Podstawowe akty prawne

Podstawowe akty prawne

dotyczące

dotyczące

ochrony prawa autorskiego

ochrony prawa autorskiego

i praw pokrewnych

i praw pokrewnych

Znak Copyright
© oznaczający
autorskie prawa
majątkowe

Akty prawa polskiego

− Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.
U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631).
− Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (Dz.U. Nr 68, poz. 622, z późn. zm.).
− Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz.U. Nr 128, poz. 1402, z późn. zm.).
− Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz.
1117, z późn. zm.).
− Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r. Nr 153,
poz. 1503, z późn. zm.).
− Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2001 r. Nr 101, poz. 1114 z
późn. zm.).
− Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z
późn. zm.).
− Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie rejestru informacji o
produkcji nośników optycznych oraz rodzajów kodów identyfikacyjnych

(Dz. U. Nr 124, poz. 1301).

− Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 27 czerwca 2003 r. w sprawie opłat uiszczanych przez
posiadaczy urządzeń reprograficznych (Dz. U. Nr 132, poz. 1232).
− Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii
urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z
tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów

(Dz. U. Nr 105, poz. 991).

− Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 października 2002 r. w sprawie wyznaczenia
sądów rejonowych rozpoznających sprawy o przestępstwa wynikające z prawa autorskiego i praw
pokrewnych (Dz.U. Nr 180, poz. 1510, z późn. zm).

− Zarządzenie Nr 83 Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2000 r. w sprawie utworzenia Zespołu
do Spraw Przeciwdziałania Naruszeniom Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych (M.P. Nr 36, poz. 727).

Umowy międzynarodowe

− Traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o prawie autorskim, sporządzony w
Genewie dnia 20 grudnia 1996 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 3, poz. 12).
− Traktat WIPO sporządzony w Genewie dnia 20 grudnia 1996 r. o artystycznych wykonaniach
i fonogramach (Dz. U. z 2004 r. Nr 41, poz. 375).
− Oświadczenie Rządowe z dnia 6 czerwca 1997 r. w sprawie przystąpienia Rzeczypospolitej
Polskiej do Międzynarodowej konwencji o ochronie artystów wykonawców, producentów
fonogramów oraz organizacji nadawczych, sporządzonej w Rzymie w dniu 26 października
1961 r. (Dz. U. Nr 125, poz. 801; sprost. Dz. U. Nr 57, poz. 617).

− Międzynarodowa Konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji
nadawczych, sporządzona w Rzymie w dniu 26 października 1961 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 125, poz.
800).
− Porozumienie w Sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej stanowiące
załącznik nr 1 do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO),
sporządzonego w Marakeszu w dniu 15 kwietnia 1994 r. (Dz. U. z 1996 r. Nr 32, poz. 143).
− Akt Paryski Konwencji Berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych sporządzony w
Paryżu w dniu 24 lipca 1971 r. (Dz. U. z 1990 r. Nr 82, poz.474).
− Powszechna Konwencja o prawie autorskim zrewidowana w Paryżu dnia 24 lipca 1971 r. (Dz. U.
z 1978 r. Nr 8, poz. 28).
− Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej sporządzona w
Sztokholmie dnia 14 lipca 1967 r. (Dz. U. z 1975 r. Nr 9, poz. 49).

Prawem

Prawem autorskim

autorskim

określa się najczęściej ogół praw przysługujących autorowi

dzieła, w tym przepisy, które regulują użytkowanie dzieła przez autora i czerpanie z
niego korzyści. Czego dotyczy?

• „Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy

przejaw działalności twórczej o indywidualnym
charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci,
niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu
wyrażenia (utwór). ”

• „Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od

chwili ustalenia, chociażby miał postać nie
ukończoną.

• „Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od

spełnienia jakichkolwiek formalności.”

W art. 1 ust. 2 ustawy, przedmiot prawa autorskiego doprecyzowano, zaznaczając, iż

w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,

publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),

plastyczne,

fotograficzne,

lutnicze,

wzornictwa przemysłowego,

architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,

muzyczne i słowno-muzyczne,

sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,

audiowizualne (w tym wizualne i audialne).

Problematyka praw autorskich i pokrewnych jest bardzo złożona.
Prawa autorskie mają zarówno

charakter

charakter osobisty

osobisty

(są one niezbywalne i nigdy nie

wygasają oraz

majątkowy

majątkowy

(te prawa są zbywalne i dziedziczne, wygasają po 70

latach od śmierci autora, a w przypadku dzieł współautorskich, od śmierci twórcy który
przeżył pozostałych. - przed ostatnią nowelizacją prawa autorskiego z dnia 9 czerwca
2000 r. - okres ten wynosił pięćdziesiąt lat.
Naruszenie praw autorskich skutkuje równocześnie odpowiedzialnością cywilną oraz
karną.

Autorskie prawa osobiste to przede wszystkim prawo:

Autorskie prawa osobiste to przede wszystkim prawo:

do autorstwa utworu,
do ochrony jego integralności,
decydowania o pierwszym upublicznieniu utworu,
nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Autorskie prawa majątkowe, to:

Autorskie prawa majątkowe, to:

wyłączne prawo twórcy do korzystania z utworu,

prawo do rozporządzania utworem na wszystkich tzw. polach eksploatacji (wg art. 50
ustawy takie "pola" to: utrwalenie, powielenie, wprowadzenie do obrotu, wprowadzenie
do pamięci komputera, publiczne wykonanie lub odtworzenie, wystawienie,
wyświetlenie, najem, dzierżawa, nadanie wizji lub fonii przez stacje naziemna, przez
satelitę, retransmisja),

prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:

1) akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
2) urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
3) opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
4) proste informacje prasowe.

Przepisy ustawy stosuje się do utworów:

Przepisy ustawy stosuje się do utworów:

1) których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub
2) które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub

3) które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub
4) których ochrona wynika z umów międzynarodowych.

W rozumieniu ustawy:

W rozumieniu ustawy:

1) utworem opublikowanym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został

zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie,

2) opublikowaniem równoczesnym utworu jest opublikowanie utworu na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą w okresie trzydziestu dni od jego pierwszej
publikacji,

3) utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został

udostępniony publicznie.

•

„Instytucje naukowe i oświatowe mogą, w celach

dydaktycznych lub prowadzenia własnych badań, korzystać

z opublikowanych utworów w oryginale i w tłumaczeniu

oraz sporządzać w tym celu egzemplarze fragmentów

opublikowanego utworu.”

•

„Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną

całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne

utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem,

analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku

twórczości.”

•

„Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego

użytku pod warunkiem wymienienia twórcy i źródła.”

Czym jest dozwolony użytek?

Czym jest dozwolony użytek?

Więc wygląda na to, że „dozwolone użycie” jest wtedy gdy…

Więc wygląda na to, że „dozwolone użycie” jest wtedy gdy…

• Kopiowanie dokonywane jest dla celów

edukacyjnych;

• Oryginalny materiał zawiera w większości

fakty, nie jest specjalnie oryginalny i został
opublikowany;

• Używasz fragmentów by przekazać swoją

myśl, nie podajesz całych sekcji; oraz...

• Nie odbierasz potencjalnych możliwości

handlowych oryginałowi

Licencja

Licencja

- dokument prawny lub umowa, określająca warunki

korzystania z utworu jako dobra, którego dana licencja dotyczy.
Właściciel praw autorskich, znaku handlowego lub patentu
może (i często to robi) wymagać od innych posiadania licencji
jako

warunku

użytkowania

lub

reprodukowania

licencjonowanego utworu.

Licencja

Licencja na

na oprogramowanie

oprogramowanie

to umowa na korzystanie z

utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy
podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie
do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać.

Określenia nie będące licencją:

Określenia nie będące licencją:

Abandonware
Donationware
Public domain (PD)

Rodzaje licencji oprogramowania:

Rodzaje licencji oprogramowania:

Adware
Licencja BSD
CDDL (Common Development and Distribution License)
CPL (Common Public License)
Freeware
GNU GPL (GNU General Public License)
IDPL (Initial Developer's Public License)
IPL (InterBase Public License)
GNU LGPL (GNU Lesser General Public License)
Licencja Artystyczna (Twórcza, Artistic License)
Licencja X11 (MIT)
Licencja komercyjna OEM MOLP
MPL (Mozilla Public License)
NPL (Netscape Public License)
Postcardware (cardware)
Shared source
Shareware

Zadanie 1

Zadanie 1

Znaleźć w Internecie ustawę zaznaczona w aktach prawa polskiego. Odszukać,

który rozdział i paragraf dotyczy programów komputerowych.

Zadanie 2

Zadanie 2

Pomyśl i odpowiedz na następujące pytania
1. Czy możesz pożyczyć płytę CD Audio od znajomego i skopiować ją do

swojego komputera?

2. Kiedy można wykonać kopię bezpieczeństwa programu lub systemu?
3. Chcesz zrobić polską wersję anglojęzycznej strony internetowej –

przetłumaczyć teksty, skopiować zdjęcia, zmienić tylko grafikę. Czy możesz
to zrobić bez zgody autora?

Zadanie 3

Zadanie 3

Wyjaśnij co oznaczają skróty: EULA, FLOSS, GNU

Zadanie 4

Zadanie 4

Wyjaśnij terminy pogrubione na slajdzie 11 i 12