Mech.pojazd.samoch_723[04].Z1.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Budowa i zasada działania silnika czterosuwowego chłodzonego cieczą

oraz chłodzonego powietrzem

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. MontaŜ i demontaŜ silnika czterosuwowego chłodzonego cieczą oraz

chłodzonego powietrzem

5.2.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych
723[04].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej moŜna korzystać podczas zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

wiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

moŜe posłuŜyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
róŜnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano równieŜ:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[04].Z1

Konstrukcja, montaŜ i demontaŜ układów pojazdów

samochodowych

723[04].Z1.01

Charakteryzowanie budowy pojazdów

samochodowych

723[04].Z1.02

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu silnika

dwusuwowego

723[04].Z1.03

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu silnika

czterosuwowego

723[04].Z1.04

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu układów

zasilania silników z zapłonem iskrowym

723[04].Z1.05

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu układów

zasilania silników z zapłonem samoczynnym

723[04].Z1.06

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu kół

samochodowych i naprawy ogumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróŜniać konstrukcje pojazdów samochodowych,

−

wykonywać montaŜ i demontaŜ podstawowych układów pojazdów samochodowych,

−

charakteryzować budowę pojazdów samochodowych,

−

przestrzegać zasady bezpiecznej pracy, przewidywać zagroŜenia i zapobiegać im,

−

stosować jednostki układu SI,

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

interpretować podstawowe prawa fizyczne,

−

rozpoznawać proste związki chemiczne,

−

interpretować związki wyraŜone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, diagramów,
tabel,

−

uŜytkować komputer,

−

współpracować w grupie,

−

oceniać własne moŜliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić budowę silnika czterosuwowego chłodzonego powietrzem i chłodzonego
cieczą,

−

wyjaśnić zasadę działania silnika czterosuwowego,

−

odczytać wykres indykatorowy silnika czterosuwowego,

−

zdemontować silnik czterosuwowy chłodzony powietrzem i cieczą,

−

określić części składowe silnika,

−

scharakteryzować właściwości materiałów, które zostały zastosowane na części silnika,

−

zmontować silnik czterosuwowy z zachowaniem warunków montaŜu,

−

określić rodzaje stosowanych cieczy chłodzących i ich właściwości,

−

ocenić jakość wykonywanych prac,

−

skorzystać z dokumentacji technicznej,

−

zastosować przepisy bhp i ochrony ppoŜ. na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych
723[04].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

montaŜu

demontaŜu

silnika

czterosuwowego 723[04].Z1.03

Temat: Analizowanie wykresów indykatorowych silnika czterosuwowego.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności posługiwania się wielkościami charakterystycznymi

dla silnika czterosuwowego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

scharakteryzować suwy pracy silnika czterosuwowego,

–

zanalizować przemiany zachodzące w cylindrze silnika czterosuwowego,

–

porównać wykres rzeczywisty z wykresem teoretycznym.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

prezentowania wyników swojej pracy,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

mini wykład,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

dane techniczne silnika czterosuwowego,

−

tablice poglądowe,

−

prezentacje multimedialne,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

uczniowie pracują w grupach 2

−

4 osobowych.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest analizowanie wykresu indykatorowego silnika czterosuwowego.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.  Określenie tematu zajęć.
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4.  Podział grupy uczniów na zespoły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I: Informacje
Pytania prowadzące:
1.  Jakie wielkości charakteryzują silnik czterosuwowy?
2.  Co przedstawia wykres indykatorowy?
3.  Jak wyznaczamy wykres indykatorowy?
4.  Jaka jest róŜnica pomiędzy wykresem teoretycznym a rzeczywistym?

Faza II. Planowanie
1.  Jak wykreślamy wykres indykatorowy?
2.  Jakie dane są potrzebne do sporządzenia wykresu indykatorowego?
3.  Jakie parametry pracy silnika moŜna odczytać z wykresu indykatorowego?

Faza III. Ustalenie
1.  Zespoły uczniowskie otrzymują wykresy indykatorowe róŜnych silników czterosuwowych.
2.  Uczniowie odczytują charakterystyczne parametry wykresu indykatorowego.
3.  Uczniowie porównują wykresy indykatorowe dla róŜnych silników czterosuwowych.
4.  Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność rozumowania.

Faza IV. Wykonanie
1.  Uczniowie analizują przedstawiony wykres indykatorowy.
2.  Uczniowie sprawdzają poprawność odczytu z dokumentacją techniczną.

Faza V. Sprawdzanie
1.  Uczniowie  przygotowują  się  do  zaprezentowania  swojej  pracy.  Zespoły  uczniów

wyznaczają lidera grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

2. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonanych ćwiczeń. Nauczyciel

sprawdza poprawność.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie  wskazują,  które  etapy  rozwiązania  zadania  sprawiły  im  trudności.  Nauczyciel
powinien  podsumować  całe  ćwiczenie,  wskazać,  jakie  wiadomości  były  poznawane,  jakie
wystąpiły błędy i jak ich unikać na przyszłość.

Faza końcowa
Zakończenie zajęć i ocena poprawności wykonania ćwiczenia oraz aktywności uczniów.

Praca domowa
Odszukaj  w  literaturze  wiadomości  na  temat:  Sprawność  silników  cieplnych.  Na  podstawie
zgromadzonych informacji sporządź w zeszycie przedmiotowym notatkę.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych
723[04].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

montaŜu

demontaŜu

silnika

czterosuwowego 723[04].Z1.03

Temat: DemontaŜ silnika czterosuwowego z samochodu Polonez.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonania demontaŜu silnika czterosuwowego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do wykonywania demontaŜu zgodnie z zasadami ergonomii
oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

dobrać konieczne urządzenia i narzędzia do przeprowadzenia demontaŜu,

−

określić kolejność działań w celu wykonania demontaŜu silnika,

−

dokonać demontaŜu silnika.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

prezentacji uzyskanych wyników,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniami,

−

wiczenia praktyczne,

−

dyskusja w grupie.

Środki dydaktyczne:

−

urządzenie do mycia elementów silnika czterosuwowego,

−

zestaw narzędzi,

−

sprzęt ochrony indywidualnej,

−

dokumentacja techniczna silnika czterosuwowego z samochodu Polonez,

−

dokumentacja serwisowa z samochodu Polonez,

−

instrukcje bhp i ochrony ppoŜ.,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacji pracy uczniów:

−

praca w grupach,

−

praca indywidualna.

Czas trwania zajęć: 4 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:
1.  Wprowadzenie.
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3.  Planowanie czynności związanych demontaŜem silnika czterosuwowego:

−

określenie kolejności działań prowadzących do demontaŜu silnika czterosuwowego,

−

sporządzenie wykazu narzędzi i przyrządów niezbędnych do wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Organizacja stanowiska pracy.
5. Wykonanie zaplanowanych czynności:

−

organizacja stanowiska do demontaŜu,

−

przygotowanie silnika do demontaŜu,

−

demontaŜ elementów silnika z zachowaniem warunków technologicznych.

6. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności:

−

uczniowie prezentują swoje prace,

−

nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy czyni postępy,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Budowa i zasada działania silnika czterosuwowego chłodzonego

cieczą oraz chłodzonego powietrzem

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień podstawowe elementy silnika czterosuwowego benzynowego przedstawionego

na rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 1 [2, s. 27].

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  rozpoznać elementy silnika czterosuwowego,
2)  wypisać nazwy przedstawionych części,
3)  zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

–

plansze przedstawiające budowę silnika czterosuwowego,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Opisz szczegółowo zadania elementów przedstawionych na rysunku do ćwiczenia 1.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  rozpoznać elementy silnika czterosuwowego,
2)  wypisać nazwy elementów silnika czterosuwowego,
3)  scharakteryzować budowę i zadania przedstawionych elementów,
4)  zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

plansze przedstawiające elementy silnika czterosuwowego,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Narysuj krzywe wykresu indykatorowego w kolejnych suwach pracy silnika

czterosuwowego.

Rysunek do ćwiczenia 3 [1, s. 10].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odczytać jaki suw przedstawia rysunek,
2)  określić procesy zachodzące w cylindrze podczas ruchu tłoka,
3)  ustalić zaleŜność pomiędzy objętością  i ciśnieniem w kolejnych suwach,
4)  nanieść zmiany ciśnienia i objętości w układzie współrzędnych,
5)  zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

–

plansze przedstawiające pracę silnika czterosuwowego,

–

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Dobierz materiały konstrukcyjne na poszczególne części silnika czterosuwowego.

Część silnika

Materiały konstrukcyjne

Głowice

Kadłuby

Wały korbowe

Sworznie tłokowe

Korbowody

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić materiały konstrukcyjne dla elementów silnika czterosuwowego,
2)  zapisać nazwy materiałów konstrukcyjnych,
3)  zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna silników czterosuwowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 5

Rozpoznaj i nazwij części składowe silnika czterosuwowego.

Podzespół silnika

Nazwa podzespołu

Rysunek do ćwiczenia 4 [1, s. 20].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  dokonać analizy funkcji podzespołu,
2)  określić nazwę i zastosowanie podzespołu,
3)  zapisać wyniki w tabeli,
4)  zaprezentować pracę

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

modele silników czterosuwowych,

−

plansze przedstawiające elementy silnika czterosuwowego,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 6

Rozpoznaj i nazwij części składowe silnika czterosuwowego z zapłonem samoczynnym.

Rysunek do ćwiczenia 6 [2, s. 14].

Wskazówki do realizacji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. MontaŜ i demontaŜ silnika czterosuwowego chłodzonego cieczą

oraz chłodzonego powietrzem

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj demontaŜ silnika czterosuwowego chłodzonego powietrzem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 90 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  dobrać narzędzia do wykonania demontaŜu silnika czterosuwowego,
3)  zaplanować kolejność czynności w celu wykonania ćwiczenia,
4)  przygotować silnik czterosuwowy do demontaŜu,
5)  zdemontować silnik czterosuwowy,
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

silnik Fiata 126p,

−

zestaw narzędzi,

−

dokumentacja techniczna silnika czterosuwowego,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj demontaŜ silnika czterosuwowego chłodzonego cieczą.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 135 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

silnik samochodu Fiat 125p,

−

zestaw narzędzi,

−

dokumentacja techniczna silnika czterosuwowego,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wykonywanie montaŜu silnika czterosuwowego chłodzonego powietrzem z zachowaniem

warunków technologicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 135 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  dobrać narzędzia do wykonania montaŜu silnika czterosuwowego,
3)  zaplanować kolejność czynności w celu wykonania ćwiczenia,
4)  dobrać elementy uszczelniające podlegające wymianie podczas ponownego montaŜu,
5)  przygotować elementy silnika czterosuwowego do montaŜu,
6)  wykonać montaŜ silnika czterosuwowego,
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

elementy silnika czterosuwowego chłodzonego powietrzem,

−

zestaw narzędzi,

−

dokumentacja techniczna silnika czterosuwowego,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wykonaj montaŜ silnika czterosuwowego chłodzonego cieczą z zachowaniem warunków

technologicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 135 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

elementy silnika czterosuwowego chłodzonego cieczą,

−

zestaw narzędzi,

−

dokumentacja techniczna silnika czterosuwowego,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie montaŜu
i demontaŜu silnika czterosuwowego ”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. b, 5. a, 6. c 7. b, 8. d, 9. c, 10. d, 11. c,

12. d, 13. a, 14. a, 15. c, 16. a, 17. a, 18. d, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić zasadę działania silnika
czterosuwowego

Określić ruch wału korbowego w czasie
pracy silnika czterosuwowego

3. Określić zastosowanie wzoru

Określić skok tłoka w czasie pracy silnika
czterosuwowego

5. Sporządzić wykres indykatorowy

6. Określić sposoby chłodzenia silnika

Określić wielkości charakteryzujące silnik
czterosuwowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować suwy silnika
czterosuwowego na podstawie wykresu
indykatorowego

Określić materiały konstrukcyjne
elementów silnika czterosuwowego

10. Analizować wykresy indykatorowe

11. Dobrać własności cieczy chłodzących

12.

Określić materiały konstrukcyjne
elementów silnika

13.

Określić zadania elementów silnika
czterosuwowego

14.

Określić zadania elementów silnika
czterosuwowego

15.

Wskazać zastosowanie klucza
dynamometrycznego

16. Rozpoznać narzędzia

17.

Określić temperatury w silniku
czterosuwowym

18.

Wskazać zastosowanie silników
czterosuwowych

19. Rozpoznać przyrządy

20. Określić zastosowanie wzoru

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań  dotyczących  montaŜu  i  demontaŜu  silnika  czterosuwowego.

Zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Czas trwania testu – 45 minut.
9. Maksymalna liczba punktów, jaką moŜna osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu

wynosi 20 pkt.

Celem przeprowadzanego pomiaru dydaktycznego jest sprawdzenie poziomu wiadomości

i  umiejętności,  jakie  zostały  ukształtowane  w  wyniku  zorganizowanego  procesu  kształcenia
w jednostce  modułowej  Wykonywanie  montaŜu  i  demontaŜu  silnika  czterosuwowego.
Spróbuj  swoich  sił.  Pytania  nie  są  trudne  i  jeŜeli  zastanowisz  się,  to  na  pewno  udzielisz
odpowiedzi.

Powodzenia

MATERIAŁY DLA UCZNIA:
1.  instrukcja dla ucznia,
2.  zestaw zadań testowych,
3.  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Rysunek przedstawia dla silnika czterosuwowego niskopręŜnego suw

a)  dolotu.
b)  spręŜania.
c)  pracy.
d)  wylotu.

2. W silniku czterosuwowym cykl pracy zachodzi raz na

a)  pół obrotu wału korbowego.
b)  obrót wału korbowego.
c)  dwa obroty wału korbowego.
d)  cztery obroty wału korbowego.

3. Pojemność skokową cylindra silnika o średnicy D i długości skoku tłoka S obliczamy ze

wzoru

⋅

4. Skokowi tłoka odpowiada obrót korby wału korbowego silnika czterosuwowego o

a)  90°.
b)  180°.
c)  270°.
d)  360°.

5. Wykres indykatorowy silnika czterosuwowego tworzymy w układzie współrzędnych

a)  ciśnienie – objętość.
b)  ciśnienie – temperatura.
c)  objętość – temperatura.
d)  temperatura – objętość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Spalinowy silnik czterosuwowy jest moŜe być chłodzony

a)  tylko powietrzem.
b)  tylko cieczą.
c)  powietrzem lub cieczą.
d)  nie musi być chłodzony.

7. Przestrzeń cylindra zamkniętą przez tłok znajdujący się w GMP nazywa się

a)  objętością skokową silnika.
b)  objętością skokową cylindra.
c)  objętością całkowitą cylindra.
d)  objętością komory spalania.

8. Na wykresie przedstawiono suw

a)  dolotu.
b)  spręŜania.
c)  pracy.
d)  wylotu.

9. Tłoki wykonuje się z materiałów o

a) duŜej rozszerzalności cieplnej, małej odporności na ścieranie oraz bardzo dobrym

przewodnictwie cieplnym.

b) duŜej rozszerzalności cieplnej i odporności na ścieranie oraz bardzo dobrym

przewodnictwie cieplnym.

c) małej rozszerzalności cieplnej i odporności na ścieranie oraz bardzo słabym

przewodnictwie cieplnym.

d) małej rozszerzalności cieplnej i odporności na ścieranie oraz bardzo dobrym

przewodnictwie cieplnym.

10. Na którym z rysunków przedstawiony została suw pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Którego z wymienionych warunków ciecze chłodzące nie powinny spełniać

a)  powinny mieć wysoką temperaturę wrzenia.
b)  nie powinny krzepnąć w niskiej temperaturze.
c)  nie mogą wywoływać korozji części metalowych ani niszczenia części niemetalowych.
d)  powinny się pienić.

12. Korbowody wykonane są zwykle

a)  z aluminium.
b)  z Ŝeliwa.
c)  ze stali stopowych.
d)  ze stali węglowej.

13. Regulacja temperatury cieczy chłodzącej odbywa się za pomocą

a)  termometru.
b)  termostatu.
c)  termopary.
d)  działania grawitacji.

14. Określ przeznaczenie zakreślonego układu.

a)  Przeniesienie napędu na prądnicę i dmuchawę.
b)  Przeniesienie napędu na pompę olejową.
c)  Przeniesienie napędu na układ rozrządu.
d)  Przeniesienie napędu na układ jezdny.

15. Klucz dynamometryczny stosujemy do

a)  odkręcenia łączonych elementów właściwym momentem siły.
b)  pomiaru szczelności połączeń podzespołów silnika.
c)  dokręcenie łączonych elementów właściwym momentem siły.
d)  osadzania pierścieni na tłoku.

16. Który z przedstawionych kluczy jest dynamometryczny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Silnik czterosuwowy z zapłonem iskrowym nie osiągnie temperatury

a) 2900

b) 2100

c) 1300

d) 700

18. Silnik czterosuwowy chłodzony powietrzem znalazł zastosowanie w samochodzie

a)  Polonez.
b)  Fiat 125p.
c)  Syrena.
d)  Fiat 126p.

19. Rysunek przedstawia

a)  klucz dynamometryczny.
b)  klucz imbusowy.
c)  szczelinomierz.
d)  klucz do regulacji luzów zaworów.

20. Przedstawione wyraŜenie

⋅

słuŜy do obliczenia

a)  stopnia spręŜania silnika.
b)  prędkości kątowej wału korbowego.
c)  objętości skokowej cylindra.
d)  sprawności silnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu silnika czterosuwowego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadania

Odpowiedź

Punktacja

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY:

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:
1) sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2) przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych.

W  tym  celu  zadanie  praktyczne  musi  być  przygotowane  w  takiej  formie,  z  jaką  uczniowie
spotkają  się  na  egzaminie.  Oznacza  to  konieczność  opracowania  zadania  w  sposób
umoŜliwiający  kryterialne  ocenianie  wykonywanych  przez  ucznia  czynności  w  czterech
obszarach:  planowania,  organizowania,  wykonywania  i  prezentowania.  Próbę  pracy
przeprowadza  wybrany  uczeń.  Pozostali  wspólnie  z  nauczycielem  obserwują  jego  pracę.  Po
pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:
niedostateczny do 16 pkt.
dopuszczający – 17 pkt.
dostateczny – 18 do 19 pkt.
dobry – od 20 do 21 pkt.
bardzo dobry – od 22 pkt.

WyposaŜenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

WyposaŜenie na stanowisku

Ilość

samochód osobowy FSO Polonez

głowica

1kpl.

uszczelka głowicy

uszczelka kolektora ssącego

uszczelka kolektora wydechowego

uszczelka rury wydechowej

zabezpieczenia śrub dźwigienek

zestaw narzędzi

1kpl.

lampa przenośna

zestaw narzędzi specjalnych

1kpl.

dokumentacja serwisowa

1kpl.

czyściwo

Informacja dla ucznia
Sprawdź,  czy  arkusz  ,  który  otrzymałeś  jest  kompletny.  Ewentualne  braki  stron  lub  inne
usterki zgłoś nauczycielowi.
W  PLANIE  DZIAŁANIA  wpisz  swój  numer  ewidencyjny  PESEL,  datę  urodzenia  i  numer
stanowiska egzaminacyjnego.
Zapoznaj  się  z  treścią  zadania  –  próby  pracy,  instrukcją  do  jego  wykonania,  stanowiskiem
i jego wyposaŜeniem. Masz na to czas – 20 minut. Czas ten nie jest wliczany do czasu trwania
zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po upływie tego czasu przystępujesz do wykonania zadania.

Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie miejscu
(czas zadania wynosi 180 minut).

Pamiętaj,  Ŝe  podczas  wykonywania  zadania  jesteś  oceniany  przez  nauczyciela,  który
obserwuje  wykonywane  przez  Ciebie  czynności  i  nie  będzie  udzielać  Ci  Ŝadnych
wskazówek.  Nauczyciel  interweniuje  tylko  w  przypadku  naruszenia  przez  Ciebie
przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  i  moŜe  w takim
przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia

Zadanie
Dokonaj demontaŜu i montaŜu głowicy cylindrów silnika samochodu FSO Polonez.
Na wykonanie zadania masz 180 minut.

Instrukcja do wykonania zadania

Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:

1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania i dokumentację.
2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a)  czynności niezbędne do wykonania zadania,
b)  narzędzia, części zamienne,
c)  moment dokręcania [Nm].

3. Zgromadź i rozmieść na stanowisku pracy: narzędzia, części zamienne, dokumentacje

serwisową i środki ochrony osobistej.

4. Przygotuj samochód do wymiany głowicy.
5. Wykonaj wymianę zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony

przeciwpoŜarowej.

6. Zgłoś nauczycielowi ustawienie momentu dokręcania śrub mocowania głowicy na kluczu

dynamometrycznym.

7. Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko, oczyść narzędzia i zwróć na miejsce

przechowywania, odpady wrzuć do pojemników.

8. Zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do prezentowania wykonanego zadania.
9. W czasie prezentowania:

a) omów technologię demontaŜu i montaŜu głowicy,
b) oceń jakość wykonanej wymiany odnosząc się do demontaŜu i montaŜu głowicy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód:

Mechanik pojazdów samochodowych

Symbol cyfrowy:

723 [04]

Oznaczenie tematu:

Oznaczenie zadania:

Wpisuje zdający

Data urodzenia

Nr stanowiska

PESEL

dzień miesiąc rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz wykaz czynności niezbędnych do wymiany głowicy.

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

2. Zapisz wykaz części, narzędzi i przyrządów diagnostycznych niezbędnych do wykonania

zadania.

3. Zapisz korzystając z dokumentacji serwisowej moment dokręcania głowicy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne

Dokonaj demontaŜu i montaŜu głowicy cylindrów silnika samochodu FSO Polonez.
Na wykonanie zadania uczeń ma 180 minut.

Obszar

CZYNNOŚCI I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt.
0–1

Czynność 1: sporządzenie wykazu czynności koniecznych do demontaŜu
i montaŜu głowicy.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń zapisał co najmniej 10

−

z wymienionych czynności:

−

przygotowanie samochodu do wykonania zadania (załoŜenie
ochraniacza na siedzenie i kierownicę, podłoŜenie klinów
zabezpieczających),

−

przygotowanie narzędzi,

−

opróŜnienie układu chłodzenia,

−

rozłączenie przewodów świec zapłonowych,

−

odłączenie cięgna sterującego przepustnicą,

−

zdjęcie pokrywy głowicy silnika czterosuwowego,

−

odłączenie przewodów układu chłodzenia,

−

odłączenie przewodów paliwowych – filtr paliwa–gaźnik i przewód
powrotny,

−

odłączenie układu wydechowego,

−

demontaŜ dźwigienek zaworowych,

−

wyjecie drąŜków popychaczy,

−

odkręcenie i wyjęcie śrub mocujących głowicę do kadłuba, zdjęcie
głowicyi uszczelki głowicy z silnika czterosuwowego,

−

przełoŜenie kolektora wydechowego i ssącego z gaźnikiem

−

załoŜenie głowicy z nową uszczelką,

−

dokręcenie głowicy kluczem dynamometrycznym o momencie
określonym w dokumentacji,

−

załoŜenie drąŜków popychaczy i zakręcenie dźwigienek
zaworowych,

−

zamontowanie układu wydechowego,

−

zamontowanie układu chłodzenia,

−

zamontowanie przewodów paliwowych.

Czynność 2: sporządzenie wykazu części, narzędzi i przyrządów
potrzebnego do wykonania zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń zapisał co najmniej 3
z wymienionych:

−

głowica cylindrów,

−

uszczelka głowicy,

−

zestaw uszczelek,

−

zabezpieczenia śrub dźwigienek,

−

zestaw kluczy,

−

dokumentacja serwisowa,

−

klucz dynamometryczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 3: odczytanie z dokumentacji serwisowej momentu
dokręcania głowicy cylindrów.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń odszukał prawidłowe dane
dotyczące momentu dokręcania głowicy cylindrów /śruba głowicy:

−

1 etap – 30 Nm,

−

2 etap – 103 Nm.

Suma punktów w obszarze 1 – planowanie

Czynność 4: zgromadzenie niezbędnych części, narzędzi i przyrządów.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń zgromadził:

−

głowica,

−

uszczelka głowicy,

−

uszczelka pokrywy zaworów,

−

zabezpieczenia śrub dźwigienek,

−

zestaw kluczy,

−

dokumentacja serwisowa,

−

klucz dynamometryczny.

Czynność 5: sprawdzenie stanu technicznego zgromadzonego sprzętu.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń organoleptycznie sprawdził
stan pobranego sprzętu.

Czynność 6: dobranie odzieŜy roboczej

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń przystąpił do wykonywania
zadania w kompletnym ubraniu roboczym.

Suma punktów w obszarze 2 – organizowanie

Czynność 7: przygotowanie samochodu do wykonania zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

zabezpieczył pojazd przed zabrudzeniem,

−

podłoŜył kliny pod koła pojazdu,

−

włączył hamulec postojowy oraz ustawił dźwignię zmiany biegów
w pozycji neutralnej.

Czynność 8: przygotowanie narzędzi.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:
–

Przygotował narzędzia do demontaŜu i montaŜu głowicy oraz klucz
dynamometryczny

Czynność 9: opróŜnienie układu chłodzenia.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

spuścił płyn chłodzący do pojemnika na zimnym silniku
czterosuwowym.

Czynność 10: rozłączenie przewodów świec zapłonowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:
–

zdejmie przewody świec zapłonowych trzymając za kapturek
ś

wiecy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 11: zdjęcie pokrywy głowicy silnika czterosuwowego.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

odłączy cięgna sterujące, odkręci śruby mocujące pokrywę i ją
zdejmie.

Czynność 12:demontaŜ dźwigienek zaworowych.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

odbezpieczy i odkręci nakrętki śrub dźwigienek.

Czynność 13: odkręcenie i wyjęcie śrub mocujących głowicę do ka-
dłuba, zdjęcie głowicy i uszczelki głowicy z silnika czterosuwowego.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

odkręci przewody paliwowe i chłodzące,

−

odkręci układ wydechowy,

−

odkręci głowicę w sposób zgodny z dokumentacją serwisową.

Czynność 14: przełoŜenie kolektorów.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

przełoŜy kolektor wydechowy stosując nową uszczelkę,

−

przełoŜy kolektor ssący stosując nową uszczelkę.

Czynność 15: załoŜenie głowicy.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

oczyści powierzchnie kadłuba i głowicy,

−

uŜyje nowej uszczelki,

−

załoŜy głowicę i wstępnie ją przykręci.

Czynność 16: dokręcenie głowicy kluczem dynamometrycznym.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

zakręci głowicę kluczem dynamometrycznym w dwóch etapach
w prawidłowej kolejności i z prawidłowym momentem.

Czynność 17: zakręcenie dźwigienek zaworowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

załoŜy prawidłowo drąŜki popychaczy,

−

przykręci śruby drąŜków popychaczy i je zabezpieczy.

Czynność 18: przykręcenie rury wydechowej.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

przykręci rurę wydechową do kolektora stosując nową uszczelkę.

Czynność 19: zamontowanie przewodów układu chłodzenia oraz układu
zasilania.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

załoŜy przewody na właściwe miejsce,

−

przykręci opaski zabezpieczające.

Czynność 20: zamontowanie pokrywy zaworów.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

przykręci pokrywę z nową uszczelką,

−

załoŜy i zabezpieczy cięgna sterujące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 21: uporządkowanie stanowiska pracy.

Kryterium wykonania: 1

pkt. – jeŜeli

uczeń:

−

oczyścił narzędzia i odłoŜył je na wyznaczone miejsce,

−

odłoŜył na wyznaczone miejsce części zamienne,

−

usunął zabezpieczenia pojazdu,

−

na bieŜąco utrzymywał ład i porządek,

−

uporządkował stanowisko pracy.

PREZENTOWANIE

Czynność 22: omówienie sposobu wykonywania zadania.

Kryterium wykonania: 1

pkt. – jeŜeli

uczeń:

−

omówił technologię montaŜu i demontaŜu głowicy.

Czynność 23: ocena jakości wykonanego zadania.

Kryterium wykonania: 1

pkt. – jeŜeli

uczeń:

−

ocenił jakość wykonanej pracy, zwrócił uwagę na popełnione błędy.

Suma punktów w obszarze 4 – prezentowanie

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.