background image

1

ZASADY DOTYCZĄCE ORZEKANIA                    
O CZASOWEJ NIEZDOLNOŚCI DO PRACY

reguluje ustawa z dnia 25 czerwca 1999                 
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia 
społecznego w razie choroby i macierzyństwa 
(Dz. U. nr 60, poz. 636 z późn. zm.)

2

ZUS

upoważnia do wystawiania zaświadczeń 
lekarskich lekarza, lekarza dentystę, 
felczera i starszego felczera po złożeniu 

przez niego pisemnego oświadczenia, że zobowiązuje
się do przestrzegania zasad orzekania o czasowej 
niezdolności do pracy i wykonywania obowiązków 
wynikających z przepisów ustawy.

ZUS nie może upoważnić do wystawiania zaświadczeń 
lekarskich lekarzy i lekarzy dentystów w okresie 
odbywania stażu podyplomowego.

Zaświadczenie lekarskie o czasowej 

niezdolności do pracy z powodu choroby             
lub konieczności osobistego sprawowania 
przez pracownika opieki nad chorym 
członkiem rodziny, wystawia się wyłącznie            
po przeprowadzeniu bezpośredniego badania 
stanu zdrowia ubezpieczonego lub chorego 
członka rodziny.

Przy wystawianiu zaświadczenia 

lekarskiego o czasowej niezdolności                
do pracy z powodu choroby należy brać              
pod uwagę stan zdrowia ubezpieczonego,                         
z uwzględnieniem rodzaju i warunków pracy.

Wpis w dokumentacji medycznej, związanej          

z wydanym zaświadczeniem lekarskim, powinien
zawierać: 

datę badania, 

wywiad chorobowy, dane o dotychczasowym
leczeniu oraz o przerwach w pracy
spowodowanych chorobą,

wynik badania przedmiotowego oraz wyniki
badań dodatkowych,

rozpoznanie choroby oraz jej numer
statystyczny,

zastosowane leczenie,

okres niezdolności do pracy                                   
(w razie jej stwierdzenia),

wskazania lekarskie                                                  
(w tym o potrzebie rehabilitacji),

podpis i pieczątkę osoby wydającej
orzeczenie.

Zaświadczenie lekarskie wystawia 

lekarz, lekarz dentysta, starszy felczer             
lub felczer prowadzący leczenie na okres,                          
w którym ubezpieczony ze względu na stan 
zdrowia powinien powstrzymać się                   
od pracy, jednak nie dłuższy niż do dnia,           
w którym niezbędne jest przeprowadzenie 
ponownego badania stanu zdrowia 
ubezpieczonego.

Lekarz i lekarz dentysta mogą orzekać 

przez cały okres zasiłkowy.
Starszy felczer lub felczer może orzekać          
do 14 dni (w tym jednorazowo do 7 dni).

Zaświadczenie lekarskie wystawia się      

na okres od dnia, w którym przeprowadzono 
badanie lub od dnia bezpośrednio następującego 
po dniu badania.

Zaświadczenie lekarskie może być 

wystawione nie później niż 4 dni po badaniu 
pacjenta, jeżeli bezpośrednio po nim przypadają 
dni wolne od pracy lub badanie jest 
przeprowadzane podczas wcześniejszego 
zwolnienia.

background image

2

Zaświadczenie lekarskie może być 

wystawione na okres nie dłuższy niż 3 dni 
poprzedzające badanie, jeśli jego wyniki 
wykazują, że ubezpieczony w tym okresie 
niewątpliwie był niezdolny do pracy.

Zaświadczenie lekarskie może być 

wystawione przez lekarza psychiatrę na okres 
wcześniejszy niż  3 dni w razie stwierdzenia                
lub podejrzenia zaburzeń psychicznych 
ograniczających zdolność ubezpieczonego              
do oceny własnego postępowania.

Zaświadczenie lekarskie stwierdzające 

pobyt ubezpieczonego w stacjonarnym 
zakładzie opieki zdrowotnej wystawia się              
w dniu wypisania ubezpieczonego z tego 
zakładu. W razie pobytu dłuższego                               
niż 14 dni, zaświadczenie to należy wystawiać            
co 14 dni w celu umożliwienia wpłaty zasiłku 
chorobowego lub wynagrodzenia za czas 
choroby.

Lekarz, lekarz dentysta, starszy felczer       

lub felczer jest zobowiązany wystawić 
zaświadczenie lekarskie na formularzu            
ZUS 

– ZLA.

KODY LITEROWE NA DRUKU ZUS-ZLA:

– oznacza niezdolność powstałą po przerwie

nie przekraczającej 60 dni - spowodowaną tą samą
chorobą, która była przyczyną niezdolności do pracy 
przed przerwą

– oznacza niezdolność przypadającą w okresie ciąży

– oznacza niezdolność spowodowaną nadużyciem alkoholu

– oznacza niezdolność spowodowaną gruźlicą

– oznacza niezdolność spowodowaną chorobą,

która powstała nie później niż w ciągu 3 miesięcy 
od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego  - w razie
choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy 
niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy ujawniają się
po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby

Nie umieszcza się kodu B i D na pisemny wniosek 
ubezpieczonego.

W razie ubezpieczenia z dwóch             

lub więcej tytułów, lekarz, lekarz dentysta, 
starszy felczer lub felczer wystawia,                    
na wniosek ubezpieczonego, odpowiednią 
liczbę zaświadczeń lekarskich. W razie 
zagubienia zaświadczenia sporządza się 
wypis z jego kopii.

Jeżeli w czasie badania chory nie poda 

lekarzowi wszystkich płatników, lekarz może 
wystawić dla kolejnego płatnika zasiłku 
zaświadczenie potwierdzające wcześniej 
orzeczoną niezdolność do pracy dla innego 
płatnika, w późniejszym terminie.

Po 30 dniach niezdolności do pracy 

prowadzący leczenie ocenia, czy stan zdrowia 
ubezpieczonego uzasadnia potrzebę 
przeprowadzenia rehabilitacji leczniczej              
(w razie potrzeby wypełnia wniosek                        
o rehabilitację).
Nie później niż na 60 dni przed zakończeniem 
okresu zasiłkowego leczący przeprowadza 
badanie i ocenia, czy stan zdrowia 
ubezpieczonego uzasadnia:

1.

zgłoszenie wniosku o ustalenie prawa do 

świadczenia rehabilitacyjnego (druk ZUS N-9 
wypełnia lekarz, druk ZUS Np-7 wypełnia 
pacjent)

2.

zgłoszenie wniosku o ustalenie prawa do 

renty z tytułu niezdolności do pracy (druki jw.)

12

Kontrolę prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności 
do pracy z powodu choroby oraz wystawiania 
zaświadczeń lekarskich wykonują lekarze orzecznicy ZUS, 
którzy mogą:

1.

przeprowadzić badania lekarskie ubezpieczonego.

2.

skierować ubezpieczonego na badania

specjalistyczne do lekarz konsultanta ZUS.

3.

zażądać od wystawiającego zaświadczenie

lekarskie udostępnienia dokumentacji medycznej
stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia 
lub udzielenia wyjaśnień i informacji.

4.

ustalić wcześniejszą datę ustania niezdolności do 
pracy niż orzeczona na zaświadczeniu lekarskim (na 
podstawie punktów 1,2 lub 3).

background image

3

W przypadku stwierdzenia:

1)

nieprawidłowości wystawiania zaświadczeń

lekarskich, szczególnie gdy wystawiono je:

a)

bez zbadania pacjenta 

b)

bez udokumentowania rozpoznania

ZUS może cofnąć lekarzowi upoważnienie                                
do wystawiania zaświadczeń na okres                                       
nie przekraczający 12 miesięcy.

2)

powtarzającego się naruszenia zasad dotyczących: 

a)

wpisywania na druku zaświadczenia kodów

literowych (A,B,C,D,E) 

b)

odsyłania oryginału zaświadczenia do ZUS 

w ciągu 7 dni

ZUS może cofnąć lekarzowi upoważnienie do wystawiania 
zaświadczeń na okres nie przekraczający 3 miesięcy.

RODZAJE   ZASIŁKÓW:

1.

Zasiłek chorobowy

2.

Zasiłek macierzyński

3.

Zasiłek opiekuńczy

4.

Zasiłek wyrównawczy

5.

Świadczenie rehabilitacyjne 

Ubezpieczony nabywa prawo do 

zasiłku chorobowego po upływie okresu 
wyczekiwania. Okres ten jest 
zróżnicowany w zależności od charakteru 
ubezpieczenia.

Osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu 

obowiązkowo ma prawo do zasiłku chorobowego po upływie 
30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Osoba podlegająca temu ubezpieczeniu dobrowolnie, 

prawo do zasiłku nabywa po upływie 90 dni nieprzerwanego 
ubezpieczenia.

Do okresu ubezpieczenia zalicza się poprzednie 

okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa                       
w ubezpieczeniu nie przekracza 30 dni albo jest 
spowodowana urlopem wychowawczym, bezpłatnym                   
lub odbywaniem czynnej służby wojskowej.

Bez okresu wyczekiwania zasiłek chorobowy przysługuje: 

absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci

ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia
chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły         
lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych, 

jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została

wypadkiem w pracy, 

ubezpieczonym obowiązkowo, którzy legitymują się 

co najmniej 10-

letnim okresem obowiązkowego ubezpieczenia

chorobowego, 

posłom i senatorom, którzy przystąpią do ubezpieczenia

chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji. 

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał

się niezdolny do pracy w czasie trwania ubezpieczenia
chorobowego. 

Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby

traktuje się niemożność wykonywania pracy:

w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo

uprawniony podmiot na podstawie przepisów o chorobach
zakaźnych i zakażeniach,

z powodu stacjonarnego leczenia uzależnienia alkoholowego

lub od środków odurzających albo substancji psychotropowych.

Zasiłek chorobowy przysługuje także po ustaniu tytułu

ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała
bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:

nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu

ubezpieczenia chorobowego albo

nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu

ubezpieczenia chorobowego -

w razie choroby zakaźnej,

której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni lub innej
choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie
dłuższym niż 14 dni od początku choroby. 

background image

4

Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania

niezdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 182 dni, 
a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą
albo przypada w okresie ciąży, nie dłużej niż przez 270 dni.

Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy

nieprzerwanej niezdolności do pracy a także okresy poprzedniej
niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem
poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy          
nie przekraczała 60 dni.

Wypłaty zasiłku nie przedłuża się osobie uprawnionej 

do renty z tytułu niezdolności do pracy. 

Zasiłek przysługuje objętym ubezpieczeniem chorobowym:

pracownikom -

od 34 dnia niezdolności do pracy w roku

kalendarzowym, a jeśli ukończyli 50 rok życia – od 15 dnia,  

osobom wykonującym pracę nakładczą - od 34 dnia

niezdolności do pracy w roku kalendarzowym (>50 r.ż. – od 15 dnia), 

Przez pierwsze 33 dni (lub 14 dni w przypadku ukończenia 50 roku życia)
pracownik otrzymuje od pracodawcy wynagrodzenie za czas choroby 
(80% podstawy wymiaru lub 70% w okresie hospitalizacji).

członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni

kółek rolniczych, 

osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej

lub umowy zlecenia oraz osobom z nimi współpracującym,

osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom 

z nimi współpracującym, 

osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania 

do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub
tymczasowego aresztowania, 

duchownym. 

Zasiłek chorobowy nie przysługuje ubezpieczonemu jeśli:

jest odsunięty od pracy z tytułu nosicielstwa choroby

zakaźnej i nie podjął proponowanej mu innej pracy                
nie zabronionej takim osobom

niezdolność do pracy spowodowana została w wyniku

umyślnego przestępstwa lub wykroczenia (prawomocne
orzeczenie sądu
)

niezdolność do pracy spowodowana została nadużyciem

alkoholu (

nie przysługuje za okres pierwszych 5 dni)

Wysokość zasiłku chorobowego wynosi 80% 

wynagrodzenia  lub przychodu stanowiącego podstawę jego 
wymiaru a w przypadku hospitalizacji 70% . 

Miesięczny zasiłek wynosi 100% podstawy jego wymiaru  

jeżeli niezdolność do pracy:

przypada w okresie ciąży 

powstała wskutek wypadku w pracy

powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom 
lekarskim dla kandydatów na dawców komórek, tkanek                   
i narządów oraz zabiegowi ich pobrania.

Dokumentem stanowiącym podstawę do wypłaty zasiłku 

chorobowego jest zaświadczenie o czasowej niezdolności         
do pracy wystawione na druku ZUS ZLA.

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje 

ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku 
chorobowego jest nadal niezdolny do pracy,                    
a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują 
odzyskanie zdolności do pracy. 

Przysługuje przez okres niezbędny do 

przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej niż 
przez 12 miesięcy.

O świadczeniu orzeka lekarz orzecznik ZUS. 

Od jego orzeczenia ubezpieczonemu przysługuje 
sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. 

Świadczenie rehabilitacyjne wynosi 90% 

podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres 
pierwszych 3 miesięcy, 75% tej podstawy                    
za pozostały okres, a jeżeli niezdolność 
do pracy przypada w okresie ciąży – 100% 
podstawy. 

Dokumentem niezbędnym do ustalenia prawa 

do świadczenia jest wniosek o świadczenie 
rehabilitacyjne 
(ZUS Np-

7 składa ubezpieczony, ZUS N-9 wypełnia 

lekarz leczący).

background image

5

Zasiłek wyrównawczy przysługuje 

ubezpieczonemu będącemu pracownikiem
ze zmniejszoną sprawnością do pracy, którego 
wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania 
się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub 
przyuczenia do określonej pracy.

Zasiłek wyrównawczy przysługuje wówczas 

przez okres rehabilitacji, nie dłużej jednak niż przez 
24 miesiące.

Zasiłek wyrównawczy stanowi różnicę między 

przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem             
z okresu 6 lub 12 miesięcy poprzedzających 
rehabilitację a wynagrodzeniem miesięcznym 
osiąganym podczas pracy z obniżonym 
wynagrodzeniem. 

O potrzebie poddania się rehabilitacji 

zawodowej orzeka wojewódzki ośrodek medycyny 
pracy albo lekarz orzecznik ZUS.

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, 

która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w 
okresie urlopu wychowawczego:

urodziła dziecko, 

przyjęła dziecko w wieku do 7 roku życia,             

a w przypadku dziecka wobec którego podjęto 
decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego,           
w wieku do 10 roku życia na wychowanie                 
i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego 
przysposobienia,

przyjęła dziecko w wieku do 7 roku życia,               

a w przypadku dziecka wobec którego podjęto 
decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w 
wieku do 10 roku życia na wychowanie w ramach 
rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej 
zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem.

Zasiłek macierzyński przysługuje również 

w razie urodzenia dziecka po ustaniu 
ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie 
to ustało w okresie ciąży wskutek ogłoszenia 
upadłości lub likwidacji pracodawcy albo                  
z naruszeniem przepisów prawa, jeżeli zostało to 
stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu.

Zasiłek macierzyński przysługuje także 

pracownicy zatrudnionej na podstawie umowy           
o pracę na czas określony lub na czas wykonania 
określonej pracy, z którą umowa o pracę została 
przedłużona do dnia porodu.

Jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego
powstało w okresie urlopu wychowawczego albo
po ustaniu zatrudnienia, zasiłek macierzyński
przysługuje przez okres odpowiadający części
urlopu macierzyńskiego, która przypada 
po porodzie.

W razie śmierci ubezpieczonej lub porzucenia

przez nią dziecka zasiłek macierzyński przysługuje 
ubezpieczonemu - ojcu dziecka lub innemu 
ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, 
jeżeli przerwą zatrudnienie lub inną działalność 
zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki 
nad dzieckiem.

Pracownicy przysługuje podstawowy urlop 

macierzyński w wymiarze uzależnionym od liczby 
dzieci urodzonych podczas jednego porodu a czas 
jego trwania wynosi:

20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka

31 tygodni kiedy kobieta rodzi dwoje dzieci

33 tygodnie w przypadku urodzenia trojaczków

35 tygodni przy urodzeniu czwórki dzieci

37 tygodni kiedy rodzi się piątka lub więcej dzieci.

Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego 

mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu.

Po porodzie przysługuje urlop macierzyński            
nie wykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania 
przysługującego wymiaru urlopu. 

background image

6

W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu 

dziecka przed upływem 8 tygodni życia, urlop 
macierzyński przysługuje w wymiarze 8 tygodni 
po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres  
7 dni od dnia zgonu dziecka.

Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno 

dziecko przy jednym porodzie, przysługuje       
w takim przypadku urlop macierzyński              
w wymiarze stosownym do liczby dzieci 
pozostałych przy życiu.

W razie zgonu dziecka po upływie 8 tygodni 

życia, pracownica zachowuje prawo do urlopu 
macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia 
zgonu dziecka.

W przypadku, gdy ubezpieczona wymaga opieki 
szpitalnej, po wykorzystaniu przez nią zasiłku 
macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni po 
porodzie, może ona przerwać pobieranie zasiłku 
macierzyńskiego, natomiast ubezpieczony - ojciec 
dziecka ma prawo do części zasiłku 
macierzyńskiego odpowiadającej okresowi pobytu 
ubezpieczonej w szpitalu. 
Matka, po przedłożeniu zaświadczenia lekarskiego 
na druku ZUS ZLA ma za ten okres prawo do 
zasiłku chorobowego na zasadach ogólnych.             
Łączny wymiar zasiłku macierzyńskiego 
wykorzystanego przez ubezpieczoną matkę 
dziecka i ubezpieczonego ojca dziecka nie może 
jednak przekraczać wymiaru określonego 
przepisami Kodeksu pracy. 

Ponadto ubezpieczonemu - ojcu dziecka 

przysługuje dodatkowo zasiłek opiekuńczy 
w wymiarze do 56 dni, w czasie korzystania 
przez pracownicę z urlopu macierzyńskiego     
w okresie do 8 tygodni po porodzie i jest 
wypłacany z tytułu osobistego sprawowania 
opieki nad nowo urodzonym dzieckiem, którego 
matka przebywa w szpitalu. Dodatkowym 
warunkiem jest przerwanie zatrudnienia lub 
innej działalności zarobkowej w celu 
sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Od 1 stycznia 2010 roku zaczyna 

obowiązywać dodatkowy urlop macierzyński.
Stanowi on dodatek do przysługującego 
pracownicy podstawowego urlopu 
macierzyńskiego.         

Nie ma ona obowiązku skorzystania z niego 
(jest to przywilej a nie obowiązek). 

Pracownica, w celu skorzystania z tego urlopu, 
musi złożyć pracodawcy pisemny wniosek       
w terminie nie krótszym niż 7 dni przed jego 
rozpoczęciem. 

Pracodawca nie może odmówić uwzględnienia 
tego wniosku.

Długość dodatkowego urlopu 

macierzyńskiego zależy od liczby dzieci 
urodzonych przy jednym porodzie.                                                           
W przypadku urodzenia jednego dziecka          
w czasie porodu urlop ten będzie wynosił             
w 2010 i 2011 roku 2 tygodnie, w 2012 i 2013 
roku 

– 4 tygodnie, natomiast w 2014 roku –

6 tygodni.                                                             
W przypadku porodu mnogiego dodatkowy 
urlop macierzyński urlop będzie wynosił           
w  2010 i 2011 roku 3 tygodnie, w 2012 i 2013 
roku 

– 6 tygodni, zaś w 2014 roku – 8 tygodni.

Liczba dzieci 

urodzonych 

w trakcie 

porodu

Dodatkowy 

urlop 

macierzyński 

lata 2010-

2011

Dodatkowy 

urlop 

macierzyński 

lata 2012-

2013

Dodatkowy 

urlop 

macierzyński   

rok 2014

Podstawowy urlop 

macierzyński

Łącznie urlop 
macierzyński 

podstawowy 

oraz 

dodatkowy 

w 2014

Jedno dziecko 

przy jednym 

porodzie

2 tygodnie

4 tygodni

6 tygodni

20 tygodni

26 tygodni

Dwoje dzieci 
przy jednym 

porodzie

3 tygodnie

6 tygodni

8 tygodni

31 tygodni

39 tygodni

Troje dzieci 

przy jednym 

porodzie

3 tygodnie

6 tygodni

8 tygodni

33 tygodni

41 tygodni

Czworo dzieci 

przy jednym 

porodzie

3 tygodnie

6 tygodni

8 tygodni

35 tygodni

43 tygodnie

Pięcioro          

i więcej dzieci 

przy jednym 

porodzie

3 tygodnie

6 tygodni

8 tygodni

37 tygodni

45 tygodni

background image

7

Dodatkowy urlop macierzyński będzie 

udzielany w wymiarze tygodnia lub jego 
wielokrotności. Od pracownicy zależy, czy 
zechce skorzystać  z całego dodatkowego 
urlopu, czy tylko z jego części.                                                   
Pracownica przebywająca na dodatkowym 
urlopie macierzyński ma takie same prawa,     
jak pracownica korzystająca z podstawowej 
części urlopu macierzyńskiego.                      
Ma w szczególności prawo do zasiłku 
macierzyńskiego. 

Od stycznia 2010 roku obowiązują przepisy      

o urlopie ojcowskim

, według których ojciec 

wychowujący dziecko ma prawo do takiego 
urlopu w wymiarze jednego tygodnia, a od   
2012 roku 

– 2 tygodni.                                                        

Jest on niezależny od urlopu macierzyńskiego 
przysługującego obojgu rodzicom.

Z urlopu ojcowskiego mogą skorzystać 

ojcowie, którzy w ciągu 12 miesięcy od 
urodzenia dziecka zgłoszą pracodawcy 
pisemny wniosek w terminie nie krótszym niż 7 
dni przed rozpoczęciem korzystania z tego 
urlopu. Pracodawca nie może odmówić 
udzielenia urlopu pracownikowi 

– ojcu dziecka.

Zasiłek macierzyński wynosi 100% 

wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego 
podstawę jego wymiaru. 

Dokumentem wymaganym do wypłaty zasiłku 

macierzyńskiego jest zaświadczenie                   
o przewidywanej dacie porodu wystawione przez 
lekarza na zwykłym druku lub o dacie odbytego 
porodu 

– skrócony odpis aktu urodzenia dziecka.

Do wypłaty tego zasiłku w przypadku przyjęcia 

dziecka na wychowanie wymagane jest 
zaświadczenie o wystąpieniu do sądu                   
z wnioskiem o wszczęcie postępowania                  
w sprawie przysposobienia dziecka lub przyjęcia 
dziecka na wychowanie albo umowa powierzenia 
dziecka.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje

ubezpieczonemu, 

będącemu pracownikiem,

zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu
konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat      
w przypadku:

a)

nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, 
przedszkola lub szkoły

b)

porodu lub choroby małżonka   
ubezpieczonego, stale opiekującego się 
dzieckiem

c)

pobytu małżonka ubezpieczonego, stale 
opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym 
zakładzie opieki zdrowotnej

(dokumentem stanowiącym podstawę do wypłaty zasiłku jest
zaświadczenie: 

a)

z placówki opiekuńczej, 

b)

c)

od lekarza)

Zasiłek opiekuńczy przysługuje

ubezpieczonemu, 

będącemu pracownikiem,

zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu
konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat

innym chorym członkiem rodziny

(małżonek,

rodzice, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo
oraz dzieci w wieku ponad 14 lat 

– jeżeli pozostają

we wspólnym gospodarstwie z ubezpieczonym 
w okresie sprawowania opieki)

(dokumentem stanowiącym podstawę do wypłaty zasiłku jest
zaświadczenie lekarskie na druku ZUS ZLA)

Zasiłek opiekuńczy przysługuje nie dłużej                        

niż przez okres:

60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka 
sprawowana jest nad dziećmi w wieku do 
ukończenia 14 lat

14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka 
sprawowana jest nad innym chorym członkiem 
rodziny.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie               

na opiekę nad dziećmi i innymi chorymi członkami 
rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku 
kalendarzowym, niezależnie od liczby członków 
rodziny uprawnionych do zasiłku oraz bez względu 
na liczbę dzieci i innych członków rodziny 
wymagających opieki.

background image

8

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza 

ubezpieczonym są inni członkowie rodziny 
pozostający we wspólnym gospodarstwie 
domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub 
choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak 
opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku 
do 2 lat.

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% 

podstawy wymiaru zasiłku.

Od 1 stycznia 2009 r. w przypadku, gdy 

ubezpieczona matka dziecka, która pobiera zasiłek 
macierzyński w okresie do 8 tygodni po porodzie, 
przebywa w szpitalu, ubezpieczonemu ojcu dziecka 
przysługuje za okres pobytu matki dziecka w szpitalu 
dodatkowy zasiłek opiekuńczy z tytułu osobistego 
sprawowania opieki nad nowo urodzonym dzieckiem, 
w wymiarze do 8 tygodni, tj. do 56 dni, nie dłużej niż do 
ukończenia przez dziecko 8 tygodnia życia. 

Wymiar zasiłku opiekuńczego w takim przypadku     

nie jest związany z rokiem kalendarzowym i jest 
niezależny od wymiaru określonego wyżej (60 i 14 
dni). Przepis ten ma zastosowanie także do innego 
ubezpieczonego członka najbliższej rodziny, jeżeli 
przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową 
w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.