TRANSPORT MATERIAŁÓW

NIEBEZPIECZNYCH

•Międzynarodowy przewóz materiałów niebezpiecznych

drogą lotniczą ICAO TI oraz IATA DGR

•Międzynarodowy kodeks ładunków niebezpiecznych

IMDG

•Międzynarodowy przewóz śródlądowymi drogami

wodnymi towarów niebezpiecznych ADN

1

ICAO TI / IATA DGR

Transport lotniczy jest jedną z najbardziej

restrykcyjnych form przewozu.

W 1947 po raz pierwszy skonkretyzowano

zalecenia Instrukcji Technicznych ICAO w
zakresie przewozu towarów niebezpiecznych.

Przepisy dotyczące przewozu towarów

niebezpiecznych zmieniają się rokrocznie

Na co dzień wszyscy posługują się

„tłumaczeniem” tych instrukcji, wydanym przez
IATA i zwanym potocznie: IATA

– DGR.

2

ICAO TI

IATA DGR

ICAO TI - Instrukcje Techniczne ICAO w zakresie przewozu towarów
niebezpiecznych, dotyczące bezpiecznego transportu towarów
niebezpiecznych drogą lotniczą, uzupełniające Załącznik 18 do
Konwencji dotyczącej Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego
(Chicago 1944) opublikowane przez Międzynarodową Organizację
Lotnictwa Cywilnego (ICAO) w Montrealu

ICAO – Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego,

Na co dzień wszyscy posługują się tłumaczeniem tych instrukcji,
wydanym przez IATA i zwanym potocznie: IATA – DGR.

IATA – Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźnikow Transportu
Lotniczego,

IATA DGR – Dangerous Goods Regulations, przepisy dotyczące
przewozu lotniczego materiałów niebezpiecznych wydane przez
International Air Transport Association

3

ICAO TI

Limity transportu towarów niebezpiecznych

dotyczą ilości towaru na sztukę przesyłki, a nie
na środek transportu.

ICAO TI (agendy ONZ), muszą być przestrzegane

przez wszystkie kraje członkowskie Organizacji
Narodow Zjednoczonych.

Każda linia lotnicza jak i państwo może

wprowadzić własne przepisy, jednak tylko w
takim wypadku, gdy są one bardziej

restrykcyjne, niż przepisy ICAO.

4

DOKUMENTY

Przy transporcie

lotniczym towarów

niebezpiecznych koniecznym

jest spełnienie

następujących warunków:

1. wymagany jest odpowiedni zapis

na liście

przewozowym (MAWB) (Master Air Way Bill)

2. dodatkowy dokument - deklaracja nadawcy do

towarów niebezpiecznych (Shipper’s
Declaration for Dangerous Goods).

5

SHIPPER’S DECLARATION FOR

DANGEROUS GOODS

Powtórzone są w niej informacje o:

•

trasie towaru

•

dane nadawcy,

•

odbiorcy,

•

porty wylotu i przylotu,

•

typ samolotu

•

O towarze niebezpiecznym

•

numer UN,

•

Prawidłowa Nazwa Wysyłkowa,

•

ilość,

•

sposób spakowania,

•

typ opakowania

•

instrukcja pakowania.

6

DOKUMENTY cd.

Przepisy wyraźnie określają zakres, formę i sposób
podawania tych danych.

Oficjalnym językiem w transporcie towarów niebezpiecznych
drogą lotniczą jest język angielski, dlatego wszystkie zapisy

muszą być sporządzone w tym języku.
Dopuszczalne są też inne języki, ale zawsze musi być
sporządzone tłumaczenie na język angielski i umieszczone
na wszystkich dokumentach.

7

OPAKOWANIA W PRZEWOZIE

MATERIAŁÓW NIEBEZPIECZNYCH W

LOTNICTWIE

Opakowanie do przewozu

materiałów

niebezpiecznych w lotnictwie musi:

1.

Posiadać stosowny atest (naniesiony na nim)

2.

Być oznakowane zgodnie z instrukcją IATA
DGR,

• pełnymi adresami nadawcy i odbiorcy,
• numerem UN
• Prawidłową Nazwę Wysyłkową
• nalepkami określającymi klasę niebezpieczeństwa i

handlingowymi.

8

WYMAGANIA W

ZAKRESIE OZNACZENIA PRZESYŁEK

LOTNICZYCH (IATA DGR)

9

NOTOC

Kapitan

samolotu musi być poinformowany

na piśmie (NOTOC – Notification to Captain) o
tym:
• jakie towary ma załadowane na pokład

samolotu,

• w których kontenerach (ULD) są umieszczone,
• w których przedziałach cargo
• na jakiej trasie są przewożone.

10

Kwestia wyłączeń IATA

IATA

wprowadziła wyłączenia spod

działania tych przepisów, podobnie jak wyłączenia
funkcjonujące w ADR:

1.

Ilości ograniczone (Limited Quantity)

2.

Ilości śladowe

3. Towary niebezpieczne w poczcie lotniczej

11

ILOŚCI OGRANICZONE

(LIMITED QUANTITY)

1. Ilości ograniczone (Limited Quantity):
Odstępstwo od wymogów jest takie, że
opakowanie nie musi

być atestowane.

Przepisy

są kompatybilne z przepisami działu 3.3

umowy ADR:
• wymagane są odpowiednie zapisy na liście

przewozowym

• deklaracja nadawcy,
• opakowanie musi być opisane.

12

ILOŚCI OGRANICZONE

(LIMITED QUANTITY) cd.

Dopuszczalne limity

ilościowe na sztukę przesyłki

są kilkakrotnie zmniejszone w stosunku do
opakowań atestowanych.
Wyłączenie to obejmuje tylko:
• klasy od 2 do 9, bez klas 1 i 7
• w ramach dozwolonych klas jedynie towary

określonych kategorii (np.: Klasa 3, tylko
substancje z

grupą pakowania II i III).

Kapitan musi

być poinformowany na piśmie.

Część linii lotniczych (np. Lufthansa) nie akceptuje
do przewozu

towarów w takich opakowaniach.

13

ILOŚCI ŚLADOWE

2 . Ilości śladowe:

W tej kategorii

występuje znaczne wyłączenie

spod działania przepisów.

Wymagany jest:
• odpowiedni zapis na liście przewozowym,

nadawca jest zwolniony z:
• obowiązku przygotowania deklaracji.

14

ILOŚCI ŚLADOWE cd.

Opakowanie nie musi być atestowane

Nie ma

konieczności:

• opisywania opakowania
• znakowania zgodnie z podanymi wymogami,
• umieszczania na nim nalepek oznaczających klasę

niebezpieczeństwa.

Wystarcza jedna nalepka handlingowa, gdzie zaznacza

się:

• numer klasy,
• podaje numer UN
• adres nadawcy.

15

ILOŚCI ŚLADOWE cd.

Zwolnienie z

przepisów odbywa się kosztem

• dopuszczalnych do przewozu ilości,
• ograniczeniem wielkości opakowań

wewnętrznych – maksymalnie do 30 g (mL).

Wyłączenie to obejmuje (podobnie jak
wcześniejsze):
• klasy od 2 do 9, bez klasy 1 i 7.
Dla klasy 7 ilości śladowe można przewieźć tylko
puste

opakowania po materiałach radioaktywnych,

pod warunkiem,

że zmierzona aktywność mieści

się w bardzo niskich limitach.

16

TOWARY NIEBEZPIECZNE W

POCZCIE LOTNICZEJ

3. Towary niebezpieczne w poczcie lotniczej:
Przy tej kategorii przesyłek obowiązują:
• przepisy IATA
• przepisy Międzynarodowej Unii Pocztowej

Ze

względu na:

• sposób pakowania przesyłek pocztowych
• Handling
• Dystrybucję

DGRy

są w poczcie zabronione.

17

TOWARY NIEBEZPIECZNE W

POCZCIE LOTNICZEJ cd.

Lista wyjątków obejmuje jedynie 3 pozycje:

1.

materiały pochodzenia ludzkiego lub
zwierzęcego, przy założeniu, że nie są

zakażone, w śladowych ilościach, zapakowane
zgodnie z przepisami

2.

próbki biologiczne, nie niosące ryzyka
zainfekowania (kategoria B, UN3373, wraz z
suchym lodem

użytym jako chłodziwo) ;

3.

materiały radioaktywne, gdy ich aktywność nie
przekracza 1/10 limitu dla

towarów w ilościach

śladowych.

18

TOWARY NIEBEZPIECZNE W

POCZCIE LOTNICZEJ cd.

Wymienione wyłączenia dotyczą jedynie przesyłek
nadawanych jako cargo

• Towary przyjmowane do przewozu jako bagaż

pasażerów lub załogi

• Bagaż odprawiony,
• Bagaż podręczny
• Rzeczy posiadane przy sobie
Są traktowane jako inna kategoria.

19

ICAO TI

IATA DGR

20

Deklaracja o towarach
niebezpiecznych w
dokumencie przewozowym

NAKLEJKA DLA OPAKOWAŃ PO

MATERIAŁACH RADIOAKTYWNYCH

21

Wymagane oznaczenie dla ilości

śladowych

22

W polu oznaczonym (*) trzeba podać numer klasy
(podklasy) a polu (**) adres nadawcy lub odbiorcy.

IMDG

Kodeks IMDG – oznacza „Międzynarodowy Kodeks

Morski Towarów Niebezpiecznych”, stanowiący
wykonanie przepisów części A rozdziału VII
Międzynarodowej Konwencji o Bezpieczeństwie
Życia na Morzu (SOLAS), opublikowany przez
Międzynarodową Organizacje Morska (IMO) w
Londynie;

23

IMDG

Międzynarodowy kodeks ładunków niebezpiecznych
IMDG (International Maritime Dangerous Goods Code) to
kodeks bezpiecznego transportowania ładunków
niebezpiecznych drogą morską, zawiera on:

Tom I:

• Podział ładunków niebezpiecznych na klasy
• Przepisy regulujące konstrukcje pojemników i opakowań

ładunków niebezpiecznych, ich oznaczania i opisywania

• Przepisy regulujące przewóz na statkach

(rozmieszczenie, oddzielenie, mocowanie i kontrole
ładunku).

24

IMDG

Tom II

• listę wszystkich niebezpiecznych towarów

dopuszczonych do transportu drogą morską z
następującymi danymi:

1.

numer substancji niebezpiecznej według norm
ONZ,

2.

prawidłową nazwę substancji,

3.

klasę niebezpieczeństwa

4.

wymagania dotyczące pakowania i transportu

25

IMDG cd.

Dodatek IMDG zawiera:

• spis procedur na wypadek pożaru lub rozsypu/rozlewu substancji

niebezpiecznej.

• Poradnik pierwszej pomocy w wypadku narażenia na kontakt z

substancja niebezpieczną

• Procedury zgłaszania ładunków niebezpiecznych w systemach kontroli

ruchu oraz zgłaszania wypadków z ładunkami niebezpiecznymi.

• Wytyczne w sprawie sztauowania materiałów niebezpiecznych wewnątrz

kontenerów.

• Wytyczne w sprawie bezpiecznego użycia pestycydów na statkach.
• Przepisy Międzynarodowego kodeksu bezpiecznego transportu

wypalonego paliwa nuklearnego, plutonu i silnie radioaktywnych
odpadów na statkach

26

Konwencje związane z transportem materiałów

niebezpiecznych droga morską

Kodeks IMDG oznacza Międzynarodowy morski kodeks towarów

niebezpiecznych;

SOLAS oznacza Międzynarodową konwencję o bezpieczeństwie życia na

morzu, wraz z protokołami i poprawkami do tej Konwencji;

Kodeks IBC oznacza Międzynarodowy kodeks budowy i wyposażenia statków

przewożących niebezpieczne chemikalia luzem;

Kodeks INF oznacza Kodeks IMO bezpiecznego przewozu statkami

napromieniowanego paliwa jądrowego, plutonu i wysokopromieniotwórczych

odpadów w pojemnikach,

HAZMAT Przepisy w zakresie warunków oraz zgłaszania TOWARÓW

NIEBEZPIECZNYCH I ZANIECZYSZCZAJĄCYCH PRZEWOŻONYCH NA
STATKACH

27

IMDG

Podział na klasy

Zaszeregowanie towaru niebezpiecznego do określonej klasy
i nadanie mu numeru UN dokonywane jest na podstawie
opracowania ONZ pn. Recommendations on the
TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS

– Manual of Tests

and Criteria

W IMDG są stosowane te same kryteria co w ADR, RID,
ADN, ICAO.

W odróżnieniu od ADR/RID/ADN w transporcie morskim
wyróżniamy 9 klas grupujących towary niebezpieczne według
właściwości.

28

IMDG

Podział na klasy cd.

Towary określane są przez Numery UN – o takim samym
znaczeniu jak w innych systemach.

Natężenie zagrożenia wyraża przypisana Grupa Pakowania.
Do każdego numeru UN przypisane są zagrożenia
podstawowe oraz dodatkowe a także procedury
postępowania w przypadku pożaru „EmF” oraz uwolnienia
materiału „EmS”. Uzależniają one sposób postępowania od

właściwości oraz położenia ładunku na statku (w ładowniach
czy na pokładzie). Uzupełnieniem są procedury udzielania
pierwszej pomocy.

29

IMDG

Podział na klasy

W transporcie morskim występują siły spowodowane kołysaniem statku i

naporem fal. Wymaga to spełniania dodatkowo norm w zakresie:

• pakowania razem poszczególnych CTU (Cargo transport Unit - podstawowej

jednostki transportowej np. kontener jak i pojazd)

• sztauowania – układania poszczególnych CTU na statku.

Zwraca

się uwagę na:

• właściwości transportowanych towarów

• na możliwości zadziałania tych towarów na lub z innymi z transportowanych

ładunków.

30

Podział na klasy w transporcie

morskim

31

IMDG

Konstrukcje statków

Przepisy morskie uzależniają wymagania od sposobu

transportu.

Przewiduje się kilka rodzajów z zależności od konstrukcji

statku, są to:

· Transport w zbiornikowcach – przeznaczonych przede

wszystkim do przewozu substancji ropopochodnych;

· Transport w „chemikaliowcach” – przeznaczonych do

przewozu substancji chemicznych (ciekłych) bez
opakowań;

32

IMDG

Konstrukcje statków cd

Przewiduje się kilka rodzajów z zależności od konstrukcji

statku, cd:

· Transport w „gazowcach” – przeznaczonych do przewozu

gazów sprężonych i skroplonych bez opakowań;

· Transport w opakowaniach lub CTU (Cargo Transport Unit)

czyli w jednostkach transportowo -

ładunkowych;

· Transport w masowcach jako ładunek luzem –

przeznaczony do przewozu materiałów najczęściej stałych
w ładowniach statków.

33

ADN

ADN

– przepisy europejskie dotyczące o

międzynarodowym przewozie towarów
niebezpiecznych w żegludze śródlądowej.

34