1
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
Ewolucja technologii LAN
2
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
Ewolucja sieci … MAN, WAN
ADM
ADM
ADM
ADM
ATM SWITCH
Kanały TDM
Sieci rozległe
X25, FR
Sieci miejskie FDDI
,
DQDB
Wszelkie sieci:
ATM/Sonet
SDH
TR-
TokenRing
3
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
Pętla FDDI
11km
UG2
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa 1993
Etap I
Router AGS+
Router Cisco 4000
Pętla FDDI
9km
UG1
PG
AWF
4km
TP Wrzeszcz
AMG1
TP Gdynia
3km
6km
8km
4km
5km
2Mbps
NASK
NASK
Warszawa
AMG2
Łącze dzierżawione
Ethernet
TP Gdynia
Comunication Server
Na
przykład
sieci
TASK –
zaczęło
się od …
4
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa 1995
Etap III
Router AGS+
Router Cisco 4000
5,1km
TP Wrzeszcz
6,3km
3,3km
2,6km
9,3km
8,8km
NASK
Warszawa
AMG2
Łącze dzierżawione
Ethernet
2Mbps
NASK
UG10
IBW
AWF
IO
IMMT
TP Gdynia
MIR1
WSM1
UG2
UG3
FDDI
UG1
AMG1
TP Gdańsk
CTO1
PG
UG9
WSM2
IMGW
CBM
UG5
PWSSP
Biblioteka PAN
IMP
UG4
AMUZ
UG6
AMG3
UG16
IPI PAN
UG8
Router Cisco 7000
4,0km
10,1km
8,9km
3,3km
8,5km
5,8km
3,7km
4,4km
2,3km
Ring FDDI
86,4km
CI
CI
ATM
Switch ATM Cisco LS100
IŁ
UG7
UG14
WCO
MIR2
IoŚ
AMW
UG13
WAM
UG12
IET
IE
SOIE PAN
UG15
PG Elbląg
Router Cisco 2500
UG11
TP Gdańsk
5
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
IBW
UG4
NASK
POLPAK
POL-34
Router
Switch ATM
LS 100
Switch ATM
LS1010
TP Gdynia
UG3
WSM
ETI
IO
Switch Ethernet-ATM
ATM
FDDI
Ethernet
AMuz1
Bibl. PAN
UG6
PIT
IE
IET
UG12
UG14
PRS
UG10
UG9
UG13
IOS
CTM1
IMGW1
MIR2
WCO
UG8
IM, IPI PAN
IBW
GSD
IES
WAM
IMr1
IŁ
CTM2
IMGW2
IS³ PAN
UG7
IMP
UG4
AMG5
IMr2
SOIE PAN
ASP1
UG15
UG16
512kbps
1 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
UG5
CTO1
AMG3
AMG2
CTO2
UG11
IMMT
IO
AMW
WSM1
UG3
UG2
AWF
IBW
UG1
PG
IMP
UG4
AMG1
CMM
AMG4
MN1
TASK
Computer
Center
AMW
UG10
AMuz2
ASP2
MN2
MIR1
Olsztyn
Elbl¹g
CBM
AMG8
2 Mbps
34 Mbps
256kbps
4 Mbps
PG-ETI
WSM2
SM
CMM
UG11
TP Gdansk
AMG2
UG5
TP Gdynia
MIR
IMMT
UG3
WSM
FDDI Gdynia
UG1
CTO2
AWF
UG2
FDDI Sopot-Oliwa
CTO1
PG
AMG1
AMG3
TP Wrzeszcz
FDDI Gdańsk
UG2
IO
AMG2
CI
UG1
AMG1
UG5
UG3
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa TASK 1998
0 Km
50 km
Gdynia
Sopot
Gdańsk
6
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
IBW
UG4
NASK
POLPAK
POL-34
Router
Switch ATM
LS 100
Switch ATM
LS1010
TP Gdynia
UG3
WSM
ETI
IO
Switch Ethernet-ATM
ATM
FDDI
Ethernet
AMuz1
Bibl. PAN
UG6
PIT
IE
IET
UG12
UG14
PRS
UG10
UG9
UG13
IOS
CTM1
IMGW1
MIR2
WCO
UG8
IM, IPI PAN
IBW
GSD
IES
WAM
IMr1
IŁ
CTM2
IMGW2
IS³ PAN
UG7
IMP
UG4
AMG5
IMr2
SOIE PAN
ASP1
UG15
UG16
512kbps
1 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
UG5
CTO1
AMG3
AMG2
CTO2
UG11
IMMT
IO
AMW
WSM1
UG3
UG2
AWF
IBW
UG1
PG
IMP
UG4
AMG1
CMM
AMG4
MN1
TASK
Computer
Center
AMW
UG10
AMuz2
ASP2
MN2
MIR1
Olsztyn
Elbl¹g
CBM
AMG8
2 Mbps
34 Mbps
256kbps
4 Mbps
PG-ETI
WSM2
SM
CMM
UG11
TP Gdansk
AMG2
UG5
TP Gdynia
MIR
IMMT
UG3
WSM
FDDI Gdynia
UG1
CTO2
AWF
UG2
FDDI Sopot-Oliwa
CTO1
PG
AMG1
AMG3
TP Wrzeszcz
FDDI Gdańsk
UG2
IO
AMG2
CI
UG1
AMG1
UG5
UG3
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa TASK 1998
0 Km
50 km
Gdynia
Sopot
Gdańsk
3xFDDI
7
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
IBW
UG4
NASK
POLPAK
POL-34
Router
Switch ATM
LS 100
Switch ATM
LS1010
TP Gdynia
UG3
WSM
ETI
IO
Switch Ethernet-ATM
ATM
FDDI
Ethernet
AMuz1
Bibl. PAN
UG6
PIT
IE
IET
UG12
UG14
PRS
UG10
UG9
UG13
IOS
CTM1
IMGW1
MIR2
WCO
UG8
IM, IPI PAN
IBW
GSD
IES
WAM
IMr1
IŁ
CTM2
IMGW2
IS³ PAN
UG7
IMP
UG4
AMG5
IMr2
SOIE PAN
ASP1
UG15
UG16
512kbps
1 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
622 Mbps
UG5
CTO1
AMG3
AMG2
CTO2
UG11
IMMT
IO
AMW
WSM1
UG3
UG2
AWF
IBW
UG1
PG
IMP
UG4
AMG1
CMM
AMG4
MN1
TASK
Computer
Center
AMW
UG10
AMuz2
ASP2
MN2
MIR1
Olsztyn
Elbl¹g
CBM
AMG8
2 Mbps
34 Mbps
256kbps
4 Mbps
PG-ETI
WSM2
SM
CMM
UG11
TP Gdansk
AMG2
UG5
TP Gdynia
MIR
IMMT
UG3
WSM
FDDI Gdynia
UG1
CTO2
AWF
UG2
FDDI Sopot-Oliwa
CTO1
PG
AMG1
AMG3
TP Wrzeszcz
FDDI Gdańsk
UG2
IO
AMG2
CI
UG1
AMG1
UG5
UG3
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa TASK 1998
0 Km
50 km
Gdynia
Sopot
Gdańsk
ATM
8
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
UG4
CI
UG4
FDDI CI TASK
FDDI SOPOT
622 Mbps
UG2
IO
622 Mbps
CI
UG1
CTO1
UG1
AWF
TPGdy
TPWrz
UG2
TP S.A.
Router
LS 100
LS1010
TPGdy
UG5
MIR
WSM1
ETI
Switch Eth-ATM
ATM
FDDI
Ethernet
AMuz1
BibPAN
UG6
UG12
UG14
PRS
UG10
UG9
CTM
IMGW
CBM
ZIMW
WSM2
UG2
IM, IPI
SD
IŁ
IMGW2
UG7
IMr2 SOIE
ASP
AMG4
UG5
CTO1
CTO2
IO
AMW
DSWSM
AWF
IBW
UG1
IMP
AMG1
MN1
TASK
Computer
Center
AMW
UG3
UG10
AMuz2
ASP2
IES
AMG2
UG5
MIR
Elbląg
ETI
WSM1
ZETO
AMG1
UG17
PG
TPGda
IBW
UG3
IO
AMG9
CI
CI2
SOIE
PG
OL
CTO1
AMG2
TPWrz
TPWrz
ELB
PKP
TPGdy
AMW
Serwer dostępowy
TASK
UG5
TPGda
CTO1
WSM1
ZE
TASK
MIR2
WSM1
SZP
IM1
DS6
AMG1
Koszalin
Słupsk
Olsztyn
DS5
CEN
DS5
UG3
AMG3
PIT
IE
AMG3
CTO2
DS
UG3
IMMT
UG11
BMT
PIG
UG11
DS7UG
DS2
DSUG
CI
KOM
TASK
Computer
Center
WEJH
WSZiR
Switch Gigabit
WSM3
AMG3
DS11
DS11
DS1
Gigabit
GWSH
POL-34
Fore
TEN-155
GTS
AMG2
AMG1
50 km
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa 2001
0 km
Gdynia
Sopot
Gdańsk
2xFDDI
9
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
TPGdy2
CI TASK
AMG1
9.6 kbps
SOIE
EWZ
GSP
Olsztyn
Koszalin
IMP
AMG1
UG6
TPGda
AMuz
UG5
CTO1
TPWrz
AMG3
ZE
UG1ck
UG10
UG2ekB
AMG2
DS1UG
IO
PWR
IMMT
UG3
AMW
WSM
TPGdy
WEJH
EWZ
POL-622
TPSA
WEJH
WSM
TPGdy
IO
UG3
UG1
CI
PKP
ETI
AMG1
UG5
CTO1
TPWrz
AMG3
DS11UG
AMG2
CI
CI2
IBW
AWF
UG11
CI
UG2ck
KDM
BVI
MIR
MM
BBC
UMSOPOT
DS11PG
UG1fiz
UG14
ATM 155 Mbps
FDDI
Ethernet
Gigabit 10 Gbps
FastEthernet
ATM 622 Mbps
Linie dzierżawione
E1
ATM 34 Mbps
WDM
UG2ekA
TPGda
ISP
Gigabit 2.5 Gbps
Gigabit 1 Gbps
PUW3
KOM
CI2
PARK
PIW
DS
WSM
AWF
DSAMuz
UG2c2500
UG2zarz
DS5UG
MM
PUW
PROREM
UG2
WSM2
WSM2
Router
Switch routuj¹cy
Switch GE
Switch FE/ATM
Switch ATM
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa 2003
CI
TASK
CI
DS
DS5
DS2
PIW
UG1
UG4
UG1
UG3
UG2zarz
WSM
IO
CTO1
UG11
CTO2
TASK
UG2
UG3
UG2
JUN
EXTREME
GEANT
Frankfurt 2.5Gbps
Praga 2.5Gbps
10 Gbps
PIONIER
0xFDDI
10
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
TPGdy2
CI TASK
AMG1
9.6 kbps
SOIE
EWZ
GSP
Olsztyn
Koszalin
IMP
AMG1
UG6
TPGda
AMuz
UG5
CTO1
TPWrz
AMG3
ZE
UG1ck
UG10
UG2ekB
AMG2
DS1UG
IO
PWR
IMMT
UG3
AMW
WSM
TPGdy
WEJH
EWZ
POL-622
TPSA
WEJH
WSM
TPGdy
IO
UG3
UG1
CI
PKP
ETI
AMG1
UG5
CTO1
TPWrz
AMG3
DS11UG
AMG2
CI
CI2
IBW
AWF
UG11
CI
UG2ck
KDM
BVI
MIR
MM
BBC
UMSOPOT
DS11PG
UG1fiz
UG14
ATM 155 Mbps
FDDI
Ethernet
Gigabit 10 Gbps
FastEthernet
ATM 622 Mbps
Linie dzierżawione
E1
ATM 34 Mbps
WDM
UG2ekA
TPGda
ISP
Gigabit 2.5 Gbps
Gigabit 1 Gbps
PUW3
KOM
CI2
PARK
PIW
DS
WSM
AWF
DSAMuz
UG2c2500
UG2zarz
DS5UG
MM
PUW
PROREM
UG2
WSM2
WSM2
Router
Switch routuj¹cy
Switch GE
Switch FE/ATM
Switch ATM
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa 2003
CI
TASK
CI
DS
DS5
DS2
PIW
UG1
UG4
UG1
UG3
UG2zarz
WSM
IO
CTO1
UG11
CTO2
TASK
UG2
UG3
UG2
JUN
EXTREME
GEANT
Frankfurt 2.5Gbps
Praga 2.5Gbps
10 Gbps
PIONIER
Ethernet 10 Gb/s
Ethernet 1 Gb/s
11
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
TPGdy2
AMG1
19.2 kbps
SOIE
EWZ
POLNOCNA
UG4ck
UG4por
UG6
TPGda
UG5
CTO1
TPWrz
AMG3 ZE
UG1ck
AMG2
DS1UG
IO
PWR
IMMT
UG3
AMW
WSM
TPGdy
WEJH
EWZ
CI
BDGda
UG5
DS11UG
CI
CI
PIONIER
UG2ck
UG1
RAD
BVI
UMSOPOT
DS11PG
UG1fiz
UG14
ATM 155 Mbps
Ethernet
Gigabit 10 Gbps
FastEthernet
ATM 622 Mbps
Linie dzierżawione
E1
WDM
router
switch GE
switch routuj¹cy
switch FE/ATM
switch ATM
serwer dostêpowy
PPNT
TPGda
Gigabit 1 Gbps
10 Gbps
WSM
AWF
UG2
MM
UG2
WSM2
DS
DS5
DS2
IMP
POLPAK
UG11
EWZ2
OLSZTYN
AMG1
UG2ekB
IBW
UG2cen
UG2zarz
UG1ck
HOTAS
AWF
PAN
UG10
SER
UG4paw
WEJH
MIR
KOSZ
Sieć POL34/PIONIER
MALBORK
KWIDZYN
PUW
KKNJO
PROREM
BGPAN
UG1
KOM
CI
UG3
PIW
PKP
KOSZALIN
ZST
KOSZALIN
SZCZECIN
TPWrz
RADMOR
RADMOR
IMGW
UG4
AMG1
UP
UMGdansk
DSAMuz
AMuz
WP
WSFiR
BGPAN2
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa 2005
UG5
CI
UG2
WSM
CTO1
CTO2
IO
UG2
UG1
AMG3
PROREM
UG4
TPWrz
IO
BBC
PROKOM
WEJH
WSM
AMG1
CTO1
CI
TPGda
UG3
TPGdy
AMG2
BBC
12
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
TPGdy2
AMG1
19.2 kbps
SOIE
EWZ
POLNOCNA
UG4ck
UG4por
UG6
TPGda
UG5
CTO1
TPWrz
AMG3 ZE
UG1ck
AMG2
DS1UG
IO
PWR
IMMT
UG3
AMW
WSM
TPGdy
WEJH
EWZ
CI
BDGda
UG5
DS11UG
CI
CI
PIONIER
UG2ck
UG1
RAD
BVI
UMSOPOT
DS11PG
UG1fiz
UG14
ATM 155 Mbps
Ethernet
Gigabit 10 Gbps
FastEthernet
ATM 622 Mbps
Linie dzierżawione
E1
WDM
router
switch GE
switch routuj¹cy
switch FE/ATM
switch ATM
serwer dostêpowy
PPNT
TPGda
Gigabit 1 Gbps
10 Gbps
WSM
AWF
UG2
MM
UG2
WSM2
DS
DS5
DS2
IMP
POLPAK
UG11
EWZ2
OLSZTYN
AMG1
UG2ekB
IBW
UG2cen
UG2zarz
UG1ck
HOTAS
AWF
PAN
UG10
SER
UG4paw
WEJH
MIR
KOSZ
Sieć POL34/PIONIER
MALBORK
KWIDZYN
PUW
KKNJO
PROREM
BGPAN
UG1
KOM
CI
UG3
PIW
PKP
KOSZALIN
ZST
KOSZALIN
SZCZECIN
TPWrz
RADMOR
RADMOR
IMGW
UG4
AMG1
UP
UMGdansk
DSAMuz
AMuz
WP
WSFiR
BGPAN2
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa 2005
UG5
CI
UG2
WSM
CTO1
CTO2
IO
UG2
UG1
AMG3
PROREM
UG4
TPWrz
IO
BBC
PROKOM
WEJH
WSM
AMG1
CTO1
CI
TPGda
UG3
TPGdy
AMG2
BBC
Ethernet 10 Gb/s
13
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
TPGdy2
AMG1
19.2 kbps
SOIE
EWZ
POLNOCNA
UG4ck
UG4por
UG6
TPGda
UG5
CTO1
TPWrz
AMG3 ZE
UG1ck
AMG2
DS1UG
IO
PWR
IMMT
UG3
AMW
WSM
TPGdy
WEJH
EWZ
CI
BDGda
UG5
DS11UG
CI
CI
PIONIER
UG2ck
UG1
RAD
BVI
UMSOPOT
DS11PG
UG1fiz
UG14
ATM 155 Mbps
Ethernet
Gigabit 10 Gbps
FastEthernet
ATM 622 Mbps
Linie dzierżawione
E1
WDM
router
switch GE
switch routuj¹cy
switch FE/ATM
switch ATM
serwer dostêpowy
PPNT
TPGda
Gigabit 1 Gbps
10 Gbps
WSM
AWF
UG2
MM
UG2
WSM2
DS
DS5
DS2
IMP
POLPAK
UG11
EWZ2
OLSZTYN
AMG1
UG2ekB
IBW
UG2cen
UG2zarz
UG1ck
HOTAS
AWF
PAN
UG10
SER
UG4paw
WEJH
MIR
KOSZ
Sieć POL34/PIONIER
MALBORK
KWIDZYN
PUW
KKNJO
PROREM
BGPAN
UG1
KOM
CI
UG3
PIW
PKP
KOSZALIN
ZST
KOSZALIN
SZCZECIN
TPWrz
RADMOR
RADMOR
IMGW
UG4
AMG1
UP
UMGdansk
DSAMuz
AMuz
WP
WSFiR
BGPAN2
Trójmiejska Akademicka Sieć Komputerowa 2005
UG5
CI
UG2
WSM
CTO1
CTO2
IO
UG2
UG1
AMG3
PROREM
UG4
TPWrz
IO
BBC
PROKOM
WEJH
WSM
AMG1
CTO1
CI
TPGda
UG3
TPGdy
AMG2
BBC
ATM
14
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
PIONIER 10GE
DS
CI
PG
UG3
WSM
GSD
IMr2
DSAWF
IBW
WSM
DS-WSM
CTM2
IO
UG11
UG11
UG10
GFKM
DS9UG
DS12PG
VLO
MIR
PPNT
UG9
SMuz
Malbork
UG10
CI
CI
DS2
DS5
CEN
DS2UG
CI
CTO1
ZST
ZST
CTO
3LO
AWF
TP
IBW
DS11UG
UG12
DS11PG
DS11 PG
DS11UG
DS11 UG
CTO
Szczecin
Koszalin
AMW
TP
TP
PAN
UG7
I£
IMGW2
OPAN
UG5
DS6
Hilton
UG5
DS1
AMuz
ASP2
TP
ASP
DS ASP
UG17
IMr2
AMG7
SOIE
UG6
PUW
TP
UG6
AMUZ
AMG1
AMG1
DSAMG
SPSK1
AMG1
AMuz
UG5
CTO2
IO
WSM
UG2
UG3
CTO1
UG1
WP
UG4
AMG1
Radiol
UG4
HAAMG
AMG5
Mikrob
UG4
IMP
IMP
RAD
UG4paw
UG4
UG4
AMG1
UP
AWF
UG1
Mat
KKNJO
DS5UG
Hotas
UG1
UG1
Hum
UG1
Prawo
UG1
Rekt
UG1
KKNJO
UG1
UG1
HA
UG1
UG1
UG1
UG1
UG1
UG2
Bibl
UG8
IPI
I LO
DS8
UG2
UG2
UG2zarz
UG2ek
DS7
UG2
UG2
UG2
UG2
UG10
Toruñ
CI
Poznañ
AMW
CTM
UG4
CI
XMR Koszalin
XMR Gdañsk
Kaliska
Bytów
Koszalin
S³upsk
AMG7
CI
PPNT
MIR
CI
PPNT
UG3
CTM
UG2
PPNT
PPNT
E
F
A
B
Olsztyn
UG2
IO
IMMT
AMG2
AMG3
AMG3
UG14
ser-rtr
PIT
HAUG
DS11UG
BGPAN
BGPAN
ILO
BGPAN
TASK
AMGsr
MN
MN
LeŸno
LeŸno
ZIE
CIVPN
PAP
ZSU
Slupsk
Bytów
Kwidzyn
Malbork
Kartuzy
UG1
Fizyka
TP
WSM
UG1
CI
UG2
UG3
IO
WEJH
AMG3
AMG1
AMG2
UG5
CTO1
UG4
TP
WEJH
CA
CA
CA
CA
CA
CA
CA
CA
Centrala tel.
Switch ATM
Router
Switch routuj¹cy
Switch FE
E1
ATM OC-3 155 Mb/s
ATM OC-12 155 Mb/s
Gigabit Ethernet 10 Gb/s
Gigabit Ethernet 1 Gb/s
Fast Ethernet 100 Mb/s
Wejherowo
Switch 10GE
Switch 1GE
DS5PG
DS2PG
AMG2
TASK 2007
Głównie Ethernet
15
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
Ethernet 1/10 … 100 Gb/s
16
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
SONET
Synchronous Optical NETwork
• Zalety
– ponad 300,000 ring’ów
rozmieszczonych na świecie
– rekonfiguracja max 50 ms !!
• Problemy
– typ ruchu się zmienia, jak użytecznie
korzystać z pasma jednocześnie dla
mowy i danych ?
Synchroniczna sieć optyczna
Bell-Core i ANSI w latach 80 XX w
USA, Kanada, Japonia
Europa - SDH
17
© K. Nowicki
dane
Ramka Ethernetowa
ATM
VC-3/VC-4
SDH STM-N
źródło : opracowanie własne
18
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
Ewolucja sieci
19
© K. Nowicki
Ewoluja sieci
• Nowicki K.: Ethernet –
sieci, mechanizmy,
Infotech 2006, 156 stron,
• Nowicki K.: Standardy IEEE
wspierające koncepcje
Ethernet End-to-End,
Przegląd
Telekomunikacyjny 4/2009
• Nowicki K.: …over
Ethernet, AEZ, 2011
•
Nowicki K., Uhl T.: Ethernet End-to-End,
Shaker Verlag 2008, 258 stron
Literatura