Scenariusz zajęć dla uczniów klasy III
Prowadząca – mgr Beata Serdyńska Polak
Ośrodek tematyczny: „PODRÓŻE PO EUROPIE”.
Temat zajęć: „W KRAJU DZIECI Z BULLERBYN”.
I. Główne zagadnienia zajęć:
Kształtowanie postaw proeuropejskich, uczenie tolerancji, zrozumienia
i poszanowania odmiennej kultury, tradycji i wierzeń, na podstawie Szwecji –
jednego z krajów skandynawskich.
Rozbudzenie ciekawości i pogłębienia zainteresowań związanych z innym
krajem oraz wrażliwości na piękno przyrody.
II. Cele zajęć:
Po zakończeniu zajęć uczeń potrafi:
- pokazać na mapie Europy Szwecję oraz państwa i wody z nią sąsiadujące
- wymienić państwa należące do Unii Europejskiej
- wykazać się podstawowymi wiadomościami o poznanym kraju
- poprawnie napisać nazwy geograficzne
- rozwiązać krzyżówkę
- współpracować w grupie
- wymienić czołowe postaci Szwecji
- samodzielnie wypowiadać się na określony temat
- uważnie słuchać muzyki i przelewać swoje wyobrażenia za pomocą środków
plastycznych.
III. Realizacja zajęć:
Na realizację zajęć przeznaczono 3 godziny lekcyjne.
Metody: słowna, praktyczna, pokazowa, aktywizująca.
Formy: indywidualna, grupowa, zbiorowa.
IV. Środki dydaktyczne:
- krzyżówka
- mapa fizyczna Europy
- zdjęcia, ilustracje
- zbiór informacji o Szwecji (strony internetowe:
http://szwecja.net/fs/KRAJ.html
,
http://www.um.ruda-sl.pl/~hakken/
,
http://pl.wikipedia.org/wiki/Szwecja
.
- płyta z utworem Edwarda Griega – „W grocie króla Gór”
- książki napisane przez Astrid Lindgren: „Dzieci z Bullerbyn”, Pippi
Pończoszanka”, „Emil ze Smalandii”
- farby, kartki z bloku, pędzle.
V. Pojęcia:
- utrwalenie pojęć: mapa, wyżyny, niziny, góry, morza, rzeki, jeziora, Unia
Europejska, Europa, kierunki świata, kontynenty, flaga, godło,
- nowego pojęcia: kraje skandynawskie.
VI. Przebieg zajęć:
WPROWADZENIE.
Oglądnijcie wystawkę książek Astrid Lindgren, które z nich już poznaliście?
Czy wiecie, z jakiego kraju pochodzi pisarka?
Jeśli rozwiążecie krzyżówkę, będziecie znali odpowiedź na to pytanie.
Każde dziecko indywidualnie rozwiązuje krzyżówkę ( w załącznikach).
1.Imię autorki – Dzieci z Bullerbyn?
2.Smaczne i zdrowe filety………..
3.Żeglarze Północy?
4.Prestiżowa nagroda w jakieś dziedzinie?
5.Nasze morze?
6.Inaczej wędrówka?
7.Służy do podróży po morzach i oceanach?
Hasło –
Szwecja
Odgadliście prawidłowo hasło.
Dziś poznacie Szwecję – jeden z krajów skandynawskich, z którego pochodzi
Astrid Lindgren, znana na całym świecie autorka literatury dziecięcej.
ROZWINIĘCIE.
Spróbujcie na mapie fizycznej Europy odnaleźć a następnie wskazać Szwecję.
Gdzie leży to państwo? (przypomnienie kierunków świata oraz kontynentów)
Wskażcie kraje sąsiadujące ze Szwecją.
Jakie wody otaczają to państwo?
Zastanówcie się nad środkiem transportu, jakim możemy najłatwiej podróżować
do tego kraju.
Jak myślicie, czy Szwecja jest członkiem Unii Europejskiej?
Co to oznacza, że dany kraj należy do Unii Europejskiej?
Czy potraficie wymienić kraje, które są członkami UE? (zwrócenie uwagi
na Polskę).
Pokaz ilustracji na których znajdują się flaga i godła tego kraju.
Informacja na temat historii symboli narodowych Szwecji:
Nauczyciel wyjaśnia dzieciom:
Flaga Szwecji jest niebieskim prostokątem z żółtym krzyżem,
zaprojektowano ją w 1904 roku, a wzorem była dla niej flaga duńska.
Szwecja posiada dwa godła: małe i duże.
Małe godło przedstawia trzy korony na niebieskiej tarczy, nad którą
umieszczona jest korona królewska. Używał go kiedyś jeden z króli, aby
podkreślić swój tytuł – króla: Szwecji, Norwegii i Skanii. Obecnie, jest to
najwyższe odznaczenie przyznawane dziś w Szwecji.
Dużym herbem posługują się królowie szwedzcy, a w szczególnych
przypadkach rząd i parlament.
Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda z nich otrzymuje materiały z informacją
o Szwecji według ustalonych kategorii. Po przeczytaniu grupy prezentują swój
materiał na forum klasy.
Grupa 1:
Ustrój polityczny, podział administracyjny oraz podstawowe fakty.
Szwecja
jest
państwem
członkowskim
Unii
Europejskiej.
Stolicą jest Stockholm ( czytaj: Sztokholm)
Władzę sprawuje parlament i rząd. Głową państwa jest Król, który jest
symbolem ciągłości historycznej Szwecji. Król pełni funkcje reprezentacyjne.
Praktyczne zarządzanie państwem odbywa się na trzech poziomach:
1. Narodowy - parlament, rząd, ministerstwa i urzędy państwowe
2. Regionalny - zarządy województw oraz samorządy wojewódzkie
3. Lokalny - władze komunalne
Podział administracyjny Szwecji nie odbiega zbytnio od systemu polskiego.
Szwecja podobnie jak Polska jest podzielona na województwa oraz gminy.
Waluta: Korona szwedzka, SEK. (Szwecja nie przystąpiła do EMU)
Język: szwedzki
Religie: luteranie (88,9%), katolicy (1,7%), zielonoświątkowcy (1,1%).
Grupa 2:
Klimat i krajobraz Szwecji.
Szwecję od Polski oddziela wąski pas wód morskich południowego Bałtyku
między Świnoujściem a Ystad. Szwecja leży w strefie klimatu umiarkowanego
ciepłego, a na północy umiarkowanego chłodnego. Cechą charakterystyczną jest
duże nasłonecznienie w ciągu lata i nieco wyższe temperatury od średnich
na tych szerokościach geograficznych. Jest tu nieco chłodniej niż w Polsce,
bez trudnych do wytrzymania upałów.
W północno-zachodniej części kraju, wzdłuż granicy z Norwegią ciągną się
Góry Skandynawskie z najwyższym szczytem Kebnekaise (2 123 m n.p.m.).
Charakterystyczne są dla nich rozległe płaskowyże zwane fieldami oraz
niewielkie lodowce.
Największe miasta Szwecji: Sztokholm, Göteborg, Malmö leżą nad morzem
i rozlokowały się na wielu przybrzeżnych wyspach. Są to miasta historyczne
z licznymi zabytkami.
Nizinne obszary Szwecji środkowej to „kraina jezior”. Dwa największe akweny
słodkowodne, jezioro Wenner i Wetter są rajem dla wędkarzy. Osobliwością
jeziora Wetter
jest występowanie reliktowego gatunku epoki lodowcowej,
pstrąga arktycznego, dochodzącego do imponujących rozmiarów.
Szwecja środkowa to obszar występowania licznych znalezisk historycznych
takich jak ryty skalne z epoki brązu w rejonie Tanum, groby kamienne
z ok. 2000r. p.n.e. koło Bohus. Z walorów historycznych słynie Vadstena
nad jeziorem Wetter z gotyckim klasztorem i kościołem z XIV w. ufundowanym
z inicjatywy Św. Brygidy, patronki Szwecji.
Grupa 3:
Bogactwa naturalne.
Szwecja ma duże zasoby lasów iglastych, rudy żelaza, uranu i innych
minerałów. Ruda żelaza, pozyskiwana w kopalniach mieszczących się daleko
na północy, trafia przede wszystkim na rynki zagraniczne. Lasy świerkowe
i sosnowe dostarczają surowca przemysłowi drzewnemu i papierniczemu.
Wobec braku złóż ropy naftowej czy węgla kamiennego rozwinięto w Szwecji
bardzo mocno system elektrowni wodnych. Do tego istnieją tutaj doskonałe
warunki naturalne -- duża ilość wartkich rzek na północy kraju. Tania energia
elektryczna miała decydujący wpływ na szybki rozwój przemysłu w Szwecji.
Jednak największym źródłem energii elektrycznej są elektrownie atomowe.
12 elektrowni atomowych porywają ok. 50% całego zapotrzebowania na energię
elektryczną, co stanowi 15% krajowego bilansu energetycznego. Ponad 40%
łącznego zapotrzebowania energetycznego Szwecji pochodzi z importu ropy,
a 7% z importu węgla kamiennego i koksu. Pozostałe źródła to paliwa
biologiczne, torf, odpady itp.
Grupa 4:
Gospodarka i przemysł.
Jeszcze na początku XX wieku rolnicza Szwecja była jednym z najuboższych
krajów Europy. Późniejszy, szybki proces uprzemysłowienia zawdzięcza
bogatym złożom rudy żelaza, lasom i ogromnym zasobom energii wodnej.
Przede wszystkim jednak ludziom, którzy potrafili spożytkować te bogactwa
naturalne dla dobra swojego kraju. Dziś Szwecja jest jednym z najbogatszych
krajów świata, nowoczesnym i wysoko uprzemysłowionym.
Państwo jest jedynym właścicielem lub zachowuje pakiet kontrolny w bardzo
wielu przedsiębiorstwach, w różnych gałęziach przemysłu. W wielu branżach
państwo zachowuje monopol, np. handel alkoholem, handel lekami (apteki) oraz
gry hazardowe. Takie gałęzie jak przemysł energetyczny, wydobywczy, leśny,
zbrojeniowy są również zdominowane przez państwowego właściciela. Roczny
obrót państwowych przedsiębiorstw dochodzi do 300 miliardów koron (2003r).
Poza sektorem państwowym występuje duża koncentracja produkcji i kapitału
w wielu spółkach o powiązaniach międzynarodowych. 20 największych spółek,
między innymi AGA, ASTRA, Electrolux, Ericsson, Pharmacia, Volvo i SCA,
odpowiadają za blisko połowę szwedzkiego eksportu.
Grupa 5:
Turystyka i ochrona przyrody.
Szwecja to kraj gdzie swoje hobby realizować mogą żeglarze, narciarze,
wędkarze, amatorzy rowerowych i górskich wycieczek, zainteresowani historią
oraz wszyscy ci, którzy pragną bezpiecznie wypocząć w spokoju i ciszy,
otoczeni piękną surową skandynawską przyrodą.
Szwecja kusi otwartą przestrzenią, swoim odmiennym, bardzo urozmaiconym,
często dzikim krajobrazem, i... ogromną ilością jezior pełnych ryb! Dla
wędkarzy, to czysty raj. Na obszarze znacznie większym od Polski żyje
pięciokrotnie mniej mieszkańców. Daje to unikalne możliwości odpoczynku
od tłoku i przebywania sam na sam z naturą — dosłownie. Szczególnie
egzotycznych wrażeń dostarcza północna Szwecja, gdzie żyją jedyni chyba
„Indianie Europy”, hodowcy reniferów — Lapończycy. Zimowa Szwecja,
to czysty raj dla narciarzy. Doskonale wyposażone ośrodki sportów zimowych
zapewniają najwyższy komfort. Wybór jest ogromny - na każdą kieszeń.
Czystość środowiska przyrodniczego Szwecji to niewątpliwy jej atut.
W dziedzinie ochrony przyrody kraj ten należy do przodujących w świecie.
Istnieje tu 16 parków narodowych o łącznej powierzchni ponad 6,5 tys. km
2
,
z których 7 znajduje się na terenie Laponii. Do tradycji kulturowych należy
coroczne organizowanie uroczystości o charakterze ludowym, w których
historia sięga często czasów pogańskich.
Grupa 6:
Wikingowie.
Wikingowie- rozbójnicy, podróżnicy, odkrywcy. Lud, którego w okresie
wczesnego średniowiecza bali się wszyscy mieszkańcy przybrzeżnych miast
i wiosek od Wysp Brytyjskich po Półwysep Iberyjski i dalej na Morzu
Ś
ródziemnym po Półwysep Apeniński, a także tych położonych w głębi lądu
gdzie z biegiem rzek docierały wikińskie łodzie. Wyprawy zdobywcze na
szeroką skalę zaczęli podejmować w VIII wieku. W drugiej połowie IX wieku
Wikingowie od piractwa zaczęli przechodzić do kolonizacji.
"Wiking" to wyraz pochodzący od staronormańskiego vikingr i w okresie
wikińskim oznaczający wszystkich Skandynawów (i ludzi pochodzenia
skandynawskiego, z wyjątkiem Skandynawów osiedlonych na wschodzie,
których nazywano Waregami). Jednak sam wyraz vikingr oznacza morskiego
rozbójnika czyli pirata.
Domy Wikingów
Tylko nieliczna część społeczeństwa wikińskiego mieszkała w miastach.
Większość Wikingów zajmowała się uprawą roli i mieszkała w małych
wioskach usytuowanych nad brzegami fiordów lub na nizinach we wnętrzu
kraju. Często lokowano je na szczytach wzgórz, skąd roztaczał się dobry widok
na całą okolicę. Pozwalało to na w miarę wczesne zidentyfikowanie
zbliżających się do wioski osób jako przyjaciół czy też wrogów.
Domy mogły być różnej wielkości (od 10 do 100 stóp długości, czyli 3 do 30
metrów). Największe miewały czasem długość i 250 stóp (83 metry). Często
wikiński dom miewał tylko jedno pomieszczenie, które w zależności od potrzeb
dzielono na mniejsze pomieszczenia mieszkalne i obory lub stajnie dla zwierząt.
Wzdłuż ścian izby umieszczone były ławy pokryte skórami zwierząt służące do
siedzenia i spania. Łóżek używano tylko w bogatych rodzinach. Palenisko było
umieszczone pośrodku izby i było głównym źródłem światła i ciepła w domu.
Dym z niego uchodził przez dziurę w dachu. Gdy potrzebowano dodatkowego
oświetlenia używano lamp napełnianych woskiem lub łojem. Najważniejszym
pomieszczeniem w wikińskim domu była główna izba z paleniskiem.
Uczniowie z poszczególnych grup opowiadają o Szwecji wg poszczególnych
kategorii, nauczyciel uzupełnia wypowiedzi dzieci a także prezentuje ilustracje
i zdjęcia wiążące się z tematem.
Fragment mapy fizycznej Europy, Pojezierze Środkowo-szwedzkie, Wartkie
rzeki na północy kraju, Północna Szwecja – Normand, Wybrzeże, Góry
Skandynawskie, Ratusz, widok na morze, „wielkie ryby”.
Wikingowie…. Domostwa….
Bitwy….
Łodzie Wikingów….
A teraz wysłuchajcie muzyki skomponowanej przez Edwarda Griega – norwega,
zafascynowanego literaturą (legendy, poezja ludowa) oraz muzycznym
folklorem skandynawskim.
Jaki nastrój ma ta muzyka?
Co wyobrażaliście sobie podczas słuchania?
Jakie obrazy „malowała wasza wyobraźnia”?
Spróbujcie wymyślić tytuł do tego utworu.
Weźcie kartki z bloku technicznego, przygotujcie farby i pędzle.
Spróbujcie namalować to, co sobie wyobrażaliście podczas słuchania utworu.
Po skończeniu, dzieci wypowiadają się na temat prac swoich i kolegów.
Wystawa prac.
Przypomnijcie proszę, jakie znane Wam nazwisko, kojarzy się ze Szwecją?
( Asrtid Lindgren)
Jest ona znaną na całym świecie szwedzką autorką literatury dziecięcej, została
uhonorowana Orderem Uśmiechu.
Wymieńcie, jakie znane Wam książki napisała?
Nauczyciel objaśnia:
Inne ważne postaci Szwecji, to min. Alfred Nobel, który był szwedzkim
chemikiem, wynalazł dynamit. Właśnie on przyniósł mu dużą fortunę.
W swej
ostatniej woli Nobel przeznaczył cały majątek o wartości około 31.5 mln koron
szwedzkich na nagrody. Postanowił, iż co roku dochód ze spadku ma być
dzielony na pięć równych części pomiędzy tych, którzy w poprzednim roku
szczególnie zasłużyli się ludzkości. Stąd dzisiaj mamy słynne nagrody Nobla.
Na uwagę zasługuje również, Anders Calsius, szwedzki fizyk i astronom, który
opracował skalę temperatur, nazywaną skalą Celsjusza i stosowaną
powszechnie w wielu krajach.
ZAKOŃCZENIE.
Podsumowując dzisiejsze zajęcia, napiszcie w zeszytach temat lekcji ( W kraju
„Dzieci
z
Bullerbyn”),
pod
tematem
wklejcie
krzyżówkę,
którą
rozwiązywaliście.Teraz wspólnie zredagujemy krótką notatkę, zawierającą
najważniejsze informacje o Szwecji.
(Przykład):
Szwecja – jeden z krajów skandynawskich, leży w północnej części Europy,
nad Morzem Bałtyckim. Należy do Unii Europejskiej. Władzę w państwie
sprawuje król.
Stolicą Szwecji jest Sztokholm. Jest to malownicza kraina jezior, wybrzeży
morskich, z mnóstwem lasów i pasmem gór. Kraj ten, przoduje w dziedzinie
ochrony przyrody. Ważniejsze postaci Szwecji, to: Astrid Lindgren, Alfred
Nobel i Anders Calsius.
Z historią kraju związani są Wikingowie – wojownicy, podróżnicy i odkrywcy.