Dr inż. Stanisław Lipski

1



Zmienne to takie miejsca (w RAM), gdzie przechowywane są

dane.



Jak sama nazwa wskazuje, dane te mogą zmieniać się podczas

działania programu.



Każda zmienna posiada swoją nazwę (np. a,x, zmienna1) oraz

typ (np. int).



Typ zmiennej to po prostu rodzaj danych, jaki może być w niej

przechowywany.



Przykład: mamy zmienną o nazwie zmienna1, w której możemy

przechowywać liczby całkowite (z pewnego zakresu).



Nie możemy w tej zmiennej zapisać więc tekstu (np. "Napis1"),

gdyż "Napis1" ma inny typ niż zmienna1.



Możemy zapisać w niej jedynie liczby całkowite (np. 100).



Gdy chcemy korzystać ze zmiennej, musimy ją najpierw

zdefiniować, tzn. powiedzieć kompilatorowi, jak się będzie

nazywać i jakiego będzie typu.

2



Definicja zmiennej wygląda następująco:

typ_zmiennej nazwa_zmiennej;



Mamy do dyspozycji różne typy danych:

- int - liczby całkowite (miejsce w pamięci: 2B, 4B lub

więcej)

- float - liczby rzeczywiste (miejsce w pamięci: 4B)

- double - liczby rzeczywiste o podwójnej precyzji

(używane do wyrażania skrajnie małych/dużych liczb)

- char - znaki (miejsce w pamięci: 1B)



Dla wymienionych typów danych istnieją różne

wariacje np. unsigned int, ale o tym później będą gdy

potrzebne.

3



Przykład ilustrujący definicję i przypisywanie zmiennym wartości:



float liczba_r; // definicja zmiennej liczba_r...



char znak; // definicja zmiennej znak



liczba_r = 28.25; // wpisanie do zmiennej wartości 28.25



znak = 'a'; // wpisanie do zmiennej znaku 'a'



W programie pojawił się zapis: zmienna = wartość. Powoduje on

zapisanie do zmiennej podanej wartości (prawda, że proste?).



Jednak gdy używamy typu char: należy pamiętać, że o ile ciąg

znaków podajemy w cudzysłowie, o tyle pojedynczy znak w

apostrofach, np. 'a'.



Do zmiennej możemy również wpisać zawartość innej zmiennej tego

samego typu, np.



int a, b; // można definiować zmienne tego samego typu po

przecinku



a = 5;



b = a; // dwie zmienne tego samego typu



cout << b; // wartość zmiennych można wyświetlać, ale nie piszemy

wtedy " "

4



Podczas definicji zmiennych możemy

nadawać im wartość, np. int a = 10, b = 5;



Łatwa komunikacja z użytkownikiem

programu.



Wartości zmiennych można odbierać od

użytkownika przy pomocy polecenia: cin >>

nazwa_zmiennej, np:



int liczba, liczba2 = 28;



cin >> liczba; // ważne - bez cudzysłowu!



cout << "Wpisales liczbe: " << liczba <<

endl << "a ja dodalem: " << liczba2;

5



Definicja zmiennej: typ_zmiennej

nazwa_zmiennej



Przypisywanie wartości: zmienna = wartość



Pamiętaj o zgodności typów



instrukcja cin służy do pobierania danych

(standardowo z klawiatury)

6



Napisz program, który wczyta nazwisko, imię,

wiek, wzrost, nr telefonu i nazwę sieci

użytkownika, a następnie wyświetli je w

osobnych linijkach.

7



Programując, często musimy wykonywać jakieś działania

arytmetyczne. Przykładowo dodawanie:



int liczba = 5;



liczba = liczba + 5; // do zmiennej dodajemy 5



Pozostałe operatory arytmetyczne (pomijając poznany operator

dodawania: +) to m.in.:



- odejmowanie



* mnożenie



/ dzielenie



Prosty przykład: a = 5*10; // zmienna a jest równa 5*10 = 50



Przy wykonywaniu operacji matematycznych należy pamiętać o

sprawdzeniu typów zmiennych (np. zmienna typu int podzielona

przez zmienną typu int może dać wynik float, więc taki typ

zmiennej należy zdefiniować).



Dla wygody wymyślono krótszy zapis:



liczba = liczba + 5 jest równoważny: liczba += 5



Analogicznie postępujemy w przypadku pozostałych działań, np.

liczba *= 5;

8



//---------------------------------------------------------------------------



#include <condefs.h>



#include <iostream.h>



#include <conio.h>



#pragma hdrstop



int multiply(int, int);



void showResult(int);



int main(int /*argc*/, char /***argv*/)



{



int x, y, result;



cout << endl << "Podaj pierwszą liczbe: ";



cin >> x;



cout << "Podaj drugą liczbe: ";



cin >> y;



result = multiply(x, y);



showResult(result);



cout << endl << endl << "Nacisnij dowolny klawisz...";



getch();



return 0;



}



int multiply(int x, int y)



{



return x * y;



}



void showResult(int res)



{



cout << "Wynik operacji: " << res << endl;



}

9

Przykład

mnożenia



#include <iostream.h>



#include <conio.h>



#include <math.h> // pow() i sqrt()



#pragma hdrstop



double i, j, k;



int main()



{



// pętla for z inkrementacją zmiennej sterującej i



for(i = 1; i <= 10; i++) {



j = pow(i, 2);



k = sqrt(i);



cout << endl << "kwadrat " << i <<" = " << j;



cout << "; pierwiastek " << i << " = "<< k;



}



cout << endl;



// pętla for z dekrementacją zmiennej sterującej i



for(i = 10; i >= 1; i--) {



j = pow(i, 2);



k = sqrt(i);



cout << endl << "kwadrat " << i <<" = " << j;



cout << "; pierwiastek " << i << " = "<< k;



}



cout << endl << "Naciśnij klawisz...";



getch();



return 0;



}

10

Przykład pętli for



Na liczbach i zmiennych można wykonywać

działania



Stosowanie zapisów skróconych (np. +=)

oszczędza czas i klawiaturę



- wynik może być innego typu niż części

składowe działania

11



Napisz program demonstrujący działanie

operatorów arytmetycznych.

12



[e-mail]13

13