PRZEŁOM

DŹWIĘKOWY

PRZEŁOM DŹWIĘKOWY:

●

Kino nigdy nie było bezdźwięczne, bo w epoce niemej obrazowi towarzyszył
akompaniament muzyczny.

●

Obraz wizualny został uzupełniony o nowy komponent – słowo

●

Wiąże się z początkami kina dźwiękowego (w Ameryce -

Śpiewak jazzbandu A.

Croslanda, 1927. W Europie - Pod dachami Paryża R. Claira, 1930, Opera za trzy
grosze G.W. Pabsta, 1931, Bezdomni N. Ekka, 1931 ).

●

Rewolucja dźwiękowa dokonywała się niezwykle burzliwie, a konflikt ogniskował
się przede wszystkim wokół kwestii estetycznych, ponieważ początkowo dźwięk nie
nadążał za finezją sfery wizualnej i doskonałością formy, jaką osiągnęło kino nieme.
Naturalistyczny sposób posługiwania się dźwiękiem sprawiał, że najpierw działał on
tautologicznie wobec warstwy wizualnej, dublując informacje zawarte w obrazie.

●

Epoka kina dźwiękowego rozpoczęła się na dobre w roku 1927. Premiera filmu
Śpiewak jazzbandu z gwiazdą Broadwayu Alem Jonsonem, uchodzi za początek kina
dźwiękowego.

●

Wielu aktorów "poprzedniej epoki" nie nadawało się do filmu dźwiękowego. Ze
względów technicznych aparaty nagrywające zniekształcały ich głosy. Skończyły
się wielkie kariery aktorów zagranicznych, słabo znających angielski - laureata
pierwszego Oscara za rolę męską Emila Janningsa, Poli Negri, która wróciła do
Europy. Wśród gwiazd kina niemego znajdziemy jednak i tych, którzy bez większych
problemów poradzili sobie z nowym wyzwaniem, jakim był dźwięk - na przykład
Charlie Chaplin.

●

6 sierpnia 1926 roku odbyła się premiera Dom Juana Alana Croslanda, do którego
muzyka wydobywała się z wibrafonu- urządzenia do odtwarzania płyt

●

6 października 1927- Śpiewak Jazzbandu- pierwszy film dźwiękowy

●

Od premiery Śpiewaka Jazzbandu trzeba było 5 lat by film dźwiękowy ostatecznie się
przyjął

●

Za pierwszy film w pełni udźwiękowiony uchodzą Światła Nowego Jorku Bryana
Foyera (1928)

●

Twórcze wykorzystanie dźwięku ( modulacja, cisza, środek wyrazu)- Sternberg,
Hitchock

●

Przełom dźwiękowy przynosi zmianę estetyki. Ci co nie zaadaptowali dźwięku
musieli odejść

●

Od lat 30 zaczyna dominować system Movietone czyli rejestracja dźwięku na taśmie

●

KONSEKWECJE:

a.

Bariery artystyczne:

●

Wczesne nagrania dźwiękowe utrwalano na płytach za pomocą ukrytych
mikrofonów. Aktorzy byli zmuszeni wypowiadać swe kwestie w kierunku
gdzie był ukryty mikrofon, np. zwracać się w stronę wazonu z kwiatami

●

Scen nie można było ciąć, gdyż po nagraniu na płytę odpadała jego obróbka-
koniec ambitnej techniki montażu kina niemego

●

Odpadają dłuższe sceny w plenerze, bo zewnętrzne odgłosy, np. brzęczenie
owadów , Mają katastrofalne skutki dla dźwięku-

powstaje - metoda

reprojekcji- zrealizowane w plenerze zdjęcia wyświetla się w studiu na
specjalnym ekranie, na którego tle filmuje się aktorów w akcji

b.

Zmierzch niemych gwiazd:

●

Wielu aktorów nie nadaje się do filmu dźwiękowego, gdyż nie umieją „grać
głosem”

●

Odchodzi wiele reżyserów królujących w epoce kina niemego

●

Zmienia się sposób gry aktorskiej- przestaje być pantomimiczny, nie musi być
mimicznie wyrazista- odchodzą Buster Keaton, Merry Pickford

●

Kończą się kariery aktorów zagranicznych w Hollywoodzie, którzy
uzmysławiają sobie barierę językową np. Emil Jannings, Pola Negri

●

Muzycy w orkiestrach i pianiści, których muzyka towarzyszyła filmom
niemym tracą pracę

c.

Dźwiękowe kroniki tygodnia:

●

Producent William Fox zakupił w Western Electric metodę Movietone I
wykorzystał ją w swych kronikach

●

Publiczność była zachwycona, że wraz ze zdjęciami z całego świata słyszy
oryginalne zdjęcia

d.

Musical

ŚPIEWAK JAZZBANDU:

Reżyseria: Alan Crosland
Scenariusz: Alfred A. Cohn
Zdjęcia: Hal Mohr
Produkcja: Warner Brothers, USA
Rok produkcji: 1927
Obsada: Al Jonson, May McAvoy, Warner Oland

●

Premiera odbyła się 6 października 1927

●

Rozpoczął erę filmu dźwiękowego

●

Monolog popularnej gwiazdy Broadwayu Ala Jonsona złożony z 250 słów- pierwszy
fragment mówiony w historii kina

●

„Say, Ma, listen to this...”- pierwsze słowa z kinowego ekranu

●

Nagrany w systemie vitaphone, czyli na płytach

●

Jest dźwiękowy tylko we fragmentach

DUSZE CZARNYCH:

Reżyseria: King Vidor
Scenariusz: Wanda Tuchock

Zdjęcia: Gordon Avil
Produkcja: MGM,USA
Rok produkcji: 1929

●

Pierwsze arcydzieło kinematografii dźwiękowej

●

Po raz pierwszy na ekranie pojawia się dramatyczna cisza

●

Fabuła opisuje losy syna marnotrawnego, który ulega fatalnemu urokowi uwodzicielki
z miasta

●

Pierwszy film murzyńskich wykonawców, który mówi o czarnym społeczeństwie
Ameryki.

●

Jako pierwszy wyzyskał w pełni możliwości słowa, muzyki i szmeru

●

Strona wizualna nie daje się oderwać od dźwiękowej a chóralne pieśni przeplatają się
z ciszą, która dopiero w filmie dźwiękowym zaczęła być słyszana i mogła coś znaczyć

BŁĘKITNY ANIOŁ:

Reżyseria: Josef von Sternberg
Scenariusz: Heinrich Mann, Karl Vollmöller, Robert Liebmann, Carl Zuckmayer
Zdjęcia: Günther Rittau
Muzyka: Frederick Hollander
Na podstawie: powieści Heinricha Manna "Profesor Unrat"
Produkcja: UFA,Niemcy
Rok produkcji: 1930

●

Film ten stał się milowym krokiem w karierze Marleny Dietrich .Wcieliła się tam
w postać Loli Loli, zaś najsłynniejszy wówczas aktor niemiecki Emil Jannings grał
profesora Immanuela Ratha.

●

Film ten okazał się wielkim wydarzeniem w historii kina światowego (Jannings
otrzymał za tę rolę Oscara).

●

Pierwszy film dźwiękowy z Emilem Janningsem.

●

Akcja filmu toczy się na początku lat 20-tych w małym miasteczku niemieckim.
Pracujący w męskim gimnazjum profesor Ratz, człowiek o nieco staroświeckich
zasadach zakochuje się w wyuzdanej piosenkarce kabaretowej o pseudonimie Lola-
Lola. Zakończony małżeństwem romans bohatera, powoduje jego powolną degradację
moralną i społeczną.

●

Jedno z pierwszych arcydzieł kina dźwiękowego było początkiem wielkiej kariery
Marleny Dietrich i zarazem ostatnim wybitnym filmem Josefa von Sternberga. Ten
hollywoodzki reżyser, przeżywający okres świetności w okresie niemym, zajął się
odtąd kręceniem konwencjonalnych melodramatów z odkrytą przez siebie gwiazdą.

●

Sternberg, który jest z pochodzenia Austriakiem, wraca do Europy i kręci wraz z UFA
swoje arcydzieło

●

W filmie tym gęsto od aluzji symboli erotycznych]

●

Kapitalne podsumowanie nastrojów ekspresjonizmu

●

Analiza układów, które niedługo cały świat pozna pod postacią hitleryzmu

●

Wykorzystuje dźwięk poprawnie technicznie, ale i dla budowania nastroju w pełnych
napięcia scenach dialogowych

SZANTAŻ:

Reżyseria: Alfred Hitchcock

Scenariusz: Charles Bennett, Alfred Hitchcock, Benn W. Levy
Zdjęcia: Jack Cox
Muzyka: Campbell, Connelly
Na podstawie: sztuki Charlesa Bennetta
Produkcja: Wielka Brytania
Rok produkcji: 1929
Obsada: Sara Allgood (Mrs. White), Joan Barry (głos) (głos Alice White), Harvey Braban
(Chief Inspector), Donald Calthrop (Tracy), Hannah Jones (The Landlady), Phyllis Konstam,
John Longden (Frank Webber), Anny Ondra (Alice White), Charles Paton (Mr. White), Cyril
Ritchard (The Artist), John Stuart

●

Alice White zabija malarza, który usiłował ją zgwałcić. Śledztwo w tej sprawie
prowadzi jej przyjaciel detektyw Frank Webber. Odkrywa szybko motywy zbrodni,
ale nie zdradza ich nikomu. Oboje są szantażowani przez nieznanego człowieka, który
również zna prawdę, ale policjant grozi mu, że obarczy go zbrodnią. W tej sytuacji
szantażysta ucieka i ginie w wypadku. Alice, która obecnie czuje się podwójną
morderczynią, chce przyznać się przełożonemu Franka do winy. Jednak przedziwne
okoliczności stają jej na przeszkodzie...

●

Film Alfreda Hitchcocka jest jednym z pierwszych brytyjskich filmów dźwiękowych,
ale bardzo oszczędnie sięga po środki akustyczne. Mimo to film jest pionierski, jeśli
chodzi o dramaturgiczne wykorzystanie dźwięku.

●

Z początku film kręcony jako niemy, dźwięk został dograny

●

Dźwięk jako dramaturgiczny kontrapunkt i komentarz akcji

MORDERSTWO:

Reżyseria: Alfred Hitchcock
Scenariusz: Alma Reville, Alfred Hitchcock, Walter C. Mycroft
Zdjęcia: Jack Cox
Muzyka: John Reynders
Na podstawie: sztuki Clarence`a Dane`a
Produkcja: Wielka Brytania
Rok produkcji: 1930
Obsada: Nora Baring (Diana Baring), Matthew Boulton, Donald Calthrop (Ian Stewart),
Esme V. Chaplin, Edward Chapman (Ted Markham), Robert Easton, Violet Farebrother,
William Fazan, Clare Greet, Ross Jefferson, R.E. Jeffrey, Hannah Jones, Phyllis Konstam
(Dulcie Markham), Kenneth Kove, Miles Mander (Gordon Druce), Herbert Marshall (Sir
John Menier), Una O'Connor, Guy Pelham, Esme Percy (Handel Fane), Joynson Powell,
George Smythson, Alan Stainer, Amy Brandon Thomas, Drusilla Vills, S.J. Warmington,
Marie Wright

●

Młoda aktorka Diana [Norah Baring] zostaje skazana w procesie poszlakowym na
śmierć jako rzekoma morderczyni kobiet. Jeden z przysięgłych, dramaturg Sir John
Menter [Herbert Marshall], wierzy jednak w jej niewinność i podejmuje śledztwo
na własną rękę. W zespole teatralnym skazanej odkrywa prawdziwego mordercę i
przechytrza go dzięki znajomości "Hamleta"...

●

W tym wczesnym kryminale Alfreda Hitchcocka dowcip i chwile pełne napięcia
rekompensują słabości przeciążonego tekstem filmu, trzymającego się zbyt sztywno
sztuki Clemence`a Dane`a

●

Hitchcock ponownie udowadnia, że potrafi dobrze korzystać z nowych możliwości
kina dźwiękowego: stanowisko bohatera zostaje umiejętnie przedstawione przez
monolog wewnętrzny

●

Zastosowanie ekspresjonistycznej plastyki kadru, płynność prowadzenia narracji,
umiejętność wyboru punktu ustawienia kamery i naturalność aktorów, którzy w
niektórych scenach improwizowali dialog

ŚWIATŁA WIELKIEGO MIASTA

:

Reżyseria: Charles Chaplin
Scenariusz: Charles Chaplin
Zdjęcia: Roland Totheroh, Gordon Pollock, Mark Marklatt
Muzyka: Charles Chaplin, José Padilla
Montaż: Charles Chaplin
Dźwięk: Theodore Reed
Produkcja: USA, United Artists, Charlie Chaplin
Rok produkcji: 1931
Obsada: Charles Chaplin (włóczęga), Virginia Cherill (niewidoma), Harry Myers (milioner),
Hank Mann (bokser), Florence Lee (babcia niewidomej), Allan Garcia (lokaj), Henry
Bergman (kaznodzieja, dozorca), Albert Austin (zamiatacz, oszust), Stanhope Wheatcroft,
John Rand (nędzarz), James Donnelly, Eddie Baker (sędzia), Robert Parrish (sprzedawca
gazet), Granville Redmond, Jean Harlow, Robert Graves

●

Wielki mistrz kina, Orson Welles uważał "Światła wielkiego miasta" za
najwspanialszy film, jaki kiedykolwiek nakręcono, zaś historycy kina zgodnie
nazywają ten obraz arcydziełem, być może najważniejszą pozycją w dorobku Charlesa
Chaplina.

●

W "Światłach wielkiego miasta" Charles Chaplin - reżyser, scenarzysta,
producent, kompozytor i aktor w jednej osobie - jeszcze raz wciela się w Małego
Włóczęgę Charlie'ego, postać-ikonę, z którą artysta utożsamiany był od lat przez
międzynarodową widownię. Błąkając się po wielkim mieście, Włóczęga przypadkiem
ratuje życie pijanego milionera. Bogacz z wdzięczności zaprasza bohatera do swego
domu i obdarza go serdeczną przyjaźnią. Następnego dnia, na trzeźwo, milioner nie
pamięta wprawdzie nowej znajomości, jednak wieczorem, po kilku mocnych drinkach
pamięć mu wraca i przyjaźń z Włóczęgą znów trwa w najlepsze - taki scenariusz
powtarza się codziennie. Tymczasem Charlie zakochuje się w pięknej, niewidomej
kwiaciarce. Korzystając ze środków bogatego przyjaciela Włóczęga stara się pomóc
dziewczynie - kupuje od niej wszystkie kwiaty, daje jej pieniądze na czynsz, a potem
na kosztowną operację oczu w zagranicznej klinice. Niewidoma kwiaciarka jest
przekonana, że Charlie to hojny i zamożny gentleman. Kiedy wróci z udanej operacji
oczu będzie mogła wreszcie zobaczyć swojego dobrodzieja i odkryje, że jest nim
biedny, bezdomny wędrowiec.

●

Kiedy Chaplin w 1931 roku kończył zdjęcia do "Świateł wielkiego miasta", już od
4 lata trwała epoka kina dźwiękowego. Mimo, to autor "Gorączki złota" uparł się by
nakręcić film niemy. Decyzja ta przerażała producentów przekonanych, że "Światła
wielkiego miasta" nie wytrzymają konkurencji filmów z dialogami. Rację jednak miał
Chaplin, który jeszcze raz podbił bez reszty serca publiczności. "Światła wielkiego
miasta" to kwintesencja kina niemego, którego możliwości i środki wyrazu Charles
Chaplin opanował do perfekcji.

●

Pozbawiony dialogu, posiada jedynie partyturę muzyczną autorstwa Chaplina

●

Temat: Parweniusz walczący o swą godność i lepszy byt

●

Karykatura przegadania i w ogóle dźwięku w filmie- „nieartykułowane gęganie”
aktorów

●

Tragikomiczny obraz społeczeństwa mieszczańskiego

●

Charles Chaplin broni estetyki filmu niemego

René Clair

:

●

1898-1981

●

Francuski reżyser filmowy, klasyk w dziedzinie twórczości komediowej.

●

Uczestniczył w I wojnie światowej ,po wojnie uprawiał dziennikarstwo oraz grał
w filmach.

●

Akcentował prymat warstwy wizualnej nad werbalną.

●

Od początku był zwolennikiem dźwięku, ale występował przeciw rozgadaniu ekranu

●

Słowo traktuje jako środek pomocniczy, pozwalający uniknąć zbyt długich objaśnień
wizualnych

●

Jako reżyser debiutował w 1923, realizując w latach 20. szereg filmów, m.in.:

●

Paryż śpi (1924)

●

Antrakt (1924)

●

Fantastyczna podróż (1926)

●

Kapelusz słomkowy (1927)

●

Dwóch nieśmiałych (1928).

●

W latach 30. zasłynął serią populistycznych filmów o Paryżu:

●

Pod dachami Paryża (1930)

●

Milion (1931)

●

14 lipca (1933).

●

Inne:

●

Niech żyje wolność (1932, nagroda w Wenecji)

●

Ostatni miliarder (1934)

●

Upiór na sprzedaż (1935, Anglia)

●

Płomień Nowego Orleanu (1941, USA)

●

Ożeniłem się z czarownicą (1942, USA)

●

Milczenie jest złotem (1947, nagroda w Locarno)

●

Urok szatana (1950)

●

Piękności nocy (1953)

●

Wielkie manewry (1955)

●

Porte des Lilas (1957)

●

Całe złoto świata (1961)

POD DACHAMI PARYŻA

:

Reżyseria: René Clair
Scenariusz: René Clair
Zdjęcia: Georges Perinal, Georges Raulet
Muzyka: R. Nazelles, Raoul Moretti
Produkcja: Francja

Rok produkcji: 1930

●

Śpiewak uliczny Albert poznaje śliczną Polę. Odtąd pracują razem - on śpiewa, ona
sprzedaje nuty. Drań Fred na próżno próbuje ich poróżnić. Szczęście kochającej
się pary zakłóca jednak policja, która przez pomyłkę oskarża Alberta o kradzież i
aresztuje go. W czasie, gdy on siedzi w więzieniu, jego przyjaciel Luis opiekuje się
Polą. Kiedy Albert wychodzi na wolność, dowiaduje się, że oboje się kochają... Po
bójce z przyjacielem rezygnuje jednak z dziewczyny, widząc szczerość ich uczuć.

●

Pierwszy film dźwiękowy René Claira pokazuje w melancholijnie poetycki sposób
życie prostych ludzi - reżyser zawierza przede wszystkim wymowie obrazów.

●

Piosenka odgrywa szczególną rolę: zamiarem autora było oddanie ducha paryskich
przedmieść, najlepiej wyrażalnego przez to, co się tam śpiewa

●

Film utrzymany w konwencji piosenki ze stołecznych peryferii

●

Ciepłu liryzm, bezpośredniość w stosunku do bohaterów, pozorny realizm zdarzeń
zabarwiony poezją i niefrasobliwością tonu

●

Ostentacyjne programowe unikanie dialogu- fragmenty sprawiają wrażenie
udźwiękowionego filmu niemego- skąpe dialogi zastępują napisy, bohaterowie
rozmawiają za szybą lub po prostu nie słychać ich głosów, jeśli treść rozmowy jest
jasna

●

Zastosowanie obrazu bez dźwięku (kłótnia w ciemnościach) i obrazu bez dźwięku
(Fotografowana z zewnątrz, przez szybę scena w kawiarence)

●

Ruchliwość kamery- travelling opisujący mieszkańców przedmieścia

●

Rytmiczność narracji, oparta na stopieniu strony wizualnej z akustyczną

MELODIE BROADWAYU

:

Reżyseria: Harry Beaumont
Scenariusz: Norman Houston, Earl Baldwin, Sarah Y. Mason, James Gleason
Zdjęcia: John Arnold
Muzyka: Willard Robinson, George M. Cohan, Arthur Freed, Nacio Herb Brown
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1929
Scenografia: Cedric Gibbons
Na podstawie: opowiadania Edmunda Gouldinga
Gatunek: Musical

●

Siostry Harriet i Queenie Mahoney, aktorki wodewilowe, przybywają do Nowego
Jorku, ponieważ ich przyjaciel Eddie Kerns, chce by wystąpiły na Broadwayu w
jednym z przedstawień Francisa Zanfielda. Eddie od dawna darzy uczuciem Harriet,
lecz gdy poznaje Queenie, od razu się w niej zakochuje. Do dziewczyny zaleca
się również Jock Warriner, członek nowojorskiej elity społecznej. Upływa trochę
czasu zanim Queenie zdaje sobie sprawę, że dla Jocka jest tylko zabawką, a Harriet
dowiaduje się, że Eddie już nie kocha się w niej, tylko w jej siostrze.