Niniejszy ebook jest własnością prywatną.
Został dołączony jako bonus do zakupionego ebooka.
Niniejsza publikacja może być kopiowana oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
Wydawcę. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości
publikacji bez pisemnej zgody wydawcy. Zabrania się jej
odsprzedaży, zgodnie z
regulaminem Wydawnictwa Złote Myśli
© Copyright for Polish edition by
Data: 10.05.2008
Tytuł: Klucz do skutecznej komunikacji
Autor: Przemysław Pufal
Projekt okładki: Marzena Osuchowicz
Korekta: Sylwia Fortuna
Skład: Anna Grabka
Internetowe Wydawnictwo Złote Myśli sp. z o.o.
ul. Daszyńskiego 5
Wszelkie prawa zastrzeżone.
All rights reserved.
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI
...............................................................................................5
BLOKADY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ
..........................10
..................................................................................................10
.....................................................................................................11
...............................................................................................11
Doradzanie, proponowanie rozwiązań
........................................................................12
Pouczanie, „logiczne argumenty”
................................................................................13
Osądzanie, potępianie, krytykowanie
.........................................................................13
Przesadne chwalenie, wydawanie ocen pozytywnych
.................................................14
.............................................................................................15
Interpretowanie, diagnozowanie, analizowanie
.........................................................16
Uspokajanie, okazywanie współczucia, pocieszanie
...................................................17
Wypytywanie, krzyżowy ogień pytań
– pytania nieefektywne
...............................................................................................17
Odwracanie uwagi, sarkazm, dowcipkowanie
............................................................18
..........................................................................................19
Nigdy nie mów nigdy. Nigdy nie mów zawsze.
...........................................................20
........................................................................................................................21
....................................................................................................21
...........................................................................................................22
............................................................................................22
....................................................................................................23
............................................................................................................23
...........................................................................................24
.......................................................................................................25
........................................................................................................26
..........................................................................................................26
...................................................................................................................27
......................................................................................................28
............................................................................................................28
................................................................................................28
Co było a nie jest nie pisze się w rejestr
......................................................................29
........................................................................................29
....................................................................................................................30
Podważanie dokonywanych wyborów
........................................................................30
.................................................................................................................31
...........................................................................................................32
............................................................................................................32
..........................................................................................................33
.......................................................................................................................33
...................................................................................................................34
........................................................................................................................35
..........................................................................................................35
............................................................................................................36
...................................................................................................37
...........................................................................................................37
Skupianie się na nieistotnych szczegółach
.................................................................38
.......................................................................................................38
CZYNNIKI UŁATWIAJĄCE KOMUNIKACJĘ
....................................41
..........................................................................................................41
...............................................................................................42
Słowa „klucze"; zaproszenia do dalszej rozmowy
.......................................................43
......................................................................................................43
Rozmowy kontrolowane, czyli kontekst osobowy rozmowy
.......................................45
...................................................................................................46
.......................................................................................................................46
.............................................................................................................47
.....................................................................................................48
.....................................................................................49
Czytanie w myślach zabronione!
................................................................................50
...........................................................................................................................50
.................................................................................................................51
...........................................................................................51
..................................................................................................................52
..............................................................................................................53
.................................................................................................................55
..........................................................................................................................55
.............................................................................................56
.......................................................................................57
...........................................................................................................57
..................................................................................................58
..................................................................................................................58
Powiedz, czego nie powiedziałeś
.................................................................................59
4 x P. Płaszczyzna porozumienia ponad podziałami
..................................................60
...............................................................................................................60
...................................................................................................................................61
........................................................................................................61
................................................................................................................61
.................................................................................................................63
................................................................................................................64
.................................................................................................................64
.....................................................................................................65
.................................................................................................66
...............................................................................................................66
...............................................................................................67
.................................................................................................................67
.........................................................................................................68
................................................................................................69
.........................................................72
......................................................................................................84
................................................................................87
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 5
Wstęp
Wstęp
Wydaje się, że fachowcami od rozmowy jesteśmy wszyscy. Czynimy
to codziennie, rozmawiamy z różnymi ludźmi, na tyle tematów i do-
gadujemy się. Czy aby na pewno? Z obserwacji wynika, że tak na-
prawdę rozmawiamy, ale się nie dogadujemy. Nasze rozmowy pro-
wadzą do niczego, a w rodzinach wręcz do problemów. Za pomocą
rozmowy można:
•
rozwiązać problemy rodzinne,
•
ubić interes,
•
załatwić sprawę w urzędzie,
•
uzyskać ważne informacje,
•
poderwać dziewczynę/chłopaka,
•
zerwać związek lub przyjaźń
•
i wiele, wiele innych.
Można robić to bardziej skutecznie, szybciej i bez niepotrzebnego
stresu. Ten ebook ma za zadanie przedstawić sposoby, tricki
i wszystko to, co doprowadzi do tego, że nie tylko będziesz rozma-
wiać, ale i sprawi, że się dogadasz. Nasze sukcesy, czy to w życiu pry-
watnym czy zawodowym zależą od tego, czy potrafimy się porozu-
mieć z innymi ludźmi, czy potrafimy przekonać ich do naszego punk-
tu widzenia, dojść do kompromisu. Zgodnie z powiedzeniem "w ku-
pie raźniej" lepiej czujemy się we wspólnocie, a tę tworzy wspólny
punkt widzenia na jakieś istotne z sprawy. Można go osiągnąć tylko
dzięki porozumiewaniu się.
Z moich doświadczeń wynika, że duża część ludzi żyje w błogim prze-
świadczeniu, że komunikują się poprawnie i z sukcesem. Dopiero
&Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 6
problemy w domu lub w pracy uświadamiają im, że się oszukiwa-
li. Łatwe rozmowy nie oznaczają, że wszystko jest w porządku, bo-
wiem ludzie wycofują się z kontaktów z osobami, które nie potrafią
rozmawiać. Rozmowy, w których nie przywiązujemy wagi do tego, co
mówimy i co mówią inni lub nie prowadzące do celu można prowa-
dzić, ale tylko wtedy, gdy druga strona również wyraziła na to zgodę.
Ebook ten został napisany dla tych, którzy tak jak Ty szukają infor-
macji na temat skutecznego porozumiewania się, ponieważ czują, że
dotychczasowe działania nie przynoszą rezultatu. Wiadomo, że czas
to pieniądz, więc ebook ten zbiera wiedzę i doświadczenia rozrzuco-
ne w wielu książkach i poradnikach. Szybko dowiesz się, jakie błędy
popełniasz i jak rozmawiać, by się dogadać.
Słowo komunikacja pochodzi z łacińskiego communicatio i oznacza
rozmowę, wymianę, łączność. Aby doszło do komunikacji potrzebny
jest nadawca, komunikat i odbiorca. Pomiędzy uczestnikami tego
procesu musi dojść do zakodowania komunikatu i odkodowania do
przez odbiorcę, a także sprzężenia zwrotnego. Komunikowanie się
oznacza więc relację z drugą osobę, interpretowanie tego, co widzi-
my, słyszymy, czujemy, dotykamy, smakujemy (sic!). Komunikujemy
się nie tylko słowami, ale całym ciałem. Oczywiście rozmawiając
z kimkolwiek nie zastanawiasz się nad tymi zawiłościami teoretycz-
nymi i nie nazywasz swego interlokutora odbiorcą... Gdybyś tak ro-
bił, to rozmowa szybko by się skończyła :)
Zwróć jednak uwagę, że komunikowanie się to wymiana, łączność,
a nie monolog! Z moich doświadczeń wynika, że większość z nas na-
wet rozmawiając uprawia monolog. Nie słuchamy bowiem naszych
rozmówców! Jesteśmy skoncentrowani na sobie, na tym co chcemy
przekazać. Więcej! Rozmowę postrzegamy jako pole bitwy: kto wię-
cej powie, kto głośniej, co powiedzieć, żeby pogrążyć przeciwnika. To
&Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 7
smutne zjawisko, ponieważ nie zauważamy takiego zachowania
u siebie, widzimy je u innych i nas to denerwuje.
A rozmowa powinna być przyjemnością! Na dodatek spełniającą
oczekiwania obu stron. Wskażę Ci jak można to osiągnąć. Pamiętaj
jednak: sztuka rozmawiania także wymaga ćwiczeń! W tym przypad-
ku będę Cię prosił o ŚWIADOME rozmawianie. Musisz analizować to
CO mówisz,
JAK mówisz,
KIEDY (czy jest to odpowiedni moment na przekazanie akurat tych
treści),
GDZIE (czy warunki do rozmowy są odpowiednie),
Z KIM rozmawiasz (czy charakter przekazu jest odpowiedni do roz-
mówcy)
PO CO (jaki jest cel Twojej rozmowy)
Jak każda sztuka [oprócz sztuki mięsa:)] rozmawianie nie jest łatwe
i wymaga poświęceń. Gwarantuję jednak, że po przeczytaniu tego
tekstu i wdrożeniu go w życie, stanie się ono łatwiejsze, Twoje kon-
takty z ludźmi będą przyjemniejsze, szybciej będziesz się dogadywać,
czyli osiągać swoje cele.
Termin komunikacja, komunikowanie się jest szerszy od rozmowy.
Najczęściej będę miał na myśli właśnie rozmowę, ale także inne ele-
menty procesu komunikacji, na przykład komunikaty pozawerbalne.
Zastosowanie uzyskanej tu wiedzy w życiu, to znaczy szczere próby
zmiany swojego stylu komunikowania się, mogą doprowadzić do du-
&Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 8
żej zmiany Ciebie samego. Odrzucając cały pozór, który zawarty jest
w Twoich rozmowach, odsłaniasz siebie. Takiego jakiego nikt nie
znał. Nawet Ty sam. Musisz uwierzyć, że masz siły, aby się zmie-
niać, być lepszym, odnosić sukcesy w życiu osobistym i zawodowym.
Pierwszy krok to zmiana w sposobie oznajmiania światu jaki jesteś
naprawdę. Masz przed sobą narzędzie, które pozwoli Ci to osiągnąć.
Nie zawsze nasze wypowiedzi odzwierciedlają dokładnie nasze prze-
myślenia. Nie umiemy wypowiadać się, komunikować z innymi,
a jednocześnie mamy pretensje, że ludzie myślą o nas różne nieprzy-
jemne rzeczy. Zmień to! Naucz się mówić, a ludzie dzięki Twoim ko-
munikatom, jasnym, precyzyjnym, nie oceniającym, zobaczą, jaki je-
steś naprawdę. Dbaj o słownictwo, ubogaci Ciebie i Twoje roz-
mowy. Myślimy za pomocą słów, więc jeśli wzbogacisz słownik, Two-
je myśli również będą bogatsze.
Podane tu techniki, zasady musisz oczywiście dostosowywać do sytu-
acji, wybierać te, które akurat są najbardziej przydatne, a z innymi
dać sobie spokój. Przeprogramuj swoje myślenie i mówienie. I za-
cznij od razu, nie czekaj na Nowy Rok z powiedzeniem sobie: od dzi-
siaj będę świadomie i uczciwie rozmawiał, będę uważnie słuchał. Od
dzisiaj, od przeczytania tego ebooka, bo doskonale wiesz, co stało się
z tegorocznymi noworocznymi postanowieniami... Wprawdzie udana
rozmowa sama w sobie jest nagrodą, ale jeśli musisz, to czasami na-
gradzaj się za podejmowane wysiłki. Spraw sobie drobny prezent, idź
do pubu, poderwij ładną dziewczynę, płać alimenty :))
W całym ebooku będę się zwracał do mężczyzn i stosował zaimek on.
Nie wynika to z mojej niechęci do kobiet. Treść jest skierowana do
wszystkich, jednak:
1. Raczej to mężczyźni mają więcej niż kobiety problemów
z komunikowaniem się.
&Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 9
2. Nie lubię tekstów upstrzonych końcówkami wyrazów
uwzględniającymi płeć, np. przeczytałaś/eś.
Mam nadzieję, że Panie się nie obrażą.
&Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 10
Blokady komunikacji interpersonalnej
Blokady komunikacji interpersonalnej
Przedstawię Ci teraz blokady komunikacji interpersonalnej, czyli to
wszystko, co przeszkadza lub uniemożliwia porozumienie (pierw-
szych 12 punktów za Th. Gordonem).
Wydawanie rozkazów
Lubisz, kiedy ktoś Ci rozkazuje? Nie? Jak się czujesz, kiedy ktoś z ro-
dziny lub obcych nie prosi Cię o zrobienie czegoś, a twardo, szorstko
każe Ci to wykonać? Źle? Hm...
A jak często Ty to robisz? Komu wydajesz rozkazy? Używasz słówka
proszę? Wymawiasz je miękko, prosząco, czy wręcz przeciwnie, z wy-
krzyknikiem na końcu?
Wydawać rozkazy należy tam, gdzie jest to przyjęta forma porozu-
miewania się (wojsko, policja itp.) albo wtedy gdy znajdujemy się
w sytuacji zagrażającej życiu czy nawet zdrowiu. Szefowie nie powin-
ni nadużywać rozkazów, bowiem nie wpływa to mobilizująco na pra-
cownika (niby to wiedzą i rozumieją, a nie stosują...).
Nie zamieniaj domu w koszary! Wszyscy lubią, kiedy zwraca się do
nich prosząco. Twoja żona/mąż, Twoje dzieci to nie żołnierze. Po-
dobnie jak Ty nie lubią rozkazów, które są jedną z blokad interperso-
nalnych. Używanie ich w domu czy w rozmowach ze znajomymi od-
stręcza ludzi od nas.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 11
Ostrzeganie, groźby
Ostrzeżenia sprawdzają się w podobnych sytuacjach jak rozkazy, na
przykład: gdy komuś zagraża niebezpieczeństwo.
Często ostrzegamy dzieciaki, żeby pamiętały i nie popełniły jakiegoś
głupstwa, bo... i tu następuje lista gróźb, np. “zobaczysz, jak cię wte-
dy walnę w ten głupi łeb”. W jednej parze występuje tu ostrzeganie
i groźby. Można uzyskać tylko krótkotrwały efekt poprawy zachowa-
nia, a stracić bardzo wiele: autorytet.
A można przecież powiedzieć to inaczej: spokojnie poinformować
o naszym stanowisku i konsekwencjach wynikających z nierozsądne-
go zachowania się. Groźby rzucane pod adresem kogokolwiek tylko
rozjuszają drugą stronę i prowokują do podobnych zachowań. Nic
dobrego z tego wyniknąć nie może.
Kazania, moralizowanie
To również częsty grzech popełniany przez rodziców, ale również
pracodawców. Dzieciaki muszą czasami znosić długie tyrady swoich
rodziców, którzy sądzą, że jeśli walną kazanie to z pewnością syn czy
córka będą grzeczniejsi.
Z pewnością będą znudzeni.
Autorytetem dla dzieci, a również dla osób dorosłych zostaje się
z uwagi na nasze czyny, dokonania, a nie mądrowanie się, jacy to my
jesteśmy... i tu wstaw najczęściej używane określenia, np. mądry, za-
radny itd. Itp. Dzieciaki nie będą rozróżniały dobra od zła dlatego, że
tylko powiesz im, co to jest. Przede wszystkim będą patrzyły na Two-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 12
je czyny i to, czy są one zgodne z tym, co mówisz. A jeśli tak nie bę-
dzie, to Twoje gadanie po próżnicy...
Doradzanie, proponowanie rozwiązań
Doradzanie i proponowanie świetnych rozwiązań to jedno z naszych
głównych zajęć. Moje i owszem, za to mi płacą. Ale w codziennym ży-
ciu? Może wynika to z tego, że wszyscy Polacy (Polki jakby mniej
i chwała im za to!) podobno znają się na wszystkim: polityce, gospo-
darce, uprawianiu roli, leczeniu, nie wspominając o sporcie!
Nie uważam, żeby było coś złego w wyrażaniu swojej opinii. Nieko-
niecznie jednak nasze rady i rozwiązania trudnych sytuacji będą do-
bre. Wiele razy spotykam się z sytuacjami, kiedy przychodzi ktoś
z pretensjami do całego świata:
"bo nie mam pracy",
"bo żona ode mnie chce odejść",
"bo moje dzieci mnie nie słuchają".
Kiedy analizujemy popełnione błędy, jednym z częściej występują-
cych jest wcielanie w życie dobrych rad mamusi, sąsiada, kolegi
z pracy. Na moje pytanie, czy te osoby odniosły sukcesy w dziedzi-
nach życia, w których doradzają, pada odpowiedź: nie bardzo.
A przecież wokół naprawdę jest wielu specjalistów, wiele osób, które
zęby zjadły na różnych problemach. Wystarczy trochę chęci i zyska-
my naprawdę cenne porady, które pomogą nam żyć!
Udzielaj porad tylko wtedy, kiedy zostaniesz o to poproszony albo
zachęcony. Nie ograniczaj innych w ich samodzielności myślenia.
Pozwalaj na nią także dzieciom, które w ten sposób będą kształtowa-
ły niezależność, własne zdanie.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 13
Pouczanie, „logiczne argumenty”
W sytuacjach, kiedy ludzie znajdują się pod wpływem stresu, są moc-
no zdenerwowani, żadne pouczanie, logiczne argumenty nie zdają
egzaminu. Umysł człowieka w takim momencie nie przyjmuje do
wiadomości logicznych rozważań, nie jest w stanie myśleć jak na kół-
ku matematycznym :). Twoje próby nawiązania dialogu za pomocą
pouczania i logicznych argumentów nie zdadzą się na nic.
Poza tym nikt nie lubi wymądrzania się: ani dzieci, ani dorośli. Wiesz
sam po sobie, że jest to denerwujące, na przykład w momentach, kie-
dy osiągnąłeś jakiś sukces, a ktoś poucza, jak masz teraz postępować,
aby go odpowiednio wykorzystać. To jest moment na radość, zasta-
nawiać się można później.
A i w przypadku naszego błędu nie lubimy, kiedy ktoś nam go wytyka
i przypomina. Poza tym, o czym już pisałem, nie jesteśmy ekspertami
w każdej dziedzinie życia, więc często zdarza się, że naszą argumen-
tację można tylko potłuc o kant... jak mawia mój znajomy.
Osądzanie, potępianie, krytykowanie
Kim jesteśmy, aby osądzać drugiego człowieka? Czy znamy wszystkie
przyczyny zachowań innych? Nie.
Czy znamy wszystkie okoliczności wydarzeń? Nie.
Czy musimy potępiać innych za ich czyny? Nie.
Przyjęcie takiej strategii w rozmowie niszczy ją, prowadzi do kłótni,
która przecież bardziej jest monologiem niż dialogiem. Z pewnością
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 14
przerabiałeś to wiele razy, sam będąc w podobnej sytuacji. Ktoś nie
znający motywów Twojego postępowania wręcz napada na Ciebie,
z łatwością, a może nawet z widoczną przyjemnością osądza Cię:
"Jesteś do niczego!"
i potępia:
"Twoje zachowanie jest niedopuszczalne!"
Po takich słowach nikt nie ma ochoty rozmawiać, one blokują nas na
naszego, hm, rozmówcę.
Znam takie małżeństwa, w których jedna ze stron, jeśli tylko otworzy
buzię, to tylko i wyłącznie krytykuje. Jedynym komunikatem przeka-
zywanym partnerowi jest: jesteś do niczego! Nawet jeśli kochamy
osobę, która wiecznie nas krytykuje, w większości przypadków na
dodatek nie mając racji, to nasza cierpliwość, duma i wreszcie zszar-
gane nerwy nie pozwolą na dalsze trwanie w takim związku. Należy
go uzdrowić uzdrawiając nasze rozmowy.
Przesadne chwalenie, wydawanie ocen pozytywnych
Moim zdaniem nie ma nic złego w chwaleniu innych, wydawaniu
ocen pozytywnych. Wszelkie komplementy są bardzo miłe, lubimy,
jak inni nas doceniają. W takich momentach czujemy, że warto było
się starać, nasze poczucie własnej wartości rośnie. W czym więc pro-
blem? W słowie "przesada".
Doskonale zdajemy sobie sprawę, że część życzliwych uwag ma na
celu tylko i wyłącznie schlebianie nam, podlizywanie się po to, by
osiągnąć swój cel. Jest to manipulacja drugą osobą. Nie stosuj jej,
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 15
skoro chcesz, jak zakładam, żyć uczciwie i uczciwie, a nie za pomocą
sztuczek, dogadywać się z ludźmi.
Nie zastanawiamy się nad faktem, że ludzie słyszący przesadne
chwalenie zdają sobie z tego sprawę (w większości przypadków...)
i mogą nie przyznać się do tego, ale będą Cię uważali za lizusa, osobę
nieszczerą, której zaufać za bardzo nie można. Stosowanie takiej
strategii może być szczególnie niebezpieczne w relacjach z szefem.
Nie dawaj mu powodów do myślenia o Tobie jak o karierowiczu. Ka-
riery robi się kompetencją, a nie manipulacją. A jeśli nie wszędzie
tak jest, to powinniśmy się wstydzić i zwalczać takie zjawiska. Czło-
wiek uczciwy lepiej sypia...
Wyzwiska, wyśmiewanie
Może się wydawać, że porządny człowiek nie stosuje tej blokady ko-
munikacyjnej nigdy. Po bliższym przyjrzeniu się temu, po analizie
rozmów toczonych przez znajomych, a także moich klientów, nie
mogę się z tym stwierdzeniem zgodzić. Otóż wyzwiska nie muszą za-
czynać się na k i ch, żeby je uznać za wyzwiska. Wystarczy ze złością
powiedzieć:
"Ty ośle!"
"Ty idiotko!"
"Ty niedojdo!",
żeby osoba tak nazwana poczuła się dotknięta i obrażona. Co w kon-
sekwencji uniemożliwia porozumienie się. Znam przypadek osoby,
która używa subtelniejszego wyrażenia, które jednak boli równie
mocno:
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 16
"Czy Pan/Pani jest nieszczęśliwy/a?!"
Odpowiednia intonacja, wyraz twarzy i można poczuć się, jakby ktoś
nas kopał.
Rodzicom często zdarza się wyśmiewać swoje pociechy, co uważają
za formę motywowania na przykład do nauki. Mało tego. Z pewno-
ścią nieraz byłeś świadkiem, jak znajomi wyśmiewali się ze swojego
dziecka przy Tobie! Być może nie zaznali takiego upokorzenia od
swoich rodziców. A być może właśnie tak było i teraz odreagowują
swoje nieszczęśliwe dzieciństwo? Tak czy inaczej jest to niedopusz-
czalne i moim zdaniem wręcz okrutne. Wyzwiska i wyśmiewanie ruj-
nują związki między osobami bliskimi, stwarzają atmosferę strachu
i nieufności.
Interpretowanie, diagnozowanie, analizowanie
Interpretowanie, diagnozowanie, analizowanie to kolejny przypadek
zachowań osób sądzących, że wiedzą i rozumieją wszystko. A dodat-
kowo są przekonane, że są mądrzejsze od tych zwykłych szaraczków,
którzy są bezdennie głupi.
Często przekonuję się, jak trudno, pomimo doświadczenia, rozmawia
się z osobami uważającymi, że pozjadały wszystkie rozumy. Zapew-
niam: taka osoba nie istnieje! No, może oprócz kilku polityków :)
Musisz zdawać sobie sprawę, że Twój rozmówca nie oczekuje od Cie-
bie błyskotliwych analiz zaistniałej sytuacji! Chyba że sam o to prosi.
Najczęściej szukamy u innych zrozumienia, wsparcia, WYSŁUCHA-
NIA, a nie mędrkowania.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 17
Uspokajanie, okazywanie współczucia, pocieszanie
Kiedy ostatni raz powiedziałeś do kogoś:
"Wszystko będzie w porządku",
choć nie byłeś o tym przekonany?
Bardzo często zdarza nam się takimi słowami dawać złudną nadzieję.
Nie apeluję do Ciebie, abyś osoby nieszczęśliwe z kamienną twarzą
informował, że będzie tylko gorzej! Osoba zdenerwowana musi dać
upust emocjom nią targającym (oczywiście w sposób możliwy do za-
akceptowania). Wszelkie próby uspokajania na siłę, okazywania
współczucia w nieodpowiednim momencie i tanie pocieszanie nie
poprawią sytuacji.
Bowiem mówiąc w ten sposób w gruncie rzeczy zaprzeczamy uczu-
ciom rozmówcy: Nie płacz! Nie martw się! Wszystko będzie w po-
rządku! Miejmy nadzieję, że będzie, ale nie teraz. Teraz ma ochotę
płakać...
Wypytywanie, krzyżowy ogień pytań
– pytania nieefektywne
Zdarzało Ci się pod wpływem wzburzenia wpadać w słowotok i zale-
wać swoje dziecko setkami pytań, na które nie miało szansy odpo-
wiedzieć? Zresztą nie oczekiwałeś odpowiedzi. Znałeś je z góry. A py-
tania były tylko po to by udowodnić swoją wyższość. Racja leży po
moje stronie i basta!
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 18
Nawet przesłuchujący przestępcę policjanci muszą zadawać pytania
rzeczowe i słuchać odpowiedzi. A my? Spotykamy kolegę z pracy i za-
czynamy tortury:
O której przychodzisz do pracy?! Dlaczego zawsze się spóźniasz?!
Myślisz, że będę wszystko za Ciebie robił?! Dlaczego jesteś aż tak
bezczelny?! Długo zamierzasz udawać chorego?!
I tak dalej...
Odwracanie uwagi, sarkazm, dowcipkowanie
Przyznam Ci się do czegoś. Odwracanie uwagi, sarkazm i dowcipko-
wanie to strategie stosowane przeze mnie szczególnie często. Za czę-
sto. Pół sukcesu już osiągnąłem: zdaję sobie sprawę, że jest to mój
problem. Nie doszedłem do tego sam. Wiele lat temu powiedziała mi
o tym koleżanka. Gdy zacząłem analizować swoje wypowiedzi okaza-
ło się, że niechęć do mówienia szczerze, na trudne tematy, niewygod-
ne dla mnie, przejawiała się w żartowaniu ze wszystkiego, co mi nie
odpowiadało.
Taki sposób prowadzenia rozmowy prowadzi na manowce. Wyśmiać
można wszystko, ale nie należy. W rozmowie jest to ucieczka od po-
rozumienia z drugą osobą i nie prowadzi do rozwiązania problemów.
Sygnalizowane przez najbliższych problemy, które my dowcipkując
w gruncie rzeczy ignorujemy i uważamy, że "sprawy nie ma", nara-
stają i doprowadzą do wybuchu. Często jest ich tak wiele, tak zagma-
twanych, że nie potrafimy sobie już z nimi sami poradzić.
Humor to podobno lekarstwo wszystko, ale nie stosujmy go ciągle,
wszędzie i w nieodpowiednich dawkach.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 19
Czego Jaś się nie nauczył...
O ogromnym wpływie rodziny, pochodzenia słyszeli już wszyscy.
Nasi rodzice i otoczenie, w którym dorastamy i się wychowujemy,
ma ogromny wpływ na nas, na to jacy jesteśmy, jak się zachowujemy,
czy jesteśmy odważni czy bojaźliwi, czy szanujemy innych, czy tylko
siebie. Wpływa również na sposób i charakter posługiwania sie języ-
kiem. Do tego stopnia, że będąc dziecięciem mówiłem tak jak mój
dziadek, z którym spędzałem dużo czasu: lekko jąkając się...
Niedaleko pada jabłko od jabłoni, także w używaniu słów. Od rodzi-
ców przejmujemy styl mówienia, charakterystyczne słownictwo, uży-
wamy klisz i stereotypów językowych, ponieważ nimi myślimy
(mowa to odzwierciedlenie myśli!). A myślimy tak a nie inaczej, po-
nieważ zostaliśmy tak ukształtowani przez naszych rodziców.
Dlaczego dzieci przeklinają? Dlaczego mężowie odzywają się do swo-
ich żon dokładnie tymi samymi tekstami używanymi przez ich ojców
w stosunku do matek? Dlaczego w sposobie porozumiewania się tak
bardzo przypominamy naszych rodziców? Nie ma problemu, jeśli ich
wpływ zaznacza się pozytywnie. Gorzej, jeśli słyszeliśmy negatywne
stereotypowe wypowiedzi na przykład na temat płci czy wychowania
dzieci. Przesiąkliśmy tym.
Twoim zadaniem jest zidentyfikować, które ze zdań, szczególnie tych
używanych regularnie na przykład:
"Jesteś taka sama jak Twoja matka"
lub
"Faceci potrafią tylko krzywdzić kobiety"
jest wynikiem Twoich doświadczeń i przemyśleń, a które wydają Ci
się dziwnie znajome, jakbyś już je często kiedyś słyszał.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 20
Myśl i mów świadomie. Nie powielaj częstokroć krzywdzących, głu-
pich i rujnujących więzi słów! Unikaj jak ognia wyrażeń, które być
może niszczyły małżeństwo Twoich rodziców. Albo skierowane do
Ciebie bardzo bolały, a teraz muszą ich słuchać Twoje dzieci.
Nie bój się, nawet tak głęboko zakorzeniony wpływ rodziców można
przezwyciężyć.
Nigdy nie mów nigdy. Nigdy nie mów zawsze.
Pantha rei. Wszystko płynie. Wszystko jest w ciągłym ruchu, jest
zmienne. Szczególnie ludzie. Używanie słów nigdy:
"Ty mnie nigdy nie rozumiałeś!"
i zawsze
"Ty zawsze mnie wkurzasz!"
to po prostu nieczyste zagrywki mające na celu pognębienie drugiej
strony i wykazanie, że jest gorsza i tylko my mamy rację. A przecież
można to powiedzieć inaczej:
"Przed chwilą chyba nie zrozumiałaś mnie",
a także
"Teraz zdenerwowałem się tym, co powiedziałaś."
Takie wypowiedzi są uczciwsze.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 21
Szlaban
Pytania zamknięte to takie, na które można odpowiedzieć tylko tak
lub nie. Zadając takie pytania nie dajesz rozmówcy możliwości roz-
winięcia wypowiedzi, zmuszasz do zawężenia jej obszaru. Zamykasz
drogę do prawdziwego, autentycznego dialogu. Zadając na przykład
pytanie:
"Czy musisz być taka uparta"
zmuszamy do odpowiedzi tak:
Tak, jestem bardzo uparta!
lub nie:
"nie muszę być taka uparta",
która to odpowiedź i tak wymusza przyznanie się do tej wady! Nie
stawiajmy rozmówcy pod ścianą zadając pytania, na które nie może
odpowiedzieć zgodnie z prawdą, a jedynie zgodnie z Twoimi inten-
cjami.
A za moich czasów...
W trakcie rozmowy często dochodzi do tego, że nasz rozmówca nas
stymuluje. Oczywiście intelektualnie.
Na skutek tego, co usłyszeliśmy odbiegamy myślami daleko od tema-
tu rozmowy, przypominają nam się różne wydarzenia, osoby, sytu-
acje. I kompletnie tracimy wątek rozmowy. Uważne słuchanie to
również umiejętność kontrolowania pojawiających się wspomnień
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 22
czy skojarzeń. Bądź grzeczny i słuchaj, a o swoich reminiscencjach
mów wtedy, gdy dotyczą rozmowy, chcesz zmienić jej temat, a za-
wsze tylko wtedy gdy są interesujące.
Zgaduj-zgadula
Kolejnym problemem w komunikowaniu się jest nasza tendencja,
trudna do opanowania, aby w trakcie rozmowy zgadywać, domyślać
się, co też nasz rozmówca zaraz powie i kończenie jego wypowiedzi
za niego. Otóż jest to niegrzeczne, a i nasze przewidywania nie są tra-
fione. Jeśli szanujemy drugiego człowieka, dajmy mu powiedzieć do
końca to, co chce.
Zawsze ja jestem winny!
Znam osoby, które cokolwiek się nie mówi, "biorą to do siebie" jak
się popularnie mówi.
"Jestem dzisiaj zmęczona." - "Nie musiałaś iść na ten spacer jak nie
chciałaś! Mogłaś mi powiedzieć!"
"Kto korzystał z kuchni?" - "Oczywiście jak zwykle to niby ja nabru-
dziłem, tak?!"
Z pewności zdarzyło Ci się zupełnie stracić grunt pod nogami, kiedy
powiedziałeś coś niewinnego, wygłosiłeś neutralną uwagę, a nakrzy-
czano na Ciebie za zrzucanie winy na kogoś za całe zło tego świata.
Jaka na to rada? Próbuj spokojnie wyjaśnić, że nie chodziło Ci o tę
konkretną osobę. Zapewniaj, że jeśli miałbyś jakieś uwagi, to powie-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 23
działbyś o nich wprost i w cztery oczy, a nie na forum. W ostateczno-
ści można spróbować rozładować napięcie żartem w stylu:
"Oj, naprawdę nie jesteś najważniejszy na świecie! Nie myślę o To-
bie cały czas!"
Samoobwinianie się
Z ludźmi, którzy wiecznie wszystkich o wszystko oskarżają łatwiej
można sobie poradzić niż z osobami, które wiecznie o wszystko obwi-
niają siebie. W słowach:
"To znowu moja wina!"
powtarzanych często i wtedy gdy ewidentnie ta osoba nie zawiniła,
ujawnia się głębszy problem z zaakceptowaniem siebie i swoich dzia-
łań. Niezależnie, czy wynika to na przykład z błędów wychowawczych
popełnionych przez rodziców czy z posiadanej osobowości, rozmowa
i współdziałanie z taką osobę nie jest łatwe. Unikaj u siebie takiej po-
stawy, a jeśli ją przejawiasz, zastanów się nad jej przyczynami. Nie
można ciągle przepraszać, że się żyje. Masz takie same prawa, jak
inni ludzie, także prawo do popełniania błędów. Posłuchaj sam siebie
i tych, którzy zamiast rzeczowo rozmawiać o problemie, czują się
zmuszeni przekonywać Cię, że to naprawdę nie Twoja wina, że pada
deszcz :)
Smurf Mądrala
Nikt nie jest Alfą i Omegą. To już pisałem wcześniej. Nie posiadamy
całej dostępnej wiedzy ludzkości, ale kusi nas, żeby rekompensować
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 24
to sobie naszym doświadczeniem. Wprawdzie nie wiemy, co to jest
procesor dwurdzeniowy, ale:
"na targach widziałem takie komputery, co też mają taką moc
i pewnie w ogóle są lepsze".
Wprawdzie nie wiemy, że nie można zatrzymać się w przeżywaniu
żalu po stracie kogoś bliskiego na jednym z etapów, ponieważ grozi
to brakiem rozwoju i nieprzepracowaniem tej straty, ale:
"jak można tak krótko po śmierci rodziców iść na wesele. Ja swoje-
go kuzyna opłakuję do dzisiaj".
Otóż jest to utożsamienie się. Cokolwiek mówi rozmówca, odnosimy do
własnego życia i osądzamy w kontekście własnych doświadczeń. Im bo-
gatsze doświadczenie życiowe, im więcej przeżyliśmy, tym łatwiej jest
nam zrozumieć drugiego człowieka. Jednak każdy z nas jest indywidu-
alnością, nasze doświadczenia są różne i nie można ich uważać za zasa-
dę działania wszechświata. Co nie oznacza, że nie są cenne i nie nadają
się do wyciągania wniosków na przyszłość.
Ty to nie on. On to nie Ty.
Bardzo często z obawy, jak ktoś zareaguje na naszą prośbę, jak nas ktoś
potraktuje, potrafimy zachowywać się dość dziwnie i przypisywać ko-
muś własne obawy i sądy. W ten sposób zdarza się, że do zupełnie nie-
winnej osoby, która nic złego nam nie uczyniła, odnosimy się bardzo
źle, agresywnie lub plotkujemy na jej temat z kim się da. W ten sposób
nakręcamy spiralę wzajemnej niechęci, bo skoro tamten dowie się, co
o nim mówimy, również może o nas źle się wypowiadać. I tak w kółko
Macieju. Uzbrój się w cierpliwość i odwagę, i po prostu rozmawiaj, pytaj
i słuchaj. Tylko w ten sposób przekonasz się, że ktoś jest bardzo sympa-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 25
tyczny i chętny do pomocy bez oczekiwania na odwdzięczanie się lub
bez poczucia wyższości (szczególnie panowie niechętnie proszą o po-
moc, a i poplotkować lubią...).
Brzydkie kaczątko
Nikt z Tobą nie rozmawia? Nikt nie chce się z Tobą przyjaźnić? Rzeczy-
wiście, nie masz powodów do zadowolenia. Proszę Cię jednak, abyś się
zastanowił i szczerze odpowiedział sobie na pytanie:
Co zrobiłem, żeby to zmienić? Co powstrzymuje mnie przed nawiązy-
waniem kontaktów?
Na drugie pytanie ja Ci odpowiem: strach przed odrzuceniem. Z pew-
nością pomyślisz: A co on może o tym wiedzieć? Otóż wiem i to dużo.
Nie tylko dlatego, że mam do czynienia z ludźmi, którzy boją się odrzu-
cenia, niezaakceptowania przez społeczeństwo: niepełnosprawni, wy-
chodzący z nałogów, wracający z zakładów karnych. Wśród nich lęk
przed odrzuceniem występuje bardzo często. Ja również przeszedłem
przez etap myślenia: Boże! Na pewno nie będą chcieli ze mną rozma-
wiać! Nie podejdę do nich, bo jak mnie zobaczą, to sobie pójdą. Z czego
wynikał? Otóż mam na szyi widoczną, dużą pooparzeniową bliznę. I co?
I nic! Zapewniam Cię, że ludzie oceniają mnie nie po wyglądzie, ale po
tym, jaki jestem. Obawy co do odbioru mojej osoby przez pryzmat bli-
zny (fakt, brzydko wyglądającej) okazały się na wyrost. W chwili obec-
nej rzadko mi się zdarza pomyśleć: oj, stanę inaczej, bo się przestraszą.
Jeśli ktoś mnie lubi, to za to, jaki jestem w stosunku do innych ludzi, je-
śli mnie ktoś nie lubi, to za mój ciężki charakter. A jeśli spotkasz na
swojej drodze osoby, które zerwą z Tobą kontakt z powodu Twojego wy-
glądu, to tym gorzej dla nich.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 26
Naruszenie strefy
Jedną z blokad w komunikowaniu się jest naruszenie naszej strefy, co
skutkuje dyskomfortem i zamknięciem się na porozumienie. W naszej
kulturze wyróżnić można cztery strefy:
●
intymności, która przeznaczona jest dla najbliższych. To od 0 do
około 45 cm wokół nas,
●
towarzyska, w którą wkraczać mogą znajomi, przyjaciele – od 45
do 120 cm,
●
kontaktów społecznych, czyli kontaktów z nieznajomymi - od 120
do 360 cm,
●
strefa wystąpień publicznych – od 360 cm.
W praktyce oczywiście niekoniecznie będziemy źle się czuć, jeśli na
przykład obca osoba przybliży się do nas na odległość pół metra. Należy
jednak przestrzegać tych reguł, aby nikt, kto z nami obcuje nie poczuł
się niekomfortowo. Podświadomie pojawia się wtedy niechęć do kon-
taktu z osobą naruszającą moje poczucie bezpieczeństwa. Pamiętaj tak-
że, że są to granice umowne i każdy z nas określi odległości troszkę ina-
czej. Tym bardziej uważaj, szczególnie z nieznajomymi, abyś nie wkro-
czył do strefy przeznaczonej dla bliskich, bo może dojść do nieporozu-
mienia lub zablokowania się na rozmowę.
U nas pod celą...
Często mam do czynienia z ludźmi, którzy dla podkreślenia swojej od-
rębności, przynależności do jakiejś grupy (np. mieszkańców jakiegoś re-
gionu, osób z wyższym wykształceniem) używają specyficznego dla da-
nej grupy języka. Żargon środowiskowy jestem w stanie zaakceptować
w dwóch przypadkach: jeśli posługiwanie się nim jest w danej chwili
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 27
jest uzasadnione (w celu porozumienia się z innymi członkami grupy,
w celu przedstawienia go osobom nie znającym żargonu lub dla żartu)
lub jeśli osoba, która się nim posługuje nie potrafi komunikować się
inaczej.
Nie można mieć pretensji do osób używających gwary, z której części
słów nie rozumiemy, jeśli osoba ta innego języka nie zna. Co innego,
gdy mamy do czynienia z żargonem używanym tylko i wyłącznie po to,
by na przykład ukazać, że jest się "lepszym", bo skończyło się studia...
Żałosne. Używaj żargonu środowiskowego czy zawodowego tylko
w uzasadnionych sytuacjach, w przeciwnym razie będziesz niezrozu-
miany i uznany za bufona.
Nie czaruj!
Problemy w komunikowaniu się z innymi polegają nie tylko na tym,
co mówimy i jak, ale i na tym, co dzieje się z naszymi słowami po
rozmowie. W relacjach dorosły – dziecko często spotykam się z obie-
cywaniem dzieciom różnych rzeczy, zachowań, o których rodzic wie,
że nie może spełnić. Nie wolno ani dzieciom, ani dorosłym dawać pu-
stych obietnic. Rozczarowanie niespełnieniem wiązać się będzie
z brakiem zaufania, utratą szacunku, złą opinią. Rodzice mający
skłonność do tego typu zachowań dziwią się potem, że dzieci ich lek-
ceważą, są nieposłuszne. Na szacunek trzeba zapracować.
Czy muszę pisać, że pod żadnym pozorem nie można pozwalać sobie
na kłamstwa?
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 28
Konkurs piękności
Zdarza Ci się przebywać w towarzystwie, które prowadzi rozmowę,
jakby był to konkurs piękności: kto z nas najpiękniejszy, najlepszy,
naj... Przyznasz, że jest to bardzo męczące. Co innego być pewnym
siebie, znać swoje zalety i umieć o tym mówić, co innego jednak nie-
zdrowe współzawodnictwo i przerzucanie się argumentami, która
z nas najpiękniejsza albo który z nas najprzystojniejszy (dla mojej
żony ja, przyjmuję to do wiadomości, chociaż do tej pory nie rozu-
miem...). Dla mnie to nie prawdziwa rozmowa, a swoisty konkurs
piękności, w którym nie jesteśmy nastawieni na porozumienie, a na
przekonywanie innych o swojej wyższości. Szczególnie ludzie młodzi
zaraz nas rozgryzą, są autentyczni w tym, co robią i mówią, i od do-
rosłych oczekują tego samego.
A teraz w lewo!
Zmiana tematu rozmowy musi być jakoś uzasadniona. Nie wolno na-
gle przerzucać się na inny temat, lekceważąc w ten sposób rozmówcę
i bagatelizując jego problemy. Jeśli nie masz czasu albo znudziła Cię
rozmowa, delikatnie powiedz to, nie ukrywaj, nie odwracaj uwagi.
Nigdy nie udawaj zainteresowania rozmową, prędzej czy później roz-
mówca i tak się zorientuje.
Wielkopolskie pytania
Żartuję, że Wielkopolanie, Krakowiacy i Szkoci, znani z oszczędności,
zadają tego typu pytania:
"NIE CHCESZ już więcej ciasta, prawda?"
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 29
"Szkoda, że JUŻ MUSISZ wyjść."
Zakładając, że gość jest dobrze wychowany, przyjmie aluzję i nie się-
gnie po jeszcze jeden kawałek pysznej szarlotki. Oczywiście można
zadawać takie pytania w formie żartu, nie wolno jednak w ten sposób
manipulować. Skoro chciałbyś, by goście już sobie poszli, bo uwa-
żasz, że czwarta rano to nie pora na odwiedziny, zdobądź się na
szczerość i odwagę i powiedz to wprost.
Co było a nie jest nie pisze się w rejestr
Kiedy w gorączce kłótni brakuje nam argumentów, zaczynamy wy-
wlekać wszystkie prawdziwe i urojone przez nas przewinienia part-
nera bądź dziecka. Powracanie pod wpływem emocji po czasie do ja-
kichś wydarzeń nie ma sensu. Rozmowę sprowadzimy do dyskusji na
temat "kto ma lepszą pamięć", a nie do dyskusji o problemach. Tę
należy toczyć na zimno, po zejściu z nas złych emocji.
Etykietowanie, naznaczanie
Zdarzyło Ci się poznać kogoś bardzo miłego, o którym mówiono: To
gbur! Otóż ludzie na podstawie swoich obserwacji, plotek, wyobra-
żeń, pojedynczych zdarzeń przyklejają innym etykietki: drań, zło-
dziej, dziwka, głupek itp. Wrzucamy kogoś do worka na przykład
z napisem dziwak i tak go traktujemy. Nie można rozmawiać z kimś,
mając już w głowie gotowy jego obraz. Kontaktując się już z jakimś
nastawieniem i opinią, możemy mocno skrzywdzić.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 30
Tak, tak...
Znam osoby, szczególnie mężczyzn, którzy ograniczają się do mówie-
nia: tak, tak. Potakiwacze za wszelką cenę chcą mieć święty spokój
i automatycznie odpowiadają tak, czegokolwiek się nie powie. To
grubiaństwo, bo nie słuchają nikogo. Poza tym wszyscy wokół żyją ze
złudnym wyobrażeniem, że wszystko jest w porządku. Jest to unika-
nie rozmowy o rzeczywistych problemach, a w ten sposób nie da się
ich rozwiązać.
Ciekawe, jak reagują potakiwacze, gdy zniecierpliwiona żona weźmie
sobie do serca odpowiedź “tak” na pytanie “czy kupisz mi futro...?”
Podważanie dokonywanych wyborów
Oto kolejny punkt mówiący o tym, co robić, by nie stracić przyjacie-
la, współmałżonka i nie wiadomo kogo jeszcze :)
Podważanie dokonanych przez kogoś wyborów wiąże się z dawaniem
dobrych rad. Ktoś informuje nas na przykład o zmianie miejsca pra-
cy (w sensie miejsca zatrudnienia nie innego krzesła...), a my zaczy-
namy powątpiewać, czy to dobry wybór:
"Jesteś pewna, że sobie poradzisz? Bo ja myślę, że nie."
Niepytani i nieproszeni podważamy wybór dokonany przecież na
podstawie jakichś przesłanek, być może związany z jakimś ryzykiem,
ale to nie Ty je ponosisz. Gdyby Cię zapytano o wyrażenie swojej opi-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 31
nii, wtedy mów śmiało z zachowaniem oczywiście zasad dotyczących
zdrowego porozumiewania się.
Czarownica!
Mój teść, gdy nie potrafi przyznać się wprost do swojej winy lub gdy
nie znajduje wytłumaczenia, dlaczego narozrabiał, rzuca z szelmow-
skim uśmiechem w stronę swojej żony (a mojej teściowej, tak dla ja-
sności :): Czarownica!
Na szczęście teściowa przyjmuje to nad wyraz spokojnie, ponieważ
wie, że mąż nie próbuje obarczyć jej winą są swoje błędy. Tyle o ro-
dzinie :)
Niestety ludzie nie akceptują swoich uczuć i emocji, które nimi tar-
gają i zrzucają winę na innych:
"To przez Ciebie! Ty mnie zdenerwowałeś!"
Taka reakcja oznacza, że nie akceptujesz pojawiających się u Ciebie
uczuć, nie radzisz sobie ze złymi emocjami. Nie zrzucaj na kogoś
winy.
Powiedz raczej:
"Zdenerwowałem się."
To Ty musisz mieć kontrolę nad sobą. To Ty decydujesz, co zrobisz
z otrzymaną informacją: wściekniesz się, czy przemyślisz sprawę.
Podsumowując: nerwusom już dziękujemy.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 32
A co Ty mi tu...!
Niektórzy są kąpani w gorącej wodzie. Osoby te zrobią wszystko,
żeby zlikwidować zjawisko tzw. dysonansu poznawczego, czyli dys-
komfortu związanego z dowiedzeniem się o czymś, co nie jest zgodne
z naszą wiedzą czy poglądami. Usłyszawszy odpowiedź nieodpowia-
dającą ich rzeczywistości, natychmiast ją odrzucają. Zastanów się:
czy jest to rozsądne? Zakładając, że jesteśmy istotami myślącymi,
wygląda na to, że nie. Każdy robi wszystko, aby unikać dyskomfortu
psychicznego, ale, jak to mówią Francuzi: C`est la vie! Świat nie
funkcjonuje według naszych wyobrażeń, a ludzie zgodnie z tym, jak
byśmy chcieli. Opanuj się więc i posłuchaj, bez sprawiania wrażenia
raptusa, który jest nieprzemakalny na nową wiedzę.
Głupie gadanie
Oglądasz program "Superniania" na jednej z komercyjnych telewizji?
Ja oglądałem podobny program na kanałach niemieckich. Jednym
z zaleceń, zresztą znanych od dawna, jest oddzielenie osoby i czynów.
Chodzi o to, by nie uprawiać miłości za coś. Niedopuszczalne jest
mówienie do dziecka czy osoby dorosłej:
"Będę Cię kochał, jeśli posprzątasz pokój"
"Kocham Cię, bo dużo zarabiasz :)"
Nie jest to typowa blokada informacyjna, ale jest to niedopuszczalny
komunikat, który niszczy nasze relacje. Osobę należy akceptować,
zaś piętnować złe czyny. Miłość z wymaganiami, a nie miłość za speł-
nianie warunków to sposób na grzeczne dzieci i udany związek.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 33
Wyolbrzymianie
Z wyolbrzymianiem problemów jest tak, że mężczyźni przypisują ta-
kie zachowania kobietom, ale i im zdarza się przecież spanikować.
Nierealistyczny ogląd sytuacji to często nieświadomie stosowana
przez nas blokada komunikacyjna. Bo co można odpowiedzieć na ta-
kie postawienie sprawy:
"O moich imieninach przypomniałeś sobie dopiero wieczorem! Ty
na pewno już mnie nie kochasz, bo byś pamiętał!"
W tym momencie mąż albo zdezerteruje (bo ile razy można tłuma-
czyć, że nie miał czasu), albo wda się w przekonywanie i to w formie
kłótni najpewniej.
Panowie też nie są bez winy:
"Co zrobiłaś? ? Ile razy mówiłem Ci, żebyś nie podpisywała żad-
nych dokumentów z banku sama! Na pewno Cię oszukali i będzie-
my znowu spłacać jakieś kredyty!"
I jak wytłumaczyć wyolbrzymiającemu mężowi, że na razie nie ma
o co kruszyć kopii i że pewnie był to jakiś standardowy druk?
Trzeba zapanować nad emocjami, chwilę się zastanowić i nie robić
z igły wideł.
Bagatela
Czy można popaść w skrajność i bagatelizować rzeczywiste proble-
my? A jakże, można. Również może to wynikać z nierealistycznego
podejścia do sprawy, braku wiedzy lub prostu braku zainteresowania
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 34
sprawami innych ludzi (przykre to, przykre...). Bardzo często męż-
czyźni z uwagi na swoją małomówność (oczywiście nie wszyscy tacy
są, chyba...) oskarżani są przez kobiety o bagatelizowanie ważnych
spraw, które przecież wymagają omówienia:
"A ty jak zwykle nie masz nic do powiedzenia! Jedno zdanie nie wy-
starczy, to w końcu też twój syn!"
Jemu wydawało się, że powiedział co trzeba było i na dodatek zapo-
wiedział co zrobi:
"Więc co mam jeszcze gadać? Swoje powiedziałem!"
Panie z uwagi na swoje zdrowie nie powinny się przejmować tym, że
problemy kwitowane są przez mężczyzn jedno-, dwuzdaniowymi wy-
powiedziami. Oprócz typów, które naprawdę nie interesują się tym,
co mówisz, reszta facetów po prostu taka jest. Chcesz więcej? Popro-
wadź rozmowę według wskazówek zawartych w tym ebooku.
Albo - albo
Każdy chciałby, żeby świat można było podzielić na ten dobry i zły,
biały i czarny. Łatwiej by się żyło, wiedząc, że ten jest dobrym czło-
wiekiem, a tamten jest zepsuty do szpiku kości. Podobnie jest z tym,
co się nam wydarza. Jednak nie wszystko można jednoznacznie oce-
nić. Oprócz białego i czarnego istnieją również różne odcienie szaro-
ści. Nie chcę piętnować posiadania wyrazistego zdania, poglądów,
wydawania ocen moralnych. Nie chcę być oskarżonym o kompletny
relatywizm, ale w czasie kontaktów z innymi postawa albo (to) albo
(tamto) i nie ma innej możliwości prowadzi w ślepy zaułek. Sztywne
trzymanie się rozwiązań wykluczających kompromis może zakończyć
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 35
każdą rozmowę i każdą próbę porozumienia. Stawianie innym ulti-
matum, np:
"Musisz zaakceptować, że często wypiję sobie drinka, taką mam
pracę. A jak nie to do widzenia!"
poza tym że, jak powyżej, możemy nie mieć racji, zmusza do całkowi-
tego podporządkowania się albo rezygnacji z tych idei lub tego na
czym nam zależy.
Kozetka
Ten ebook nie rozwiąże Twoich problemów wynikających
z doświadczeń z dzieciństwa. Do tego potrzebny jest bezpośredni
kontakt z terapeutą. Musisz jednak zdawać sobie sprawę, że
trudności w porozumieniu się z innymi mogą mieć swoją przyczynę
w przeszłości. W przypadku gdy stwierdzisz, że tak się właśnie dzieje,
poszukaj specjalisty, zgłoś się do poradni, nie słuchaj żadnych
psychologów amatorów, to są zbyt poważne sprawy, by oddawać je
w ręce hochsztaplerów.
Generalizowanie
Problem zawsze i nigdy ma również szersze znaczenie. Otóż człowiek
ma tendencję do generalizowania, czyli uogólniania jednego przy-
padku na wszystkie inne. Problem w tym, że to co się wydarzyło raz,
nie zdarzy się w taki samym układzie komu innemu czy gdzieś in-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 36
dziej. Nie można wyciągać wniosków czy oceniać kogoś na podstawie
pojedynczych faktów. Zastosowanie generalizowania w rozmowie
może urazić rozmówcę. Samo ocenianie ludzi na podstawie na przy-
kład jednej opinii jest krzywdzące. Z takim nastawieniem możesz za-
cząć unikać kontaktów z bardzo sympatycznymi ludźmi.
Porównywanie
Znowu będę zabraniać. Staraj się nie porównywać nikogo i niczego.
Odbyłem wiele rozmów z dorosłymi ludźmi, którzy wciąż są rozgory-
czeni, ponieważ rodzice nieustannie porównywali ich z rodzeń-
stwem:
"Marek uczy się od Ciebie o niebo lepiej. Bierz z niego przykład!"
"Gabrysia ma ładniejsze rysy twarzy niż Twoje. Ty masz po ojcu."
Wyobraźnia rodziców jest bogata. Niestety w ten sposób nie tylko
krzywdzą swoje dzieci, ale również wprowadzają między nich nie-
chęć, która czasami doprowadza do agresji. Dziecko poczucie zazdro-
ści, poniżenia wyładuje na rodzeństwie.
Dorośli ludzie również nie lubią jak się ich porównuje z kimś a to co
osiągnęli z sukcesami innych. Kiedy robią to sami na swój temat, ich
sprawa. Kiedy Ty to zrobisz, gotowi są obrażać się i wycofywać z kon-
taktu.
Wybiórcze słuchanie
"Czy Ty mnie w ogóle słuchasz?"
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 37
"Przecież mówiłam, że nie podoba mi się ten kolor! Słyszysz tylko to
co chcesz!"
Znasz to? Zdziwię się, jak odpowiesz, że nie. Wybiórcze słuchanie
może wynikać ze zwykłego rozkojarzenia, zajęcia się czymś innym
w trakcie rozmowy. Gorzej, jeśli jest to robione z premedytacją. Pa-
nowie są w tym lepsi. Niestety. Z konsekwencją recydywisty nie sły-
szą tego, co naprawę ważne. A następnie doprowadzają żony do pasji
mówiąc: Pierwsze słyszę! Apeluję raz jeszcze: poświęcaj się cały dla
swojego rozmówcy. Słuchaj i mów wkładając w proces komunikowa-
nia się wszystkie siły. Opłaca się. Satysfakcja gwarantowana.
Niedomówienie
Umiejętność szczerego, prostego, zdrowego komunikowania się nie
wystarczy, wbrew pozorom, żeby uniknąć błędu, jakim są niedomó-
wienia. Co więc jeszcze jest potrzebne? Dobra wola. Niedomówienia
mogą oczywiście wynikać z naszego niechlujstwa językowego, braku
odpowiednich słów, a także pośpiechu czy hałasu. Chcę jednak, żebyś
oprócz pracy nad tymi przeszkodami, popracował również nad swoją
dobrą wolą. Pozytywne nastawienie do rozmówcy, do przekazywa-
nych treści to pierwszy krok. Chęć porozumienia się i otwartość na
nie to krok drugi. A krok trzeci to już sprawa techniki: gdy czegoś nie
dosłyszałeś, uważasz, że rozmówca świadomie coś ukrywa lub nie-
świadomie pominął ważną informację, po prostu pytaj. Z niedomó-
wień wynikają tylko i wyłącznie kłopoty, mniejsze i te poważniejsze:
przyjście na spotkanie o innej porze, niewykonanie zadania w firmie,
brak konkretnych informacji na temat uczuć żywionych do Ciebie
przez partnera.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 38
Nie ma co liczyć na zasadę: jakoś to będzie. Od dzisiaj zasada brzmi:
Cały naród walczy z niedomówieniami :)
Skupianie się na nieistotnych szczegółach
"Pamiętam, że mówił o swojej nowej kosiarce, ale nie słyszałem nic
o rozwodzie!"
Tak... Skupianie się w trakcie rozmowy na nieistotnych szczegółach
to kolejna blokada komunikacyjna. Sukces w życiu osiągają ci, którzy
szanują swoich rozmówców i nie tracą czasu na wracanie wciąż do
tych samych zagadnień. Sam bardzo nie lubię gadulstwa, szczególnie
gdy omawiane są ważne problemy. Szczegóły są ważne, mogą decy-
dować o wielu rzeczach, ale zajmowanie się nieistotnymi bzdetami w
dzisiejszych czasach to chyba lekka przesada :). Rozmowa nie będzie
się kleić, jeśli wciąż będziesz skupiał się na drobiazgach ignorując to,
co istotne.
Szukanie winnego
Ulubione zajęcie polityków, sfrustrowanych jegomości i nieudaczni-
ków życiowych. Oczywiście zawsze można znaleźć winnego, nawet je-
śli nikt nie zawinił. Nie krzywdźmy ludzi wprowadzając w życie po-
wiedzenie "Kowal zawinił, Cygana powiesili". Odpowiedzialny czło-
wiek to ten, który ma odwagę przyznać się do popełnionych błędów.
Zyskuje szacunek innych, poważanie w oczach dzieci i spokojne su-
mienie.
Kiedyś wspólnie z pewnym ojcem szukałem przyczyn nieakceptowa-
nych zachowań jego córki. W pewnym momencie mówi on tak:
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 39
"To żona ją tak zepsuła. I koleżanki. Policja nie reagowała, sąd też
nie. O szkole to nawet nie wspomnę!"
Na moje pytanie dlaczego on nic nie zrobił,odpowiedział:
"Nie mogłem, bo siedziałem w więzieniu za znęcanie się nad rodzi-
ną!"
Smutna opowieść, prawda?
Stosowania tych blokad można uniknąć. Musisz świadomie i z cier-
pliwością pracować nad ich eliminowaniem ze swojego języka. Nie
będzie łatwo, będzie to być może długo trwało, ale efekty daje się za-
uważyć od razu. Będzie to m.in. satysfakcja z rozmów z osobami, któ-
rych do tej pory unikałeś. Twoje rozmowy będą głębsze, będą doty-
kać sedna sprawy a nie uciekać od problemów. Nie będziesz już ranił
słowami, a co za tym idzie - Twoje relacje z innymi ulegną poprawie.
Jeszcze tylko jedna zasada, która pomoże unikać Ci popełniania opi-
sanych błędów: nie czyń drugiemu, co Tobie niemiłe.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 40
Czynniki ułatwiające komunikację
Czynniki ułatwiające komunikację
Teraz kiedy już wiesz jakie błędy popełniasz i czego się strzec, przed-
stawiam Ci czynniki, które ułatwią komunikowanie się w każdej sy-
tuacji. Pod warunkiem, że będziesz tego chciał i zastosujesz je.
Słuchanie bierne
Być może będzie to dla Ciebie zaskoczeniem, ale osoby zajmujące się
porozumiewaniem się, teorią komunikacji, psychologią rozmowy,
twierdzą, że najważniejszą umiejętnością w rozmowie jest umiejęt-
ność słuchania. Jest w tym wiele racji. Skoro rozmowa polega na wy-
mianie komunikatów, to nie ma innej drogi, jak słuchać. Wbrew po-
zorom nie jest to łatwe.
Ile razy łapiesz siebie na tym, że tak naprawdę nie wiesz, o czym mó-
wiła przed chwilą Twoja żona? Często zdarza Ci się milczeć nie dlate-
go, że tak intensywnie słuchasz, ale dlatego, że nie interesuje Cię, co
chce Ci powiedzieć Twój mąż?
Proponuję proste ćwiczenie. Zapytaj dziś, co zdarzyło się w ciągu
dnia Twojemu współmałżonkowi, ale po prostu milcz i uważnie, po-
wtarzam uważnie, słuchaj. Z pewnością okaże się, że dzień był bar-
dzo ciekawy, męczący, wydarzyło się wiele rzeczy. W końcu usłyszysz
wiele informacji, których na co dzień nie wyłapujesz. Dodatkową na-
grodą będzie uśmiech osoby mówiącej i jej zainteresowanie tym, co
Tobie się wydarzyło. Będzie to bardzo miła chwila dnia...
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 41
Odpowiedzi potakujące
Wszelkie gesty i dźwięki, które wydajemy w trakcie rozmowy znako-
micie służą podtrzymaniu rozmowy i utwierdzają interlokutora, że
naprawdę jesteśmy zainteresowani tym, co nam przekazuje.
Gdybyś miał okazję poobserwować osobę, która stosuje odpowiedzi
potakujące, zapamiętaj jakich "podtrzymywaczy rozmowy" używa.
Na przykład:
1. O!
2. Hm...
3. Naprawdę?!
4. Nie do wiary!
5. Coś Ty!
6. Nie chrzań, stary! :))
Pamiętaj również o mowie ciała. Musi być spójna z tym, co mówimy.
Skoro werbalnie zachęcasz kogoś do rozmowy, to również musisz to
pokazać swoim ciałem. Wszelkie skinienia głową, gesty rękoma i od-
powiedni wyraz twarzy będą tu jak najbardziej na miejscu.
Sam wiesz, że aktywne wyrażenie zainteresowania tym, co mówisz
pomaga w rozmowie, ułatwia jej prowadzenie. W ten sposób pozby-
wasz się wrażenia, że może niepotrzebnie coś opowiadasz, może je-
steś nudny... Nie da się również ukryć, że zadziała tu zasada wzajem-
ności: skoro ja chciałem słuchać Ciebie, to i Ty wysłuchasz mnie.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 42
Słowa „klucze"; zaproszenia do dalszej rozmowy
Słów tych i wyrażeń używa się szczególnie na początku rozmowy,
aby zachęcić drugą osobę do mówienia. Mogą być krótkie:
"Opowiedz o tym!"
"To interesujące!"
"I co, i co?!"
Lub dłuższe:
"Czy chciałabyś o tym porozmawiać?"
"To chyba jest dla Ciebie bardzo ważne. Opowiedz o tym!"
Są to już wprost wyrażone prośby lub zachęty do otwarcia się i po-
rozmawiania.
Aktywne słuchanie
Skuteczna komunikacja głównie opiera się na aktywnym słuchaniu.
To naprawdę nie jest proste: słuchać. Język świerzbi nas, żeby się
odezwać i gadać, a tu każą słuchać. I to jeszcze aktywnie! Co to ozna-
cza? Ni mniej, ni więcej jak wysłuchanie tego, co ma nam ktoś do
przekazania, podtrzymywanie rozmowy, okazywanie zainteresowa-
nia i stosowanie techniki zwanej parafrazowaniem. Jest to stosowa-
nie pytań i stwierdzeń, dzięki którym upewniamy się, że właściwie
zrozumieliśmy rozmówcę.
"Czy dobrze zrozumiałem, że nie chciałaś tego zrobić?"
"Jak rozumiem, odmawia Pan wykonania tego polecenia?"
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 43
Zadając takie pytania uzyskujemy informacje zwrotne eliminujące
w większości wszelkie nieporozumienia. Nieporozumienia wynikają-
ce z tego, że to, co mówimy nie zawsze jest tym samym, co ktoś sły-
szy. Wpływa na to nasze różne rozumienie pojęć, inne doświadczenia
życiowe, a nawet okoliczności prowadzenia rozmowy.
Krótko streszczaj to, co usłyszałeś. To powstrzyma Cię przed ocenia-
niem, dawaniem rad, a to przecież blokuje rozmowy. Pamiętaj jed-
nak, żeby nie parafrazować wszystkiego, co słyszysz! Będzie to mę-
czące dla obu stron rozmowy, a poza tym nie ma po prostu sensu py-
tać o rzeczy oczywiste.
Rozpoczynaj rozmowy od pytań otwartych, np.
Co? Kto? Który? Kiedy? Gdzie? Dlaczego? Jak?
Pozwalają one na swobodne rozpoczęcie rozmowy i takie jej popro-
wadzenie, żeby nie skończyło się tylko na wymianie uprzejmości. Ta-
kimi pytaniami okazujesz zainteresowanie osobą i tym, co się jej wy-
darzyło.
Ważne jest także patrzenie na rozmówcę, najlepiej w oczy lub punkt
między nimi. Moja prośba: NIE WGAPIAJ się, tylko patrz! Ciągłe pa-
trzenie, wodzenie wzrokiem po rozmówcy, czy "szukanie" czegoś na
jego ciele, zdeprymuje go, a może nawet rozwścieczy. Jak więc wi-
dzisz nawet w zwykłym patrzeniu na drugą osobę należy być delikat-
nym i robić to z szacunkiem.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 44
Rozmowy kontrolowane, czyli kontekst osobowy
rozmowy
Pod tym pojęciem rozumiem zrozumiałość Twoich wypowiedzi. Na-
leży mówić tak, aby inni nas rozumieli. To jest oczywiste, ale niestety
nie praktykowane. Większość z nas oblewa test odpowiadając na po-
niższe pytania:
a) Czy używasz słów dostosowanych do wieku rozmówcy?
b) Czy rozmawiając bierzesz pod uwagę wykształcenie drugiej osoby?
c) Czy omawiając jakieś zagadnienie uwzględniasz znajomość tego
tematu u słuchaczy?
d) Czy zwracają się do kogoś masz na uwadze stan psychofizyczny tej
osoby (np. zmęczenie, depresja, stan wzburzenia)?
Jaki jest Twój wynik?
Aby Twoje rozmowy były satysfakcjonujące i prowadzące do celu,
musisz uwzględniać czynniki, o których mowa w pytaniach.
Idiotyczne jest używanie w rozmowie z 6-letnim dzieckiem wyrażeń
specjalistycznych z zakresu inżynierii dźwięku (Lepiej powiedzieć:
"Proszę Cię, nie krzycz tak głośno, bo mamę uszy bolą..."). Nie wsta-
wiaj do rozmowy przysłów po łacinie, kiedy wiesz, że Twój rozmówca
nie zna tego języka (A może zna – łacinę kuchenną...)?
Czy znowu dałeś wykład na temat budowy silnika promu kosmiczne-
go wiedząc, że żona i jej koleżanki nie znają się na tym (chyba że
chciałeś zaimponować koleżankom żony. Co ona na to?!)?
Nie należy wygłaszać przemówień do grupy, która właśnie przeszła
pieszo 45 km i leżąc na ziemi kona ze zmęczenia.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 45
Myśl przed, a nie po!
Myśl przed rozmową, szczególne tą ważną, a nie po, kiedy padło już
wiele krzywdzących słów albo Twoi słuchacze nic nie zrozumieli. Je-
śli masz czas i jest to ważna rozmowa, przeprowadź ją sam ze sobą,
przygotuj się na to, co się wydarzy. Twoje wypowiedzi muszą być zro-
zumiałe, pełne, dokładne, pozbawione chaosu. Nie werbalizuj swojej
gonitwy myśli. Szanuj swoich słuchaczy!
Tę radę doskonale ilustruje powiedzenie: Mądry Polak po szkodzie.
Można je sparafrazować w następujący sposób: mądry Polak po roz-
mowie... kiedy już wie, ile głupot nagadał najbliższym albo jak się
zbłaźnił nie przygotowując się merytorycznie do pogadanki. Nawet
w trakcie rozmowy ze znajomymi trzeba myśleć przed, a nie po niej,
choćby po to, aby ustrzec się wygadywania bzdur, plotkowania lub
zdradzania rodzinnych sekretów.
Cel! Pal!
Nie pal, palenie szkodzi zdrowiu.
A poważnie, jeśli musisz wystąpić przed jakimś audytorium lub prze-
prowadzić oficjalną rozmowę lub ważną rozmowę osobistą, określ jej
cel. Co z tego, że przygotowując się do rozmowy, uporządkujesz swo-
je myśli, aby wyrażać się klarownie, skoro nie będziesz wiedział, do
czego tak naprawdę dążysz?
O czym chcesz poinformować? Jaki rezultat chcesz osiągnąć? Ocze-
kujesz tylko wysłuchania czy również decyzji drugiej strony?
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 46
Czasami uświadamiając sobie cel rozmowy zaczynamy rozumieć, że
chcieliśmy kogoś pognębić, manipulować nim. Uświadomienie sobie,
szczere, celu rozmowy, którą chcemy przeprowadzić, może prowa-
dzić zarazem do uświadomienia sobie naszych niecnych zamiarów.
Odstąp od tego.
Mów za siebie!
Być może to przejaw braku myślenia w trakcie rozmawiania albo
przejaw manii wielkości, kiedy używamy zaimków "my" lub wyrażeń
w stylu "wypowiadam się w imieniu ..." np. lekarzy, hydraulików, ko-
neserów nalewek. Jeśli jakieś środowisko lub grupa zawodowa nie
upoważniła Cię do wypowiadania się w jej imieniu, nie rób tego!
Mówisz o sobie, swoich uczuciach, emocjach, przemyśleniach? Uży-
waj tzw. komunikatów ja.
JA myślę, że...
JA chcę...
JA nie lubię...
Komunikaty takie to jeden z elementów asertywności, czyli szczere-
go, bezpośredniego, stanowczego wyrażania własnych sądów, pra-
gnień. Komunikaty ja składają się z trzech części:
należy nazwać swoje uczucia, emocje – Ja czuję...,
następnie wskazać konkretne zachowania – kiedy Ty...
i powiedzieć jak one nas wpływają – ponieważ...
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 47
Mów za siebie i o sobie, kiedy spierasz się z żoną na temat Waszego
małżeństwa. Bardzo często zdarza się, że mówimy:
"Bo ty jesteś taka bezmyślna!".
Żona, jeśli odpowie na taki zarzut, to podobnym, ponieważ emocje
wezmą górę nad rozsądkiem:
"Ty też jesteś głupi!".
I obydwoje napędzacie się do bezsensownej kłótni. Jest to po prostu
obwinianie, oskarżanie, często bezpodstawne. Nie tędy droga. Można
to powiedzieć spokojnie i w ten sposób:
"Mam wrażenie, że robisz ostatnio różne rzeczy nie myśląc w ogóle,
jakie będą tego konsekwencje. Nie wiem, co się dzieje."
Na co żona, słysząc Twoją troskę, pospieszy Ci z wyjaśnieniem:
"Dzieje się tak, ponieważ martwię się zdrowiem naszej córki".
Złe emocje wyciszają się, możecie podyskutować, a nie drzeć się i ob-
rażać innych.
Rób innym dobrze!
Kolejna z technik, której warto używać to robienie innym dobrze,
czyli dowartościowywanie. Poczucie własnej wartości jest wypadko-
wą tego, co o sobie myślimy, i tego, co myślą o nas inni. Poczucie
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 48
własnej wartości wzrasta, a gdy postrzegamy siebie pozytywnie i gdy
inni oceniają nas tak samo. Dowartościowywanie używane w rozmo-
wach nie tylko wprowadza dobrą atmosferę, ale i wzmacnia poczucie
własnej wartości u rozmówcy.
A oto przykłady:
"Dziękuję, że o mnie pomyślałeś!"
"Cieszę się, że traktujesz mnie poważnie!"
Przerywać czy nie przerywać?
Przerywać to można chwasty w ogródku. Zdecydowanie nie polecam
przerywania czyichś wypowiedzi. Jest to niegrzeczne i zniechęca do
rozmowy.
Chyba że mamy do czynienia z gadułami, które tylko mówią i mówią
i mówią... Wtedy oczywiście można przerwać i w zależności od stop-
nia zażyłości powiedzieć, że rozmowa to nie monolog lub jeśli to oso-
ba mniej nam znana, oznajmić, że niestety nie masz więcej czasu,
a jeszcze trzeba by się przecież dogadać w sprawie tych pękniętych
rur...
Miej również i Ty litość dla swoich rozmówców. Pamiętaj o słowach
piosenki: "Nic nie może przecież wiecznie trwać..."
Nie oceniaj również wypowiedzi rozmówcy, póki on nie skończy.
Mamy tendencje do przerywania i mówienia: to jest głupie, nie masz
racji, twoje argumenty są nielogiczne. Pamiętaj jednak, że wypo-
wiedź, gdybyś nie przerwał, miałaby dalszy ciąg, a jej puenta może
być zupełnie inna, niż się spodziewałeś.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 49
Czytanie w myślach zabronione!
Z pewnością miło jest kiedy Twój partner dziękuje Ci za odgadnięcie
jego marzeń lub zrobienie czegoś z wyprzedzeniem bez przypomina-
nia o tym (przykład – mycie naczyń). Są to miłe chwile i pochwalam
takie "czytanie w myślach".
W czasie rozmowy jednak, szczególnie tej nacechowanej emocjami,
nie próbuj czytać w myślach żony czy męża. Nigdy nie będziesz wie-
dzieć, co myśli Twój partner, chyba że o tym Ci powie. Stąd trzeba
słuchać, a nie domyślać się podstępów, ukrytych znaczeń poszczegól-
nych słów, aluzji. To jest dobre w trakcie zabawy w kalambury lub
gdy flirtujecie, a nie wtedy, gdy mówicie o poważnych sprawach.
Takie wyprzedzanie czyichś myśli jest również irytujące: po co roz-
mawiać, skoro już wiesz, co chcę powiedzieć?!
Cisza!
Ciszą możesz przekazać wiele treści. Cisza w rozmowie może być bar-
dzo wymowna.
Cisza może być złowroga, może być karą. Ale cisza może być również
zaproszeniem do mówienia, podkreśleniem powagi chwili, pauzą
w rozmowie na głębokie spojrzenie sobie w oczy...
Jak więc widzisz, cisza nie musi oznaczać, że już nie zostało nic do
powiedzenia. Może wyrażać więcej niż słowa. Nie bój się stosować ją
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 50
z rozsądkiem w rozmowie, a w ten sposób, paradoksalnie, powiesz
więcej.
Bla bla bla...
Zaskoczę Cię raz jeszcze. Nie tylko cisza jest potrzebna. Czasami po-
trzebne są również głupie, durne rozmowy o niczym. Nie da się cały
czas odbywać konwersacji, czasami dla higieny umysłu trzeba rów-
nież, przepraszam za wyrażenie, pofarmazonić.
Przypominam: czasami...
Dobra rada starego dziada
Chyba większość z moich klientów ma pewien problem, z którym
ciężko im się walczy. Ludzie wstydzą się mówić o swoich uczuciach.
Ileż pracy mniej mieliby wszelkiej maści psychologowie, terapeuci,
psychoterapeuci, gdybyśmy potrafili wyrazić to, co czujemy. Życie
byłoby prostsze, a ludziom żyłoby się dostatniej (może oprócz tych
wymienionych wyżej...).
Nie jest proste przyznać się do strachu, zawstydzenia, a nawet wzru-
szenia (ja na przykład wzruszam się na widok kobiet w ciąży. Tylko
nikomu o tym nie mów!).
Mów śmiało o swoich uczuciach, a zobaczysz, że jest to sposób do za-
chęcenia innych do tego samego. Łatwiej otworzyć się przed osobą,
która właśnie wyznała, co ją trapi lub co cieszy.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 51
Bardzo często aplikujemy naszym dzieciom tak zwane szczere roz-
mowy, polegające na wyciąganiu z dziecka co czuje, czym się martwi,
co skłania je do takiej krnąbrności. A Ty siedzisz, słuchasz (to już
dużo!), ale nie mówisz nic o tym, co Ty czujesz. Mówisz, że pytasz
o wszystko z troski, że martwisz się późnymi powrotami do domu, bo
Twojej pociesze może coś się stać po zmroku. Pamiętaj więc, że rów-
nież w sytuacji pożaru, czyli większych problemów sprawianych
przez dzieci, schemat rozmowy powinien wyglądać tak: rozmawiacie
o Twoich uczuciach, rozmawiacie o uczuciach dziecka (Twoje wyzna-
nia otworzyły je na to), podajecie na zmianę pomysły, które mogą
rozwiązać problem, wybieracie najlepszy lub ten możliwy do zaak-
ceptowania i... do dzieła! Wdrażajcie go w życie!
Opanuj się!
Człowiek to takie dziwne zwierzę, dla którego oprócz treści wypowie-
dzi bardzo ważne jest, jak została przekazana, z jakim akcentem, in-
tonacją. Sygnały takie odbierane podświadomie decydują o naszej
ocenie tego, co zostało powiedziane. Jesteśmy atakowani, czy może
uspokajani? Często nie możemy się opanować i poważne wydawało-
by się zdanie wypowiadamy ironicznie. Zdanie:
"Jesteś taki mądry!"
można wypowiedzieć chwaląco, ale i ironicznie. W trakcie rozmów,
co jeszcze raz podkreślę, musisz być świadomy tego, co mówisz i jak
mówisz. Kontroluj więc nie tylko treść, ale i formę.
Wezwanie “opanuj się” dotyczy także stanu emocjonalnego, w jakim
jesteśmy przeprowadzając rozmowy. Oczywiste jest, że należy być
spokojnym, opanowanym. Prowadząc rozmowę będąc zdenerwowa-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 52
nym doprowadzisz do kłótni i rozeźlenia rozmówcy. W sytuacji, gdy
krzyczysz na osobę dorosłą, to w większości przypadków osoba ta po-
radzi sobie z Twoją agresją. Jednak gdy prowadzisz taką pseudoro-
zmowę z dzieckiem, nie ma ono szans na obronę przed Tobą. Krzyw-
dzisz dziecko nie słuchając jego argumentów, podważasz jego zaufa-
nie do siebie i uczysz złych wzorów komunikowania się. Trzy w jed-
nym. Kiedyś ono tak może "rozmawiać" z Tobą. Do kogo będziesz
mieć pretensje?
Tylko spokój może Cię uratować :)
Chip w głowie
Z pewnością wiele razy zetknąłeś się z terminem podświadomość.
Działanie podświadome to takie, którego sobie nie uświadamiamy,
które nie wypływa ze świadomego myślenia. I nie łudź się, że to Cie-
bie nie dotyczy... Przykro mi, ale i Tobą coś steruje :)
Oczywiście nie mam na myśli ufoludków ani sąsiadki – czarownicy.
Otóż badania psychologów społecznych dowiodły, że stykając się
z ludźmi, lepiej odbieramy i oceniamy tych, którzy są atrakcyjniejsi
fizycznie: ładniejsi, wysocy, o miłej aparycji i miłym głosie. Nieświa-
domie uważamy, że ładny oznacza mądry, uczciwy, a brzydki musi
być głupim oszustem.
Stąd czasami mówi się, że współczesne kampanie wyborcze to wybo-
ry miss i misterów, a nie kompetentnych kandydatów (w USA czę-
ściej wygrywa wyższy kandydat na prezydenta!). Było tak zawsze,
może nie w takim nasileniu, ale rodzaj ludzki tak szybko się nie
zmienia. Otóż i my szaraczki na co dzień wyżej oceniamy ludzi atrak-
cyjnych fizycznie i robimy to nieświadomie. W mojej pracy z ludźmi
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 53
naprawdę należy być świadomym siebie i swoich reakcji między in-
nymi po to, by nie faworyzować na przykład pięknej kobiety czy
przystojnego mężczyzny. Niestety, nie wszystkim się to udaje, a oso-
ba przyłapana na tym uważa to za nieprawdę.
Spójrz kiedyś chłodnym okiem, jak Twoje koleżanki odnoszą się do
przystojnego faceta, a jak do zwykłego gościa z ulicy. Jakich słów
używają, jak często się uśmiechają, któremu z nich idą na rękę, a któ-
rego traktują jak zło konieczne.
Z pozycji obserwatorki przyłap swoich kolegów z pracy na różnym
i niesprawiedliwym traktowaniu pociągającej i seksownej kobiety,
i szarej, niespecjalnie ładnej pani, która również coś chce załatwić.
Niestety panie o nierównym traktowaniu ze względu na wygląd prze-
konują się od dawien dawna...
Jak już wspomniałem, nawet osoby pracujące z ludźmi nieświadomie
wyróżniają osoby atrakcyjne. Postaraj się wszystkich traktować rów-
no. Uleganie urokowi zostaw na randkę. W rozmowach oficjalnych
bądź profesjonalny. Wiele razy widziałem facetów używających słów
dość dwuznacznych, a ich rozmówczynie były bardzo zdegustowane
albo wręcz przestraszone. A panowie nawet nie potrafili zorientować
się, jaki popełnili błąd! Przysłuchiwałem się też rozmowom pań, któ-
re na co dzień załatwiały interesy będąc rzeczowe i konkretne, a któ-
re w rozmowie z przystojnym mężczyzną wygadywały takie bzdury,
że brane były za puste i nierozumne stworzenia. Oczywistym efektem
takiego postępowania jest niesprawiedliwe traktowanie ludzi! Je-
stem ostry w swoich sądach, ale jestem również zwolennikiem trzy-
mania swoich żądzy na wodzy. Powtarzaj więc sobie jak Zwierzak
z Muppet Show: MYŚLEĆ! MYŚLEĆ!
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 54
Czuj bluesa!
Kolejną istotną sprawą, o której należy pamiętać zabierając się szcze-
gólnie za te poważne rozmowy są okoliczności. Także okoliczności
przyrody. Zdajesz sobie z pewnością sprawę, że nie można toczyć
rozmów dotykających ważkich spraw w okolicznościach, które temu
nie sprzyjają. Na przykład w trakcie przypadkowego spotkania, gdy
się spieszymy, czy w potwornym hałasie. Wiesz, ale czy pamiętasz?
Niestety próbujemy rozmawiać z naszymi bliskimi jednocześnie wga-
piając się w telewizor albo słuchając Iron Maiden. Pytamy o ważne
sprawy w przelocie, nie słuchając odpowiedzi, ponieważ jedną nogą
już jesteśmy poza domem. A później dziwimy się, że nie wiemy, co
się dzieje w domu i mamy pretensje, że:
"Nikt mi nigdy nic nie mówi!".
Przyznaj się, ile razy tak postępujesz! Pozwól sobie na odrobinę luk-
susu i podaruj sobie i innym trochę więcej czasu na ważną rozmowę.
Stwórz odpowiednią atmosferę: wyłącz wszelkie wyjce domowe,
odłóż robótki ręczne, zaparz herbatę, upiecz ciasto, posprzątaj, umyj
samochód, skoś trawę przed domem... Oj! Chyba się troszkę zagalo-
powałem...
Rządź!
Skuteczna komunikacja może polegać również na poprowadzeniu
rozmowy według własnego scenariusza. Jest to konieczne, gdy masz
mało czasu lub masz do czynienia z gadułą. Możesz wówczas delikat-
nie poprowadzić rozmowę, tak, by nie odbiegała od głównego wątku,
byście mówili o najważniejszych sprawach, o konkretach, a nie o...
(to powiedzenie nie nadaje się do przytoczenia). Zdarzyć się może, że
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 55
będziesz miał do czynienia z osobą nieśmiałą, którą trzeba zachęcić
do rozmowy, może nawet zaproponować jej temat, podtrzymywać ją
i utwierdzać w przekonaniu, że naprawdę jest interesująco. Oprócz
ciekawej rozmowy, zyskasz również wdzięczność.
Chodź w cudzych butach
W krajach anglojęzycznych na określenie rozumienia czyjejś sytuacji,
postawienia się na czyimś miejscu, wczucia się w cudze emocje, uży-
wa się powiedzenia "Chodzić w czyichś butach". Psychologowie na-
zywają to empatią. I oczywiście jak zwykle w takich sprawach panie
są w tym lepsze od panów. Jednym z powodów jest instynkt macie-
rzyński, to, że to kobiety rodzą i mają wdrukowaną empatię, bo zaj-
mują się dziećmi. Panowie jeszcze rodzić nie mogą, ale zachęcam do
prób! Podobno na szczęśliwca czekają gdzieś miliony dolarów nagro-
dy...
Empatia w kontaktach z innymi jest bardzo przydatną umiejętno-
ścią. W mojej pracy bez odrobiny ludzkiego spojrzenia na drugą oso-
bę nie można się obyć. Bez empatii każdy z nas zachowywałby się jak
ostatni...
Dzięki niej jesteśmy w stanie nie tylko zrobić dobre wrażenie na roz-
mówcy tak, by nam ufał. Zaufanie oznacza możliwość wygadania się,
wyżalenia, a w konsekwencji przeżycie tzw. katharsis, czyli oczysz-
czenia z negatywnych uczuć. Dzięki empatii, którą wbrew pozorom
można ćwiczyć, nie skrzywdzisz rozmową o niczym osoby, które wy-
raźnie ma jakiś problem. Dzięki wczuciu się w czyjąś sytuację, nie bę-
dziesz opowiadał dowcipów, które kogoś mogą urazić. Bądź człowie-
kiem!
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 56
Sprawdź, czy jesteś Kiepurą!
W każdej rozmowie a szczególnie w czasie publicznego przemawia-
nia wykorzystuj zalety swojego głosu: jego siłę, skalę, barwę. Nie ma
nic nudniejszego niż słuchać osoby, która cały czas mówi jednostaj-
nie, na tym samym poziomie głośności. Nawet jeśli będziesz omawiał
bardzo ciekawe zagadnienia, jak odmiana czasownika “gzić”, a nie
będziesz modulował swego głosu, uśpisz słuchaczy szybciej od rela-
nium. Panuj nad głosem szczególnie wtedy gdy jest on wysoki, świ-
drujący lub gdy niewyraźnie mówisz. Staraj się ćwiczyć poprawną
dykcję, odpowiednią intonację. Stój przed lustrem i patrz przy okazji
na swoją mimikę. Gdyby rodzina się z tego śmiała, wygoń z domu :)
Ani kroku dalej!
Skuteczne komunikowanie się to także brak zgody na to, by inni nas
krzywdzili. Trzeba to jeszcze jakoś wyrazić. Stawiaj więc granice nie-
akceptowanym przez Ciebie zachowaniom innych osób. Najpierw
musisz poprosić o zaprzestanie podejmowania pewnych działań czy
wypowiadania słów: Proszę Cię, nie rób tego! Następnie wyznacza
granice: Nie życzę sobie...
Potem musisz zapowiedzieć sankcje, jakie zastosujesz w przypadku
niezastosowania się do prośby:
Ograniczę kontakty z tobą!
Gdyby zaszła taka potrzeba wprowadź sankcje w życie. Stawianie
granic szczególnie przydaje się w wychowywaniu dzieci. Musisz być
konsekwentny i jeśli zapowiesz coś, zrealizuj. Dzieci nie są rozpiesz-
czone dlatego, że kupisz im kolejną zabawkę albo dlatego, że je przy-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 57
tulasz (a z taki opiniami się spotykam!). Dzieci są rozpieszczone dla-
tego, że rodzic jest niekonsekwentny. A dzieci wykorzystają to. Świa-
domie lub nieświadomie, ale zrobią to.
Przymus bezpośredni
Jeden najczęściej ze spotykanych błędów popełnianych przez rodzi-
ców? Ględzenie. Ględzeniem chcemy zmotywować dzieciaki do na-
uki, sprzątania, większej samodzielności.
Oczywiście to nieskuteczna metoda. Dlaczego? A lubisz, jak Tobie
ktoś ględzi?! Toż to tortury!
Skutecznym sposobem motywowania jest wyrażanie uznania i nagra-
dzanie. Pochwały nie zepsują Twojego dziecka, jeśli będą zawierały
informację, jaki jest Twój stosunek do zachowania, jeśli wyraźnie
i szczerze podziękujesz i to za coś konkretnego, a także nagrodzisz.
Przy okazji: jakie są najlepsze nagrody? Niematerialne. To słowo na
dziś do zapamiętania :)
Nie, bo nie!
Już wiesz, o co chodzi... Irytowało nas straszliwie, gdy nasi rodzice
zabraniali nam na przykład późnych powrotów do domu i nie uza-
sadniali nam swojej decyzji. Dziś wiesz, że troszczyli się o Ciebie i za-
kazy, nakazy, ograniczenia wynikały (jeśli system rodzinny było
zdrowy) z miłości. Ty wiesz to teraz, więc nie popełniaj tego błędu
i mów własnym dzieciom o przyczynach swoich decyzji.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 58
Wiem, że czasami mówi się "nie, bo nie!" ze strachu przed ujawnia-
niem swoich uczuć lub braku umiejętności robienia tego. Nic Ci nie
grozi ze strony Twojego dziecka, jeśli powiesz mu:
"Nie pozwalam Ci wracać po 22.00, ponieważ kocham Cię, troszczę
się o Ciebie i boję się, że coś Ci się stanie."
Nie będzie Ci łatwo przełamać tę barierę, ale naprawdę nie stracisz
w oczach dziecka. Twardzielem jest się nie dlatego, że nie mówi się
o swoich uczuciach.
Powiedz, czego nie powiedziałeś
Powracam wciąż do trudności w wyrażaniu uczuć, emocji, stanów
emocjonalnych, ale są one tak powszechne w naszych rodzinach, po-
wodują tyle dramatów, rozczarowań, że warto walczyć o zmianę tego.
Jeśli i Ty masz z tym problem, po prostu zaczynaj rozmowę od
stwierdzenia:
"Jest mi trudno o tym mówić, proszę Cię o cierpliwość. Wybacz
moje problemy z powiedzeniem, co czuję, ale niestety nikt mnie
tego nie nauczył".
Partner z pewnością wykaże zrozumienie, a jeśli ma ten sam pro-
blem, łatwiej mu będzie się do tego przyznać.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 59
4 x P. Płaszczyzna porozumienia ponad podziałami
Każdy z nas jest inny, wychowywaliśmy się w różnych rodzinach,
kończyliśmy różne szkoły i chociaż możemy być w jednym wieku, na-
leżeć do tej samej wspólnoty kulturowej i tak różnie będziemy defi-
niować różne terminy. Aby porozumiewanie się było skuteczne, nale-
ży również ustalać, co tak właściwie rozumiemy na przykład pod po-
jęciem uczciwość albo punktualność, albo wysoka jakość itd. Zdefi-
niowanie terminów pozwoli uniknąć nieporozumień a może nawet
kłótni, skróci czas dochodzenia do porozumienia. Zarówno w rozmo-
wach zawodowych, z klientami jak i z najbliższymi.
Bądź artystą!
Twórcami są te osoby, które można określić mianem kreatywnych,
czyli takich, które łamią konwencje, przeciwstawiają się schematom
myślowym, wymyślają nowe idee, przedmioty lub udoskonalają to,
co już istnieje. Otóż i Ty możesz być artystą w komunikowaniu się.
Kreatywny to niekoniecznie ekstrawagancki, więc nie zachęcam do
eksperymentów, ponieważ stosunki międzyludzkie to delikatna sfera
życia. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, żebyś wyposażony
w wiedzę zdobytą dzięki temu ebookowi zmieniał swoje życie na
lepsze.
?
Przyznam się, że mam pewien problem. Nie potrafię czasami znaleźć
przyczyny niespójności wypowiedzi. Czy wynika to z nieprzemyślenia
tego, co mówimy? A może nie mamy ustalonych poglądów na niektó-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 60
re zagadnienia? Być może jesteśmy bardzo podatni na wpływ i argu-
mentację rozmówców? Może kierujemy się emocjami? A może za
wszelką cenę, nawet sprzeczności w wypowiedzi, chcemy być górą
w sporach? Jakikolwiek nie byłby to powód, rozmowa z osobą za-
przeczającą sama sobie jest niewdzięcznym zadaniem. Stąd moja
prośba o wypowiadanie się wtedy, kiedy jesteśmy pewni tego co mó-
wimy i tego, że wypowiedź nie jest wewnętrznie sprzeczna.
Psycholog amator
Czasami zdarza się, że wiemy, jak rozmawiać, jakie techniki stoso-
wać, aby się porozumieć, a jednak nic z tego. Wracamy do omawia-
nia tych samych zagadnień, kłócimy się i nie potrafimy się dogadać.
Z dużą dozą prawdopodobieństwa mogę uznać, że po prostu nie słu-
chacie się nawzajem. A to jest podstawowy warunek komunikowania
się. Pamiętaj! Nie porywaj się na psychologizowanie, domyślanie się
intencji, ukrytych powodów. Skup się na tym, co słyszysz, na kon-
kretnych wypowiedziach, zdaniach, słowach. Przeanalizuj je i odnieś
się właśnie do nich, a nie do tego, co uważasz, że słyszałeś. Nie do
swoich sądów na czyjś temat, tylko do tego, co ta osoba powiedziała.
Asertywność
Przypominam, że wyrażenie asertywność oznacza rodzaj zachowania
pozwalającego na konkretne i zdecydowane wyrażanie naszego zda-
nia, uczuć, potrzeb innym ludziom bez naruszania ich praw. Bycie
asertywnym daje poczucie zadowolenia z siebie: umiem zadbać
o swoje prawa nie krzywdząc przy tym nikogo i cały czas pozostaję
sobą. Asertywność uczy nas umiejętności negocjowania, czyli uzgad-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 61
niania sposobu rozwiązania problemu korzystnego dla obu stron.
Dojście do kompromisu nie jest łatwe, ale opłaca się.
Asertywne zachowania potrzebne są również w sytuacjach, kiedy
ktoś nas krytykuje. Zastanów się przez chwilę i przypomnij sobie, jak
najczęściej reagujesz w takich sytuacjach:
●
unikasz krytyki nie reagując na nią (jesteś bierny)?
●
próbujesz przypochlebić się, aby zmienić czyjeś zdanie
o Tobie?
●
przejmujesz się niezasłużoną krytyką i bierzesz ją pod uwagę
w swoich działaniach, chociaż się z nią nie zgadzasz?
●
składasz od razu samokrytykę i przepraszasz, że istniejesz?
●
reagujesz nadmiernymi emocjami i z agresją próbujesz
dowieść, że krytykujący nie ma racji?
Nie są to zachowania asertywne, ponieważ Twoje prawa (na przykład
do popełniania błędu) zostały naruszone, a Twoja reakcja nie prowa-
dzi do kompromisu. Jak zatem powinieneś reagować na krytykę? Po
prostu: jeśli jest w niej część prawdy, przyznaj, że tak jest. Nie po-
zwól nigdy, by ktoś stosował wobec Ciebie krytykanctwo. Nikt nie ma
prawa tego robić.
Oto zasady konstruktywnej krytyki (naucz się i przekaż dalej):
●
odnoś się do konkretów (nie: Ale brzydko wyglądasz!)
●
mów spokojnie bez unoszenia się (pamiętaj, że gestykulacja
również musi być spokojna)
●
nie stosuj słów obraźliwych (wiadomo...)
●
nie uogólniaj (nie: Nigdy nie potrafiłaś się porządnie ubrać.
Lub: Wy wszyscy jesteście potrzepani!),
●
podkreśl pozytywy (np.: wprawdzie kolor jest ciemniejszy niż
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 62
miał być, ale za to brud nie będzie tak widoczny :).
Pamiętaj, że ciągle krytykowana osoba, szczególnie dziecko, narażo-
na jest na znaczne obniżenie poczucia własnej wartości, wytworzenie
się poczucia krzywdy. Jako osoba dorosła będzie błędnie oceniała
swoje możliwości i zdolności zaniżając je. Nie uprawiaj więc kryty-
kanctwa, zapanuj nad złośliwymi uwagami, a w razie potrzeby stosuj
powyższe zasady.
Zdarta płyta
Młodsze pokolenie może już nie pamiętać tzw. czarnych płyt. Miały
swój urok, czar i to coś w dźwięku, czego nie mają jej cyfrowe odpo-
wiedniki. Co jakiś czas jednak wracają do łask. Ty zaś zaprzyjaźnij się
z techniką zwaną zdartą płytą.
Otóż kiedy zarysowało się taką płytę, igła nie przechodziła dalej,
a wciąż odtwarzała w kółko ten sam fragment z tego samego rowka.
Technika zdartej płyty polega na ciągłym powtarzaniu tego samego
zdania, np.
"Proszę , przestań tak mówić, obrażasz mnie."
Stosuje się ją, gdy ktoś unika tematu rozmowy, narusza nasze prawa,
gdy ktoś próbuje nami manipulować lub próbuje nam coś sprzedać.
Powtarzając raz po raz to samo, nakłaniamy rozmówcę do zmiany
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 63
strategii: albo rozmawia jak człowiek z człowiekiem i negocjuje albo
kończymy rozmowę.
Technikę tę można porównać do gry w pomidora, tyle że tam chodzi-
ło o zabawę, a tu chodzi o możliwość porozumienia się.
Krótka piłka
Krótka rada jak, oprócz stosowania techniki zdartej płyty, obronić się
przed natrętnymi sprzedawcami zaczepiającymi nas na ulicy, czy
dzwoniącymi do drzwi Twojego domu. Po ich pierwszym zdaniu, kie-
dy zorientujesz się, że nie chcesz czy nie masz czasu ich wysłuchiwać,
powiedz: Przepraszam, ale nic nie kupię (nie interesuje mnie wasza
oferta), dziękuję, do widzenia. I odchodzisz lub zamykasz drzwi. Lub
jeszcze krócej: Dziękuję bardzo, do widzenia. Przy bezpośrednim
kontakcie podkreśl swoją wypowiedź zdecydowanym przeczącym ru-
chem głowy i unieś dłoń w geście "stop". Potrójne zaprzeczenie
studzi zapał najbardziej namolnego sprzedawcy.
Ku pamięci!
Wszyscy rodzice, a szczególnie mężczyźni, troszczą się, aby zapewnić
swoim dzieciom jak najlepsze warunki do życia i uczenia się, czyli za-
spokajają potrzeby materialne. Rodzice starają się również zaspokoić
potrzeby wyższego rzędu. Pamiętaj, że rozmowa zaspokaja potrzeby
emocjonalne. Bez ich zaspokojenia dziecko nie będzie rozwijać się
prawidłowo. Brzmi to poważnie i takie jest, więc tym bardziej zachę-
cam obydwoje rodziców, także ojców (!) do rozmawiania ze swoimi
dziećmi. Codzienni,e a nie od święta. Zastanów się, po co promuje
się akcję "Cała Polska czyta dzieciom"? Poczytaj informacje na ten
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 64
temat, a zobaczysz wiele zbieżności z moimi argumentami. Czytanie
dzieciom kształtuje poza tym pozytywny stosunek do książki. Tylko
chwalić.
Strzeż się tych ludzi
Parafrazując tytuł utworu twierdzę, że są ludzie, których należy się
strzec. Na pewno znasz takich, którzy nic nie robią tylko gadają.
Mówi się o nich, że są mocni w gębie, co może oznaczać, że pokonają
wszystkich w gadaniu. Nie przejmuj się, co więcej, uważaj na ich
obietnice i argumenty. Często spotykamy wygadanych sprzedawców,
którzy pięknie mówią (czytaj: manipulują nami), a sprzedają chłam.
W mojej samotnej walce :) o rozmowy prawdziwe nie ma miejsca na
manipulację. Zazwyczaj, jeśli nie udaje mi się zachęcić ich do nor-
malnej rozmowy o produkcie, rezygnuję ze słuchania tego, co mają
do powiedzenia.
Kolejnej kategorii ludzi wprawdzie nie unikam, ale w kontaktach
z nimi jestem równie ostrożny. To czarusie. Mówią tak pięknie, że
człowiek jest gotów zgodzić się na największą bzdurę, rozczulić się
i rozpłakać nad ich losem. Nie daj się zwieść. Trochę doświadczenia
trzeba, aby rozpoznać, czy ktoś mówi szczerze, czy pięknymi słówka-
mi próbuje nas "zmiękczyć", aby uzyskać to, czego chce. To również
jest manipulacja.
Wysokość IQ i kariera
Cały czas próbuję Ci powiedzieć, że umiejętność skutecznego porozu-
miewania się jest, owszem, bardzo trudna w praktyce, ale trudność
ta wynika raczej z naszego lenistwa, a nie z tego, że zasady rządzące
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 65
dobrą rozmową są tak trudne. Dobra gadka nie musi zależeć od po-
siadania wysokiego współczynnika inteligencji czy otrzymywania
w szkole dobrych ocen lub zrobienia kariery w późniejszym okresie.
Współcześnie psychologowie rozróżniają różne typy inteligencji, tak-
że na przykład emocjonalną i interpersonalną. To właśnie te rodzaje
inteligencji pomagają w nawiązywaniu satysfakcjonujących związ-
ków, a nie posługiwanie się słownikiem wyrazów obcych. O elokwen-
cję trzeba dbać, nie może jednak to być pusta gadka, nie niosąca za
sobą treści.
Chcę! Muszę!
Dla zdrowego komunikowania nauczyć się również w prosty i bezpo-
średni sposób wyrażać swoje potrzeby, czy to dotyczące Twojego ży-
cia, czy tylko konkretnej sytuacji, rozmowy. Mówiąc o co Ci chodzi,
bez owijania w bawełnę. Respektuj prawo innych do odmowy speł-
nienia Twoich potrzeb. Pamiętaj też, że koegzystencja oznacza
współistnienie, a ono opiera się na kompromisie możliwym po
ustępstwach obu stron. Obu stron.
W sytuacji, gdy ktoś powinien spełnić Twoje żądania (na przykład
z uwagi na bezpieczeństwo dzieci), przekaż je mówiąc również
wprost o konsekwencjach, zgodnie z zasadą, że najpierw stosuje się
nagrody, potem kary.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 66
Jedziemy na wycieczkę
W dzisiejszych czasach podróżowanie dalej niż do sąsiedniej wsi jest
łatwiejsze i często praktykowane. Mamy kontakt nie tylko z ludźmi
mieszkającymi w naszym kręgu kulturowym, ale również z miesz-
kańcami krajów położonych na innych kontynentach. Samo zdanie
sobie sprawy z tego, że gdzie indziej obowiązują inne zasady porozu-
miewania się to za mało, aby w czasie pobytu w obcym kraju nie po-
pełniać błędów. W związku z tym przed wyjazdem najlepiej dowie-
dzieć się czegoś o wzorach komunikowania się w danym kraju: czy
używa się wyrażeń, które znalazłeś w słowniku, czy innych, jakich
słów pod żadnym pozorem w konkretnych sytuacjach wypowiadać
nie wolno, kto w większej grupie prowadzi konwersację, czy można
odzywać się do kobiet itd.
A tak przy okazji: żeby nikogo nie urazić, w czasie przeglądania po-
radników zwróć uwagę, czy nie powielają stereotypów na temat ja-
kiejś narodowości, co zdarza się niestety dość często.
Rozbierz je!
A teraz drogie dziecko, pogadanka o tym, jak słowa potrafią kierować
naszymi działaniami i co zrobić, aby im się nie poddać. Człowiek ma
zakodowane różne definicje pewnych słów tak głęboko, że słysząc je
od razu rozumie ich znaczenie. Wpływa to na stosunek do treści
usłyszanych wypowiedzi: klasyfikujemy je jako przydatne lub nie-
przydatne, przyjazne lub zagrażające. Co się dzieje, gdy słyszymy sło-
wa: kłopoty, problem, nieszczęście? Podświadomie definiujemy je
jako wyrażenia negatywne i cały kontekst, w jakim się pojawią rów-
nież. Owszem, nikt nie chce, by wystąpiły kłopoty, nikt nie chce mieć
problemów i nikt nie życzy sobie, by spotkało go nieszczęście. Zasta-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 67
nów się jednak przez chwilę i rozbierz te słowa na czynniki pierwsze,
tak, by dojść, co właściwie oznaczają dla Ciebie, a co dla innych. Nie
uciekaj przed nimi, staw im czoła. Problemy? Przecież są to sprawy,
które można rozwiązać, prawda? Więc dlaczego się z nimi nie zmie-
rzyć?
Kłopoty? To tylko przejściowe trudności, również do przezwycięże-
nia.
Nieszczęście? Przecież jesteś osobą racjonalnie myślącą i dla Ciebie
nieszczęściem nie jest cieknący kran.
Dlaczego więc nie zastanawiając się nad tym, co dla Ciebie znaczą
pewne słowa, automatycznie uciekasz, gdy się pojawią? Warto zasta-
nawiać się, jakich słów się boimy, dlaczego przez nie nie podejmuje-
my prostych, okazuje się, działań. Słowa mogą być siłą niszczącą.
Mogą. Nie muszą.
Ładnie się różnić
Słyszałeś to powiedzenie? Wbrew pozorom używają go nie tylko poli-
tycy nawołujący do spokojnej debaty (swoją drogą wśród nich rzadko
się taka zdarza). Rzeczą naturalną jest różnica zdań w mniej czy bar-
dziej ważnych sprawach, nawet między osobami sobie bliskimi. Inną
sprawą jest to, czy koniecznie musimy pod wpływem innej osoby
zmieniać zdanie? Oczywiście nie. Czy koniecznie musimy dążyć do
kompromisu, skoro nie zgadzamy się w kwestiach fundamentalnych?
Niekoniecznie. Ludzie są tacy interesujący właśnie ze względu na
różnice występujące między nami (zauważyłeś? Zaliczyłem sam sie-
bie do gatunku ludzkiego :) Różnić się ładnie oznacza przyjąć do wia-
domości różnice w poglądach, uszanowanie ich i ich właściciela i nie
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 68
narzucanie mu swoich. Używając przy tym słów nie podszytych agre-
sją, ironią czy lekceważeniem. Gdy tak samo zachowa się ten drugi,
możecie być z siebie dumni. A politycy niech sobie skaczą do gardeł.
Telefon – moja miłość
Znam osoby, które mogłyby rozmawiać przez telefon godzinami.
A nie robią tego tylko dlatego, że wynaleziono Internet. I teraz mogą
siedzieć na chacie godzinami...
Rozmowa przez telefon to wydawałoby się kolejna banalna czynność,
którą wykonujemy codziennie i prawie mechanicznie. Telefony ko-
mórkowe przychodzą tu z pomocą, bo dzięki nim możemy rozma-
wiać o każdej porze i gdziekolwiek.
I tu zaczynają się schody. Codziennie odbywam wiele rozmów telefo-
nicznych, przysłuchuję się rozmowom prowadzonym przez innych
i muszę westchnąć: A to feler! (westchnął seler). Ludzie popełniają
wiele błędów, nawet nie zwracając na nie uwagi. Być może część
z nas przyzwyczaiła się do bylejakości, lekceważenia rozmówcy i cza-
sami nawet do bezczelności. Oto grzechy popełniane w trakcie pro-
wadzenia rozmów telefonicznych:
a) niewyraźne mówienie. W rozmowie twarzą w twarz duże
znaczenie ma komunikacja pozawerbalna, która może
w pewnym stopniu zrekompensować braki w przekazie
wynikające z niewyraźnego mówienia. Przez telefon nas nie
widać (chyba że to videotelefon lub kamera internetowa). Nie
wolno mówić niewyraźnie, za szybko, odwracać ust od
słuchawki.
b) jedzenie, picie i gadanie. Kompletnym brakiem szacunku dla
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 69
rozmówcy jest jedzenie, picie i rozmawianie z kimś
z pomieszczenia, gdy prowadzimy rozmowę telefoniczną!
Niestety zdarza się to nie tylko urzędnikom. Nasza mowa jest
wtedy niewyraźna, rozmówca czuje się lekceważony, może
nawet obrażany. A przecież tak jak w każdej rozmowie
powinniśmy przekazywać swój szacunek, zainteresowanie
i dbać o podtrzymanie konwersacji.
c) sapanie, pociąganie nosem, dłubanie w zębach. Współczesna
technika to duże ułatwienie w życiu. Czasami jednak obraca się
przeciwko nam. Nie dlatego, że ma własną świadomość
(chociaż niektóre komputery...), ale dlatego, że to ludzie
popełniają błędy. Mikrofony w telefonach są bardzo czułe, więc
pamiętaj, że każde sapnięcie, pociągnięcie nosem czy nawet
dłubanie w zębach będzie słyszalne. Co o Tobie pomyśli osoba,
z którą rozmawiasz?
d) Jedyne dopuszczalne w trakcie rozmowy dźwięki to te
oznaczające aktywne słuchanie, typu; hm, aha, ach itd. itp.
e) słuchając aury. Podobno organizm człowieka w zależności od
stanu fizycznego i psychicznego wytwarza aurę, którą widać w
specjalnych urządzeniach, a niektórzy widzą ją i bez nich
(znam osoby, które w ogóle widują rzeczy, których nie
widać...). Spróbuj w trakcie jakiejś rozmowy telefonicznej
odgadnąć samopoczucie rozmówcy. Analizuj ton głosu,
szybkość mówienia, logiczność wypowiedzi. Nie trzeba dużej
wprawy, żeby zgadnąć, że ktoś jest smutny, zmartwiony czy też
wesoły lub... pijany! Nie jesteś James Bond, Ciebie też łatwo
rozszyfrować.
f) nie trzymanie się tematu głównego. Szczególnie uciążliwe, gdy
ktoś dzwoni do nas. Nie tylko dlatego, że dzwoni w konkretnej
sprawie, może również nie ma czasu. Pamiętaj, że ON płaci za
połączenie i może nie chcieć tracić ciężko zarobionych
pieniędzy na Twoją półgodzinną opowieść o trudnościach
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 70
w porannym wstawaniu...
g) magiczne słówka. Znasz tę zabawę z dziećmi, w której, aby
nauczyć je grzeczności, mówimy, że poznają magiczne słówka
typu proszę, dziękuję, przepraszam? Niektórzy naprawdę się
dziwią, kiedy mówię, że te zwroty obowiązują również
dorosłych. Nic dodać, nic ująć.
h) a jednak dodać. Na koniec. Telefonując gdzieś
PRZEDSTAWIAJMY SIĘ! Wiele rozmów, które odbieram
zaczyna się nie od nazwiska, nawet nie od dzień dobry, a na
przykład tak: "Więc jak mówiłem w piątek, to będę mógł
przyjechać w tym tygodniu, a to pismo to jest już nieaktualne.
To co, pasuje?"
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 71
Komunikacja w związku
Komunikacja w związku
Psychika kobiety i mężczyzny różnią się znacznie, stąd w każdym
związku dochodzi do nieporozumień, konfliktów, zadrażnień. Komu-
nikacja jest jedynym sposobem, aby utrzymać związek, zażyłość,
uczucie pomiędzy dwiema osobami różniącymi się praktycznie
wszystkim: płcią, wykształceniem, pochodzeniem, mentalnością, ma-
rzeniami. Chyba że trafiłeś na osobę bardzo podobną do siebie. Ja
nie, ale nie jestem z tego powodu nieszczęśliwy!
W związku realizujemy swoje marzenia. Związek z drugą osobą to dla
nas najważniejsza sprawa na świecie. W nim chcemy czuć się bez-
piecznie, chcemy ufać partnerowi bezgranicznie. Bardzo silnie od-
czuwamy każde słowo wypowiedziane w celu zranienia nas. Reaguje-
my albo wycofaniem się, albo atakiem. A przecież słowa, które pada-
ją nie muszą nas ranić. A być może wypowiadający je nie miał inten-
cji nas obrażać. Co się zatem stało? Ano, nie umiemy ze sobą rozma-
wiać.
Brak umiejętności przekazywania swoich uczuć jest widoczny już
w fazie zalotów (kto używa jeszcze tego słowa?!). Nie potrafimy mó-
wić o uczuciach, które żywimy do wybranki czy wybranka. Nie
wszystko oczywiście trzeba powiedzieć, ale wyobraź sobie osobę, któ-
ra stosuje metodę tzw. "końskich zalotów". Toporny dowcip, słowa
nie na miejscu mogą być odebrane nie jako przejaw sympatii, a jako
atak. Bez słów wyjaśnienia się nie obędzie.
A umiejętności przekazywania swoich stanów emocjonalnych u mło-
dzieży szukać ze świecą. U starszych zresztą też, więc jak mają na-
uczyć tego swoje dzieci?
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 72
Z drugiej strony istnieją osoby, które nie lubią bezpośredniego pro-
sto w twarz komunikowania: kocham Cię. Z uwagi na doświadczenia
rodzinne, jak i swoje własne, nie wierzą w tak oznajmione uczucie.
Należy więc być ostrożnym i dobierać słowa do osób, nigdy odwrot-
nie.
Według V. Albisetti, aby być konstruktywną, komunikacja w małżeń-
stwie:
●
nie może oskarżać,
●
nie może wyśmiewać,
●
nie może dominować,
●
nie może żywić urazy,
●
nie może być drobiazgowa, powtarzać się.
Trudne? A czy ja twierdziłem, że będzie łatwo?!
Co więcej: cały czas musisz być gotowy do zmiany swojego stanowi-
ska, musisz być otwarty na to, co mówi ukochana osoba. To też jest
element miłości, prowadzący do trwałego związku. A każdy o takim
marzy...
Bardzo często, mnie się to też zdarza, wchodzimy w rolę ofiary swo-
jego partnera. Dajemy do zrozumienia, że nas ogranicza, jest gorszy
w swoim uczuciu do nas, nie daje tyle, ile my. Gierki słowne upra-
wiane na co dzień mają na celu zdominowanie partnera, podporząd-
kowanie go nam. Manipulujemy osobą, którą kochamy. A gdy odkry-
jemy, że to samo czyni partner, jesteśmy oburzeni!
Bezpieczeństwo w związku, ważniejsze dla kobiet niż mężczyzn, bu-
duje się również poprzez rozmowę. Czujemy się zranieni, gdy ktoś
wyśmiewa to, co mówimy. Tracimy grunt pod nogami, gdy nie może-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 73
my szczerze powiedzieć partnerowi, co myślimy i czujemy. Często nie
jest to zła wola drugiej osoby, a jedynie prowadzenie konwersacji
byle jak, nie myśląc, co i jak mówimy, w końcu nie wsłuchując się, co
tak naprawdę się do nas mówi!
Przeanalizuj sobie jakąś trudną rozmowę z tego tygodnia. Zapamię-
tałeś wszystko to, co powiedziałeś? A to, co powiedział partner?
Wszystko? Czy w trakcie rozmowy upewniałeś się, że zrozumiałeś, co
się do Ciebie mówi? A może warto wrócić do tej rozmowy, zastoso-
wać podane tu zasady i porozmawiać świadomie? Gwarantuję, że
rozmowa nadal będzie trudna, ale efekty będą pozytywne. Nie grożą
Ci już „ciche dni”...
A co robić, jak się już zdarzą? Poczekaj aż partner ochłonie z emocji
wynikających z kłótni i spróbuj porozmawiać o tym, jak rozmawiacie,
jak się komunikujecie. Przyjdzie czas na rozmowę o konkretnych
problemach. Część z nich pojawia się tylko z powodu braku umiejęt-
ności rozmawiania. A może uciekacie w ciszę właśnie z tego powodu,
może ciszą chcecie coś ukryć? Na przykład to, że miłość wygasła...
Spróbujcie rozpalić ją na nowo. Dobra rozmowa to skuteczny afrody-
zjak!
Panowie, pamiętajcie: do serca kobiety trafia się przez ucho! I czasa-
mi przez portfel :)
Panie, pamiętajcie: dużo nie znaczy dobrze! Czasami można powie-
dzieć mniej, a przekazać więcej.
A co z wszystkimi nieudanymi rozmowami, które przekształciły się
w kłótnie? Wyciągnij z nich wnioski, a wszelkie urazy zapomnij. Cza-
sami pamięć to przekleństwo. A chcesz przecież się rozwijać jako
człowiek, mąż, ojciec. Chcesz być lepszym człowiekiem! Idź do przo-
du, pamiętaj co dobre, a spotka Cię ze strony najbliższych wiele po-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 74
zytywnych niespodzianek! A co z tak zwanymi pamiętliwymi ludźmi?
No cóż, jeśli w rozmowach skupiają się tylko i wyłącznie na tym, kto
i jak bardzo ich zranił, to wymagają pomocy specjalisty.
Mów prosto, wyrażaj siebie, mów o uczuciach. Bądź szczery.
W ostateczności, jeśli już nie możecie rozmawiać, piszcie do siebie li-
sty. Pamiętaj jednak, że jest to rozwiązanie chwilowe! Nic nie zastąpi
dobrej, satysfakcjonującej obie strony rozmowy. Nawet seks!
Nie życzę Ci, aby w związku doszło do sytuacji, kiedy nie możecie ze
sobą rozmawiać. To dowodzi rozkładu związku, braku uczuć, nawet
chęci do szukania porozumienia. A może oznacza to tylko wyczerpa-
nie się formuły Waszego porozumiewania się. Oznaczać to może, że
związek można uratować, pod warunkiem, że nauczycie się ze sobą
rozmawiać. Jedną z dróg prowadzących do takiej trudnej sytuacji
jest komunikowanie się, w którym zdrowe formy wraz z upływem
czasu zastępowane są przez pretensje, kłótnie, oskarżanie się. Od
czasu do czasu kłótnia to normalna rzecz i jest potrzebna, aby wyrzu-
cić z siebie wszystko co nas boli, aby wyjaśnić nieporozumienia. Jed-
nak porozumiewanie się tylko za pomocą krzyku i inwektyw wymaga
wkroczenia specjalisty – psychologa, terapeuty rodzinnego.
Niektórzy twierdzą, że kobiety są z Wenus, a mężczyźni z Marsa. Inni
mówią, że kobiety i mężczyźni to dwa różne światy. I mają rację. Tak
nas Bóg skonstruował, że różnimy się nie tylko budową ciała, ale
również psychiki i duszy. I należy się z tego bardzo cieszyć.
Coś jednak przeszkadza w osiągnięciu pełni szczęścia. Otóż trzeba te
różnice zaakceptować. I tu leży pies pogrzebany. Nie potrafimy tego
robić, co prowadzi do nawarstwiania się problemów i nierzadko do
rozstań lub permanentnej i wyniszczającej obie strony związku wal-
ki. Mówienie o tym, że kobiety i mężczyźni się różnią, to truizm i ba-
nał, stwierdzisz. Zgadzam się, ale zadaję pytanie: dlaczego w takim
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 75
razie tyle nieporozumień w naszych małżeństwach? Skąd tyle braku
wrażliwości i zrozumienia? Skąd tyle bólu? Między innymi z powodu
nie brania tej prawdy pod uwagę. Co to ma wspólnego z komuniko-
waniem się? Otóż całe niezrozumienie znajduje swój wyraz i swoje
ujście w rozmowach, jakie toczą ze sobą kobiety i mężczyźni.
Postawy wynikające z biologii i z wychowania typowe dla płci przeja-
wiają się również w werbalnym komunikowaniu się kobiet i męż-
czyzn ze sobą. Kobiety nastawione są na:
●
współpracę,
●
tworzenie więzi,
●
wsparcie,
●
utrzymywanie bliskości,
●
wyrażanie emocji.
Mężczyźni zaś nastawieni są na:
●
rywalizację,
●
rozwiązywanie problemów,
●
działanie,
●
utrzymywanie dystansu,
●
walkę,
●
zgrywanie twardzieli :)
Z postaw tych wynikają dwa odmienne style komunikowania się.
W treściach wypowiedzi i w ich charakterze odbijają się jak w lustrze
te dwie odmienne postawy życiowe.
Musisz zrozumieć i uznać, że odmienne nie znaczy gorsze. Oba style
są równoprawne, tak samo dobre. Wynikają po prostu z rozwoju
człowieka jako gatunku i z rozwoju osobniczego. Zaakceptowanie
tego to połowa sukcesu. Druga połowa to wdrożenie w życie szacun-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 76
ku dla tej odmienności i komunikowanie się z płcią przeciwną
z uwzględnieniem tej odmienności. Unikniesz stresu, kłótni, być
może rozpadu związku tylko i aż z tego powodu, że przestanie Wam
się wydawać, że nie potraficie się dogadać.
To nieprawda, będziecie umieli, jak zechcecie.
Odpowiedz sobie na następujące pytania, a już będziesz wiedziała
lub wiedział jak postępować.
Dla niej:
Czy masz pretensje do męża, że tak rzadko się odzywa w domu?
Czy masz pretensje do męża, że wprawdzie nie odzywa się w domu,
ale za to u znajomych lub u swojej matki mówi i to dużo?
Czy denerwuje Cię, że tak trudno uzyskać od niego informacje
o czym myśli, co czuje, czy nawet co go boli?
Dla niego:
Czy denerwuje Cię, że żona mówi tak dużo?
Czy uważasz, że mówi nie tylko dużo, ale również o rzeczach, które
wydają Ci się błahe?
Czy irytujesz się, gdy Ty podsuwasz jej rozwiązanie problemu, a ona
wyrzuca Ci, że nie tego oczekiwała?
Istnieją logiczne odpowiedzi, dlaczego tak się dzieje, oparte na ob-
serwacji kobiet i mężczyzn.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 77
Badania socjologów, psychologów, lingwistów wyjaśniają fenomen
tak rzadkiego, w większości przypadków, odzywania się mężczyzn
w domu do najbliższych, a mówienia dużo poza domem. Jak wspo-
minałem mężczyźni lubią rozwiązywać problemy, udowadniać swoją
kompetencję i skuteczność. Interesuje ich działanie, konkretne czyn-
ności i wydarzenia. Mniejsze znaczenie mają dla nich uczucia, emo-
cje, a już w ogóle mówienie o nich. Również mówienie o tym, co się
myśli, facetów po prostu boli. Tak zostali wychowani, inne postawy
wydają im się niegodne wizerunku twardego mężczyzny. Stąd ci z pa-
nów, którzy jednak posiadają te umiejętności, są określani jako lal-
kowaci, mięczaki i jeszcze gorzej. Mężczyźni nie lubią również opo-
wiadać o szczegółach swego życia. Wydają im się one nieważne,
szczególnie w porównaniu z misją zbawiania świat, jaką uprawiają...
Taka jest nasza konstrukcja psychiczna i raczej, Drogie Panie, nie
walczcie z tym. Trzeba się pogodzić i umieć wykorzystać. Chcąc za-
chęcić męża do rozmowy, buduj rozmowę w ten sposób, aby stawiać
mu jakieś wyzwania. Odwołuj się do jego poczucia odpowiedzialno-
ści, kompetencji i obowiązku ochraniania rodziny. Zapewniam, że
z milczka przekształci się w takich sytuacjach w, nie bójmy się tego
słowa, gadułę. Takiego, jakim potrafi być poza domem: u przyjaciół,
u jego mamy... Nie irytujcie się, Drogie Panie! Tam po prostu Wasi
ukochani mężowie mają okazję "popisać się", tzn. objawić światu
swoją znajomość uprawy pomidorów czy wiedzę na temat powiązań
znanych polityków z poszczególnymi think tankami. To podnosi ich
prestiż, wzmacnia poczucie własnej wartości. Pognębiają w ten spo-
sób przeciwników, czyli innych facetów, i pną się coraz wyżej i wy-
żej... Kieruj rozmowami w domu tak, aby dać swojemu tygryskowi
możliwość wykazania się.
Jednocześnie nie przestawaj być sobą.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 78
Poobserwuj kobiety i mężczyzn, i porównaj jak reagują, jak zachowu-
ją się w trakcie rozmawiania. Zauważysz, że faceci niby rozmawiają,
ale wygląda to tak, jakby zupełnie nie byli zainteresowani ani rozmo-
wą, ani rozmówcą. Wzrok myli. Po prostu mężczyźni inaczej reagują
w czasie słuchania. Dają mniej komunikatów świadczących o aktyw-
nym słuchaniu i nie są one tak wyraźnie zauważalne, jak u kobiet.
Tak jest i nic na to nie poradzisz, chociaż po przeczytaniu tego ebo-
oka nie będziesz już taka bezradna. Możesz za to nauczyć się odczy-
tywać znaki świadczące, że Twój misiu w ogóle jeszcze żyje:) i od cza-
su do czasu zadawać pytania pobudzające go do potwierdzenia, że
odebrał komunikat.
Kobiety są sobą, gdy mogą się podzielić z innymi tym, co uważają
za ważne. Dla kobiet najważniejsze są właśnie najbliższe osoby, ro-
dzina, ludzie, którzy mają wpływ nie na klimat na świecie, a na kli-
mat w ich domu. Uczucia, samopoczucie, emocje, więzi rodzinne – to
zaprząta głowę Twojej żony. Kobiety żyją dla konkretnych ludzi, tych
obok niej. Takie po prostu są. Liczy się dla nich każda myśl, każdy
szczegół z życia. To jest przyczyna ich, jak oceniają to mężczyźni, ga-
dulstwa. Nie możesz nawet myśleć, że kobiety robią to z czystej zło-
śliwości lub nie mają nic innego do roboty. To jest ich świat, życie
i w ten sposób funkcjonują. Zrozum to i traktuj tak, jak powinieneś:
jako inny, nie gorszy (!), sposób komunikowania się.
Masz okazję zobaczyć przemianę Waszych pyskówek i złośliwości
w prawdziwą rozmowę, która łączy, a nie dzieli. Zainteresuj się tym,
co mówi Twoja towarzyszka życia. Zapytaj o to, co myśli na temat
przemiany Waszej ukochanej córuni w nastoletnią pannę. To są fa-
scynujące procesy i dlatego każdy szczegół, o którym mówi żona jest
ważny, zdarzy się tylko raz.
A tak na marginesie:
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 79
1. Szczegóły w wychowywaniu dzieci to duży problem!
2. Zwracaj uwagę na szczegóły zachowania się i wyglądu Twojej
żony. To podnosi temperaturę związku i może mieć przyjemne
konsekwencje... Tylko musisz o tym mówić. Żonie! A nie tylko
kolegom w pracy (chociaż wiadomo: każdy lubi się pochwalić
swoją seksowną żoną :)
Mówienie komplementów to u niejednego pana pięta achillesowa.
Żony często wypominają mężom, że uwag chwalących ich zachowa-
nie czy po prostu wygląd, jest zbyt mało. Różne są tego przyczyny:
niezauważanie takiej potrzeby, nieumiejętność sformułowania kom-
plementu. Jest jeszcze coś, co daje się zauważyć również i u kobiet.
Otóż, aby prawić komplementy trzeba umieć również je przyjmować.
Osoba niepewna siebie, z małym poczuciem własnej wartości, pozy-
tywne uwagi na swój temat traktuje jak kłamstwo, chęć przypodoba-
nia się, zakłada, że nie są szczere. Naucz się słuchać komplementów,
dziękować za nie jak za podanie cukru przy stole, a łatwiej Ci będzie
wyrażać je w stosunku do innych.
Pamiętaj, że kiedy żona mówi na przykład o kłopotach w pracy, nie-
koniecznie potrzebuje Twoich rad i rozwiązania problemów łącznie
z Twoim telefonem do jej szefa..! Jest osobą dorosłą, kompetentną
w tym co robi i jeśli nie prosi o rady, nie dawaj ich. Prawdopodobnie
oczekuje wsparcia, wyrażonego w czasie rozmowy. Wspieraj ją sło-
wami, kiedy tylko się da. Zauważysz, że już nie denerwuje się, bo nie
próbujesz narzucać się z rozwiązywaniem jej problemów.
A! Przytulenie również nie zaszkodzi :)
Jednym z czynników podtrzymujących uczucie między dwojgiem lu-
dzi jest rozmowa. Dialog zaś wymaga uznania w drugiej osobie indy-
widualnej osobowości, mającej swoje prawa, osoby takiej samej jak
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 80
my, równej nam, nie gorszej. Te gorzkie słowa kieruję głównie do
mężczyzn, którzy z faktu innej konstrukcji psychicznej kobiety i tego,
że po prostu różni się ona od mężczyzn wykuli teorię "kobieta jest
kimś gorszym od faceta". I jeśli nawet nie mówią tego głośno, ich po-
stępowanie dostarcza na to dowodów. Zastanówmy się, jak traktowa-
ne są kobiety, z jakim lekceważeniem, ironią, opryskliwością, cham-
stwem. Nie wspominam już o konsekwencjach takiej postawy w po-
staci fizycznego znęcania się...
"Żabciu!"
"Koteczku!"
"Myszko!"
"Prosiaczku!"
"Frędzelku!"
Z pewnością każdy z Was używa w stosunku do partnera różnych
zdrobnień, niekoniecznie takich, jak przytoczone powyżej. W każ-
dym związku wykształcają się pewne charakterystyczne tylko dla tej
pary zwroty, wyrażenia, określenia. Jest to tak zwana mowa intym-
na. Z pewności również Ty jej używasz w sytuacjach prywatnych, kie-
dy nikt Was nie słyszy. Nie dotyczy ona, pomimo swojej nazwy, tylko
i wyłącznie sfery intymnej. Z pewnością ubarwia rozmowy, pozwala
nam inaczej, ciekawiej, mniej sztampowo wyrazić nasze uczucia.
Upraszcza także porozumiewanie się, kiedy używamy skrótów my-
ślowych znanych tylko małżeństwu lub tylko danej rodzinie. Pamię-
taj jednak, że nie wszyscy ludzie lubią tego typu zwroty i nie muszą
sobie życzyć, żebyś będąc w miejscu publicznym zwracał się do żony
per:
"Moja Ty świnko!".
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 81
Musisz również uważać stosując w obecności innych mowę intymną
w postaci skrótów myślowych. Może wtedy dojść do nieporozumień
o przykrych konsekwencjach. Nikt bowiem nie wie, że zwrot:
"Ty tłuścioszku!"
oznacza dla Was komplement, a:
"Zlikwiduj broń biologiczną"
to prośba o wyniesienie śmieci :)
Kolejne zagadnienie, jakie chcę poruszyć w tym rozdziale, można by
nazwać "To dlaczego nie powiedziałaś?!"
Zazwyczaj problem ten występuje w takiej oto konfiguracji: kobieta
wyrzuca mężczyźnie, że znowu nie domyślił się czegoś dla niej bar-
dzo oczywistego. Choć oczywiście może się zdarzyć, że to kobieta jest
niezbyt domyślna, ale częściej zdarza się odwrotnie.
Otóż mężczyźni, ku rozpaczy kobiet, są tak skonstruowani, że bardzo
często nie domyślają się, jakie są potrzeby ich małżonek. Żony co ja-
kiś czas zbierają się na odwagę i wyrzucają nam, że znowu nie pamię-
taliśmy, nie domyśliliśmy się, czego oczekiwała. Szczególnie dotyczy
to sfery seksu, ale również zwykłych codziennych spraw. I chociaż
powtarza się ten sam scenariusz bardzo często, faceci nieodmiennie
odpowiadają pytaniem:
"Dlaczego mi tego nie powiedziałaś?!"
I tak zamyka się zaklęty krąg wzajemnych pretensji.
Drogie Panie, bądźcie mądrzejsze! Po prostu mówcie nam o rzeczach
dla Was oczywistych. To złudzenie, że jeśli Was kochamy, to będzie-
my się domyślać, jakie macie potrzeby, czego od nas oczekujecie. To
naprawdę nie jest nasza złośliwość. Tylko w swoim imieniu mogę za-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 82
deklarować, że będę się starał! Reszta panów po tych słowach też już
wie, co ma robić.
Tik tak, tik tak...
Średnia długość życia kobiet i mężczyzn znacznie się różni. Kobiety
z różnych względów żyją dłużej. Ale nie o tym chciałem. Mamy jedno
życie, którego nie warto marnować. Nie warto więc czekać z powie-
dzeniem ani komplementu, ani zakomunikowaniem, że poczuliśmy
się zranieni.
Magiczna chwila, w której znowu widzisz małżonkę jakby miała
19 lat, może się już nie przydarzyć. Powiedz o tym. Zdumiewające za-
chowanie Twojego męża, który wreszcie zachował się jak gentleman,
może się nie powtórzyć. Pochwal go. Dzięki Waszym słowom jest
szansa na replay :)
A co z mówieniem o tym, co nas boli? Tym bardziej nie ma na co cze-
kać. Chyba że chcesz ochłonąć i poczekać, aż będziesz zdolny powie-
dzieć to, a nie wykrzyczeć. Pochwalam. Słowa i zachowania współ-
małżonka, które nas ranią, a których sobie nie wyjaśnicie, zostają w
Was i kiedyś mogą być przyczyną jeszcze gorszego wybuchu złości
czy nienawiści. Rozmawiajcie szczerze o wszystkim, a nie będziecie
mieć żadnych ran, które można rozdrapywać przy okazji jakiejś
sprzeczki. Wygadywanie komuś błędów, które zdarzyły się dwa lata
temu, świadczy o braku szczerości. Jesteś szczery? To może o Twoim
skrupulanctwie? Nie jesteś drobiazgowy. Hm. W takim razie nie po-
siadasz umiejętności przekazywania swoich myśli. Masz okazję to
zmienić. Skoro wiesz, że ukrywanie przez długi czas uwag to błąd, to
idź i nie grzesz więcej!
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 83
Trochę pedagogiki
Pedagogika to nauka o wychowaniu. Z tej dziedziny nauki pochodzi
zalecenie, że jeśli już musimy oceniać i krytykować, to oceniajmy
i krytykujmy konkretne zachowania, a nie całą osobę. Teza ta ma
również zastosowanie w postępowaniu z ludźmi dorosłymi, a nie tyl-
ko dziećmi. Panie i panowie lubią "się przejechać" po drugiej połów-
ce. Trudno to zmienić, ale nie rezygnuj. Jednak jeśli już naprawdę ję-
zyk Cię świerzbi, nie mów rzeczy w stylu:
"Jesteś marnym kierowcą, jak każda baba",
bo to nieprawda. Zwróć uwagę żonie na konkretny błąd w prowadze-
niu samochodu. Podobnie panie, które lubią mówić:
"Jesteś leniem jak wszyscy faceci"
nie mają racji. Powiedz mężowi:
"Nie podoba mi się, że szesnasty raz proszę cię o wytrzepanie tego
dywanu".
Odnoszę czasami wrażenie, że mężczyźni każde zdanie wypowiedzia-
ne przez kobietę, a dłuższe niż pięć słów uważają za gadulstwo. Z ko-
lei kobiety mają do nich pretensje, jeśli o ważnej sprawie mężczyźni
wypowiadają się w konwencji agentów CIA :)
Dla kobiet oznacza to brak zainteresowania problemem, a w najgor-
szym razie lekceważenie zarówno problemu, jak i ich samych. Odbiór
rozmowy dwojga ludzi na ten sam temat, gdy kobieta mówi kilka
zdań, a facet ledwie wymamrocze jedno, również zależy od płci. Ko-
biety oceniają lepiej kobietę ("widać autentyczne zainteresowanie
problemem", "ona chce przezwyciężyć trudności", "on się tym nie za-
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 84
interesował, to przykre") a mężczyźni skrytykują kobietę i chwalą
mężczyznę.
Stop! To nie tak.
A teraz o uwagę proszę wszystkie Panie. Od dzisiaj nie będziecie mia-
ły powodów do narzekania na własnych mężów. Zdradzę Wam cu-
downą receptę na usprawnienie faceta!
Oczywiście przesadzam, ale nie dużo. Wiele kobiet skarży mi się, że
o cokolwiek nie proszą swoich mężów, ci i tak zapominają o wszyst-
kim albo przekręcają prośby i polecenia. Zamiast kupić fasolę, kupu-
ją groch. Zamiast przyprowadzić dziecko z przedszkola, wyprowa-
dzają psa na spacer :) Pytają mnie o radę, co można z tym zrobić. Jak
sprawić, żeby do faceta docierały ich prośby i żeby je spełniali. Zale-
cam oczywiście rozmowę na ten temat, choć wiem, że nie skutkuje na
dłużej. A lekarstwo jest tanie: jeśli konkretne i wprost wyrażane
prośby nie skutkują, zapisz mu wszystko na kartce. Tego potrzebują
skrajne przypadki (takie jak ja...). Wręcz mu kartkę w odpowiednim
momencie, poinformuj, po co to robisz, zwróć uwagę, że bez jego po-
mocy nic się nie uda i... odetchnij z ulgą. W większości przypadków
działa. Na mnie tak, choć niekoniecznie przyspiesza to moje działa-
nia.
Myślę, że dobrym pomysłem jest wypracowanie w związku własnych
zasad komunikowania się. Tak zwane "docieranie się" może przecież
obejmować również ustalenia co do sposobów prowadzenia rozmów,
porozumiewania się w ważnych sprawach, tego co Was denerwuje
w stylu komunikowania się partnera, a co lubicie. Oszczędzicie sobie
stresu, czasu, który przecież można wykorzystać na przyjemności.
W miarę możliwości starajcie się wypracowywać zasady świadomie.
Metoda prób i błędów jest kosztowna emocjonalnie i może prowa-
dzić na komunikacyjne manowce.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 85
Wiesz już, że mężczyźni nie lubią mówić o emocjach, stąd moja proś-
ba: nie zmuszaj swojego lubego do tego (O! Rym! Częstochowski, ale
zawsze :) Podaruj mu trochę luksusu i niech to on decyduje, kiedy
chce o tym rozmawiać. W sytuacji podbramkowej, kiedy nie docze-
kasz się takiej rozmowy, powiedz mu, że jest to dla Ciebie ważne, za-
pytaj, czy jednak nie mógłby tego zrobić dla Ciebie. Powinno wystar-
czyć.
A jaki jest ostateczny cel porozumiewania się w związku?
Tylko przekazywanie konkretnych informacji? Nie.
Rozmowa służąca tylko po to, by jakoś zorganizować życie w domu?
Z pewnością nie.
Na to pytanie prawdopodobnie szybciej odpowiedzą jednak kobiety.
Dla nich jest raczej oczywiste, że celem porozumiewania się z partne-
rem jest wsparcie drugiej osoby, zrozumienie, podtrzymanie na du-
chu, poczucie tych emocji, które przeżywa mąż czy żona (czyli empa-
tia). Na tym buduje się intymny związek. Jest to jedna z cech odróż-
niających go od związków z innymi ludźmi, z którymi nie wchodzimy
w aż tak intymne relacje.
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 86
Zakończenie
Zakończenie
Z badań wynika, że z tego, co do nas dociera w trakcie rozmowy, tyl-
ko 10% przekazywane jest za pomocą słów. Reszta to komunikaty
niewerbalne. Nie lekceważmy jednak potęgi słowa. A zagadnienia
mowy niewerbalnej to opowieść na kiedy indziej...
Znasz metodę małych kroczków? Jeśli po lekturze tego ebooka
stwierdziłeś, że musisz opanować jeszcze wiele umiejętności, nie bój
się. Zacznij od czegoś drobnego i przechodź do rzeczy trudniejszych
etapami. Nie od razu Kraków zbudowano.
Gdybyś czegoś nie rozumiał lub miał problemy we wdrażaniu w ży-
cie, a pamiętaj, że sama wiedza nie czyni mistrza, zapraszam do pisa-
nia do mnie:
. W miarę możliwości technicznych (lep-
sza byłaby rozmowa) oferuję swoją pomoc w podbramkowych sytu-
acjach.
Komunikując się zaspokajamy (bezpośrednio lub pośrednio) nasze
potrzeby. Wynika z tego, że im lepiej będziesz się porozumiewał z in-
nymi, tym lepiej zaspokoisz swoje potrzeby, a to oznacza, że będziesz
szczęśliwszy! Odwołuj się w każdej rozmowie do pozytywnych emo-
cji. To ostatnia z tajemnic, która pozwoli Ci odnieść sukces. Powo-
dzenia!
A na koniec coś do przemyślenia:
Głupia rozmowa niewarta słowa.
Jan Sztaudynger
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 87
Jeśli mężczyzna i kobieta mają do siebie zaufanie, mogą pozwolić
sobie na daleko idącą wolność. Każda rozmowa opiera się na tym
zaufaniu i dzięki niemu utrzymuje się we właściwym tonie.
Theodot Bovet
Ludzie, co mają mało do roboty, są wielkimi gadułami: im mniej
ktoś ma do myślenia, tym więcej gada. Myślenie to rozmowa z sa-
mym sobą, a kto nie mówi do siebie, ten nie myśli wcale o mówie-
niu do innych.
Charles Louis Montesquie
Małżeństwo jak długa rozmowa. Wstępując w związki małżeńskie
należy postawić sobie pytanie: czy sądzisz, że będziesz mógł z tą
kobietą do późnego wieku z przyjemnością prowadzić rozmowy?
Wszystko inne jest w małżeństwie przejściowe, ale przeważna część
obcowania przypada na rozmowę.
Friedrich Nietzsche
Miłość – z Niewidzialnym milcząca rozmowa.
Jan Twardowski
Nic pożądańszego a nic trudniejszego na ziemi, jak prawdziwa roz-
mowa.
Adam Mickiewicz
Rozmowa męża i żony głupcowi wydała się kłótnią.
Przysłowie gruzińskie
& Przemysław Pufal
Klucz do skutecznej komunikacji
Przemysław Pufal
●
str. 88
Szczęśliwe małżeństwo – to długa rozmowa, która wciąż wydaje
się za krótka.
Andre Maurois
Lepsza rozmowa, gdy nie czcza głowa.
Rozmowa z kimś jest bardziej fundamentalna niż rozmowa
o czymś.
& Przemysław Pufal
Document Outline
- Wstęp
- Blokady komunikacji interpersonalnej
- Wydawanie rozkazów
- Ostrzeganie, groźby
- Kazania, moralizowanie
- Doradzanie, proponowanie rozwiązań
- Pouczanie, „logiczne argumenty”
- Osądzanie, potępianie, krytykowanie
- Przesadne chwalenie, wydawanie ocen pozytywnych
- Wyzwiska, wyśmiewanie
- Interpretowanie, diagnozowanie, analizowanie
- Uspokajanie, okazywanie współczucia, pocieszanie
- Wypytywanie, krzyżowy ogień pytań – pytania nieefektywne
- Odwracanie uwagi, sarkazm, dowcipkowanie
- Czego Jaś się nie nauczył...
- Nigdy nie mów nigdy. Nigdy nie mów zawsze.
- Szlaban
- A za moich czasów...
- Zgaduj-zgadula
- Zawsze ja jestem winny!
- Samoobwinianie się
- Smurf Mądrala
- Ty to nie on. On to nie Ty.
- Brzydkie kaczątko
- Naruszenie strefy
- U nas pod celą...
- Nie czaruj!
- Konkurs piękności
- A teraz w lewo!
- Wielkopolskie pytania
- Co było a nie jest nie pisze się w rejestr
- Etykietowanie, naznaczanie
- Tak, tak...
- Podważanie dokonywanych wyborów
- Czarownica!
- A co Ty mi tu...!
- Głupie gadanie
- Wyolbrzymianie
- Bagatela
- Albo - albo
- Kozetka
- Generalizowanie
- Porównywanie
- Wybiórcze słuchanie
- Niedomówienie
- Skupianie się na nieistotnych szczegółach
- Szukanie winnego
- Czynniki ułatwiające komunikację
- Słuchanie bierne
- Odpowiedzi potakujące
- Słowa „klucze"; zaproszenia do dalszej rozmowy
- Aktywne słuchanie
- Rozmowy kontrolowane, czyli kontekst osobowy rozmowy
- Myśl przed, a nie po!
- Cel! Pal!
- Mów za siebie!
- Rób innym dobrze!
- Przerywać czy nie przerywać?
- Czytanie w myślach zabronione!
- Cisza!
- Bla bla bla...
- Dobra rada starego dziada
- Opanuj się!
- Chip w głowie
- Czuj bluesa!
- Rządź!
- Chodź w cudzych butach
- Sprawdź, czy jesteś Kiepurą!
- Ani kroku dalej!
- Przymus bezpośredni
- Nie, bo nie!
- Powiedz, czego nie powiedziałeś
- 4 x P. Płaszczyzna porozumienia ponad podziałami
- Bądź artystą!
- ?
- Psycholog amator
- Asertywność
- Zdarta płyta
- Krótka piłka
- Ku pamięci!
- Strzeż się tych ludzi
- Wysokość IQ i kariera
- Chcę! Muszę!
- Jedziemy na wycieczkę
- Rozbierz je!
- Ładnie się różnić
- Telefon – moja miłość
- Komunikacja w związku
- Zakończenie
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Klucz do skutecznej komunikacji bonus
Klucz do skutecznej komunikacji
Klucz do skutecznej komunikacji
klucz do skutecznej komunikacji www przeklej pl
Klucz do skutecznej komunikacji (2)
Klucz do skutecznej komunikacji
klucz do skutecznej komunikacji
Klucz do skutecznej komunikacji fragment
klucz do skutecznej komunikacji! skuteczna komunikacja interpersonalana nlp! wpływanie i wywieranie
klucz do skutecznej komunikacji
klucz do skutecznej komunikacji
Klucz do skutecznej komunikacji (komunikacja, asertywno쒏, asertywnosc)
Klucz do skutecznej komunikacji fragment
Klucz do skutecznej komunikacji (komunikacja, asertywnosc)
Klucz do skutecznej komunikacji(1)
Klucz do skutecznej komunikacji
Klucz do skutecznej komunikacji
klucz do skutecznej komunikacji www przeklej pl
klucz do skutecznej komunikacji darmowy ebook pdf
więcej podobnych podstron