Budowa linii elektroenergetycznych
Budowa linii elektroenergetycznych
2 / 40
Elementy linii
:
¾
Słupy
¾
Uziomy słupów
¾
Izolatory
¾
Przewody fazowe
¾
Przewody odgromowe
¾
Osprzęt
Foto: J. Jastrzębski
Linia napowietrzna
Linia napowietrzna
3 / 40
S
S
ł
ł
upy
upy
¾
Przelotowe
– przeznaczone do podtrzymywania przewodów bez
przejmowania naciągu
¾
Narożne
– przeznaczone do podtrzymywania przewodów i
przejmowania siły naciągu, wynikającej z kąta załomu (> 5
°)
¾
Odporowe
– stanowią punkty odporowe dla umiejscowienia
zakłóceń mechanicznych
¾
Odporowo-narożne
– spełniają funkcje słupa odporowego i
narożnego
¾
Krańcowe
– ustawione na krańcach linii, przeznaczone do
przejmowania jednostronnego naciągu przewodów
¾
Rozgałęźne
– ustawione w punktach rozgałęzienia linii, łączą
cechy różnych słupów
Ze względu na przeznaczenie i rodzaj pracy w linii wyróżnia się
następujące rodzaje słupów:
4 / 40
S
S
ł
ł
upy
upy
(Zaczerpnięto z [1])
5 / 40
S
S
ł
ł
upy
upy
Słupy żelbetowe: a) przelotowy, b) narożny, c) odporowy
(Zaczerpnięto z [1])
6 / 40
S
S
ł
ł
upy
upy
Słupy stalowe: a) przelotowy 110 kV, b) przelotowy linii dwutorowej 110 kV,
c) przelotowy 220 kV
(Zaczerpnięto z [1])
7 / 40
Foto: J. Jastrzębski
8 / 40
Foto: J. Jastrzębski
9 / 40
Foto: J. Jastrzębski
10 / 40
Foto: J. Jastrzębski
11 / 40
Foto: J. Jastrzębski
12 / 40
Foto: J. Jastrzębski
13 / 40
Foto: J. Jastrzębski
14 / 40
Foto: J.Jastrzębski
15 / 40
Foto: J. Jastrzębski
16 / 40
Izolatory
Izolatory
Cechy izolatorów
:
Odpowiednia wytrzymałość elektryczna i mechaniczna (izolator
musi wytrzymać siłę naciągu przewodu, jego ciężar wraz z
szadzią i wiatrem)
Odporność na wpływy atmosferyczne i chemiczne
Typy izolatorów
:
Stojące – dla napięć do 30 kV
Deltowe, deltowe wzmocnione, pniowe
Wiszące – dla napięć SN i WN
• Jednokołpakowe – dla linii powyżej 1 kV
• Wielokołpakowe (również w łańcuchach) - linie WN
• Długopniowe – linie WN
Materiały:
•
ceramika, szkło -
(w Polsce)
•
tworzywa sztuczne
17 / 40
Izolatory
Izolatory
Mocowanie izolatorów do konstrukcji słupa
odbywa się za pomocą trzonów stalowych
W izolatorach pełnopniowych
długość pnia >= 3 x średnica pnia
(Zaczerpnięto z [2])
18 / 40
Izolatory
Izolatory
Izolator wiszący kołpakowy
Przez umieszczenie główki trzonka w otworze gniazda kołpaka
następnego izolatora tworzy się łańcuchy izolatorów kołpakowych.
1 – trzonek
2 – klosz
3 – kołpak
4 – zawleczka
5 – żebro
6 – okap klosza
19 / 40
Izolatory
Izolatory
Rozróżnia się łańcuchy izolatorów
:
Jednorzędowe
Wielorzędowe
– dwa lub więcej łańcuchów szeregowych,
połączonych równolegle
Złożone
– zespół dwóch lub więcej łańcuchów jedno, lub
wielorzędowych w układzie umożliwiającym uzyskanie
odpowiednich własności elektrycznych, np. układ V lub Y
Typowy sposób zawieszenia
:
Przelotowe
- na słupach przelotowych,
Odciągowe
– słupach mocnych
20 / 40
Izolatory
Izolatory
Łańcuchy izolatorowe przelotowe
a) jednorzędowy, b) dwurzędowy
(Zaczerpnięto z [2])
21 / 40
Izolatory
Izolatory
Łańcuch izolatorowy odciągowy dwurzędowy
(Zaczerpnięto z [2])
22 / 40
Foto: J. Jastrzębski
23 / 40
Foto: J. Jastrzębski
24 / 40
Foto: J. Jastrzębski
25 / 40
Przewody linii napowietrznej
Przewody linii napowietrznej
Linka wielodrutowa stalowo – aluminiowa AFl
a) widok, b) przekrój
Cechy przewodów:
Duża przewodność elektryczna
Odporność na działania atmosferyczne i chemiczne
Odporność na drgania
Duża wytrzymałość mechaniczna
1 –drut stalowy
2 – druty aluminiowe
26 / 40
Przewody
Przewody
linii napowietrznej
linii napowietrznej
Średnice drutów wynoszą: od 1,16 do 5,05 mm.
Średnice drutów stalowych w przewodach o przekrojach do 50
mm
2
są takie same jak aluminiowych. Dla większych
przekrojów druty stalowe są cieńsze.
Linki skręcane są spiralnie z 7, 19, 37 lub 61 drutów.
Stosunek przekroju aluminium do przekroju stali jest
znormalizowany i równy: 1,25; 1,7; 3; 4; 6; 8; 20.
Znormalizowane przekroje linek wynoszą: 16, 25, 35, 50, 70,
95, 120, 150, 185, 240, 300, 350, 400, 525, 675 mm
2
.
27 / 40
Przewody linii napowietrznej
Przewody linii napowietrznej
W liniach WN od 220 kV stosowane są
przewody wiązkowe
,
składające się z 2, 3 lub 4 linek.
Cechy przewodów wiązkowych:
Mniejsze natężenie pola elektrycznego wokół przewodu, dzięki
czemu wzrasta napięcie krytyczne ulotu
Mniejsza indukcyjność, co powoduje zmniejszenie strat napięcia
Możliwość zwiększenia obciążalności ze względu na lepsze
warunki chłodzenia
28 / 40
Foto: J. Jastrzębski
29 / 40
Przewody linii napowietrznej
Przewody linii napowietrznej
Skan – EUP str 33 rys 3.3 a, b
30 / 40
Przewody linii napowietrznej
Przewody linii napowietrznej
Przewody przeciwdrganiowe
–
rdzeń stalowy nie wypełnia
całkowicie przewodu
1 – drut stalowy
2 – drut aluminiowy
Przewody odgromowe
chronią przed wyładowaniami atmosferycznymi.
Są mocowane bezpośrednio do konstrukcji i uziemiane na każdym
słupie. Wykonywane zwykle jako linki Afl, stosuje się także
rozwiązania
specjalne ze światłowodem
.
1 – drut ze stopu Al.
2 – drut stalowy pokryty Al.
3 – rurka aluminiowa
4 – moduł światłowodowy
5 – włókno światłowodowe
Max. liczba drutów
światłowodowych - 24
31 / 40
Osprz
Osprz
ę
ę
t linii napowietrznych
t linii napowietrznych
Zespół elementów wyposażenia mechanicznego służący do
połączeń oraz zawieszeń przewodów i izolatorów do konstrukcji
wsporczych nazywa się
osprzętem
.
Rozróżnia się następujące
rodzaje osprzętu
:
Osprzęt izolatorowy – przeznaczony do mocowania izolatorów
do słupów: trzony, kabłąki
Osprzęt ochronny – przeznaczony do zabezpieczania
izolatorów przed termicznym działaniem łuku elektrycznego,
poprawy rozkładu napięcia na łańcuchach: rożki i pierścienie
Osprzęt przewodowy – przeznaczony do mocowania i łączenia
przewodów: uchwyty, złączki, zaciski, odstępniki i łączniki
32 / 40
Linia kablowa
Linia kablowa
Linią kablową nazywa się kabel wielożyłowy lub kilka kabli
jednożyłowych połączonych równolegle, ułożonych na wspólnej
trasie i łączących zaciski tych samych dwóch urządzeń
elektrycznych.
Zasadnicze elementy kabla
:
Żyła
– przewodnik prądu
Izolacja żyły
Ekran
– wyrównuje i zmniejsza natężenie pola elektrycznego
Powłoka ochronna
– ochrona izolacji przed wilgocią, czynnikami
chemicznymi i innymi wpływami zewnętrznymi
Pancerz
– ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi
33 / 40
Przyk
Przyk
ł
ł
ady kabli
ady kabli
Kabel typu YAKY
34 / 40
Przyk
Przyk
ł
ł
ady kabli
ady kabli
1- żyła miedziana
2 – izolacja
papierowa
3 – wypełnienie
4 – izolacja
rdzeniowa
5 – powłoka
ołowiana
6 - osłona włóknista
7 - pancerz
(Zaczerpnięto z [1])
35 / 40
Przyk
Przyk
ł
ł
ady kabli
ady kabli
1- żyła Al
2 – izolacja
3 – ekran
4 – wypełnienie
5 – obwój z taśmy bawełnianej
6 – powłoka ołowiana
7 – osłona włóknista
8 – pancerz
9 – osłona antykorozyjna
zewnętrzna
(Zaczerpnięto z [1])
36 / 40
Przyk
Przyk
ł
ł
ady kabli
ady kabli
Kabel WN typu XRUHKXS
37 / 40
Przyk
Przyk
ł
ł
ady kabli
ady kabli
Kable do przesyłu wielkich mocy WN:
Olejowe
Gazowe o ciśnieniu wewnętrznym lub zewnętrznym
Kriogeniczne
Czynnikiem umożliwiającym zwiększenie dopuszczalnych natężeń pola
elektrycznego w izolacji są:
Wypełnienie izolacji papierowej olejem pod ciśnieniem
Wypełnienie wolnych przestrzeni w izolacji papierowej gazem o
podwyższonym ciśnieniu (N, SF
6
, CO
2
)
Ciśnienie zewnętrzne wywierane na tradycyjną izolację
Nadprzewodnictwo w temperaturze ciekłego helu lub azotu
38 / 40
Osprz
Osprz
ę
ę
t kablowy
t kablowy
Osprzęt kablowy
jest to zbiór elementów przeznaczonych do
wykonywania i ochrony połączeń między kablami, rozgałęziania i
zakańczania kabli.
Mufy
– służą do połączenia dwóch odcinków kabli i zapewnienia
odpowiedniej wytrzymałości elektrycznej i mechanicznej złącza.
Głowice
– służą do szczelnego zakańczania kabli oraz zapewniają
wymaganą wytrzymałość elektryczną i mechaniczną zakończenia.
Sposób wykonania osprzętu zależy od rodzaju kabli:
Osprzęt o korpusach metalowych, stosowany do kabli o izolacji papierowo-olejowej
Osprzęt taśmowy z tworzyw sztucznych, stosowany do kabli o izolacji z tworzyw
termoplastycznych
Osprzęt z rur termokurczliwych, stosowany do kabli o izolacji z tworzyw sztucznych
Do osprzętu zalicza się również: złączki, zaciski, rozpórki, syciwa, zalewy, taśmy
izolacyjne
39 / 40
Linia kablowa
Linia kablowa
Kable układa się w ziemi, z zachowaniem odpowiednich odległości od
siebie, od fundamentów budynków i innych urządzeń podziemnych
(rurociągi, zbiorniki..).
Czynniki wpływające na stosowanie linii kablowych:
Wymagania urbanistyczne
Ograniczona powierzchnia terenu
Konieczność przekraczania dużych zbiorników wodnych
Strefa zabrudzeniowa utrudniająca eksploatację linii napowietrznych
Głębokość ułożenia kabli:
50 cm – kable oświetlenia ulicznego nn
70 cm – inne kable nn
80 cm – kable o napięciu 1<U
n
<=15 kV
100 cm - kable o napięciu U
n
>15 kV
40 / 40
Linia napowietrzna a kablowa
Linia napowietrzna a kablowa
Koszty inwestycyjne linii kablowych są kilkakrotnie większe od kosztów
linii napowietrznych (bez kosztów terenu).
Na obszarach zurbanizowanych koszt terenu może decydować o
koszcie linii napowietrznej, który niekiedy może być wyższy niż dla linii
kablowej.
Obciążalność prądowa linii kablowej i napowietrznej jest obecnie
porównywalna.
Spadki napięcia w liniach kablowych są mniejsze ze względu na
mniejszą reaktancję indukcyjną.
Zagrożenie porażeniowe w liniach napowietrznych jest większe.
Linie kablowe są mniej uciążliwe dla otoczenia.
Linie kablowe są mniej uciążliwe w eksploatacji.
Praca linii kablowych nie zależy od warunków atmosferycznych, a więc
są one bardziej niezawodne.