Moduł II - Czym będzie się zajmować firma?

Temat lekcji: BADANIE RYNKU

Opracowanie merytoryczne: Fundacja Komandor

Głównym celem tej jednostki lekcyjnej jest zapoznanie ucznia z pojęciem: badanie rynku
i sposobami, jakimi można to zrobić. Uczeń dodatkowo zostanie zachęcony do zrobienia analizy
otoczenia firmy (badania rynku) poprzez przeprowadzenie ankiety. Przez cały czas trwania lekcji
pakietowicze mogą korzystać ze słowniczka, zawierającego definicje wprowadzanych pojęć.

Cele edukacyjne (ogólne):



poznanie pojęcia badanie rynku i nabycie podstawowych umiejętności ich
przeprowadzenia,



przeprowadzenie badania rynku dla potrzeb miniprzedsiębiorstwa.

Cele operacyjne (uczestnik po zajęciach powinien):

zapamiętać:

●

co to jest badanie rynku,

●

jaka jest różnica między ankietą a wywiadem,

●

jak przeprowadza się ankietę i wywiad.

rozumieć:

●

cel przeprowadzania badań rynkowych,

●

w jaki sposób analizuje się ankiety.

znać:

●

zasady tworzenia i opracowywania ankiet oraz umieć interpretować ich wyniki opracowane
w postaci diagramów i tabel,

●

pojęcia: ankieter, ankieta, badanie rynku, wywiad, respondent, wprowadzenie produktu na
rynek, popyt.

Metody pracy:

●

indywidualna praca ucznia z lekcją multimedialną,

●

burza mózgów,

●

praca w grupie związana z zadaniami, jakie daje uczniom do realizacji Kamil,
(przeprowadzenie badań ankietowych (np. wśród znajomych).

Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje

Przed rozpoczęciem zajęć proponujemy rozdać uczniom kartki, prosząc o udzielenie odpowiedzi
na zapisane na nich pytania i polecenia:

1. Czy w twoim domu są książki? Tak Nie
2. Podaj w przybliżeniu ich liczbę...
3. Podaj liczbę własnych książek...
4. Ile mniej więcej czytasz? (np. 1 książkę w roku, 1 w tygodniu...).
5. Skąd bierzesz książki do czytania? (np. mam w domu, pożyczam z biblioteki...).

Zbieramy kartki, wyjaśniając, że uczniowie wzięli udział w ankiecie dotyczącej czytelnictwa. Jej
wyniki mogą posłużyć, np. nauczycielowi j. polskiego do zorientowania się, jaki jest udział jego
podopiecznych w jednej z wartości kultury, jaką jest czytanie książek.

Przebieg zajęć:

Lekcję rozpoczyna łamigłówka. Sylaby, na które podzielono nazwę tematu lekcji zostały
poprzestawiane tak, że otrzymano: „DA KU BA RYN NIE”. Uczniowie muszą utworzyć właściwe
jego brzmienie: „Badanie rynku”.

Po prawidłowym rozwiązaniu łamigłówki Kamil informuje uczniów, że na dzisiejszej lekcji dowiedzą
się, co to jest badanie rynku oraz poznają metody jego badania.

Na kolejnej stronie zapoznajemy się z opowieścią Kamila o badaniach ankietowych cioci Krysi.
Ankieta, którą od niej otrzymał, staje się punktem wyjścia do dłuższej rozmowy z tatą na temat
badań rynku. W jej trakcie na ekranie pojawia się uproszczona ankieta dotycząca czytelnictwa
prasy, jaką przeprowadziła ciocia Krysia. (Zwracamy uwagę uczniów na konstrukcję tego
narzędzia badawczego: proste, krótkie pytania, jednoznaczne odpowiedzi, anonimowość
osoby ankietowanej).

W dalszej części rodzinnego dialogu pojawiają się w wypowiedziach rodziców Kamila i Zuzi
zrozumiałe dla uczniów wyjaśnienia, dlaczego przeprowadza się badanie rynku oraz takie pojęcia,
jak: popyt, badanie rynku (klikając na nie, otrzymamy ze słowniczka ich objaśnienia).
Uporządkowanie informacji dotyczących badania rynku oraz przyczyn takiego badania następuje
na stronie „Zapamiętaj”.

Kontynuacja rozmowy Kamila z ojcem pozwala uczniom poznać pojęcie ankiety telefonicznej.
W pewnym momencie w toku lekcji pojawia się Zuzia, która zaintrygowana ankietami, wypytuję
mamę, w jakim celu ciocia Krysia je przeprowadzała. Mama wyprowadza Zuzię z błędu, że nie
chodziło o wprowadzenie nowego produktu na rynek, tylko o rozpoznanie potrzeb lokalnej
społeczności, czyli ustalenie, jakie są potrzeby mieszkańców w jej sąsiedztwie i dlaczego nie są
zaspokojone. Ankiety pozwoliły cioci Krysi zdobyć wiedzę o przyczynach spadku sprzedaży
czasopism w jej sklepie oraz ustalić, co powinna w nim zmienić, aby klienci ponownie do niego
przychodzili. Uplastycznia to prosty schemat, pokazujący spadek tej sprzedaży (a więc i zysków).

Ten wątek jest kontynuowany na dwu następnych stronach, gdzie zostały pokazane wyniki ankiet
cioci opracowane w formie diagramów. Uczniowie zobaczą wykresy po kliknięciu na aktywne pola:
klienci czytają najchętniej, gdzie je najczęściej kupują oraz czy w jej sklepie prasa jest
dobrze wyeksponowana. Możemy poprosić uczniów o dokładniejsze przyjrzenie się tak
opracowanym wynikom, podkreślając, że umiejętność odczytywania informacji z diagramów
przyda się im podczas egzaminu gimnazjalnego. Zanim przejdziemy do następnej strony, na której
Kamil opowie, jak wyniki ankiet zostały wykorzystane przez ciocię, możemy poprosić uczniów, aby

poszukali innych rozwiązań i wnioski do każdego z pytań zapisali na tablicy, a potem
skonfrontowali je z decyzjami podjętymi przez ciocię. Mogą porównać trafność decyzji własnych
i cioci lub pokazać rozwiązania, jakich ciocia nie uwzględniła.

Na stronie „Zapamiętaj” uczniowie uświadamiają sobie, że zanim przystąpią do badania rynku
muszą zastanowić się, czego i od kogo chcą się dowiedzieć, aby właściwie dobrać pytania oraz
metodę badania. Mają zapamiętać, że najprostszymi z metod są ankieta i wywiad. Uczniowie
utrwalają sobie, że badanie rynku można przeprowadzić przed rozpoczęciem działalności, aby
dowiedzieć się, czy planowana forma działalności gospodarczej spotka się z przyjęciem klientów,
oraz w trakcie działalności, aby sprawdzić poziom zadowolenia klientów, przyczyny niepowodzeń
lub jakie nowe produkty lub usługi należałoby wprowadzić, aby zaspokoić potrzeby klientów
i osiągnąć większe zyski.

Z pozoru naiwne pytanie Zuzi, skierowane do Kamila, co jest lepsze: ankieta czy wywiad – stwarza
sytuację pozwalająca na dokładniejsze porównanie tych metod. Po kliknięciu na „Zobacz” pojawi
się tabela umożliwiająca poznanie podobieństw i różnic obu metod badania rynku oraz
informująca, jak należy je konstruować i wykorzystywać.

Przerywnikiem poprzedzającym część podsumowującą lekcji jest anagramowa łamigłówka –
polegająca na przestawieniu liter w wyrazie „TERENIAK”, aby powstało pojęcie ”ANKIETER” –
czyli osoba trudniąca się zawodowo przeprowadzaniem ankiet.

Następnie uczniowie muszą rozwiązać krótki test – polegający na udzieleniu (wyborze)
poprawnych odpowiedzi na pytania związane z badaniem rynku. Po kliknięciu „SPRAWDŹ”
prawidłowo zaznaczone odpowiedzi wyświetlą się na kolor zielony. W przypadku, gdy wskazano
złą odpowiedź, uczeń ma szansę poprawy, do momentu, w którym uda mu się wskazać wszystkie
prawidłowe odpowiedzi.

1. Badanie rynku przeprowadzamy w celu:

a) dostarczenia klientom informacji o naszej firmie

b) uzyskania od klientów informacji o naszych produktach

c) zebrania informacji o potrzebach klientów

2. W wywiadzie:

a) ankieter kontaktuje się bezpośrednio z respondentem

b) respondent zadaje pytania ankieterowi

c) osoba biorąca udział w badaniu udziela odpowiedzi pisemnie

3. Ankieta:

a) może zawierać pytania otwarte, zamknięte i półotwarte

b) jest formą reklamy

c) dostarczana jest respondentowi w formie broszury

Lekcję kończy zadanie praktyczne, będące kolejnym krokiem przybliżającym uczniów do

utworzenia własnego miniprzedsiębiorstwa. Kamil przypomina uczniom, że wykonując zadanie

z poprzedniej lekcji, zorientowali się w otoczeniu ich szkolnej firmy, określili, czym się będą

zajmować, zatem powinni sprawdzić, czy ten wybór trafi w potrzeby przyszłych klientów - czyli

będą musieli przygotować badanie rynku. Dla uczniów zostały przygotowane dwa dokumenty,

dzięki którym będą mogli wykonać to zadanie.

W „załączniku” zostały zamieszczone materiały przydatne do wykonania badania rynku, natomiast

w drugim mogą zapoznać się z „ankietą” przygotowaną przez Kamila i jego kolegów oraz

opracowanymi odpowiedziami i komentarzami, pozwalającymi uczniom lepiej zrozumieć, czego

można dowiedzieć się z ankiet.

Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje

PROPOZYCJA ZADANIA DODATKOWEGO (jeśli zmieścimy się w czasie przewidzianym na te

zajęcia). Uczniowie na chwilę odrywają się od komputerów. Prosimy, żeby wyobrazili sobie, iż są

właścicielami hotelu. Zależy im na udoskonaleniu własnych usług. W tym celu proszą

korzystających z noclegów o wypełnienie kwestionariusza. Zadaniem młodzieży jest takie ułożenie

pytań, które mogłyby się w nim znaleźć, aby uzyskać możliwie pełny obraz sytuacji. Krótko

komentujemy propozycje, zwracając uwagę, czy postawione pytania mogą dostarczyć cennych

danych związanych z preferencjami klientów.

Materiały dodatkowe:

Materiały dla uczestników:



1.lekcja multimedialna,



2.tabela – porównanie ankiety i wywiadu,



3.załącznik – materiały pomocnicze do zagadnienia „Badanie rynku”,



4.ankieta Kamila,



5.podręcznik wiedzy o społeczeństwie przyjęty do realizacji w gimnazjum i znajdujący się
w szkolnym zestawie programów (moduł: „Wychowanie do aktywnego udziału w życiu
gospodarczym”).

Bibliografia i przydatne linki dla nauczyciela:



1.S. Gregorczyk, M. Romanowska, A. Sopińska, P. Wachowiak, Przedsiębiorczość bez
tajemnic. Poradnik dla nauczyciela i program nauczania podstaw przedsiębiorczości dla liceum
ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum - szkół na podbudowie programowej
gimnazjum, dla liceum ogólnokształcącego, liceum zawodowego, technikum - szkół na
podbudowie programowej, WSiP, Warszawa 2002.



2.D. Koptiew, M. Wantuch, H. Wójcik, ABC przedsiębiorcy - od pomysłu do biznesu, Skorpion,
Tarnów 2002.



3.L. Piasecka, Podstawy przedsiębiorczości 2. Podręcznik do podstaw przedsiębiorczości dla
liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Kształcenie w zakresie
podstawowym, Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, Wrocław 2003.



4.Filip Żurawski, Podstawy przedsiębiorczości 1, Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego,
liceum profilowanego i technikum. Zakres podstawowy, MAC. Kielce 2002.



5.http://www.tns-global.pl/badanie_rynku.