background image

            NIKOTYNA agonista receptorów N-acetylocholinowych
zebrane z sieci.

Wiki: Agonista

Agonista - czynnik współdziałający, o podobnym działaniu do czegoś. Rozumiany również jako 
substancja łącząca się z 

receptorem

, wywołując reakcję w 

komórce

. Jest przeciwieństwem 

antagonisty

, który łącząc się z receptorem, blokuje go, nie wywołując reakcji. Antagonista blokuje 

także receptor przed aktywowaniem go przez agonistę.

Znane jest także pojęcie częściowego agonisty, który wywołuje reakcję receptora, jednakże nie tak 
silną jak pełny agonista. Agonista to substancja naturalna (

hormon

neurotransmiter

) lub sztuczna 

(

narkotyk

lek

).

1. Działanie na organizm

Nikotyna jest dość silną 

toksyną

 działającą na 

układ nerwowy

 Zawartość nikotyny w tytoniu papierosowym jest rzędu 1-2% suchej masy

[3][4]

, natomiast w dymie 

papierosowym rzędu 1 mg/papieros. 

Nikotyna nie jest natomiast substancją mutagenną 

ani rakotwórczą.

Nikotyna jest silny

agonistą

 

receptorów N-acetylocholinowych

. 

Wiki: Receptor acetylocholinowy

Receptor acetylocholinowy (AChR) jest to 

receptor jonotropowy

 umieszczony w 

błonie 

komórkowej

. Zadaniem receptora jest przepuszczanie jonów 

sodu

 (Na

+

) i 

potasu

 (K

+

), zatem 

stanowi on rodzaj 

kanału jonowego

.

background image

 

background image

Model receptora acetylocholinowego

Naturalnym 

agonistą

 tego receptora jest 

acetylocholina

. Do agonistów egzogennych należą 

nikotyna

 i 

muskaryna

, silne toksyczne już w miligramowych 

dawkach

.

 

Działanie kanału jonowego bramkowanego 

acetylocholiną

; A-zamknięty kanał(1) zanurzony w 

błonie

(2), B-wydzielanie 

przekaźnika

(3), C-przekaźnik wiązany przez jedno z miejsc 

receptorowych(4), D-związanie drugiego miejsca receptorowego i otwarcie kanału, przepływ 
jonów, E-

enzym

(5) rozkłada acetylocholinę, która opuszcza miejsca receptorowe, kanał zamyka się, 

F-kanał ponownie całkowicie zamknięty

Nikotyna jest silnym 

agonistą

 

receptorów N-acetylocholinowych

. W niskich dawkach (1-3 mg) 

wykazuje działanie 

stymulujące

, co jest głównym powodem, dla którego palenie 

tytoniu

 sprawia 

przyjemność. Nikotyna działa na 

organizm

 

człowieka

 na wiele różnych sposobów, gdyż wiąże się 

trwale i 

blokuje działanie kilkudziesięciu różnego rodzaju 

enzymów

.  

(

dopisek kopisty;patrz koniec artykułu; zastosowanie przemysłowe 

enzymów 

MODYFIKOWANYCH GENETYCZNIE 

Wiki: 

Enzymy (

1/5)

Enzymy - 

wielkocząsteczkowe, w większości 

białkowe

[1]

 

katalizatory 

przyspieszające specyficzne 

reakcje chemiczne

 poprzez obniżenie ich 

energii aktywacji

[2]

.

Niemal wszystkie reakcje chemiczne związane z funkcjonowaniem 

organizmów

 żywych (a także 

wirusów

) wymagają współudziału enzymów, by osiągnąć wystarczającą wydajność. Enzymy są 

wysoce specyficzne wobec 

substratów

 i wobec tego dany enzym 

katalizuje

 zaledwie kilka 

reakcji 

spośród wielu możliwych dla danych substratów. W ten sposób enzymy determinują procesy 

background image

metaboliczne

 i 

biochemiczne

 związane z funkcjonowaniem organizmów żywych.

 

Model struktury 

lipooksygenazy

 ze związanym substratem. Enzym ten katalizuje produkcję 

lipidowych

 cząsteczek sygnałowych

Jak wszystkie katalizatory, enzymy obniżają energię aktywacji (E

a

 lub ΔG

) reakcji chemicznej, 

przyspieszając w ten sposób przebieg reakcji (patrz: 

Struktury i mechanizmy działania

). Większość 

reakcji enzymatycznych (tj. z udziałem enzymów) przebiega miliony razy szybciej niż ich 
niekatalizowane enzymatycznie odpowiedniki. Jednym z najszybciej działających znanych 
enzymów jest 

anhydraza węglanowa

. Jedna cząsteczka tego enzymu potrafi w sprzyjających 

warunkach w 

jedną sekundę

 uwodnić od 10

4

 do 10

6

 cząsteczek 

dwutlenku węgla

[3]

. Z kolei jedna 

cząsteczka jednego z najwolniejszych enzymów - 

lizozymu

, katalizuje 1 akt elementarny co 2 

sekundy

[4]

. Jak wszystkie katalizatory, również enzymy nie zużywają się w trakcie przebiegu 

background image

reakcji, a także nie wpływają na ic

równowagę

. Enzymy różnią się od zwykłych katalizatorów, 

przejawiając znacznie większą specyficzność 

substratową

. Aktywność enzymatyczna może być 

zatrzymana lub obniżona przez inne cząsteczki - 

inhibitory

. Wiele 

leków

 i 

trucizn

 jest inhibitorami 

enzymów. Z kolei 

aktywatory enzymatyczne

 to cząsteczki zwiększające aktywność enzymów. 

Ponadto aktywność enzymów zależy od parametrów fizykochemicznych środowiska reakcji, takich 
jak: 

temperatura

pH

siła jonowa

, obecność niektórych 

jonów

 i innych.

Znane są także biokatalizatory niebiałkowe

[1]

. Należą do nich 

rybozymy

, cząsteczki 

RNA

 o 

własnościach katalitycznych

[5]

 oraz 

deoksyrybozymy

 (DNAzymy) - fragmenty 

DNA

 zdolne do 

katalizowania pewnych reakcji

[6][7]

. Enzymy niebiałkowe charakteryzują się nieco innymi 

mechanizmami reakcji i mniejszą różnorodnością katalizowanych reakcji, jednak ich kinetyka i 
mechanika działania może być analizowana i klasyfikowana za pomocą tych samych metod, jakie 
są używane dla enzymów białkowych. Istnieją ponadto sztucznie stworzone cząsteczki, zwane 

sztucznymi enzymami

, które przejawiają podobną do enzymatycznej aktywność katalityczną

[8]

.

Liczne enzymy znalazły zastosowanie przemysłowe (patrz: 

Zastosowanie przemysłowe

), m.in. w 

przemyśle spożywczym

 cz

chemii leków

. Wiele produktów używanych w gospodarstwach 

domowych zawiera enzymy w celu podniesienia wydajności ich działania, ja

proszki do prania

 czy 

enzymatyczne wywabiacze do plam. Enzymy są także powszechnie używane we współczesnych 
naukach biologicznych i medycznych oraz w diagnostyce medycznej.

Badaniem enzymów i ich działania zajmuje się 

enzymologia

.

;;;;;
Jedne enzymy często utrzymują aktywność innych na odpowiednim poziomie (np. poprzez rozkład 
ich nadmiaru). 

Gdy te pierwsze w jakiś sposób nie działają optymalnie, 

niekontrolowane już odpowiednio przez nie enzymy, mogą działać na 
szkodę własnych komórek organizmu. Może dojść d

autolizy

 komórek i w 

następstwie do uszkodzenia 

tkanek

. Przykładowo jedna z for

rozedmy 

płuc

 jest powodowana niekontrolowaną aktywnością 

elastazy

 niszczącą 

strukturę tkanki

[85]

.

Mutacje w niektórych enzymach mogą prowadzić do śmierci komórek lub 
powstawani

nowotworów

. Np. w enzymach zaangażowanych w 

naprawę 

materiału genetycznego

[89]

 lub kinaz tyrozynowych takich jak 

Bcr-Abl

[90]

.

Cd
,,,,,,,

11. Zastosowanie przemysłowe enzymów

Enzymy są stosowane w 

przemyśle chemicznym

spożywczym

 i innych, głównie jako niezwykle 

specyficzne, bezpieczne w użyciu katalizatory. Jakkolwiek ich wadą jest wrażliwość na skrajne 
warunki (np. temperatura, pH), niestabilność w środowiskach innych niż wodne (np. 

rozpuszczalników

 organicznych) oraz stopniowa degradacja podczas użytkowania. Także wysoka 

specyficzność, istotna z punktu biologicznego, w przemyśle jest ograniczeniem ich uniwersalności. 
Stą

inżynieria białka

 jest dynamicznie rozwijającą się dziedziną nauki, zajmującą się badaniem i 

projektowaniem enzymów o nowych właściwościach lub poprawionej wydajności czy 
stabilności. Aktualne podejście do tego zagadnienia to ukierunkowane projektowanie lub ewolucja 

background image

in vitro

[99][100]

Obecnie enzymy produkowane są na skalę przemysłową, głównie 

z zastosowaniem mikroorganizmów 

modyfikowanych genetycznie

[101]

.

Nikotyna jest silnym 

agonistą

 

receptorów N-

acetylocholinowych


Document Outline