Zmienne, wskaźniki,

problemy i hipotezy

badawcze

mgr Justyna Cieślińska

Zakład Metodologii Nauk o Edukacji

Wydział Studiów Edukacyjnych UAM

BADAWCZO

DOSTĘPNE

ZAINTERESOWANIE

EMOCJONALNE

„Nie ma nauki bez wyraźnie postawionego problemu”

(G.Bechearde)

WYRÓŻNIAMY:



Pytania rozstrzygnięcia - „CZY”



Pytania dopełnienia - „JAK”, „JAKIE”

OBSZAR: samoocena

PYTANIE ROZSTRZYGNIĘCIA: Czy obecność na

portalach społecznościowych wpływa na

poziom samooceny samotnych kobiet?

PYTANIE DOPEŁNIENIA: Jakie są

uwarunkowania obniżonej samooceny u

nauczycieli – stażystów?

OBSZAR: relacje interpersonalne

PYTANIE ROZSTRZYGNIĘCIA: Czy postęp

technologiczny stanowi zagrożenie dla

jakości relacji interpersonalnych?

PYTANIE DOPEŁNIENIA: Jakie są

uwarunkowania pogarszania się relacji

interpersonalnych?

OBSZAR: bezrobocie

PYTANIE ROZSTRZYGNIĘCIA: Czy długotrwałe

bezrobocie rodziców wpływa na jakość

wyników edukacyjnych dzieci?

PYTANIE DOPEŁNIENIA: Jakie są

uwarunkowania długotrwałego bezrobocia

samotnych matek w Polsce?

Według Tadeusza Pilcha:

„hipotezą nazywa się wszelkie twierdzenia

częściowo tylko uzasadnione, przeto także

wszelki domysł, za pomocą którego tłumaczymy

dane faktyczne, a więc też i domysł w postaci

uogólnienia, osiągniętego na podstawie

danych wyjściowych”

▸

Odpowiedzi na postawione pytania

badawcze powinny nam dostarczyć
Hipotezy

▸

Hipoteza jest zdaniem twierdzącym!

Oznaczenia ze statystyki:

▸

H0 – hipoteza zerowa

▸

H1 – hipoteza alternatywna

▸

o tyle nowe, aby wskazywały na jakieś nieznane dotąd

aspekty badanych faktów, procesów, zjawisk, ich

uwarunkowań, okoliczności,

▸

na tyle ogólne, żeby obejmowały swoim zakresem

wszelkie fakty, procesy czy zjawiska, jakich dotyczą,

▸

pojęciowo jasne, tzn. wyrażone w jednoznacznych

terminach, możliwie dostatecznie ostrych,

▸

wolne od sprzeczności wewnętrznych, czyli powinny

być tak sformułowane, aby nie zawierały zdań

wzajemnie sprzecznych,

▸

empirycznie sprawdzalne, czyli dające się zweryfikować,

tzn. potwierdzić lub obalić poprzez badania

DO PYTAŃ ROZSTRZYGNIĘCIA:

hipoteza jest wtedy najczęściej odwróceniem

szyku zdania, np.

Pytanie rozstrzygnięcia:

„Czy spożywanie alkoholu przez rodziców ma wpływ

na przestępczość u dzieci?”

H0 = spożywanie alkoholu przez rodziców nie wpływa

na przestępczość u dzieci.

H1 - spożywanie alkoholu przez rodziców wpływa

na przestępczość u dzieci

DO PYTAŃ DOPEŁNIENIA:

szeroko pojmowane, poszukiwanie rozwiązań.

Wprowadza się tzw. hipotezy robocze, które

pozwalają na różne możliwości.

Pytanie dopełnienia: „Jakie są społeczne skutki przebywania dzieci w

młodzieżowych ośrodkach socjoterapii?”

Hipotezy robocze:

H1

1

: Młodzież cechuje nieufność wobec instytucji, spowodowana

doświadczeniami rodzinnymi.

H1

2

: Wartościami szczególnie preferowanymi przez młodzież są dobra

materialne.

H1

3

: Młodzież negatywnie ocenia społeczność ludzi dorosłych.

ZMIENNE I WSKAŹNIKI

K. Konarzewski:

Zmienna zależna to zmienne obserwowalne losowe,

odnoszą się do jawnego zachowania się obiektu.

Zmienna niezależna to zmienne obserwowalne ustalone,

odnoszą się do oddziaływań lub warunków, wartości tej

zmiennej ustala sam badacz.

Zmienna zależna jest przedmiotem badania, której związki

z innymi zmiennymi chcemy określić (wyjaśnić)

Zmienna niezależna to taka, która oddziałuje, wpływa na

zmienną zależną, od której zależy zmienna zależna.

Wskaźnik jest to właściwość, fakt,

zdarzenie, stan lub proces, które są

możliwe do zaobserwowania, oraz na

podstawie których można poznać, iż

wystąpiło dane zjawisko czy cecha.

Chcemy zbadać, czy rodzaj prezentowanej muzyki wpływa

na szybkość zapamiętywania

Hipoteza: „rodzaj prezentowanej muzyki ma wpływ na

szybkość zapamiętywania”.

Grupa badana ma do zapamiętania 20 nieznanych wcześniej słówek z

języka angielskiego

Naszą grupę, dzielimy na trzy mniejsze podgrupy i umieszczamy w

osobnych salach (podobne warunki otoczenia (temperatura,

oświetlenie itd.) na 15 minut:

▸

Grupa 1 przebywa w ciszy

▸

Grupa 2 słucha muzyki klasycznej

▸

Gruba 3 słucha heavy metalu

Zmienna ZALEŻNA:

szybkość zapamiętywania

Zmienna NIEZALEŻNA:

rodzaj muzyki