Ochrona środowiska przed hałasem i wibracjami, 3 rok IŚ WGGiIŚ, Ćwiczenie nr 2
KMiW, WIMiR AGH
1
Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Inżynieria Środowiska
Przedmiot: Ochrona przed hałasem i wibracjami
Ćwiczenie Nr 2 Analiza sygnałów wibroakustycznych w dziedzinie czasu
/Dr inż.Tadeusz Wszołek, (galaxy.uci.agh.edu.pl/~twszolek)/
1. Wprowadzenie
a) Parametryzacja sygnału wibroakustycznego w dziedzinie czasu
b) Ciśnienie akustyczne, poziom równoważny (LEQ), poziom ekspozycyjny (SEL),
poziom maksymalny (MAXL), minimalny (LMIN), wartość szczytowa (PEAK)
c) Związek pomiędzy LEQ i SEL
d) Stała czasowa F, S, IMP.
e) Kalibracja toru pomiarowego – źródła wzorcowe drgań i hałasu
2. Program ćwiczenia:
a) Pomiar poziomów LEQ i SEL
b) Pomiar widma FFT ( Fast Fourier Transformation) sygnału przyspieszeń drgań –
wpływ uśredniania na wynik pomiaru.
Ad.1.Wprowadzenie
Parametryzacja sygnału wibroakustycznego w dziedzinie czasu
Ciśnienie akustyczne i poziom ciśnienia akustycznego (L), poziom równoważny (LEQ),
poziom ekspozycyjny (SEL), poziom maksymalny (MAXL), minimalny (LMIN), wartość
szczytowa (PEAK)
Związek pomiędzy LEQ i SEL
przyjmując 20
µPa jako poziom odniesienia, p
0
.
Poziom ciśnienia akustycznego
0
10
2
0
10
log
20
log
10
p
p
p
p
L
p
=
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
=
Równoważny poziom dźwięku A – L
Aeq,T
Poziom uśredniony za czas pomiaru. Może być rozważany jako wartość mająca ten sam
skutek energetyczny co poziom stały o tej samej wartości. Definiowany jest jako
⎥
⎥
⎦
⎤
⎢
⎢
⎣
⎡
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
=
∫
T
A
T
Aeq
dt
p
t
p
T
L
0
2
0
,
)
(
1
log
10
gdzie T – całkowity czas pomiaru
p
A
(t) – ciśnie akustyczne filtrowane wg filtru A
p
0
– ciśnienie odniesienia ( 20
µPa)
W praktyce korzystamy z poniższej zależności:
(
)
⎥
⎦
⎤
⎢
⎣
⎡
=
∑
=
n
i
L
i
T
Aeq
Ai
t
T
L
1
1
.
0
,
10
1
log
10
Wartości poziomów maksymalnych L
Amax
i minimalnych L
Amin
wyznaczane są do określenia
fluktuacji poziomu w czasie ( składowej dynamicznej sygnału ).
Ochrona środowiska przed hałasem i wibracjami, 3 rok IŚ WGGiIŚ, Ćwiczenie nr 2
KMiW, WIMiR AGH
2
Poziomy statystyczne
W przypadku hałasów o widmie ciągłym i dużej dynamice zmian poziomów, rozkład
prawdopodobieństwa występowania hałasów o określonym poziomie jest zbliżony do
rozkładu normalnego ( krzywa Gaussa). Wówczas
∑
=
=
n
i
x
i
P
x
P
1
)
(
)
(
, %
gdzie P
i(x)
– prawdopodobieństwo wystąpienia klasy i
%
100
1
)
(
T
t
P
n
i
i
x
i
∑
=
=
gdzie: t
i
– czas pojedynczego trwania przedziału, w którym poziom hałasu przynależy do
klasy i, s
T – sumaryczny czas działania hałasu we wszystkich klasach.
Krzywa gęstości skumulowanej
Z krzywej tej można wyznaczyć wartości poziomów statystycznych. Przyrządy pomiarowe
wyposażone są zazwyczaj w możliwość odczytu wartości:
L
99
, L
95
, L
90
L
50
, L
10
, L
5
, L
1
Poziom ekspozycyjny
Poziom ekspozycyjny pojedynczego zdarzenia akustycznego definiowany jest jako taki sam
poziom, który trwałby 1 s i dostarczyłby do odbiorcy tę samą ilość energii. Jest to poziom
równoważny normalizowany do czasu trwania 1 s.
⎥
⎥
⎦
⎤
⎢
⎢
⎣
⎡
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
=
=
∫
dt
p
t
p
t
L
SEL
t
t
A
AE
2
0
0
2
1
)
(
1
log
10
gdzie:
p
A
(t) – ciśnienia akustyczne, filtrowane wg filtru A;
p
0
– ciśnienie odniesienia, 20
µPa
Ochrona środowiska przed hałasem i wibracjami, 3 rok IŚ WGGiIŚ, Ćwiczenie nr 2
KMiW, WIMiR AGH
3
t
0
- czas odniesienia, t
0
=1s
t
2
-t
1
– czas trwania zdarzenia, s
Praktyczne zależności:
(
)
Aeq
L
AE
t
L
1
.
0
10
log
10
=
, gdzie t – czas trwania zdarzenia, s
L
Aeq
– poziom równoważny, dB
Zależność pomiędzy poziomem równoważnym , a poziomem ekspozycyjnym
• dla pojedynczego zdarzenia
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
+
=
T
t
L
L
AE
T
Aeq
0
,
log
10
• dla n zdarzeń:
⎥
⎦
⎤
⎢
⎣
⎡
=
∑
=
n
i
L
T
Aeq
i
AE
T
t
L
1
1
.
0
0
,
10
log
10
Poziom ekspozycyjny jest wygodny do ocen hałasów przejściowych i krótkotrwałych
pojedynczych zdarzeń, np. przejazd samochodu, pociągu, przelot samolotu itp., ujmuje
bowiem poziom hałasu i czas trwania danego zdarzenia
Stała czasowa F (FAST) , S (SLOW), IMP.
Kalibracja toru pomiarowego – źródła wzorcowe drgań i hałasu
Ad.2. Program ćwiczenia
Kalibracja toru pomiarowego analizatorów sygnałów wibroakustycznych - SVAN 945A oraz
SVAN 912AE.
Pomiar poziomów LEQ i SEL zdarzeń akustycznych o różnych długościach czasu trwania.
Wizualizacja wpływu sposobu uśredniania na pomiar widma FFT
Sprawozdanie
W sprawozdaniu należy zamieścić:
• Krótki opis zastosowanej aparatury oraz przebiegu ćwiczenia.
• Wyniki pomiarów – odczytanych z przyrządów pomiarowych.
• Ekstrapolacja wyniku pomiaru z krótkiej próbki czasowej na cały czas zdarzenia
akustycznego.
• Porównanie wyników końcowych obliczonych z poziomów ekspozycyjnych i
równoważnych cząstkowych zdarzeń akustycznych.
Literatura uzupełniająca:
[1]. Z.Engel – ochrona środowiska przed drganiami i hałasem, PWN, Warszawa 2003.
[2]. A.Gołaś – Metody komputerowe w akustyce wnętrz i środowiska, Kraków AGH, 1995 r.
[3]. Z.Żyszkowski – Miernictwo akustyczne, WNT, Warszawa 1987 r.
[4]. F.A.Everest – podręcznik akustyki, Sonia Draga Sp. z o.o., Katowice, 2004.
[5]. Strony internetowe firm – producentów aparatury: Bruel and Kjaer, GRAS, Norsonic,
SVANTEK, Dytran, PCB.
[6]. PN ISO 1996-1,2,3:1999. Akustyka. Opis i pomiary hałasu środowiskowego.