funkcjonowanie gospodarki w odmienny sposób, pomimo

że mają podobny wpływ na zagregowany popyt.



Polityka fiskalna często powoduje problemy na

rynkach kredytowych, gdyż np. ekspansywna polityka

fiskalna prowadzi do wzrostu stopy procentowej

wywołując zmniejszenie wydatków inwestycyjnych.

Polityka monetarna jest skuteczna jedynie wtedy, gdy

prowadzi do obniżenia stopy procentowej i wzrostu

inwestycji.

2) Polityka monetarna wywołuje bardzo pożądane

skutki dla wzrostu zagregowanej podaży, ale działa z

dużym opóźnieniem. Polityka fiskalna gwarantuje

większą skuteczność w krótszym czasie, ale prowadzi do

pewnych problemów w okresie długim.

3) W krótkim czasie obie polityki powodują
podobne skutki, jeśli chodzi o inflację. W okresie
długim polityka ta prowadzi do niższych inflacji,
która skłania do większych inwestycji.
4) Polityka fiskalna i monetarna mogą ze sobą
współpracować lub nawzajem się znosić. Jeśli
polityki te pozostają w konflikcie, to żadna z nich
nie jest skuteczna, a problemy gospodarcze się
pogłębiają.