Moduł II - Czym będzie się zajmować firma?

Temat lekcji: BADANIE RYNKU

Opracowanie merytoryczne: Fundacja Komandor

Głównym   celem   tej   jednostki   lekcyjnej   jest   zapoznanie   ucznia   z   pojęciem:   badanie   rynku 
i sposobami, jakimi można to zrobić. Uczeń dodatkowo zostanie zachęcony do zrobienia analizy 
otoczenia firmy (badania rynku) poprzez przeprowadzenie ankiety. Przez cały czas trwania lekcji 
pakietowicze mogą korzystać ze słowniczka, zawierającego definicje wprowadzanych pojęć.

Cele edukacyjne (ogólne):



poznanie   pojęcia   badanie   rynku   i   nabycie   podstawowych   umiejętności   ich 
przeprowadzenia,



przeprowadzenie badania rynku dla potrzeb miniprzedsiębiorstwa.

Cele operacyjne (uczestnik po zajęciach powinien):

zapamiętać:

●

co to jest badanie rynku,

●

jaka jest różnica między ankietą a wywiadem,

●

jak przeprowadza się ankietę i wywiad.

rozumieć:

●

cel przeprowadzania badań rynkowych,

●

w jaki sposób analizuje się ankiety.

znać:

●

zasady tworzenia i opracowywania ankiet oraz umieć interpretować ich wyniki opracowane 
w postaci diagramów i tabel,

●

pojęcia: ankieter, ankieta, badanie rynku, wywiad, respondent, wprowadzenie produktu na 
rynek, popyt.

Metody pracy:

●

indywidualna praca ucznia z lekcją multimedialną,

●

burza mózgów,

●

praca   w   grupie   związana   z   zadaniami,   jakie   daje   uczniom   do   realizacji   Kamil, 
(przeprowadzenie badań ankietowych (np. wśród znajomych).

Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje

Przed rozpoczęciem zajęć proponujemy rozdać uczniom kartki, prosząc o udzielenie odpowiedzi 
na zapisane na nich pytania i polecenia:

1. Czy w twoim domu są książki? Tak Nie
2. Podaj w przybliżeniu ich liczbę...
3. Podaj liczbę własnych książek...
4. Ile mniej więcej czytasz? (np. 1 książkę w roku, 1 w tygodniu...).
5. Skąd bierzesz książki do czytania? (np. mam w domu, pożyczam z biblioteki...).

Zbieramy kartki, wyjaśniając, że uczniowie wzięli udział w ankiecie dotyczącej czytelnictwa.  Jej 
wyniki mogą posłużyć, np. nauczycielowi j. polskiego do zorientowania się, jaki jest udział jego 
podopiecznych w jednej z wartości kultury, jaką jest czytanie książek.

Przebieg zajęć:

Lekcję   rozpoczyna   łamigłówka.   Sylaby,   na   które   podzielono   nazwę   tematu   lekcji   zostały 
poprzestawiane tak, że otrzymano: „DA KU BA RYN NIE”. Uczniowie muszą utworzyć właściwe 
jego brzmienie: „Badanie rynku”.

Po prawidłowym rozwiązaniu łamigłówki Kamil informuje uczniów, że na dzisiejszej lekcji dowiedzą 
się, co to jest badanie rynku oraz poznają metody jego badania.

Na kolejnej stronie zapoznajemy się z opowieścią Kamila o badaniach ankietowych cioci Krysi. 
Ankieta, którą od niej otrzymał, staje się punktem wyjścia do dłuższej rozmowy z tatą na temat 
badań rynku. W jej trakcie na ekranie pojawia  się uproszczona ankieta dotycząca czytelnictwa 
prasy,   jaką   przeprowadziła   ciocia   Krysia.   (Zwracamy   uwagę   uczniów   na   konstrukcję   tego 
narzędzia   badawczego:  proste,   krótkie   pytania,   jednoznaczne   odpowiedzi,   anonimowość 
osoby ankietowanej).

W   dalszej   części   rodzinnego   dialogu   pojawiają   się   w   wypowiedziach   rodziców   Kamila   i   Zuzi 
zrozumiałe dla uczniów wyjaśnienia, dlaczego przeprowadza się badanie rynku oraz takie pojęcia, 
jak:   popyt,   badanie   rynku   (klikając   na   nie,   otrzymamy   ze   słowniczka   ich   objaśnienia). 
Uporządkowanie informacji dotyczących badania rynku oraz przyczyn takiego badania następuje 
na stronie „Zapamiętaj”.

Kontynuacja   rozmowy   Kamila   z   ojcem   pozwala   uczniom   poznać   pojęcie   ankiety   telefonicznej. 
W pewnym momencie w toku lekcji pojawia się Zuzia, która zaintrygowana ankietami, wypytuję 
mamę, w jakim celu ciocia Krysia je przeprowadzała. Mama wyprowadza Zuzię z błędu, że nie 
chodziło   o   wprowadzenie   nowego   produktu   na   rynek,   tylko   o  rozpoznanie   potrzeb   lokalnej 
społeczności, czyli ustalenie, jakie są potrzeby mieszkańców w jej sąsiedztwie i dlaczego nie są 
zaspokojone.   Ankiety   pozwoliły   cioci   Krysi   zdobyć   wiedzę   o   przyczynach   spadku   sprzedaży 
czasopism w jej sklepie oraz ustalić, co powinna w nim zmienić, aby klienci ponownie do niego 
przychodzili. Uplastycznia to prosty schemat, pokazujący spadek tej sprzedaży (a więc i zysków). 

Ten wątek jest kontynuowany na dwu następnych stronach, gdzie zostały pokazane wyniki ankiet 
cioci opracowane w formie diagramów. Uczniowie zobaczą wykresy po kliknięciu na aktywne pola: 
klienci   czytają   najchętniej,   gdzie   je   najczęściej   kupują  oraz  czy   w   jej   sklepie   prasa   jest 
dobrze   wyeksponowana.   Możemy   poprosić   uczniów   o   dokładniejsze   przyjrzenie   się   tak 
opracowanym   wynikom,   podkreślając,   że   umiejętność   odczytywania   informacji   z   diagramów 
przyda się im podczas egzaminu gimnazjalnego. Zanim przejdziemy do następnej strony, na której 
Kamil opowie, jak wyniki ankiet zostały wykorzystane przez ciocię, możemy poprosić uczniów, aby 

poszukali   innych   rozwiązań   i   wnioski   do   każdego   z   pytań   zapisali   na   tablicy,   a   potem 
skonfrontowali je z decyzjami podjętymi przez ciocię. Mogą porównać trafność decyzji własnych 
i cioci lub pokazać rozwiązania, jakich ciocia nie uwzględniła.

Na stronie „Zapamiętaj” uczniowie uświadamiają sobie, że zanim przystąpią do badania rynku 
muszą zastanowić się, czego i od kogo chcą się dowiedzieć, aby właściwie dobrać pytania oraz 
metodę badania. Mają zapamiętać, że najprostszymi z metod są  ankieta  i  wywiad. Uczniowie 
utrwalają  sobie,  że badanie  rynku  można przeprowadzić  przed rozpoczęciem  działalności,   aby 
dowiedzieć się, czy planowana forma działalności gospodarczej spotka się z przyjęciem klientów, 
oraz w trakcie działalności, aby sprawdzić poziom zadowolenia klientów, przyczyny niepowodzeń 
lub   jakie   nowe   produkty   lub   usługi   należałoby   wprowadzić,   aby   zaspokoić   potrzeby   klientów 
i osiągnąć większe zyski.

Z pozoru naiwne pytanie Zuzi, skierowane do Kamila, co jest lepsze: ankieta czy wywiad – stwarza 
sytuację pozwalająca na dokładniejsze porównanie tych metod. Po kliknięciu na „Zobacz” pojawi 
się   tabela   umożliwiająca   poznanie   podobieństw   i   różnic   obu   metod   badania   rynku   oraz 
informująca, jak należy je konstruować i wykorzystywać.

Przerywnikiem   poprzedzającym   część   podsumowującą   lekcji   jest   anagramowa   łamigłówka   –
polegająca na przestawieniu liter w wyrazie „TERENIAK”, aby powstało pojęcie ”ANKIETER” – 
czyli osoba trudniąca się zawodowo przeprowadzaniem ankiet. 

Następnie   uczniowie   muszą   rozwiązać   krótki   test   –   polegający   na   udzieleniu   (wyborze) 
poprawnych   odpowiedzi   na   pytania   związane   z   badaniem   rynku.   Po   kliknięciu   „SPRAWDŹ” 
prawidłowo zaznaczone odpowiedzi wyświetlą się na kolor zielony. W przypadku, gdy wskazano 
złą odpowiedź, uczeń ma szansę poprawy, do momentu, w którym uda mu się wskazać wszystkie 
prawidłowe odpowiedzi. 

1. Badanie rynku przeprowadzamy w celu:

a) dostarczenia klientom informacji o naszej firmie 

b) uzyskania od klientów informacji o naszych produktach

c) zebrania informacji o potrzebach klientów

2. W wywiadzie:

a) ankieter kontaktuje się bezpośrednio z respondentem

b) respondent zadaje pytania ankieterowi

c) osoba biorąca udział w badaniu udziela odpowiedzi pisemnie

3. Ankieta:

a) może zawierać pytania otwarte, zamknięte i półotwarte

b) jest formą reklamy

c) dostarczana jest respondentowi w formie broszury

Lekcję   kończy   zadanie   praktyczne,   będące   kolejnym   krokiem   przybliżającym   uczniów   do 

utworzenia   własnego   miniprzedsiębiorstwa.   Kamil   przypomina   uczniom,   że   wykonując   zadanie 

z poprzedniej   lekcji,   zorientowali   się   w   otoczeniu   ich   szkolnej   firmy,   określili,   czym   się   będą 

zajmować, zatem powinni sprawdzić, czy ten wybór trafi w potrzeby przyszłych klientów - czyli 

będą   musieli   przygotować   badanie   rynku.   Dla   uczniów   zostały  przygotowane   dwa   dokumenty, 

dzięki którym będą mogli wykonać to zadanie.

W „załączniku” zostały zamieszczone materiały przydatne do wykonania badania rynku, natomiast 

w   drugim   mogą   zapoznać   się   z   „ankietą”   przygotowaną   przez   Kamila   i   jego   kolegów   oraz 

opracowanymi  odpowiedziami  i komentarzami, pozwalającymi  uczniom  lepiej  zrozumieć,  czego 

można dowiedzieć się z ankiet.

Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje

PROPOZYCJA ZADANIA DODATKOWEGO (jeśli zmieścimy się w czasie przewidzianym na te 

zajęcia). Uczniowie na chwilę odrywają się od komputerów. Prosimy, żeby wyobrazili sobie, iż są 

właścicielami   hotelu.   Zależy   im   na   udoskonaleniu   własnych   usług.   W   tym   celu   proszą 

korzystających z noclegów o wypełnienie kwestionariusza. Zadaniem młodzieży jest takie ułożenie 

pytań,   które   mogłyby   się   w   nim   znaleźć,   aby   uzyskać   możliwie   pełny   obraz   sytuacji.   Krótko 

komentujemy propozycje,  zwracając uwagę, czy postawione pytania mogą dostarczyć cennych 

danych związanych z preferencjami klientów.

Materiały dodatkowe:

Materiały dla uczestników:



1.lekcja multimedialna,



2.tabela – porównanie ankiety i wywiadu,



3.załącznik – materiały pomocnicze do zagadnienia „Badanie rynku”,



4.ankieta Kamila,



5.podręcznik   wiedzy   o   społeczeństwie   przyjęty   do   realizacji   w   gimnazjum   i   znajdujący   się 
w szkolnym   zestawie   programów   (moduł:   „Wychowanie   do   aktywnego   udziału   w   życiu 
gospodarczym”).

Bibliografia i przydatne linki dla nauczyciela:



1.S.   Gregorczyk,   M.   Romanowska,   A.   Sopińska,   P.   Wachowiak,   Przedsiębiorczość   bez 
tajemnic. Poradnik dla nauczyciela i program nauczania podstaw przedsiębiorczości dla liceum 
ogólnokształcącego,   liceum   profilowanego,   technikum   -   szkół   na   podbudowie   programowej 
gimnazjum,   dla   liceum   ogólnokształcącego,   liceum   zawodowego,   technikum   -   szkół   na 
podbudowie programowej, WSiP, Warszawa 2002.



2.D. Koptiew, M. Wantuch, H. Wójcik, ABC przedsiębiorcy - od pomysłu do biznesu, Skorpion, 
Tarnów 2002.



3.L. Piasecka, Podstawy przedsiębiorczości 2. Podręcznik do podstaw przedsiębiorczości dla 
liceum   ogólnokształcącego,   liceum   profilowanego   i   technikum.   Kształcenie   w   zakresie 
podstawowym, Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, Wrocław 2003.



4.Filip Żurawski, Podstawy przedsiębiorczości 1, Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, 
liceum profilowanego i technikum. Zakres podstawowy, MAC. Kielce 2002.



5.http://www.tns-global.pl/badanie_rynku.