Męski układ płciowy

Streszczenie podręcznika prof. Sawickiego

Opracował: Przemysław Waszak

JĄDRO Wytwarzanie hormonów,

plemników, płynu



Osłonka pochwowa- pokrywa przód i bok jądra. Pokryta nabł

surowyczym .



Błona biaława- tkanka łączna własciwa wloknista. Dwie

błony:



naczyniowa- wewnątrz, u góry przechodzi w śródjądrze-

miejsce wnikania do jądra naczyń, nerwów- dzieli jądro

na płaciki (zrąb łącznotkank + 1-4 zwinięte kanaliki

plemnikotwórcze)



Składniki miąższu jądra:



1.kanaliki plemnikotwórcze kanaliki nasienne, 1 koniec

ślepy, drugi przechodzi w kanalik prosty. Ściana:



a) nabłonek plemnikotwórczy + błona

podstawna- komórki Sertolego duże, wysokie- SER,

mitochondria, lizosomy, kropelki tłuszczu, ziarna

glikogenu, krystaloidy swoiste Charcota- Bottchera,

receptory dla GP komórek spermatogenezy- sygnał,

otaczanie komórki spermatogenezy cytoplazmą- jest

to składnik bariery krew- jadro .

Komórki podporowe łączą sie occludens, neksus,

hemidesmosomy

komórki spermatogenezy.



b) kilka warstw kom. mioidalnych (kompleksy

aktyna miozyna, pęcherzyki wydzielnicze- TGFa i

TGFb, białko podobne do FSH)



c) tkanka łączna właściwa luźna + fibroblasty



2. Komórki gruczołu śródmiąższowego

Komóreki Sertolego



Czynności komórek Sertolego: -izolacja komórek

spermatogenezy, odżywianie ich, tworzą barierę krew-

jądro, fagocytoza i trawienie resztek cytoplazmatycznych ze

spermatyd, produkcja płynu światła kanalików, wydzielają

inhibiny M, ABP; czynniki regulujące cykl komórkowy

i różnicowanie spermatogenezy - TGFb i TGFa ,

somatomedyna C, IGF I, wydzielane defensyn

Komórki spermatogenezy

komórki macierzyste.

Im wyższe stadium

zróżnicowania, tym bliżej

światła kanalika.

SPERMACYTOGENEZA



spermatogonie Ad- ciemne jądra,

komórki rezerwowe,



spermatogonie Ap- jasne jądra, dzielą

się



spermatogonie B- okrągłe jądra, tworzą

syncytia komórek połączonych mostkami

cytoplazmatycznymi- spermatocyty I

rzędu które rozpoczynają mejozę-

inicjowana przez retinol (przed dojrzałością

płciową cytochrom P450 unieczynnia go)



Profaza: (leptoten, zygoten, pachyten

(croccsing-over), diploten, diakineza)



Po mejozie I- spermatocyty II rzędu (23

ch, 6 pg DNA (2c)) nie replikują DNA,

przechodzą w podział mejozę II –

ekwacyjny,



spermatydy- połączone mostkiem

cytoplazmatycznym, z 1 spermatocytu I- 4

spermatydy.

SPERMIOGENEZA



ok. 3 tygodnie. Zależy od genu CREM. W jej wyniku:



z AG wytwarza się akrosom- swoista odmiana lizosomu, Zawartość:

węglowodany, hialuronidaza (rozdziela komórki pęcherzykowe oocytu II),

akrozyna (trawi osłonkę przejrzystą), neuraminidaza, fosfataza kwaśna



Witka - 2 centrosfery idą do bieguna jądra spermatydy, centrosfera bliższa-

ciałko podstawowe witki, dalsza- pierścień wstawki.



Sperminacja- utrata łączności plemników z sustentocytami



zmiana budowy jądra kom. - zanik nukleosomów i nukleofilamentów, histony ->

protamina,



PLEMNIKI-



główka (wakuole, zbita chromatyna, akrosom)



szyjka filamenty- słupy, centriola bliższa, resztki centrioli dalszej



wstawka- szkielet z aksonemy, słupy filamentów otoczone przez mitochondriów

tworzących pierścienie



witka szkielet z aksonemy, brak mitochondriów, wiązki filamentów

Dojrzewanie plemników



W przewodzie najądrza do główki plemnika

przyczepiają się



GLIKOKONIUGATY- receptory błonowe- fertylina,

galaktozylotransferaza, SKR, sp56, PH20



Zdolność ruchu plemników- synteza cAMP,

karnityna (w przewodzie najądrza)



Kapacytacja- rozkład glikokoniugatów przez płyn

dróg rodnych kobiety. SKR łączy się z ZP3 osłonki

przejrzystej, PH20 z ZP2, fertylina- integryny błony

oocytu



Bariera krew- jądro- w kanalikach nie ma Ig, po

crossing-over komórki spermatogenezy mogą być

oznaczane jako obce. Limfocyty mogą je niszczyć.



Cykl kanalika plemnikotwórczego- czas miedzy

pojawieniem się układu I i kolejnym układem I – 16

dni, wytworzenie plemnika- 64 dni, przejście plemnika

do nasieniowodu- 12 dni,

KOMÓRKI GRUCZOŁU

ŚRÓDMIĄŻSZOWEGO



Komórki Leydiga. Leżą w tkance łącznej kanalikowej->

wydzielają testosteron. Duże, wieloboczne,

pęcherzykowate jądra, kwasochłonna cytoplazma, krople

tłuszczu, białkowe kryształy Reinkego, SER,

mitochondria.



Cholesterol ->pregnenolon->dehydroksypregnenolon-

>androstendiol->testosteron



wydzielają relaksynę –



wzbudza ekspresję czynnika wzrostu VEGF -> pobudza

angiogeneze,



działa rozszerzająco na naczyczynia,



hamuje nadmierne wytw. włókien tk. łącz.



Wydzielają także:



TGFbeta (pobudz. wydz. FSH),



MSH,



endorfinę (pobudz. podporowe kanalików),



oksytocynę (zwiększenie skurczów kanalików)

PRZEWODY WYPROWADZAJĄCE

NASIENIE:



kanaliki plemnikotwórcze  kanaliki proste  przewodziki sieci jądra: (liczne

naczynia + nabł. jendow. sześc i pojedyncze witki)  przewodziki odprowadzające

jądra: [w gł. najadrza, nabł. sześc. lub walc.(rzęski) – absorbcja płynu przewodzików +

receptory dla estrogenów (przyspieszają absorbcję), pojedyncze miocyty gładkie]



najądrze: głowa, trzon, ogon, przewodziki odprowadzające (głowa),



przewód najądrza (trzon + ogon) nabł. wielorzęd. walcow.



długie mikrokosmki – stereocylia – zapobiegają fagocytozie plemników



wytwarzają glikokoniugaty, wiele limf.



Między kom.nabłonka limfocyty T i NK



2-3 warstwy miocytów gładkich



bogata sieć naczyń włos.



miejsce magazynowania plemników – dzięki ABP

*ABP – powoduje że miejscowe stężenie androgenów jest 200x większe niż we krwi 

dojrzewanie plemników



nasieniowód: w pobliżu prostaty – bańka nasieniowodu – miejsce przechowywania

plem.



końcowa cz. bańki – przewody odprow. pęch.



 przewód wytryskowy ściana z 3 warstw:



błona śluzowa – 4-5 podłużnych fałdów, nabł. w-rz. walc. (nie wszytkie ze

stereocyliami), silna absorpcja płynu – zagęszczenie zawiesiny plem.,

śródbłonkowe limf., właściwa bł. śluz. – liczne wł. spręż.



błona mięśniowa – 3 warst. miocyt. gład. – 2. podł. + 1 okręż. środkowa



przydanka – z tk. łącz. wł. Włóknistej



W pobliżu ujćia do URETHRA jest wysłany nabłonkiem przejściowym, a przy

wejściu do PROSTATA traci błonę mięśniową,



ściana bańki: wyższe fałdy podłużne bł. śluz., cieńsza bł. mięśniowa

PĘCHERZYKI NASIENNE



cewkowe uchyłki nasieniowodów,



bł. śluz.  liczne fałdy pokryte nabł. walc. urzęś. +

limf.,



bl. wł. bł. śluz.  liczne wł. spręż.,



2 warstwy bł. mięśniowej (okręż + podł.),



tk. łącz. wł.



wydzielina: żółtawa, lepka, zawiera fruktozę (mat.

energ. dla ruchu plemn.) + PGA2, PGB2, PGF2, wit.

C, globuliny, gł. źródło prostaglandyn nasienia;

stanowi 70% obj. nasienia



Wydzielanie pobudzane przez androgeny, hamowane

przez estrogeny

GRUCZOŁ KROKOWY



z 30-50 gruczołów pęcherzykowo-cewkowych



wyróżnia się: gruczoły bł. śluz., gr. bł. podśluz., gr.

główne (najgłębiej)



ok. 20 przewodów odprowadzających wydzielinę do cewki

moczowej – nabł. 1-w. walc.  przy ujściu przejściowy



gruczoły:



rozgałęzione cewki zakończone pęcherz.,



światło pofałdowane, nabł. 2-w. walc. + limf. śródbłonkowe,



otoczone tk łącz.,



miocyty gł. + miofibroblasty  wycisk wydzieliny,



między przewodami kieszonki – pęcherzyki sterczowe –

męska macica – pozostałości rozwojowe przewodu Mullera,



łagiewka sterczowa – odpowiednik pochwy, mały gruczoł

uchodzi do cewki, w pęcherzykach gr. krokowego



kamyki sterczowe – liczba rośnie z wiekiem, mogą wapnieć

i wytw kamienie sterczow



w nabł. – duża aktywność fosfatazy kwaśnej  rak

prostaty – zwiększenie aktywności tego enzymu we krwi



afla-reduktaza – redukcja testosteronu



wydzielina gruczołu:, słabo kwaśna, bezbarwna,

zawiera fosfatazę kwaśną + kwas cytrynowy,

fibrynolizyna + hialuronidaza, 20% obj. nasienia;

androgeny i estrogeny regulują jej wydzielanie

Zewnętrzne narządy płciowe



GRUCZOŁY OPUSZKOWO-CEWKOWE:



z płacików oddz. tk. łączn. wł.,



z rozgałęzionych cewek zakoń. pęcherzykami + kom.

Mioepitelialne,



typ. kom. śluz. – wydz. śluz do przew. odprow. – nabł. 1-w walc.



PRĄCIE napletek – ruchomy fałd skóry, zewn. warstw. – bł. śluz. –

zachowuje wilgotność, liczne gruczoły łojowe – gruczoły Tysona



powięź prącia – tk. łącz. wł. włóknista  w błonę białawą – oddziela

ciała jamiste



UNACZYNIENIE



tętnice ślimakowate – ślimakow. przebieg w zwiotczałym 

prostują się gdy wzwód



naczynia: t. prącia  tt. grzbiet prącia  tt. Ślimakowate 

tt. głębokie prącia



liczne anastmozy między tt. a żż.



wzwód: rozszerzenie tt. głębokich prącia a zamknięcia anastmoz,

cała krew kierowana to tt. ślimak.  do jamek  wzwód



włókna nerwowe: czuciowe – współczulne i przywspółczólne w

ścianie nacz. krwion., nagie zakoń. Czuciowe, kolbki Krausego,

ciałka blaszkowate (Vatera-Paciniego)



nasienie: gęste, nieprzezroczyste, lepkie, pH 7,4, po 20 min od

wytrysku upłynnia się, 1 ejakulat – 2-5ml nasienia  osocze + plemniki

(20-300mln), 70% - wydzielina pęcherzyków, 20% - wydzielina gr.

Krokowego, 10% - plemniki + leukocyty, kwas askorbinowy i

cytrynowy, fibrynolizyna i hialuronidaza, prostaglandyny (skurcze

macicy – przysp. transport) i fruktoza