Opracowanie: dr Małgorzata Paszula
- 1 -
R
OZLICZENIE KOSZTÓW PRODUKCJI POMOCNICZEJ
Przykład 1.
W Spółce „WESTA” występują dwa wydziały produkcji pomocniczej: kotłownia oraz
wydział transportowy. W bieŜącym okresie wydziały te świadczyły usługi odpowiednio:
Kotłownia ogrzewała pomieszczenia o powierzchni:
•
transport
150 m
2
•
wydział produkcji podstawowej
2.250 m
2
•
administracja
1.200 m
2
Razem
3.600 m
2
Wydział transportowy dokonywał przewozów na rzecz:
•
zbytu (transport wyrobów gotowych) 2.940 t/km
•
wydziału produkcji podstawowej
800 t/km
•
administracji
380 t/km
Razem
4.120 t/km
Koszty produkcji pomocniczej poniesione w tym okresie wynoszą:
kotłownia
5.400,-
wydział transportowy
12.959,-
Polecenia:
1.
Dokonać rozliczenia kosztów świadczeń wydziałów pomocniczych zgodnie z metodą
rzeczywistego technicznego kosztu wytworzenia.
2.
Wyniki obliczeń przedstawić na kontach.
ROZWIĄZANIE
I.
Ustalenie kolejności rozliczania wydziałów produkcji pomocniczej.
W pierwszej kolejności rozliczana będzie kotłownia, poniewaŜ świadczyła usługi na rzecz
wydziału transportowego. Jako drugi rozliczny będzie transport, poniewaŜ nie tylko
ś
wiadczył usługi na rzecz wielu komórek przedsiębiorstwa, ale takŜe był odbiorcą świadczeń
kotłowni. Z tego teŜ powodu, zarejestrowane w księgach rachunkowych, koszty wydziału
transportowego, powinny zostać powiększone o wysokość kosztu świadczeń kotłowni na
rzecz wydziału transportowego. Stąd konieczność wcześniejszego rozliczenia kotłowni.
II.
Rozliczenie kosztów kotłowni.
1.
Ustalenie jednostkowego rzeczywistego kosztu ogrzania m
2
powierzchni.
1,50
m
3.600
5.400,
2
=
−
2.
Ustalenie kosztów obciąŜających poszczególnych odbiorców świadczeń.
•
transport
1,50 x 150 m
2
= 225,-
•
wydział produkcji podstawowej
1,50 x 2.250 m
2
= 3.375,-
•
administracja
1,50 x 1.200 m
2
= 1.800,-
III.
Rozliczenie kosztów wydziału transportowego.
1.
Ustalenie jednostkowego rzeczywistego kosztu t/km.
(
)
3,20
t/km
4.120
225,
12.959,
=
−
+
−
2.
Ustalenie kosztów obciąŜających poszczególnych odbiorców świadczeń.
•
zbyt
3,20 x 2.940 t/km = 9.408,-
•
wydział produkcji podstawowej
3,20 x 800 t/km = 2.560,-
•
administracja
3,20 x 380 t/km = 1.216,-
Opracowanie: dr Małgorzata Paszula
- 2 -
Ewidencja
Przykład 2.
W przedsiębiorstwie występują dwa wydziały produkcji pomocniczej: wydział transportowy
i wydział remontowy. W ciągu bieŜącego miesiąca w wydziałach tych wystąpiły następujące
koszty:
wydział transportowy
16.744,-
wydział remontowy
1.300,-
Wydziały produkcji pomocniczej świadczyły usługi na rzecz:
Wydział produkcji
Jednostka Odbiorcy świadczeń
pomocniczej
miary
transport
w. remont.
wydział I zarząd sprzedaŜ
wydział transportowy
t/km
-
480
1.740
120
3000
wydział remontowy
r/h
90
-
960
30
720
Rozliczanie kosztów produkcji pomocniczej przeprowadzane jest co miesiąc i dokonywane
według metody:
a) kosztów planowanych
b) rzeczywistego, a częściowo umownego kosztu wytworzenia
Planowane koszty wytworzenia świadczeń wydziałów pomocniczych wynoszą:
wydział transportowy - 1 t/km = 3,-
wydział remontowy - 1 r/h = 1,40
Polecenia:
1.
Rozliczyć koszty produkcji pomocniczej, wiedząc Ŝe odchylenia od kosztów świadczeń
wydziałów pomocniczych rozliczane są proporcjonalnie do świadczeń tej produkcji.
2.
Wynik rozliczenia przedstawić na kontach.
ROZWIĄZANIE
Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej wg metody kosztów planowanych.
I.
Wycena świadczeń wydziału transportowego w wysokości kosztu planowanego (iloczyn
jednostkowego kosztu planowanego t/km i rozmiarów świadczeń wykonanych na rzecz
poszczególnych odbiorców).
II.
Wycena świadczeń wydziału remontowego w wysokości kosztu planowanego (iloczyn
jednostkowego kosztu planowanego r/h i rozmiarów świadczeń wykonanych na rzecz
poszczególnych odbiorców).
III.
Ustalenie odchyleń od kosztu planowanego dla kaŜdego z rozliczanych wydziałów
produkcji pomocniczej (koszt rzeczywisty danego wydziału produkcji pomocniczej +
koszt planowany świadczeń otrzymanych od innego wydziału produkcji pomocniczej –
całkowity koszt planowany świadczeń danego wydziału produkcji pomocniczej).
Koszty wydziałowe
Koszty zarządu
Koszty sprzedaŜy
PP - Kotłownia
PP - Transport
5.400,-
12.959,-
(1)
225,-
13.184,-
5.400,- (1)
(1) 3.375,-
(2) 2.560,-
(1) 1.800,-
(2) 1.216,-
(2) 9.408,-
13.184,-(2)
13.184,-
Opracowanie: dr Małgorzata Paszula
- 3 -
IV.
Rozliczenie odchyleń na poszczególnych odbiorców świadczeń.
Treść
Produkcja pomocnicza Koszty
Koszty
Koszty
transport
w. remont. wydziałowe zarządu sprzedaŜy
Poniesione koszty
1. Rozliczenie kosztów transportu
(suma t/km x 3,-)
2. Rozliczenie kosztów wydziału
remont. (suma rob/h x 1,40)
16.744,-
- 16.020,-
+ 126,-
1.300,-
+ 1.440,-
- 2.520,-
5.220,-
1.344,-
360,-
42,-
9.000,-
1.008,-
Odchylenia
+ 850,-
+ 220,-
3. Rozliczenie odchyleń od kosz-
tów transportu
4. Rozliczenie odchyleń od kosz-
tów wydz. remont.
- 850,-
- 220,-
304,32
123,51
20,98
3,85
524,70
92,64
Koszty po rozliczeniu produkcji
pomocniczej
-
-
6991,83
426,83
10.625,34
Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych transportu
Wskaźnik odch. =
850,-
(16.020,- - 1.440,-)
x100%
5 83%
=
,
Odchylenia obciąŜające:
•
koszty wydziałowe 5,83% x 5.220,- = 304,32
•
koszty zarządu 5,83% x 360,- = 20,98
•
koszty sprzedaŜy 5,83% x 9.000,- = 524,70
Razem 850,-
Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych wydziału remontowego
Wskaźnik odch. =
220
2 520
126
100%
9 19%
,
( .
,
, )
,
−
− −
−
=
x
Odchylenia obciąŜające:
•
koszty wydziałowe 9,19% x 1.344,- = 123,51
•
koszty zarządu 9,19% x 42,- = 3,85
•
koszty sprzedaŜy 9,19% x 1.008,- = 92,64
Razem 220,-
Ewidencja
Koszty sprzedaŜy
16.020,-(1)
850,-(3)
16.870,-
Koszty wydziałowe
Koszty zarządu
PP - Transport
PP - Wydz. remont.
16.744,-
(2) 126,-
16.870,-
1.300,-
(1) 1.440,-
2.740,-
(1) 5.220,-
(2) 1.344,-
(3) 304,32
(4) 123,51
(1) 360,-
(2) 42,-
(3) 20,98
(4) 3,85
(1) 9.000,-
(2) 1.008,-
(3) 524,70
(4) 92,64
2.520,-(2)
220,-(4)
2.740,-
Opracowanie: dr Małgorzata Paszula
- 4 -
Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej według metody rzeczywistego, a częściowo
umownego kosztu wytworzenia.
I.
Eliminacja z rozliczeń sprzęŜenia zwrotnego.
1.
Wycena świadczeń wzajemnych pomiędzy wydziałami produkcji pomocniczej w
wysokości kosztu planowanego.
2.
Rozliczenie świadczeń jednego z wydziałów produkcji pomocniczej na rzecz drugiego
wydziału produkcji pomocniczej po koszcie planowanym. W omawianym przykładzie
ś
wiadczenia wydziału remontowego na rzecz transportu rozliczane są w pierwszej
kolejności (a nie odwrotnie) ze względu na niŜszy poziom kosztów (mniejszy margines
błędu).
II.
Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej zgodnie z załoŜeniami przyjętymi w
metodzie rzeczywistego kosztu wytworzenia.
Treść
Produkcja pomocnicza Koszty
Koszty
Koszty
transport
w. remont. wydziałowe zarządu sprzedaŜy
Poniesione koszty
1. Rozliczenie świadczeń
wydziału remontowego na
rzecz transportu po koszcie
planowanym
(90rob/h x 1,40 = 126,-)
2. Rozliczenie kosztów transportu
(16.870,- : 5340 t/km = 3,1592)
3. Rozliczenie kosztów wydziału
remontowego
(2690,40 : 1710 rob/h =1,5733)
16.744,-
+ 126,-
- 16.870,-
1.300,-
- 126,-
1.516,40
- 2.690,40
5.496,97
1.510,40
379,10
47,20
9.477,53
1.132,80
Koszty po rozliczeniu produkcji
pomocniczej
-
-
7.007,37
426,30
10.610,33
Ewidencja
Transport
Wydz. remontowy
Produkcja pomocnicza
Koszty wydziałowe
Koszty zarządu
Koszty sprzedaŜy
18.044,-
(1) 126,-
(2) 1.516,40
19686,40
16.744,-
(1) 126,-
16.870,-
1.300,-
(2) 1.516,40
2.816,40
126,-(1)
16.870,-(2)
2.690,40(3)
19686,40
126,- (1)
2.690,40(3)
2.816,40
16.870,-(2)
16.870,-
(2) 5.496,97
(3) 1.510,40
(2) 379,10
(3) 47,20
(2) 9.477,53
(3) 1.132,80
Ewidencja analityczna do konta „Produkcja pomocnicza”
Opracowanie: dr Małgorzata Paszula
- 5 -
Rozliczenie
kosztów
produkcji pomocniczej
zgodnie
z
załoŜeniami
metody
bezpośredniej.
I.
Rezygnacja z wyceny świadczeń pomiędzy komórkami produkcji pomocniczej.
Ś
wiadczenia wzajemne pomiędzy komórkami produkcji pomocniczej nie są brane pod
uwagę, a koszty poszczególnych wydziałów rozliczane są wyłącznie na odbiorców z poza
produkcji pomocniczej.
II.
Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej zgodnie z załoŜeniami przyjętymi w
metodzie rzeczywistego kosztu wytworzenia.
Treść
Produkcja pomocnicza Wydział pr.
transport
w. remont. podstawowej
Zarząd
SprzedaŜ
Poniesione koszty
1. Rozliczenie kosztów transportu
(16.744,- : 4860 t/km = 3,4453)
2. Rozliczenie kosztów wydziału
remontowego
(1.300,- : 1710 rob/h = 0,7602)
16.744,-
- 16.744,-
1.300,-
-
- 1.300,-
5.994,77
729,82
413,43
22,81
10.335,80
547,37
Koszty po rozliczeniu produkcji
pomocniczej
-
-
6.724,59
436,24
10.883,17
Ewidencja
PP - Wydz. remontowy
PP - Transport
Koszty wydziałowe
Koszty zarządu
Koszty sprzedaŜy
16.744,-
16.744,-
1.300,-
1.300,-
16.744,-(1)
16.744,-
1.300,- (2)
1.300,-
(1) 5.994,77
(2) 729,82
(1) 413,43
(2) 22,81
(1) 10.335,80
(2) 547,37