PRACA Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM PSYCHORUCHOWO. 
 
 
 
 
Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo sprawiają rodzicom i nauczycielom ogromne problemy 
wychowawcze. Duża aktywność ruchowa jest charakterystyczna dla wszystkich dzieci, jednak 
jest to ruchliwość dostosowana do sytuacji, w  jakiej dzieci  się znajdują, oraz do aktualnych 
potrzeb  i  wymagań  otoczenia.  Natomiast  dzieci  nadpobudliwe  są  żywiołowe,  chaotyczne  w 
działaniu  i  wszystko  robią  w  pośpiechu.  Dzieci  te  nie  potrafią  pozostać  w  bezruchu  nawet 
przez  krótki  okres  czasu:  chodzą  po  sali,  biegają,  podskakują,  wymachują  rękami  i  nogami, 
ciągle  zmieniają  pozycję,  kręcą  się  wiercą-  przeszkadzają  w  ten  sposób  rówieśnikom  i 
wychowawcom. U niektórych dzieci nadpobudliwość objawia się w postaci drobnych ruchów 
wykonywanych  w  obrębie  własnego  ciała  takich  jak:  poruszanie  palcami  rąk,  poprawianie 
włosów,  okularów,  rozpinanie  i  zapinanie  guzików,  obgryzanie  paznokci,  manipulowanie 
drobnymi przedmiotami, wykonywanie różnych zbędnych ruchów. 
Dzieci  nadpobudliwe  najbardziej  lubią  zabawy,  w  których  przeważa  element  ruchowy. 
Zawsze  są  skłonne  do  pomocy,  ale  szybko  ulegają  wpływom  zewnętrznym  i  zmieniają 
kierunek zainteresowań. Szybko rezygnują z jednych czynności na rzecz innych. 
Dzieci te mają trudności z koncentracją uwagi, nie potrafią skupić się dłużej nad wykonywaną 
czynnością, 

nawet 

najmniejsze 

bodźce 

zewnętrzne 

powodują 

zmianę 

kierunku 

zainteresowania, a co się z tym wiąże aktywność ruchową. 
Dzieci  nadpobudliwe  psychoruchowo  są  niezwykle  wrażliwe,  łatwo  się  obrażają,  są 
płaczliwe,  kłótliwe,  agresywne,  mają  wybuchy  złości.  Często  popadają  w  konflikty  z 
rówieśnikami. 
Dzieci  te  najczęściej  wiedzą,  co  powinny  zrobić,  jednak  zazwyczaj  tego  nie  robią.  Znają 
reguły,  ale  mają  kłopoty  z  ich  zastosowaniem.  Nie  zastanawiają  się  nad  konsekwencjami 
swojego  postępowania.  Dotyczy  to  prawie  wszystkiego,  co  robią,  dlatego  trudno  nam 
zaakceptować  zachowanie  naszych  dzieci:  często  wtrącają  się  do  rozmowy,  wbiegają  do 
pokoju  gdzie  ktoś  pracuje,  przypadkowo,  nieumyślnie  niszczą  rzeczy.  Dzieci  nadpobudliwe 
mają  kłopoty  nie  tylko  z  przewidzeniem  następstw  swojego  postępowania,  ale  także  z 
zaplanowaniem swojej  pracy.(wielogodzinne  zasiadanie  do  lekcji).  Dzieci  nadpobudliwe  nie 
potrafią  czekać  na  nagrodę.  Wymagają,  aby  ich  praca  została  oceniona  i  pochwalona 
natychmiast. Często nie dokańczają swojej pracy lub wykonują ją niezbyt dokładnie i zamiast 
być  nagradzane  są  karane.  Z  czasem  zamiast  dążyć  do  uzyskania  pochwały  rodzica  czy 
nauczyciela uczą się unikać kar. 
Czasami dzieci robią umyślnie rodzicom na złość. Rodzice powinni odróżniać, kiedy dziecko 
zachowuje się tak, ponieważ znowu nie zadziałał mechanizm „ najpierw pomyśl, potem rób”, 
kiedy po prostu jest nieposłuszne. Może być to trudne do rozróżnienia. Wymaga, aby rodzice 
poświęcili sporo uwagi analizowania zachowania swojego dziecka. 
Wychowanie dziecka z ADHD jest takie trudne, ponieważ nie słyszy ono około50% tego, co 
się do niego mówi i zapamiętuje około 50% tego, co usłyszało. Nie przewiduje konsekwencji 
zjawisk- nie widzi związku między rzucaniem piłką w domu, stłuczeniem wazonu i gniewem 
mamy.  
Bardzo  istotne  jest  przedstawienie  dzieciom  jasnych  zasad  funkcjonowania  i  konsekwentne 
ich przestrzeganie. Konsekwencja to coś, co pomaga utrzymać dyscyplinę, a nie jest zależne 
od humoru  rodzica. System ten w odróżnieniu od kary  nie wzbudza  agresji dziecka, a także 
nie  przekazuje  informacji,  że  jest  złym  dzieckiem.  Konsekwencja  musi  być  ściśle 
przestrzegana,  to  znaczy,  jeśli  dziecko  złamie  umowę  będzie  musiało  zawsze  liczyć  się  z 

Created with novaPDF Printer (

www.novaPDF.com

). Please register to remove this message.

konsekwencją.  Warunkiem,  aby  konsekwencje  były  skuteczne  jest  wcześniejsze 
wprowadzenie ich w życie np. Od dziś obowiązuje umowa, dobranockę oglądają tylko umyte 
dzieci  w  piżamach.  Konsekwencja  powinna  być  związana  z  zasadą:,  jeżeli  uderzyłeś  brata 
musisz go przeprosić, jeśli nie wrócisz o umówionej godzinie, będziesz musiał przez tydzień 
wracać wcześniej. 
 
Jak rozmawiać z dzieckiem nadpobudliwym? 

  Upewnić  się,  że  nas  słucha,  zatrzymać  je  w  biegu,  spojrzeć  mu  w  oczy,  prosić  o 

powtórzenie 

  Nie atakować, przedstawić, co nas denerwuje 
  Powiedzieć jasno, co chcemy, żeby dziecko zrobiło- krótka instrukcja 
  Słowa na piśmie mają większą wagę 

 
Lista niebezpiecznych słów: 

  Ty nigdy 
  Ty zawsze 
   Nie wolno 
  Zabraniam  
  Musisz natychmiast 
  Ja ci każę 

 
Równie  ważne  jak  konsekwencje,  a  dla  dzieci  nadpobudliwych  często  najważniejsze  są 
pochwały i nagrody. Ono nie wytrzyma bycia grzecznym na tyle długo, by ktoś to zauważył. 
Pochwały  to  jeden  z  najskuteczniejszych  środków  wychowawczych.  Pochwała  to  trudna 
sztuka.  Spróbujmy  chwalić  wszystko,  co  nam  się  podoba  opisując  to.  Dobrze  jest 
podsumować to, co zrobiło dziecko. 
Dobrym pomysłem jest, żeby dziecko usłyszało jak się go chwali przed kimś innym. Zyskuje 
wtedy pewność, że jego rodzice są z niego dumni. 
Podobnie ważne są nagrody- duże i małe, uśmiech rodzica, pogłaskanie po głowie. Chodzi o 
to,  aby  zwrócić  uwagę  na  dziecko,  wtedy,  kiedy  zachowuje  się  dobrze,  a  nie  tylko  wtedy, 
kiedy,  jest  niegrzeczne.  Ważne  jest,  żeby  nagroda  i  pochwała  pojawiały  się  natychmiast  po 
dobrym  zachowaniu  dziecka.  Pochwała  działa  tylko  wtedy,  kiedy  jest  jednoznaczna  i 
natychmiastowa. 
Znajdźcie  każdego  dnia  przynajmniej  kilka  sytuacji,  w  których  będziecie  mogli  pochwalić 
dziecko. 
Co  jednak  robić,  kiedy  dziecko  nadal  zachowuje  się  źle?  Jak  chronić  swoje  własne  nerwy 
spokój domu? 

  Pokażcie dziecku, czego od niego oczekujecie zanim zdąży zrobić coś nie tak 
  Przewidujcie. Działajcie zanim dziecko zrobi coś złego. Są sytuacje, które szczególnie 

wywołują jego niewłaściwe zachowanie (zakupy, pójście spać, choroba itp.) 

  Stanowczo  reagujcie  na  niewłaściwe  zachowanie  dziecka.  Bez  oskarżania  i  agresji. 

Jeszcze raz powiedzcie jak oczekujecie, że będzie się zachowywać 

  Pokażcie dziecku jak naprawić zło, nie gderajcie, pomóżcie mu wybrać jeden z wielu 

sposobów na naprawienie wyrządzonej krzywdy 

  Pozwólcie,  aby  samo  naprawiło  zło,  czyli  ponieść  konsekwencje  złego  zachowania, 

jeśli zerwie kwiatki z ogródka sąsiada wyślijcie go, aby mogło przeprosić. 

  Nie  słuchajcie  protestów,  udawajcie,  że  nie  słyszycie  krzyków,  niegrzecznych  słów 

(nie uda się nam przegadać nadpobudliwego dziecka)  

Created with novaPDF Printer (

www.novaPDF.com

). Please register to remove this message.

  Spokojnie  kilkakrotnie  powtórzcie  polecenie.  Pamiętajcie  dziecko  ma  trudności 

związane z uwagą i wymaga częstych przypominań 

  Nie zwracajcie na dziecko uwagi. Odeślijcie go w bezpieczne ciche nudne miejsce na 

kilka minut, aż przestanie płakać 

  Kiedy  tylko  dziecko  zachowa  się  tak  jak  oczekujemy  pochwalmy  go  za  włożony 

wysiłek. 

  Ustal  plan  dnia,  który  pomaga  dziecku  poradzić  sobie  z  codziennymi  obowiązkami, 

ale nie zastępuje uważnej opieki rodzica 

  Wyznacz dziecku realne zadania, pozostawiając dużo wolnego czasu 
  Dawaj jedno drobne polecenie na raz, krótkie etapy pracy do wykonania 
  W planie powinny znaleźć się zarówno obowiązki, jak i przyjemności 
  Postaraj  się  przewidzieć  i  zapobiec  trudnym  momentom,  choćby  poprzez  większą 

uwagę zwracaną na dziecko. 

 
Zespół  nadpobudliwości  psychoruchowej  jest  zaburzeniem  przekazywanym  z  pokolenia 
na pokolenie, czyli uwarunkowanym genetycznie. 
Trudna  sytuacja  domowa,  brak  stałych  norm  i  zasad  oraz  niekonsekwencja  i  znaczna 
impulsywność samych rodziców mogą nasilać objawy nadpobudliwości. 
 

 
 
 
 
 
Bibliografia: 
 

1.  Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci – T. Wolańczyk, A. Kołakowski, M. 

Skotnicka, Wydawnictwo Biforium, Lublin 1999 

2.  Dzieci  nadpobudliwe  psychoruchowo  w  wieku  przedszkolnym  –  R.  Wiącek, 

Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2004.  

 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

Opracowała: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ewa Hrypińska 

 
 
 
 
 
 
 

Created with novaPDF Printer (

www.novaPDF.com

). Please register to remove this message.