Kalkulator wydatku energetycznego - instrukcja obsługi aplikacji

Zawartość

Przeznaczenie kalkulatora wydatku energetycznego .............................................................................. 3
Otwieranie aplikacji ................................................................................................................................. 4
Analiza wydatku energetycznego ............................................................................................................ 6

Dane identyfikacyjne oceny ................................................................................................................ 7
Wprowadzanie pierwszej i kolejnych czynności poddawanych analizie ............................................. 8

Nazwa czynności .............................................................................................................................. 9
Czas trwania czynności .................................................................................................................... 9
Wybieranie cech charakterystycznych dla czynności jednostkowej z odrobiną niezbędnej teorii 10

Sprawdzanie i poprawianie uprzednio wprowadzonych czynności .................................................. 13
Dodatkowe funkcje z poziomu formularza tytułowego .................................................................... 14

Usuwanie wszystkich czynności .................................................................................................... 14
Drukowanie ................................................................................................................................... 14
Zapisywanie wyników pracy .......................................................................................................... 15

Załącznik 1. Wykorzystanie wyników oceny .......................................................................................... 16

Ocena ryzyka zawodowego ............................................................................................................... 16
Ochrona pracy kobiet i osób młodocianych ...................................................................................... 18
Napoje i posiłki profilaktyczne .......................................................................................................... 19
Uprawnienia do emerytury pomostowej (wcześniejszej) ................................................................. 19
Inne kwestie ...................................................................................................................................... 19

Przeznaczenie kalkulatora wydatku energetycznego

Niniejsza aplikacja „Kalkulator wydatku energetycznego” jest narzędziem służącym do
szacowania wydatku energetycznego netto ponoszonego przez pracowników podczas pracy.
Analizy tego wydatku mogą okazać się przydatne na przykład w następujących zakresach:

Normowanie pracy;

Ocena ryzyka zawodowego;

Kwalifikowanie niektórych rodzajów pracy, jako pracy w szczególnych warunkach, o
których mowa w ustawie o emeryturach pomostowych;

Kontrola warunków pracy w kontekście konieczności wydawania pracownikom
napojów i/lub posiłków profilaktycznych.

Metodologia szacowania wydatku energetycznego jest zgodna z kryteriami określonymi
w

uproszczonej

chronometrażowo-tabelarycznej

metodzie

szacowania

wydatku

energetycznego netto podczas pracy wg Lehmanna

Uwaga!
Kalkulator działa w środowisku aplikacji Excel 2007 i nowszych. Ponadto brak jest jakichś
specjalnych wymogów sprzętowych.

Lehmann G.: Praktyczna fizjologia pracy. PZWL, Warszawa 1966

Nazwa czynności

W polu „Nazwa czynności”
czynności

. Nazwanie czynności jest o

próby pominięcia wpisu w tym polu.

Czas trwania czynności

W polu „Czas trwania czynności
jednostkowej. Można tę wartość podać z dokładnością do 0,01 minuty, ale
odpowiednim przeliczeniu sekund na setne części minu

Przykładowo:
1s = 0,01(6) minuty ≈ 0,17 minuty;
15s = 0,25 minuty; 30s = 0,5 minuty;

Czynność jednostkowa poddawana ocenie

scharakteryzować tylko jedną postawą ciała i tylko jednym rodzajem partii ciała
angażowanej do wykonania czynności wraz z obciążeniem (albo przerwą w angażowaniu
mięśni na pracę) w określonym, mierzonym przedziale czasu.

” należy wpisać wybraną przez siebie nazwę jednostkowej

Nazwanie czynności jest obowiązkowe, o czym przypomni

w tym polu.

Czas trwania czynności” należy wpisać liczbę minut trwani

tę wartość podać z dokładnością do 0,01 minuty, ale

odpowiednim przeliczeniu sekund na setne części minuty.

≈ 0,17 minuty;

30s = 0,5 minuty; 45s = 0,75 minuty itd.

Czynność jednostkowa poddawana ocenie – to czynność (zadanie, praca), którą możemy

wybraną przez siebie nazwę jednostkowej

bowiązkowe, o czym przypomni aplikacja, w razie

minut trwania czynności

tę wartość podać z dokładnością do 0,01 minuty, ale należy pamiętać o

to czynność (zadanie, praca), którą możemy

scharakteryzować tylko jedną postawą ciała i tylko jednym rodzajem partii ciała
angażowanej do wykonania czynności wraz z obciążeniem (albo przerwą w angażowaniu

Wpisanie  czasu  jest  obowiązkowe,  o  czym  przypomni  aplikacja,  w  przypadku  próby
pominięcia wpisu w tym polu. Również odpowiedni komunikat wzywający do korekty wpisu
pojawi  się,  gdy  zamiast  liczby  wprowadzony  zostanie  tekst  składający  się  choćby  z  jednej
litery.

Dalej należy wybrać odpowiednie opcje charakteryzujące jednostkową czynność.

Wybieranie cech charakterystycznych dla czynności jednostkowej z
odrobiną niezbędnej teorii

W metodologii wykorzystanej w kalkulatorze, czynność - a w konsekwencji ciężkość jej
wykonania - jest charakteryzowana łącznie przez dwie składowe wysiłku:

Charakterystyczną postawę ciała przyjmowaną podczas realizowania czynności;

Obciążenie zewnętrzne partii ciała, które angażuje pracownik podczas wykonywania
czynności.

Tak,  więc  najpierw  w  ramce  „Wybierz  postawę  ciała  charakterystyczną  dla  wykonywanej
czynności”  należy  wskazać  odpowiednią  pozycję  ciała,  jaka  jest  przyjmowana  przez
pracownika  podczas pracy.  Wybór  może  paść  tylko  na  jedną  pozycję.  Stąd  wniosek, że  jeśli
podczas  czynności  pracownik  zmienia  pozycję  ciała,  to  czynność  taka  nie  jest  czynnością
jednostkową  –  każda  czynność  jednostkowa,  żeby  mogła  być  tak  nazwana  musi  mieć  tylko
jedną charakterystyczną pozycję ciała.

Po  kliknięciu  pola  wyboru  (kółeczko)  przy  określonej  czynności,  przychodzi  czas  na  wybór
partii ciała, które wykonują pracę i obciążenia, jakiemu te partie ciała są poddawane. W tym
celu  w  ramce  „Wybierz  partie  ciała,  które  wykonują  pracę  (i  ciężkość  tej  pracy)  ”  wybrać
opcję zgodną ze stanem faktycznym dla ocenianej czynności.

Uwaga!  Jeżeli  pracownik  nie  wykonuje  pracy  (np.  siedzi,  jako  pasażer  przemieszczając  się
samochodem, stoi i oczekuje aż maszyna wykona operacje, jedynie obserwując tę operację),
to  w  ramce    „Wybierz  partie  ciała,  które  wykonują  pracę  (i  ciężkość  tej  pracy)  ”  trzeba
zaznaczyć opcję „przerwa w wykonywanej czynności”.

Może się tak zdarzyć, że pracownik wykonuje pracę np. jednocześnie obydwoma ramionami i
całym ciałem (jak przy unoszeniu ładunku z podłogi). W takich przypadkach wybieramy tylko
jedną  opcję,  przy  czym  pierwszeństwo  ma  opcja  znajdująca  bliżej  prawej  strony  ramki  (w
podanym przykładzie całe ciało).

Jeśli natomiast w przedziale czasowym angażowane są do wykonania pracy różne partie ciała
i/lub  w  przedziale  czasowym  występuje  różne  obciążenie,  to  czynności  takiej  nie  można
kwalifikować,  jako  czynności  jednostkowej  i  poddawać  jej  jako  takiej  ocenie.  W  takich
przypadkach,  podobnie  jak  miało  to  miejsce  przy  wyborze  pozycji  ciała,  należy  rozłożyć  tę
czynność  na  czynności  proste  cechujące  się  w  określonym  przedziale  czasowym  jedną
charakterystyczną partią ciała wykonującą pracę i jednakowym obciążeniem.

DEFINICJA
Czynność  jednostkowa  poddawana  ocenie
scharakteryzować  tylko  jedną  postawą  ciała  i  tylko  jednym  rodzajem  partii  ciała
angażowanej    do  wykonania  czynności  wraz  z
mięśni na pracę) w określonym, mierzonym przedziale czasu.

UWAGA!
Chronometraż  powinien  być  przeprowadzony  w  dnia
i  obejmować  czynności  powtarzające  się  każdego
czynności  roboczych  i  czynności  pomocnic
o podobnym obciążeniu pracą. Pomiar czasu tr
przeprowadzany kilkakrotnie,
było  uzyskać  uśrednioną  fotografię  dnia  roboczego
Najlepiej,  gdy  chronometraż  opracowany  jest
i pracownikiem bhp.

Po  poprawnym  scharakteryzowa
„Wprowadź dane”. Nie należy przejmować
w  analizowanej  czynności.  M
dokonywanie zmian w uprzednio

Po  kliknięciu  przycisku  „Wprowadź  dane
czynność?”, tak jak na poniższym rysunku. Wybór prosty: tak albo nie.

Górska E., Ergonomia: projektowanie, diagnoza, eksperymenty, Oficyna Wydawnicza Politechniki

Warszawskiej, Warszawa 2002, s. 99.

Czynność jednostkowa poddawana ocenie – to czynność (zadanie, praca), którą możemy
scharakteryzować tylko jedną postawą ciała i tylko jednym rodzajem partii ciała

do wykonania czynności wraz z obciążeniem (albo przerwą w angażowaniu

mięśni na pracę) w określonym, mierzonym przedziale czasu.

Chronometraż  powinien  być  przeprowadzony  w  dniach  o  przeciętnym  rytmie  pracy
i  obejmować  czynności  powtarzające  się  każdego  dnia.  W  dokumentacji  wszystkie  rodzaje
czynności  roboczych  i  czynności  pomocniczych  powinny  być  podzielone  na  grupy

podobnym obciążeniu pracą. Pomiar czasu trwania poszczególnych czynności powinien być

przeprowadzany kilkakrotnie, dla różnych osób i przy różnej intensywności pracy, aby można

fotografię dnia roboczego na określonym stanowisku pracy.

chronometraż opracowany jest wspólnie z pracownikiem, jego przełożonym

scharakteryzowaniu analizowanej czynności, można

należy przejmować się tym, że później będziemy chcieli

. Można to zrobić, ale „o tym potem”, w części omawiającej

w uprzednio wprowadzonych czynnościach.

Wprowadź dane” aplikacja zapyta się „Czy chcesz ocenić kolejną

tak jak na poniższym rysunku. Wybór prosty: tak albo nie.

Górska E., Ergonomia: projektowanie, diagnoza, eksperymenty, Oficyna Wydawnicza Politechniki

awa 2002, s. 99.

to czynność (zadanie, praca), którą możemy

scharakteryzować tylko jedną postawą ciała i tylko jednym rodzajem partii ciała

obciążeniem (albo przerwą w angażowaniu

ch o przeciętnym rytmie pracy

dnia. W dokumentacji wszystkie rodzaje

zych powinny być podzielone na grupy

wania poszczególnych czynności powinien być

sób i przy różnej intensywności pracy, aby można

na określonym stanowisku pracy.

wspólnie z pracownikiem, jego przełożonym

, można kliknąć przycisk

będziemy chcieli coś poprawić

w części omawiającej

Czy chcesz ocenić kolejną

Górska E., Ergonomia: projektowanie, diagnoza, eksperymenty, Oficyna Wydawnicza Politechniki

Sprawdzanie i poprawianie uprzednio wprowadzonych czynności

Chcąc sprawdzić wprowadzone czynności i ewentualnie, któreś z nich poprawić
przycisk „Sprawdź i popraw czynność
z listą wyboru wprowadzonych dotychczas czynności.

Jeżeli chcemy wprowadzić korekty do jakiejś czynności,
„OK” Wtedy na ekranie ukaże się poniższe okno:

W dalszej kolejności można:

Usunąć całą czynność klikając przycisk „
górnym rogu formularza.

Poprawić czynność wypełniając formularz
wprowadzaniu nowej czynności

A gdybyśmy jednak nic w danej czynności nie chcieli poprawiać klikamy

Klikając przycisk „Usuń czynność

Sprawdzanie i poprawianie uprzednio wprowadzonych czynności

sprawdzić wprowadzone czynności i ewentualnie, któreś z nich poprawić

Sprawdź i popraw czynność”. Jeżeli wykonamy to zrobimy, ukaże się nam

z listą wyboru wprowadzonych dotychczas czynności. Na przykład:

wprowadzić korekty do jakiejś czynności, to po prostu ją zaznaczamy i klikamy

Wtedy na ekranie ukaże się poniższe okno:

sunąć całą czynność klikając przycisk „Usuń czynność”, który znajdziemy

górnym rogu formularza.
Poprawić czynność wypełniając formularz – wg takich samych zasad jak miało to miejsce pr
wprowadzaniu nowej czynności – a następnie zatwierdzamy zmiany klikając przycisk „

ic w danej czynności nie chcieli poprawiać klikamy przycisk „

czynność”, „OK” lub „Anuluj” aplikacja powraca do formularza tytułowego.

Sprawdzanie i poprawianie uprzednio wprowadzonych czynności

sprawdzić wprowadzone czynności i ewentualnie, któreś z nich poprawić, należy kliknąć

nam na ekranie okno

amy i klikamy przycisk

”, który znajdziemy w prawym

g takich samych zasad jak miało to miejsce przy

dzamy zmiany klikając przycisk „OK”

przycisk „Anuluj”.

do formularza tytułowego.

Dodatkowe funkcje z poziomu formularza tytułowego

Usuwanie wszystkich czynności

Kliknięcie przycisku „Usuń wszytkie czynność
dotychczas wprowadzonych czynności.

UWAGA!

Nie można tego robić w tym samym dokumencie zbyt często, bo może się okazać, że

usunięcie zbyt dużej ilości wierszy uniemożliwi uwzględnienie w wyliczeniach wszytkic
wprowadzonych czynności. Wyjściem z

Drukowanie

Kliknięcie  przycisku  „Drukuj”  prze
zainstalowanej drukarki można drukować wyniki swojej

UWAGA!  W  niektórych  przypadkach  nie  można  będzie  za  pierwszym  razem  wysłać  dokumentu  do
drukarki.  Wówczas  należy  zamknąć  podglą
Za każdym następnym razem będzie można już dokument wydru

Dodatkowe funkcje z poziomu formularza tytułowego

Usuwanie wszystkich czynności

Usuń wszytkie czynność” powoduje wyczyszczenie całego formularza z

dotychczas wprowadzonych czynności.

Nie można tego robić w tym samym dokumencie zbyt często, bo może się okazać, że

usunięcie zbyt dużej ilości wierszy uniemożliwi uwzględnienie w wyliczeniach wszytkic
wprowadzonych czynności. Wyjściem z tej sytacji jest otworzenie nowego dokumentu z sz

przenosi nas do podglądu wydruku. Dalej standardowo używając
drukować wyniki swojej pracy.

adkach nie można będzie za pierwszym razem wysłać dokumentu do

i. Wówczas należy zamknąć podgląd wydruku i ponownie kliknąć przycisk „

a każdym następnym razem będzie można już dokument wydrukować.

” powoduje wyczyszczenie całego formularza z

Nie można tego robić w tym samym dokumencie zbyt często, bo może się okazać, że

usunięcie zbyt dużej ilości wierszy uniemożliwi uwzględnienie w wyliczeniach wszytkich nowo

sytacji jest otworzenie nowego dokumentu z szablonu.

do podglądu wydruku. Dalej standardowo używając

adkach nie można będzie za pierwszym razem wysłać dokumentu do

d wydruku i ponownie kliknąć przycisk „Drukuj”.

Załącznik 1. Wykorzystanie wyników oceny

Ogólnie wielkość wydatku energetyczny netto ponoszonego przez pracownika, może mieć określone
implikacje w zakresie ochrony zdrowia pracowników wynikające z szeregu przepisów w zakresie
ochrony pracy. Poniżej wymienione zostały tylko najważniejsze:

Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego (oczywiście jedynie, jako jeden z czynników ryzyka)
Zgodnie z § 39a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.
w  sprawie  ogólnych  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  (Dz. U.  z  2003 r.  Nr 169,
poz. 1650 ze zmianami oraz z 2008 r. Nr 108, poz. 690) pracodawca ocenia ryzyko zawodowe
występujące przy wykonywanych pracach. Podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się
wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby
wykonywania  prac.  Stosowane  w  następstwie  oceny  ryzyka  zawodowego  środki
profilaktyczne,  metody  oraz  organizacja  pracy  powinny:  1)  zapewniać  zwiększenie  poziomu
bezpieczeństwa  i  ochrony  zdrowia  pracowników;  2)  być  zintegrowane  z  działalnością
prowadzoną  przez  pracodawcę  na  wszystkich  poziomach  struktury  organizacyjnej  zakładu
pracy.
Pracodawca  prowadzi  dokumentację  oceny  ryzyka  zawodowego  oraz  zastosowanych
niezbędnych  środków  profilaktycznych.  Dokument  potwierdzający  dokonanie  oceny  ryzyka
zawodowego powinien uwzględniać m.in.:

1) opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

                      a) stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,
                      b) wykonywanych zadań,
                      c) występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych
                      czynników środowiska pracy,
                      d) osób pracujących na tym stanowisku;

                2)            wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników
                               środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko.

Na  podstawie  obowiązujących  przepisów

oraz na podstawie literatury przedmiotu

, kryteria oceny

ciężkości pracy fizycznej, w zależności od wartości wydatku energetycznego można określić
następująco:

klasa ciężkości

pracy

kobiety

mężczyźni

[kJ/min]

[kJ/8h]

[kJ/min]

[kJ/8h]

bardzo lekka

≤

3,5

≤

850

≤

1 250

Lekka

3,5÷7,5

850÷2 900

5÷10

1 250÷

3 500

rednio ciężka

7,5÷12,5

2 900÷4 200

10÷20

3 500÷

6 300

Ciężka

12,5÷20

4 200÷4 600

20÷30

6 300÷

8 400

bardzo ciężka

>20

4 600÷5 000

>30

8 400÷

12 500

Wartości, które
nie powinny być
przekraczane

>20

>5 000

> 12 500

Tabela 1 Wartościowanie ciężkości pracy na podstawie wydatku energetycznego netto.

ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656)

Makowiec Dąbrowska T.: Fizjologia pracy. W: Higiena pracy. Indulski J.A. (red.) Instytut Medycyny Pracy, Łódź

1999

Wartościowanie ciężkości pracy wg ww. kryteriów przydatne jest dla określenia:

Czy pracownikom należy wydawać posiłki profilaktyczne i ewentualnie napoje;

Czy pracownikowi przysługują uprawnienia z tytułu ustawy o emeryturach pomostowych;

Temperatury jaka powinna być zapewniona w pomieszczeniach pracy

Dla szczegółowej oceny ryzyka powyższe kryteria nie są wystarczające, gdyż nie uwzględniają rodzaju
wysiłku fizycznego (wysiłek dynamiczny / wysiłek statyczny) oraz wieku pracowników. W poniższych
tabelach zebrano przybliżone wartości wydatku energetycznego, które powinny ułatwić ocenę ryzyka
z uwzględnieniem uogólnień dotyczących właśnie rodzaju wysiłku i wieku pracowników

dla pracy fizycznej z przewagą wysiłku dynamicznego

klasa ciężkości

pracy

Kobiety

Mężczyźni

[kJ/min]

[kJ/8h]

[kJ/min]

[kJ/8h]

bardzo lekka

3,5

850

1 250

lekka

3,5

7,5

850

2 900

1 250

3 500

rednio ciężka

7,5

12,5

2 900

4 200

3 500

6 300

ciężka

12,5

4 200

4 600

6 300

8 400

bardzo ciężka

4 600

5 000

8 400

12 500

wartości, które
nie powinny być
przekraczane

5 000

12 500

dla pracy fizycznej z przewagą wysiłku statycznego

klasa ciężkości

pracy

Kobiety

Mężczyźni

[kJ/min] [kJ/min] [kJ/8h] [kJ/8h] [kJ/min] [kJ/min] [kJ/8h] [kJ/8h]

bardzo lekka

2,8

680

1000

lekka

2,8

680

2320

1000

2800

rednio ciężka

2320

3360

2800

5040

ciężka

3360

3680

5040

6720

bardzo ciężka

3680

4000

33,6

6720

10000

wartości, które
nie powinny być
przekraczane

5000

10000

Zgodnie z § 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie

ogólnych  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  (Dz. U.  z  2003 r.  Nr 169,  poz. 1650  ze  zmianami  oraz  z
2008 r.  Nr 108,  poz. 690) w  pomieszczeniach  pracy  należy  zapewnić  temperaturę  odpowiednią  do  rodzaju
wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14 °C (287
K),  chyba  że  względy  technologiczne  na  to  nie  pozwalają.  W  pomieszczeniach  pracy,  w  których  jest
wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18  °C
(291 K).

Makowiec Dąbrowska T.: Fizjologia pracy. W: Higiena pracy. Indulski J.A. (red.) Instytut Medycyny Pracy, Łódź

1999

dla osób powyżej 50 roku życia przy pracy z przewagą wysiłku dynamicznego

klasa ciężkości

pracy

Kobiety

Mężczyźni

[kJ/min] [kJ/min] [kJ/8h] [kJ/8h] [kJ/min] [kJ/min] [kJ/8h] [kJ/8h]

lekka

3,5

850

1 250

rednio ciężka

3,5

7,5

850

2 900

1 250

3 500

ciężka

7,5

12,5

2 900

4 200

3 500

6 300

bardzo ciężka

12,5

4 200

4 600

6 300

8 400

krańcowo ciężka

4 600

5 000

8 400

wartości, które nie
powinny być
przekraczane

5 000

8 400

dla osób powyżej 50 roku życia przy pracy z przewagą wysiłku statycznego

klasa ciężkości

pracy

Kobiety

Mężczyźni

[kJ/min] [kJ/min] [kJ/8h] [kJ/8h] [kJ/min] [kJ/min] [kJ/8h] [kJ/8h]

lekka

2,8

680

1000

rednio ciężka

2,8

680

2320

1000

2800

ciężka

2320

3360

2800

5040

bardzo ciężka

3360

3680

5040

6720

krańcowo ciężka

3680

4000

6720

wartości, które nie
powinny być
przekraczane

5 000

6720

Ochrona pracy kobiet i osób młodocianych

W załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac
szczególnie  uciążliwych  lub  szkodliwych  dla  zdrowia  kobiet  (Dz. U.  Nr 114,  poz. 545  ze  zmianami  z
2002 r.  Nr 127,  poz. 1092)  wśród  takich  prac  wymienia  się  m.in.:  wszystkie  prace,  przy  których
najwyższe  wartości  obciążenia  pracą  fizyczną,  mierzone  wydatkiem  energetycznym  netto  na
wykonanie pracy, przekraczają 5.000 kJ na zmianę roboczą, a przy pracy dorywczej - 20 kJ/min, a dla
kobiet  w  ciąży  lub  karmiących  piersią:  wszystkie  prace,  przy  których  najwyższe  wartości  obciążenia
pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają 2.900 kJ
na  zmianę  roboczą.  Jeżeli  normatywy  powyższe  byłyby  przekroczone  wówczas,  należy  skierować
kobietę do innej pracy lub zmodyfikować technologię i sposoby wykonywania pracy, tak, aby wartości
tych normatywów nie były przekraczane.

W  przypadku  młodocianych,  rozporządzenie  Rady  Ministrów  z  dnia  24  sierpnia  2004 r.  w  sprawie
wykazu  prac  wzbronionych  młodocianym   i  warunków  ich  zatrudniania  przy  niektórych  z  tych
prac(Dz. U.  Nr 200,  poz. 2047,  ze  zmianami  oraz  z  2006 r.  Nr 107,  poz. 724)  wskazuje,  że  pracami
wzbronionymi  młodocianym  są  m.in.  prace  powodujące  nadmierny  wysiłek  fizyczny,  a  wśród  nich
wymienia się: Prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem
energetycznym netto na wykonywanie pracy, przekraczają:

      a)            dla dziewcząt - w odniesieniu do 6-godzinnego dobowego czasu pracy - 2.300 kJ,
                                                 a w odniesieniu do wysiłków krótkotrwałych 10,5 kJ na minutę,
      b)            dla chłopców - w odniesieniu do 6-godzinnego dobowego czasu pracy - 3.030 kJ,

a w odniesieniu do wysiłków krótkotrwałych 12,6 kJ na minutę.

Napoje i posiłki profilaktyczne

Zgodnie z § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych
posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279) pracodawca zapewnia posiłki pracownikom wykonującym
prace:
1) związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek

energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8375 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal
(4605 kJ) u kobiet,

2) związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek

energetyczny  organizmu  powyżej  1500  kcal  (6280  kJ)  u  mężczyzn  i  powyżej  1000  kcal
(4187  kJ)  u  kobiet,  wykonywane w  pomieszczeniach  zamkniętych, w  których  ze  względów
technologicznych  utrzymuje  się  stale  temperatura  poniżej  10

C lub wskaźnik obciążenia

termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25

3) związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek

energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal
(4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym; za okres
zimowy uważa się okres od dnia 1 listopada do dnia 31 marca.

Natomiast  zgodnie  z  §  4  ww.  rozporządzenia  pracodawca  zapewnia  napoje  pracownikom
zatrudnionym  przy  pracach  związanych  z  wysiłkiem  fizycznym,  powodującym  w  ciągu  zmiany
roboczej  efektywny  wydatek  energetyczny  organizmu  powyżej  1500  kcal  (6280  kJ)  u  mężczyzn
i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet.

Uprawnienia do emerytury pomostowej (wcześniejszej)

Art.  3  ustawy  z  dnia  19  grudnia  2008 r.  o  emeryturach  pomostowych  (Dz.  U.  Nr  237,  poz.  1656)
czynników  ryzyka,  które  z  wiekiem  mogą  z  dużym  prawdopodobieństwem  spowodować  trwałe
uszkodzenie zdrowia, wymienia m.in. te czynniki, które są związane m.in. z następującymi rodzajami
prac:
                1)   w szczególnych warunkach determinowanych procesami technologicznymi:

a) bardzo ciężkie prace fizyczne - prace powodujące w ciągu zmiany roboczej

efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn - powyżej 8.400 kJ, a u kobiet powyżej
4.600 kJ,

b) ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym

z  konieczności  pracy  w  wymuszonej,  niezmiennej  pozycji  ciała;  przy  czym  ciężkie
prace  fizyczne  to  prace  powodujące  w  ciągu  zmiany  roboczej  efektywny  wydatek
energetyczny u mężczyzn - powyżej 6.300 kJ, a u kobiet - powyżej 4.200 kJ, a prace
w  wymuszonej  pozycji  ciała  to  prace  wymagające  znacznego  pochylenia
i  (lub)  skręcenia  pleców  przy  jednoczesnym  wywieraniu  siły  powyżej  10  kG
dla  mężczyzn  i  5  kG  dla  kobiet  (wg  metody  OWAS  pozycja  kategorii  4)
przez co najmniej 50 % zmiany roboczej.

Inne kwestie

Niekiedy  przepisy  powołują  się  wprost  na  wydatek  energetyczny  netto  określony  albo  wartością
liczbową,  albo  -  co  bywa  częściej  -  opisową  (typu  praca  lekka,  średnio  ciężka  itp.).  Dotyczy  to  np.
zapewnienia określonej temperatury w pomieszczeniu pracy, której wartość zależy od ciężkości pracy
wykonywanej przez pracowników, czy powoduje konieczność wykonania odpowiednich dodatkowych
badań  podczas  profilaktycznych  badań  lekarskich  (np.  EKG,  Próba  wysiłkowa).  Przy  czym  w  tym
drugim  przypadku  pracodawca  przekazuje  lekarzowi  informację  o  ciężkości  pracy  w  skierowaniu
pracownika na badania lekarskie.