1

1

Taryfy gazowe

Taryfy gazowe

ƒ

ƒ

Prof.dr

Prof.dr

hab. Inż. Andrzej J.

hab. Inż. Andrzej J.

Osiadacz

Osiadacz

ƒ

ƒ

Zakład Systemów Ciepłowniczych i

Zakład Systemów Ciepłowniczych i

gazowniczych

gazowniczych

2

2

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa gazowa

Taryfa gazowa

Taryfa jest zbiorem cen i stawek opłat

Taryfa jest zbiorem cen i stawek opłat

oraz warunków jej stosowania,

oraz warunków jej stosowania,

opracowana przez przedsiębiorstwo

opracowana przez przedsiębiorstwo

gazowe i wprowadzona w trybie

gazowe i wprowadzona w trybie

określonym ustawą, jako obowiązująca

określonym ustawą, jako obowiązująca

3

3

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa gazowa

Taryfa gazowa

Algorytm wyznaczania cen za usługi przesyłowe w

Algorytm wyznaczania cen za usługi przesyłowe w

sieci gazowej powinien spełniać następujące

sieci gazowej powinien spełniać następujące

kryteria:

kryteria:

ƒ

ƒ

Wymuszać efektywne ekonomicznie

Wymuszać efektywne ekonomicznie

prowadzenie ruchu systemu gazowniczego oraz

prowadzenie ruchu systemu gazowniczego oraz

uzasadnioną ekonomicznie jego rozbudowę,

uzasadnioną ekonomicznie jego rozbudowę,

ƒ

ƒ

Sprzyjać rozwojowi mechanizmów rynkowych,

Sprzyjać rozwojowi mechanizmów rynkowych,

ƒ

ƒ

Umożliwić funkcjonowanie zasady TPA (

Umożliwić funkcjonowanie zasady TPA (

Third

Third

Party Access)

Party Access)

–

–

swobodnego dostępu stron

swobodnego dostępu stron

trzecich do sieci,

trzecich do sieci,

4

4

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa gazowa

Taryfa gazowa

Algorytm wyznaczania ….powinien…

Algorytm wyznaczania ….powinien…

ƒ

ƒ

zapewniać zwrot kosztów uzasadnionych

zapewniać zwrot kosztów uzasadnionych

przedsiębiorstwa gazowniczego w

przedsiębiorstwa gazowniczego w

poszczególnych obszarach działalności (bez

poszczególnych obszarach działalności (bez

subsydiowania skrośnego),

subsydiowania skrośnego),

ƒ

ƒ

Tworzyć przejrzysty i spójny system opłat

Tworzyć przejrzysty i spójny system opłat

–

–

w

w

sensie ceny uzależnionej od zakresu

sensie ceny uzależnionej od zakresu

świadczonych usług tj. np. od ilości

świadczonych usług tj. np. od ilości

przetransportowanego lub zmagazynowanego

przetransportowanego lub zmagazynowanego

gazu oraz odległości przesyłu.

gazu oraz odległości przesyłu.

5

5

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa gazowa

Taryfa gazowa

Metody służące do określania cen za usługi przesyłowe

Metody służące do określania cen za usługi przesyłowe

w sieci gazowej dzielą się na:

w sieci gazowej dzielą się na:

ƒ

ƒ

Metody

Metody

alokacyjne

alokacyjne

zapewniające pełne pokrycie

zapewniające pełne pokrycie

kosztów uzasadnionych,

kosztów uzasadnionych,

ƒ

ƒ

Metody oparte na podejściu krańcowym, które mogą

Metody oparte na podejściu krańcowym, które mogą

przynieść operatorowi dochody różne od kosztów

przynieść operatorowi dochody różne od kosztów

uzasadnionych.

uzasadnionych.

6

6

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa gazowa

Taryfa gazowa

W metodach

W metodach

alokacyjnych

alokacyjnych

określa się dla każdego

określa się dla każdego

odbiorcy lub grupy odbiorców jego udział w całkowitych

odbiorcy lub grupy odbiorców jego udział w całkowitych

kosztach operatora według trzech różnych zasad:

kosztach operatora według trzech różnych zasad:

ƒ

ƒ

przyjmuje się, że udział ten jest proporcjonalny do

przyjmuje się, że udział ten jest proporcjonalny do

zamówionej przepustowości lub do ilości pobranego gazu,

zamówionej przepustowości lub do ilości pobranego gazu,

ƒ

ƒ

określa się udziały w wykorzystaniu sieci przez danego

określa się udziały w wykorzystaniu sieci przez danego

odbiorcę gazu:

odbiorcę gazu:

ƒ

ƒ

a) w metodzie

a) w metodzie

rozpływowej

rozpływowej

wskaźnikiem wykorzystania

wskaźnikiem wykorzystania

sieci jest udział odbiorcy gazu w całkowitej

sieci jest udział odbiorcy gazu w całkowitej

przepustowości poszczególnych odcinków sieci,

przepustowości poszczególnych odcinków sieci,

ƒ

ƒ

b) w metodzie tzw.” moc

b) w metodzie tzw.” moc

×

×

odległość” dodatkowo uwzględnia się

odległość” dodatkowo uwzględnia się

długości tych odcinków,

długości tych odcinków,

ƒ

ƒ

wykorzystuje się koszty krańcowe, zarówno krótko

wykorzystuje się koszty krańcowe, zarówno krótko

-

-

jak i

jak i

długookresowe.

długookresowe.

7

7

Gazownictwo

Gazownictwo

Zasady tworzenia taryf w oparciu o metody

Zasady tworzenia taryf w oparciu o metody

alokacyjne

alokacyjne

wymagają określenia poziomu

wymagają określenia poziomu

kosztów uzasadnionych. Pozwala to na

kosztów uzasadnionych. Pozwala to na

ustalenie wymaganego poziomu przychodów.

ustalenie wymaganego poziomu przychodów.

Prawidłowo skonstruowana taryfa powinna

Prawidłowo skonstruowana taryfa powinna

charakteryzować się:

charakteryzować się:

ƒ

ƒ

przejrzystością,

przejrzystością,

ƒ

ƒ

brakiem subsydiowania skrośnego,

brakiem subsydiowania skrośnego,

ƒ

ƒ

oddziaływaniem przyjętych zasad rozliczeń

oddziaływaniem przyjętych zasad rozliczeń

na zachowanie odbiorców w dłuższym

na zachowanie odbiorców w dłuższym

okresie.

okresie.

8

8

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa oparta na ilości przesyłanego gazu

Taryfa oparta na ilości przesyłanego gazu

Opłata jest pobierana za m

Opłata jest pobierana za m

3

3

paliwa gazowego lub jednostkę

paliwa gazowego lub jednostkę

przesyłanej energii. Stawki opłat oblicza się w oparciu o poniżs

przesyłanej energii. Stawki opłat oblicza się w oparciu o poniżs

zy

zy

wzór:

wzór:

gdzie:

gdzie:

ƒ

ƒ

t

t

p

p

[zł/m

[zł/m

3

3

]

]

–

–

stawka opłat wg taryfy zmiennej opartej na

stawka opłat wg taryfy zmiennej opartej na

ilości przesyłanego gazu,

ilości przesyłanego gazu,

ƒ

ƒ

P [zł/rok]

P [zł/rok]

–

–

poziom niezbędnych przychodów,

poziom niezbędnych przychodów,

ƒ

ƒ

[m

[m

3

3

/rok]

/rok]

–

–

łączna ilość przesyłanego gazu.

łączna ilość przesyłanego gazu.

∑

=

Q

P

t

p

∑

Q

9

9

Gazownictwo

Gazownictwo

Zaletą tego modelu jest jego prostota.

Zaletą tego modelu jest jego prostota.

Wady tego modelu są następujące:

Wady tego modelu są następujące:

ƒ

ƒ

brak związku między ponoszoną opłatą za przesył

brak związku między ponoszoną opłatą za przesył

z zarezerwowaną przepustowością,

z zarezerwowaną przepustowością,

ƒ

ƒ

brak związku opłaty przesyłowej z rzeczywistą

brak związku opłaty przesyłowej z rzeczywistą

odległością przesyłu,

odległością przesyłu,

ƒ

ƒ

duże ryzyko osiągnięcia założonych przychodów

duże ryzyko osiągnięcia założonych przychodów

przez operatora systemu.

przez operatora systemu.

10

10

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa przesyłowa oparta na zamówionej przepustowości

Taryfa przesyłowa oparta na zamówionej przepustowości

godzinowej

godzinowej

Opłata w tym systemie jest zryczałtowana i pobierana za

Opłata w tym systemie jest zryczałtowana i pobierana za

jednostkę zamówionej

jednostkę zamówionej

gdzie:

gdzie:

ƒ

ƒ

t

t

M

M

[zł/(m

[zł/(m

3

3

/h)/rok]

/h)/rok]

–

–

stawka opłaty wg taryfy przesyłowej stałej

stawka opłaty wg taryfy przesyłowej stałej

opartej na zamówionej prze

opartej na zamówionej prze

pustowości,

pustowości,

ƒ

ƒ

P [zł/rok]

P [zł/rok]

–

–

poziom niezbędnych przychodów,

poziom niezbędnych przychodów,

ƒ

ƒ

[m

[m

3

3

/rok]

/rok]

–

–

łączna przepustowość zamówiona przez

łączna przepustowość zamówiona przez

odbiorców.

odbiorców.

∑

=

M

P

t

M

∑

M

11

11

Gazownictwo

Gazownictwo

∑

M

Taryfa przesyłowa oparta na zamówionej

Taryfa przesyłowa oparta na zamówionej

przepustowości godzinowej

przepustowości godzinowej

ƒ

ƒ

Zaleta

Zaleta

–

–

uzależnienie opłaty za usługę przesyłową

uzależnienie opłaty za usługę przesyłową

od zarezerwowanej przepustowości.

od zarezerwowanej przepustowości.

ƒ

ƒ

Wada

Wada

–

–

brak związku ponoszonej opłaty z

brak związku ponoszonej opłaty z

odległością przesyłu gazu.

odległością przesyłu gazu.

12

12

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa przesyłowa dystansowa

Taryfa przesyłowa dystansowa

Opłata uzależniona jest od zarezerwowanej przepustowości

Opłata uzależniona jest od zarezerwowanej przepustowości

gazociągu i drogi transportu gazu do odbiorcy. Oblicza się ją w

gazociągu i drogi transportu gazu do odbiorcy. Oblicza się ją w

następujący sposób:

następujący sposób:

gdzie:

gdzie:

ƒ

ƒ

t

t

L

L

[zł/km/(m

[zł/km/(m

3

3

/h)/rok]

/h)/rok]

–

–

stawka opłaty wg taryfy przesyłowej

stawka opłaty wg taryfy przesyłowej

dystansowej,

dystansowej,

ƒ

ƒ

P [zł/rok]

P [zł/rok]

–

–

poziom niezbędnych przychodów,

poziom niezbędnych przychodów,

ƒ

ƒ

[m

[m

3

3

/h]

/h]

–

–

przepustowość zarezerwowana przez i

przepustowość zarezerwowana przez i

-

-

tego

tego

odbiorcę.

odbiorcę.

ƒ

ƒ

[km]

[km]

–

–

długość drogi transportu gazu dla i

długość drogi transportu gazu dla i

-

-

tego

tego

użytkownika systemu.

użytkownika systemu.

Występuje ścisły związek pomiędzy opłatą, a odległością przesyłu

Występuje ścisły związek pomiędzy opłatą, a odległością przesyłu

.

.

(

)

∑

=

⋅

=

n

i

i

i

L

L

M

P

t

1

i

M

i

L

13

13

Gazownictwo

Gazownictwo

Taryfa przesyłowa strefowa

Taryfa przesyłowa strefowa

Wysokość opłaty zależy od zarezerwowanej przepustowości

Wysokość opłaty zależy od zarezerwowanej przepustowości

gazociągu i strefy, w jakiej znajduje się dany odbiorca. Każda

gazociągu i strefy, w jakiej znajduje się dany odbiorca. Każda

strefa ma zwykle własną zryczałtowaną taryfę. Taryfy wyznacza

strefa ma zwykle własną zryczałtowaną taryfę. Taryfy wyznacza

się według wzoru:

się według wzoru:

gdzie:

gdzie:

ƒ

ƒ

t

t

SA

SA

[zł

[zł

/ (m

/ (m

3/

3/

h)/rok]

h)/rok]

–

–

stawka opłat w strefie A wg taryfy

stawka opłat w strefie A wg taryfy

przesyłowej strefowej,

przesyłowej strefowej,

ƒ

ƒ

A

A

–

–

procent przychodów generowanych w strefie A,

procent przychodów generowanych w strefie A,

ƒ

ƒ

P [zł/rok]

P [zł/rok]

–

–

poziom niezbędnych przychodów,

poziom niezbędnych przychodów,

ƒ

ƒ

[m3/h]

[m3/h]

–

–

łączna przepustowość sieci zarezerwowana przez

łączna przepustowość sieci zarezerwowana przez

odbiorców znajdujących się w strefie A.

odbiorców znajdujących się w strefie A.

Model ten jest połączeniem systemu ryczałtowego opartego na

Model ten jest połączeniem systemu ryczałtowego opartego na

zamówionej przepustowości i systemu dystansowego.

zamówionej przepustowości i systemu dystansowego.

A

SA

M

P

A

t

⋅

=

A

M

14

14

Gazownictwo

Gazownictwo

Algorytmy opłat przesyłowych

Algorytmy opłat przesyłowych

Metoda znaczka

Metoda znaczka

pocztowego zakłada podział uzasadnionych

pocztowego zakłada podział uzasadnionych

kosztów stałych poprzedniego okresu taryfowego proporcjonalnie

kosztów stałych poprzedniego okresu taryfowego proporcjonalnie

do przepustowości zamówionej przez dany podmiot, korzystający

do przepustowości zamówionej przez dany podmiot, korzystający

ze świadczenia usług przesyłowych, a kosztów zmiennych

ze świadczenia usług przesyłowych, a kosztów zmiennych

proporcjonalnie do ilości pobieranego gazu.

proporcjonalnie do ilości pobieranego gazu.

Metoda znaczka pocztowego jest pochodną dwóch systemów

Metoda znaczka pocztowego jest pochodną dwóch systemów

taryfowych :

taryfowych :

ƒ

ƒ

systemu opartego na ilości pobieranego gazu,

systemu opartego na ilości pobieranego gazu,

ƒ

ƒ

systemu opartego na zarezerwowanej przepustowości.

systemu opartego na zarezerwowanej przepustowości.

15

15

Gazownictwo

Gazownictwo

Algorytmy opłat przesyłowych

Algorytmy opłat przesyłowych

Metoda

Metoda

rozpływowa

rozpływowa

jest oparta o wartości przepływów

jest oparta o wartości przepływów

w poszczególnych odcinkach sieci. Stanowią one

w poszczególnych odcinkach sieci. Stanowią one

podstawę do wyznaczenia udziałów w wykorzystaniu

podstawę do wyznaczenia udziałów w wykorzystaniu

przepustowości sieci przez poszczególnych jej

przepustowości sieci przez poszczególnych jej

użytkowników.

użytkowników.

Metoda sprzyja efektywnemu wykorzystaniu obiektów

Metoda sprzyja efektywnemu wykorzystaniu obiektów

przesyłowych sieci (optymalnemu wykorzystaniu

przesyłowych sieci (optymalnemu wykorzystaniu

zainstalowanych sprężarek, przepustowości

zainstalowanych sprężarek, przepustowości

gazociągów).

gazociągów).

16

16

Gazownictwo

Gazownictwo

koniec

koniec