background image

 

Ćwiczenia 8     

 

 

 

 

W. Chemii, semestr 1, 2009/10 

 

1. Moment pędu. Zasada zachowania momentu pędu 

 

Uważnie  przeczytaj  wykład  6.  Przypomnij  sobie  wzory  całek  podanych  funkcji  –  będą  Ci  potrzebne  do 
rozwiązania zadao. Spróbuj samodzielnie zrobid przykłady z wykładu, a następnie przystąp do rozwiązy-
wania poniższych zadao. 

 
1. Na kamyk, którego wektor położenia względem początku układu współrzędnych wynosi 

 

 działa siła 

.  Wyznacz działający na kamyk moment siły wzglę-

dem a. początku układu współrzędnych, b. punktu o współrzędnych (2,0m; 0;  3,0m). 

2. Na kuleczkę, której położenie dane jest wektorem 

działa siła 

.  

Oblicz: a. działający na cząstkę moment siły względem początku układu współrzędnych, b. kąt między wektorami 

   i  . 

3. W pewnej chwili wektor położenia ciała o masie 0,25kg jest równy 

, jego prędkośd  

  , a na ciało działa siła 

. a. Ile  wynosi moment pędu  ciała  względem 

początku układu współrzędnych? b. Ile wynosi działający na nie moment siły? 

4.  Żółw  o  masie  m  początkowo  znajdował  się  na 
brzegu tarczy obracającej się z prędkością kątową 

0

. Jak zmieniła się prędkośd kątowa tarczy, kiedy 

żółw  dotarł  do  jej  środka?  Przyjmij,  że  moment 
bezwładności żółwia względem osi przechodzącej 
przez jego środek masy wynosił 

I

ż

, promieo tarczy 

R,  jej  masa  M.  Wskazówka:  wykorzystaj  tw.  Ste-
inera  dotyczące  momentu  bezwładności  wzglę-
dem nowej osi: 

, gdzie r jest odległością nowej osi od starej, względem której moment bezwładności 

wynosi I

0

 

5. Pingwin o masie   spada z punktu A odległego w poziomie o   od punktu O. 
Jego prędkośd początkowa jest równa zeru. a. Wyznacz moment pędu spadającego 
pingwina względem punktu O. b. Wyznacz moment siły związany z działającą na 
pingwina siłą ciężkości. c. Sprawdź, czy zmiana momentu pędu w czasie jest równa 
momentowi siły. 

6. Dziewczyna o masie m stoi na brzegu karuzeli (promieniu R i momencie bez-
władności  ), która się nie porusza. Dziewczyna rzuca kamieo o masie M w kierun-
ku poziomym, stycznie do zewnętrznego promienia karuzeli z szybkością   wzglę-
dem podłoża. Jaka jest szybkośd kątowa karuzeli po wyrzuceniu kamienia? A szyb-
kośd liniowa dziewczyny? 

7.

 Karaluch o masie m biegnie wzdłuż brzegu stojącej na stole tacy obrotowej o 

promieniu R i masie M, która może się obracad bez tarcia wokół pionowej osi. 
Prędkośd karalucha względem stołu ma wartośd  , a taca obraca się w kierunku 

zgodnym z kierunkiem ruchu wskazówek zegara z prędkością kątową 

. W pewnej chwili karaluch zatrzymuje się 

przy okruchu chleba. a) Ile wynosi prędkośd kątowa tacy po zatrzymaniu się karalucha. b) Czy energia mechanicz-
na jest zachowana podczas tego manewru? (Wskazówka: moment bezwładności tacy 

)

 

 

 

 m 

 

I

0

 

 

I

0

z

L

 

 

z twierdzenia Steinera: 
         I

= I

0z

+ mr

 

 

background image

 

8Jaś siedzi na krześle obrotowym (rysunek) i trzyma w rękach 
obracające się koło rowerowe. Wytłumacz, co się stanie, jeśli 
obróci oś koła o 180

o

 

 
 

 
 
 
 
 
 
 

 

Na następne zajęcia proszę zrobić powyższe zadania 
oraz nauczyć się materiału z wykładu 6.. 

 

Literatura 

 

D.Halliday,R.Resnick,J.Walker: Podstawy fizyki, t.1.  
(podręcznik polecany – z niego są zaczerpnięte niektóre tematy zadao) 
B.Oleś: Wykłady z fizyki
 , Wydawnictwo PK  

 

Pytania i zagadnienia, które mogą pojawić się na egzaminie pisemnym 

 

1. Zasada zachowania momentu pędu. a. Podaj definicje momentu pędu i momentu siły dla punktu materialnego. Jak 
obliczamy moment pędu, gdy znamy długości wektorów i kąt między nimi? Jaki jest jego kierunek i zwrot? (2p)  
b. Wyprowadź związek między momentem siły i zmianą momentu pędu. (2p) c. Sformułuj zasadę zachowania mo-
mentu pędu dla cząstki / układu cząstek. (2p) c. Podaj przykłady konkretnych pól fizycznych, w których moment pędu 
jest zachowywany i udowodnij to. (2p) d. Wytłumacz, jak w oparciu o zasadę zachowania momentu pędu można 
wyjaśnić powszechność występowania dysków we Wszechświecie. (2p) 

2. a. Podaj definicje momentu pędu i momentu siły dla punktu materialnego. Jak obliczamy moment pędu, gdy zna-
my długości wektorów i kąt między nimi? (2p)  b. Wyprowadź związek między momentem siły i zmianą momentu 
pędu. (2p) c. Sformułuj zasadę zachowania momentu pędu dla cząstki / układu cząstek. (2p) c. Podaj przykłady kon-
kretnych pól fizycznych, w których moment pędu jest zachowywany i udowodnij to. (2p) d. Wytłumacz, jak w oparciu 
o zasadę zachowania momentu pędu można wyjaśnić demonstracje na krzesełku obrotowym: z kołem rowerowym i 
ciężarkami w dłoniach demonstratora. (2p) 

 

 

k J

L

kJ

kJ

L

k J

L

kJ

J

k J

L

J

L

J

L

początkowy

końcowy

k J

L

kJ

kJ

L

k J

L

kJ

J

k J

L

J

L

J

L

początkowy

końcowy