210

Kamienio³om wapieni dewoñskich

w Mogi³ce

5644

4472

Kielce

Pi³a

4470

Lokalizacja:

województwo œwiêtokrzyskie

powiat kielecki

gmina Miedziana Góra

miejscowoœæ Kostom³oty

Rejon geograficzny:

Wy¿yna Ma³opolska

Wy¿yna Kielecka

Góry Œwiêtokrzyskie

Jednostka geologiczna:

Góry Œwiêtokrzyskie

synklina miedzianogórska

Na zachodnim krañcu wychodni ska³ paleozoicznych

nale¿¹cych do kieleckiego regionu Gór Œwiêtokrzyskich

znajduje siê nieczynny kamienio³om. Eksploatowano w nim

wapienie wieku górnodewoñskiego, powsta³e ok. 385-359

mln lat temu. Miejsce to znajduje siê w obrêbie synklinorium

kielecko - ³agowskiego, w po³udniowym skrzydle synkliny

miedzianogórskiej. Geograficznie obszar ten nale¿y do

Wzgórz Kostom³ockich i po³o¿ony jest na ich wschodnim

krañcu.

Opisywany obiekt geoturystyczny to nieczynne od 15

lat wyrobisko, którego œciany siêgaj¹ do 10 m wysokoœci,

a ich d³ugoœæ do 140 m. W kamienio³omie ods³aniaj¹ siê

sfa³dowane warstwy ska³ wêglanowych. W po³udniowej

czêœci œciany wschodniej widoczne s¹ utwory nale¿¹ce do

warstw szyd³owieckich, reprezentowane przez cienko-

i œrednio³awicowe wapienie margliste, z wk³adkami ³upków

marglistych. Utwory te s¹ silnie sfa³dowane. Amplitudy

fa³dów dochodz¹ do kilku metrów, a ich osie s¹ poziome

lub nachylone pod niewielkim k¹tem na wschód. P³aszczyzny

osiowe posiadaj¹ niewielk¹ wergencjê pó³nocn¹ (rzadziej

po³udniow¹). Najczêœciej fa³dy s¹ symilarne; fa³dy koncen-

tryczne widoczne s¹ tylko w obrêbie grubszych ³awic wapie-

ni. Na ods³oniêtych œcianach kamienio³omu zobaczyæ mo¿na

te¿ liczne uskoki i spêkania, zwykle wtórnie wype³nione

kalcytem i barytem. Uskoki maj¹ ró¿ny charakter: od nasuw-

czych, poprzez transpresywne, do czysto przesuwczych. W

pó³nocnej czêœci œciany wschodniej oraz na œcianie pó³nocnej

widoczne s¹ kilkumetrowe fragmenty ³awic zdeformowa-

nych podczas osuwania; s¹ to niew¹tpliwie osady osuwisk

podmorskich. W profilu kamienio³omu w Mogi³ce oprócz

wspomnianych wapieni i ³upków wystêpuj¹: wapienie

gruz³owe z wk³adkami zlepieñców œródformacyjnych,

brekcje wapienne oraz wapienie skrzemionkowane.

Œciany kamienio³omu s¹ dobrze ods³oniête, dostêp do obiek-

tu jest nieograniczony. Wysokoœæ œcian wyrobiska gwarantuje

niezbyt intensywne obrywanie siê fragmentów odspojonych,

a korona kamienio³omu jest praktycznie niezaroœniêta.

Kamienio³om znajduje siê w odleg³oœci oko³o 500 m

na po³udniowy-zachód od skrzy¿owania dróg Kostom³oty

Drugie z drog¹ w kierunku Starej Wsi.

Obszar ten znajduje siê na terenie otuliny Suchedniow-

sko-Oblêgorskiego Parku Krajobrazowego. Jest to jeden

z najciekawszych punktów ods³aniaj¹cych na ma³ej po-

wierzchni tak ciekawe formy fa³dowe, z towarzysz¹cymi

im uskokami oraz mineralizacj¹. Doskona³e miejsce na

wycieczkê i poznanie wybranych zagadnieñ geologicznych.

The Devonian limestones quarry in Mogi³ka

The abandoned quarry is located at the western margin

of Paleozoic complex of the Holy-Cross Mts. In the quarry

wall, 140 meters long and 10 meters high, Upper Devonian

(385-359 Ma), thin- and medium-bedded, marly limestones

with intercalations of marly shales are exposed. The car-

bonates are folded, fold amplitudes reach several meters

and fold axes are horizontal or inclined to the east under

low angles. Common are faults and fractures filled with

secondary calcite or barite. Moreover, several-meters-long

fragments of submarine slides crop out. The quarry walls

are perfectly exposed and the access to the site is unlimited.

The quarry belongs to the Suchedniów-Oblêgorek Land-

scape Park. Undoubtedly, the Mogi³ka quarry is one of the

most interesting sites where the visitor can observe folds

developed at so limited area with accompanyning faults and

mineralization. This is an excellent target for thematic trip

foused on selected geological problems.

1

2

3

211

Wybrana literatura: 136, 202, 257, 301,

373, 374, 409

Kostom³oty

Autorzy karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:

M. Kuleta, S. Salwa (2005)

3

1

2