Kamieniarz_711[04].Z3.05

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Kusina

Wykonywanie kamiennych elementów małej architektury
711[04].Z3.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca:
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy,
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Władysława Maria Francuz
mgr inż. Marek Machnik

Opracowanie redakcyjne:

mgr Halina Zwolska

Konsultacja:

dr inż. Janusz Figurski

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej Wykonywanie kamiennych
elementów małej architektury 711[04].Z3.05 zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu kamieniarz 711[04].

Wydawca:
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Rodzaje elementów malej architektury

5.1.1. Ćwiczenia

11
11

5.2. Fundamenty pod elementy małej architektury

5.2.1. Ćwiczenia

12
12

5.3. Murki kamienne ozdobne i oporowe

5.3.1. Ćwiczenia

14
14

5.4. Elementy ogrodowe z kamienia

5.4.1. Ćwiczenia

16
16

5.5. Naprawa elementów kamiennych małej architektury

5.5.1. Ćwiczenia

19
19

5.6. Rozliczanie robót kamieniarskich

5.6.1. Ćwiczenia

21
21

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik jest obudową dydaktyczną jednostki modułowej „Wykonywanie kamiennych

elementów małej architektury”. Jego przeznaczeniem jest pomoc w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie: kamieniarz.

W poradniku zamieszczono:

−

Wymagania wstępne, czyli wykaz wiadomości i umiejętności, jakie uczeń powinien mieć

opanowane, aby mógł przystąpić do realizacji programu jednostki modułowej.

−

Cele kształcenia jednostki modułowej, stanowiące wykaz wiadomości i umiejętności, jakie uczeń

ukształtuje podczas pracy z poradnikiem.

−

Przykładowe scenariusze zajęć.

−

Przykładowe ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania -

uczenia się oraz środkami dydaktycznymi.

−

Ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

−

Wykaz literatury, z której uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym

uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania: tekstu przewodniego, samokształcenia
kierowanego, ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy

uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i uczenia się,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

711[04].Z3

Technologia kamieniarskich robót

budowlanych

711[04].Z3.05

Wykonywanie

kamiennych

elementów małej

architektury

711[04].Z3.04

Układanie

posadzek

kamiennych

711[04].Z3.03

Wykonywanie

kamiennych detali

architektonicznych

711[04].Z3.02
Wykonywanie

kamiennych

konstrukcji

budowlanych

711[04].Z3.01

Mocowanie okładzin

ściennych z kamienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej,uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

posługiwać się sprzętem pomiarowym i wykonywać pomiary,

−

rozróżniać elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku,

−

rozróżniać rodzaje murów, zasady wiązania pospolitego,

−

rozróżniać rodzaje spoin i określać ich grubość,

−

rozróżniać podstawowe materiały budowlane i kamienne,

−

magazynować, składować i transportować materiały budowlane i kamienne,

−

dobierać narzędzia i sprzęt do robót murarskich,

−

wykonywać obróbkę mechaniczną kamienia,

−

wykonywać obróbkę ręczną kamienia,

−

wykonywać podstawowe roboty ślusarsko-kowalskie,

−

przygotować, eksploatować i demontować rusztowania do robót murarskich,

−

przygotować podstawowe zaprawy budowlane,

−

murować z zastosowaniem podstawowych wiązań murarskich,

−

wykonywać schody kamienne,

−

wykonywać mury proste oraz o różnym przebiegu,

−

wykonywać różne rodzaje murów: dziki z kamienia polnego, z kamienia łamanego sortowanego,

warstwowy, mozaikowy, z ciosów,

−

osadzać elementy kamienne,

−

osadzać klamry, kołki i kotwy,

−

wykonywać spoinowanie muru,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska obowiązujące w budownictwie,

−

wykonywać przedmiary i obmiary robót,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie,

−

uczestniczyć w dyskusji i prezentacji,

−

stosować różne metody i środki porozumiewania się na temat zagadnień technicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się dokumentacja techniczna w zakresie niezbędnym do wykonania kamiennych

elementów małej architektury,

−

posłużyć się sprzętem pomiarowym w celu dokonania pomiarów,

−

zorganizować i zlikwidować stanowisko pracy,

−

określić szacunkowo ilość materiałów niezbędnych do wykonania robót,

−

dobrać narzędzia potrzebne do wykonania robót,

−

dokonać cięcia kamienia na żądany kształt i wielkość,

−

wytyczyć zarys fundamentu pod element małej architektury,

−

wykonać wykop pod fundament,

−

wykonać fundament betonowy,

−

przygotować podłoże pod elementy małej architektury,

−

wykonać murek oporowy z kamienia,

−

wykonać filar z kamienia,

−

wykonać rabatę z kamienia oraz z bloczków imitujących kamień,

−

wykonać schody ogrodowe z kamienia,

−

przygotować podłoże pod nawierzchnie kamienne i betonowe,

−

wykonać nawierzchnię z płyt kamiennych lub kształtek betonowych,

−

naprawić uszkodzone elementy małej architektury,

−

ocenić jakość wykonanej pracy i usunąć usterki,

−

sporządzić rozliczenie materiałowe wykonanej pracy,

−

obliczyć wynagrodzenie za pracę,

−

wykonać pracę z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Kamieniarz 711[04].
Moduł: Technologia kamieniarskich robót budowlanych 711[04].Z3.
Jednostka modułowa: Wykonywanie kamiennych elementów małej architektury 711[04].Z3.05.

Temat: Zasady wykonywania murów ogrodzeniowych z kamienia.

Cel ogólny: Kształtowanie

umiejętności

projektowania

wykonywania

murów

ogrodzeniowych z kamienia.

Cele szczegółowe:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

–  określić zasady doboru odpowiedniego muru ogrodzeniowego w zależności od rodzaju działki,
–  dobrać i zaprojektować odpowiedni rodzaj muru ogrodzeniowego,
–  określić zasady wykonywania murów ogrodzeniowych z kamienia,
–  współpracować w grupie,
–  korzystać z różnych źródeł informacji.

Metody nauczania – uczenia się:
–  pokaz z objaśnieniem,
–  praca projektowa,
–  dyskusja w grupie

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–  praca indywidualna,
–  praca w małych zespołach.

Środki dydaktyczne:
–  literatura dotycząca zasad wykonywania murów ogrodzeniowych,
–  film  lub  zdjęcia  (prezentacja  multimedialna)  przedstawiające  przykłady  wykonania  murów

ogrodzeniowych z kamienia,

–  katalogi firm realizujących mury ogrodzeniowe,
–  czasopisma specjalistyczne,
–  dokumentacja budowlana działek przeznaczonych do wykonania ogrodzenia,
–  przybory rysunkowe.

Czas trwania:
3 godziny lekcyjne – 135 minut.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:

A. Zasady wykonywania murów ogrodzeniowych z kamienia:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące zasad

wykonywania

kamiennych

murów

ogrodzeniowych

oraz

prezentuje

przykłady

zrealizowanych obiektów,

– nauczyciel prezentuje przykładowe rozwiązania murów ogrodzeniowych z kamienia (film,

katalogi, czasopisma),

–  uczniowie analizują uzyskane informacje, oglądają katalogi  i sporządzają krótką notatkę.
B.  Projektowanie muru ogrodzeniowego:
–  wstęp  –  nauczyciel  rozdaje  uczniom  przykładowe  dokumentacje  projektowe  działek

z przeznaczeniem do wykonania ogrodzenia,

– uczniowie w zespołach dwuosobowych analizują dokumentację i dyskutują nad doborem

najlepszego rozwiązania muru ogrodzeniowego do danej działki,

– uczniowie tworzą projekt muru ogrodzeniowego z kamienia dla zadanej działki, sporządzają

rysunek muru.

3.  Podsumowanie zajęć:
–  każdy zespól uczniów prezentuje wyniki swojej pracy,
–  uczniowie dyskutują nad rozwiązaniami przedstawionymi przez kolegów.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności:
– Metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych grup

podczas zajęć.

– Ocena prawidłowości wybranego rozwiązania oraz poprawności i estetyki wykonania rysunków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz 2

Temat: Wykonywanie schodów terenowych z płyt kamiennych

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania schodów terenowych zgodnie

z dokumentacją.

Cele szczegółowe:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

–

odczytać dokumentacje techniczną,

–

scharakteryzować zasady wykonywania kamiennych schodów terenowych,

–

zorganizować stanowisko pracy,

–

dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania pracy,

–

dobrać sprzęt ochrony indywidualnej,

–

wykonać schody z płyt kamiennych zgodnie z dokumentacją,

–

uporządkować stanowisko pracy,

–

współpracować w grupie,

–

korzystać z różnych źródeł informacji.

Metody nauczania – uczenia się:
–  pokaz z instruktażem,
–  ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–  praca indywidualna,
–  praca w małych grupach.

Środki dydaktyczne:
–  instrukcja dla uczniów dotycząca zasad wykonywania schodów z płyt kamiennych,
–  dokumentacja budowlana,
–  elementy kamienne,
–  gotowa zaprawa,
–  zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,
–  zestaw środków ochrony indywidualnej,
–  rysunki, schematy lub zdjęcia przedstawiające zasady wykonywania schodów terenowych.

Czas trwania:
6 godziny lekcyjne – 270 minut.

Przebieg zajęć:
1.  Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2.  Plan zajęć:

A. Zasady wykonywania schodów terenowych z płyt kamiennych:
– wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące zasad

wykonywania schodów terenowych z płyt kamiennych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– uczniowie analizują uzyskane informacje i sporządzają krótką notatkę oraz szkic fragmentu

schodów z rozrysowaniem kolejnych warstw,

B. Wykonanie fragmentu schodów terenowych zgodnie z tematem zadania, na wykonanym

wcześniej fundamencie:

– wstęp – nauczyciel rozdaje uczniom dokumentację techniczną z zaznaczonym fragmentem

schodów,

–  nauczyciel prezentuje na modelu sposób wykonania zadania,
–  nauczyciel zwraca uwagę na trudności jakie mogą wystąpić w trakcie wykonywania zadania,
–  nauczyciel przypomina uczniom przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
–  uczniowie  przygotowują  stanowisko  pracy  gromadząc  odpowiedni  sprzęt  i  narzędzia  oraz

materiały,

– uczniowie wykonują zadanie według dokumentacji przedstawionej przez nauczyciela,

przestrzegając przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

–  nauczyciel w trakcie wykonywania przez uczniów czynności koryguje nieprawidłowości,
–  uczniowie prezentują wykonane zadanie i oceniają jakość jego wykonania,
–  uczniowie porządkują stanowisko pracy.

3. Podsumowanie zajęć:
– uczniowie omawiają sposób wykonania zadania, problemy jakie napotkali oraz sposób ich

rozwiązania.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności:
– Metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych grup

podczas zajęć.

– Ocena prawidłowości i estetyki wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Rodzaje elementów małej architektury

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj wybrany element ogrodowy z kamienia: ławę, stół lub obudowę fontanny Wykonaj

rysunek wykonawczy umożliwiający zrealizowanie tego elementu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  obejrzeć katalogi elementów małej architektury,
2)  odszukać w Internecie przykłady realizacji elementów ogrodowych z kamienia,
3)  sporządzić rysunek kamiennego elementu ogrodowego.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi elementów małej architektury,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

papier i przybory rysunkowe.

Ćwiczenie 2

W miejscu zamieszkania odszukaj przykłady obiektów małej architektury z kamienia. Sporządź

szkice, fotografie i opisy wybranych czterech obiektów, o różnym przeznaczeniu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować rodzaje obiektów małej architektury,
2)  odszukać w okolicy przykładowe obiekty,
3)  sporządzić szkice wybranych obiektów,
4)  sporządzić fotografie obiektów,
5)  wykonać opisy wybranych obiektów,
6)  zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

literatura,

−

aparat fotograficzny, przybory rysunkowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Fundamenty pod elementy małej architektury

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wytycz i wykonaj wykop pod fundament muru ogrodzeniowego zgodnie z dokumentacją.

Głębokość fundamentu 0.80 m.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować dokumentację techniczną,
2)  wytyczyć zarys wykopu zgodnie z dokumentacją,
3)  dobrać potrzebne środki ochrony indywidualnej,
4)  dobrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
5)  wykonać wykop zgodnie z dokumentacją,
6)  sprawdzić jakość wykonanej pracy,
7)  uporządkować stanowisko ćwiczeniowe po wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna,

−

literatura dotyczącą zasad wykonywania fundamentów,

−

narzędzia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej,

−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 2

W istniejącym wykopie wykonaj fundament betonowy pod mur ogrodzeniowy zgodnie

z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odczytać dokumentację techniczną,
2)  dobrać potrzebne środki ochrony indywidualnej,
3)  dobrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
4)  wykonać podsypkę żwirowo-piaskową o grubości warstwy podanej w dokumentacji,
5)  wykorzystać gotową mieszankę betonową,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6)  wykonać fundament zgodnie z dokumentacją,
7)  sprawdzić jakość wykonanej pracy,
8)  uporządkować stanowisko ćwiczeniowe po wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna,

−

literatura dotyczącą zasad wykonywania fundamentów betonowych,

−

narzędzia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej,

−

przyrządy pomiarowe,

−

piasek i żwir,

−

gotowa mieszanka betonowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Murki kamienne ozdobne i oporowe

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj murek oporowy z kamienia na przygotowanym wcześniej fundamencie, zgodnie

z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować dokumentację techniczną,
2)  sprawdzić poprawność wykonania fundamentu pod murek oporowy,
3)  dobrać potrzebne środki ochrony indywidualnej,
4)  dobrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
5)  dobrać potrzebne materiały kamienne i składniki zaprawy w ilości wynikającej z zakresu zadania,
6)  wykonać odpowiednią zaprawę,
7)  wykonać murek oporowy zgodnie z dokumentacją,
8)  sprawdzić jakość wykonanej pracy,
9)  uporządkować stanowisko ćwiczeniowe po wykonanej pracy,
10) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko ćwiczeniowe z przygotowanym wcześniej fundamentem,

−

dokumentacja techniczna,

−

literatura dotyczącą zasad wykonywania murów kamiennych,

−

materiały kamienne i składniki zaprawy w ilości wynikającej z zakresu zadania,

−

narzędzia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej,

−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 2

Wykonaj filarek kwadratowy z kamienia na przygotowanym wcześniej fundamencie, zgodnie

z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować dokumentację techniczną,
2)  sprawdzić poprawność wykonania fundamentu pod filarek,
3)  dobrać potrzebne środki ochrony indywidualnej,
4)  dobrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
5)  dobrać potrzebne materiały kamienne oraz składniki zaprawy w ilości wynikającej z zakresu

zadania,

6)  wykonać odpowiednią zaprawę,
7)  wykonać filarek zgodnie z dokumentacją,
8)  sprawdzić jakość wykonanej pracy,
9)  uporządkować stanowisko ćwiczeniowe po wykonanej pracy,
10) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko ćwiczeniowe z przygotowanym wcześniej fundamentem,

−

dokumentacja techniczna,

−

literatura dotyczącą zasad wykonywania murów kamiennych,

−

materiały kamienne i składniki zaprawy w ilości wynikającej z zakresu zadania,

−

narzędzia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej,

−

przyrządy pomiarowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Elementy ogrodowe z kamienia

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj rabatę kwiatową z bloczków kamiennych zgodnie z dokumentacją, na przygotowanym

wcześniej fundamencie.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować dokumentację techniczną,
2)  sprawdzić poprawność wykonania fundamentu pod rabatę,
3)  dobrać potrzebne środki ochrony indywidualnej,
4)  dobrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
5)  dobrać potrzebne materiały kamienne oraz składniki zaprawy,
6)  przygotować materiał kamienny do wykonania zadania w ilości wynikającej z zakresu zadania,
7)  wykonać odpowiednią zaprawę,
8)  wykonać rabatę kwiatową zgodnie z dokumentacją,
9)  sprawdzić jakość wykonanej pracy,
10) uporządkować stanowisko ćwiczeniowe po wykonanej pracy
11) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko ćwiczeniowe z przygotowanym wcześniej fundamentem,

−

dokumentacja techniczna,

−

literatura dotyczącą zasad wykonywania murów kamiennych i rabat,

−

materiały kamienne i składniki zaprawy w ilości wynikającej z zakresu zadania,

−

narzędzia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej,

−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 2

Przygotuj podłoże i wykonaj na nim nawierzchnię ciągu pieszego z płyt kamiennych, zgodnie z

dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować dokumentację techniczną,
2)  dobrać potrzebne środki ochrony indywidualnej,
3)  dobrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
4)  dobrać potrzebne materiały do przygotowania podłoża i wykonania nawierzchni,
5)  przygotować materiał kamienny do wykonania zadania w ilości wynikającej z zakresu zadania,
6)  przygotować podłoże pod nawierzchnię,
7)  wykonać nawierzchnię ścieżki zgodnie z dokumentacją,
8)  sprawdzić jakość wykonanej pracy,
9)  uporządkować stanowisko ćwiczeniowe po wykonanej pracy,
10) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko ćwiczeniowe,

−

dokumentacja techniczna,

−

literatura dotyczącą zasad wykonywania nawierzchni kamiennych,

−

materiały do wykonania zadania w ilości wynikającej z zakresu zadania,

−

narzędzia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej,

−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 3

Przygotuj podłoże i wykonaj na nim schody terenowe z płyt kamiennych, zgodnie

z dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować dokumentację techniczną,
2)  dobrać potrzebne środki ochrony indywidualnej,
3)  dobrać potrzebne narzędzia i sprzęt,
4)  dobrać potrzebne materiały do przygotowania podłoża i wykonania nawierzchni,
5)  przygotować materiał kamienny do wykonania zadania w ilości wynikającej z zakresu zadania,
6)  przygotować podłoże pod schody,
7)  wykonać schody terenowe zgodnie z dokumentacją,
8)  sprawdzić jakość wykonanej pracy,
9)  uporządkować stanowisko ćwiczeniowe po wykonanej pracy,
10) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko ćwiczeniowe,

−

dokumentacja techniczna,

−

literatura dotyczącą zasad wykonywania schodów terenowych,

−

materiały do wykonania zadania w ilości wynikającej z zakresu zadania,

−

narzędzia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej,

−

przyrządy pomiarowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Naprawa elementów kamiennych małej architektury

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odszukaj w swoim otoczeniu dwa różnego rodzaju obiekty małej architektury z kamienia

i dokonaj inwentaryzacji stwierdzonych uszkodzeń i zniszczeń wymagających naprawy. Sporządź
fotografie obiektów, ich opis, inwentaryzację stwierdzonych wad i uszkodzeń oraz zaproponuj
sposoby wykonania naprawy.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wyszukać przykłady kamiennych obiektów małej architektury,
2)  ocenić stan techniczny poszczególnych obiektów,
3)  sporządzić opis poszczególnych obiektów wraz ze szczegółową inwentaryzacją wad i uszkodzeń,
4)  ustalić zakres prac naprawczych,
5)  zaproponować dla każdego obiektu sposób naprawy stwierdzonych uszkodzeń,
6)  sporządzić notatkę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

literatura dotycząca zasad wykonywania napraw elementów kamiennych,

–

aparat fotograficzny,

–

szkicownik.

Ćwiczenie 2

Wykonaj naprawę uszkodzonego fragmentu kolumny kamiennej za pomocą łączenia klejem.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  ocenić stan powierzchni przeznaczonych do sklejenia i ustalić zakres prac,
2)  przeanalizować i przypomnieć sobie zasady klejenia elementów kamiennych,
3)  przygotować stanowisko pracy,
4)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
5)  przygotować powierzchnię do klejenia,
6)  przygotować narzędzia do nakładania kleju,
7)  przygotować odpowiedni klej w ilości wynikającej z zakresu zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Rozliczanie robót kamieniarskich

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj obmiar robót związanych z wykonaniem obustronnego czyszczenia powierzchni

ogrodzenia kamiennego o długości 5,0 m i wysokości 1,5 m.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady wykonywania obmiaru,
2)  wykonać szkic ogrodzenia i podać jego wymiary,
3)  wykonać obmiar robót,
4)  sporządzić notatkę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

literatura,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Oblicz potrzebną ilość materiałów do wykonania ścieżki ogrodowej o długości 7,5 m

i szerokości 0,60 m, z płyt kamiennych. Zaproponuj sposób wykonania tej ścieżki posługując się
informacjami z rozdziału 4.4. Wykonaj zapotrzebowanie materiałowe. Oblicz wynagrodzenie za
pracę (bez kosztu materiałów), jeżeli wykonanie ścieżki będzie trwało 16 godzin, a wynegocjowana
stawka za godzinę pracy wynosi 26 zł.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w literaturze informacje dotyczące zasad wykonywania ścieżek z płyt kamiennych,
2)  wykonać szkic przekroju ścieżki,
3)  określić potrzebne materiały i obliczyć potrzebna ilość,
4)  sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,
5)  obliczyć wynagrodzenie za pracę.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

literatura,

−

kalkulator, przybory do rysowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie kamiennych elementów małej
architektury”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

– z poziomu podstawowego są zadania: 1, 2, 3, 6, 8, 9, 10, 11, 12,13, 14, 15, 16, 17, 20.
– z poziomu ponadpodstawowego są zadania: 4, 5, 7, 18, 19.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń

otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny
szkolne:

–  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
–  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
–  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  15  zadań,  w  tym  co  najmniej  2  z  poziomu

ponadpodstawowego,

– bardzo dobry - za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. c, 4. d, 5. d, 6. c, 7. b, 8. c, 9. a, 10. a, 11. b, 12. b, 13. d,
14. d, 15. c, 16. b, 17. b, 18. a, 19. b, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać środki ochrony indywidualnej przy
pracach kamieniarskich

Zdefiniować obiekty małej architektury

Określić materiały do wykonywania
fundamentów pod obiekty małej architektury

Wskazać sposób utrwalania zarysu fundamentu
w terenie

Określić głębokość posadowienia fundamentów
pod mury ogrodzeniowe

Określić najmniejszą grubość muru
ogrodzeniowego

Określić zasady stosowania dylatacji murów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyjaśnić pojęcie muru oporowego

Określić wymagania dotyczące wysokości
schodów terenowych

Określić zasady wykonywania schodów
terenowych

Określić wymagania dotyczące kamienia
w zależności od przeznaczenia

Wyjaśnić sposób naprawiania
ubytków w kamieniu

Wyjaśnić przyczyny powstawania uszkodzeń
kamienia

Określić metodę naprawy uszkodzeń
mechanicznych kamienia

15 Zdefiniować pojęcie „przedmiar robót”

Wskazać przyrządy potrzebne do wykonania
kolumny o przekroju kołowym

Określić zasady wykonywania filarów
z kamienia

Określić wymagania dotyczące spadku
nawierzchni z płyt kamiennych

Określić wymagania dotyczące wykonania
podsypki pod nawierzchnie z płyt kamiennych

Wskazać środki ochrony indywidualnej
konieczne podczas klejenia kamienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3.  Zapewnij samodzielną pracę uczniów w czasie rozwiązywania zadań.
4.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom „instrukcję dla ucznia”.
5.  Upewnij się, czy wszyscy uczniowie ją zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości.
6.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań. Do każdego dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna z nich

jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy zakreślić kółkiem a następnie ponownie
zaznaczyć odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Gdy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na później

i wróć do tego zadania, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja do testu,
–  zestaw pytań testowych
–  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw zadań testowych

1. Jakie środki ochrony indywidualnej powinien posiadać pracownik przy naprawie elementów

kamiennych wymagającej szlifowania:
a) buty gumowe,
b) okulary ochronne,
c) szelki bezpieczeństwa,
d) linka bezpieczeństwa.

2. Obiektem małej architektury jest:

a) most.
b) kapliczka.
c) barakowóz.
d) domek letniskowy.

3. Z jakiego materiału nie wykonuje się fundamentów pod obiekty małej architektury:

a) cegły,
b) betonu,
c) drewna,
d) kamienia.

4. W jaki sposób utrwala się w terenie zarys fundamentu:

a) wykonanie szablonu,
b) narysowanie na powierzchni tereniu,
c) wykonanie dookoła rowka,
d) wbicie kołków i rozciągnięcie sznurka.

5.Głebokość fundamentu muru ogrodowego powinna wynosić minimum:

a) 30 cm,
b) 40 cm,
c) 50 cm,
d) 80 cm.

6. Najmniejsza grubość muru ogrodzeniowego z kamienia powinna wynosić:

a) 15 cm,
b) 20 cm,
c) 30 cm,
d) 40 cm.

7. Dylatacje w murze kamiennym należy wykonywać co:

a) 5 m,
b) 10 m,
c) 15 m,
d) 20 m.

8. Mur oporowy jest to:

a) mur przy granicy działki,
b) mur podtrzymujący schody,
c) konstrukcja podtrzymująca skarpę,
d) zabezpieczenie ścian wykopu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Wysokość wygodnych schodów terenowych nie powinna być większa niż:

a) 12 cm,
b) 15 cm,
c) 17 cm,
d) 20 cm.

10. Jakie nachylenie w kierunku podłużnym powinny mieć stopnie terenowe:

a) 2%,
b) 5%,
c) 10%,
d) 15%.

11. Odporność na ścieranie powinny posiadać kamienie przeznaczone na:

a) cokoły,
b) nawierzchnie,
c) ogrodzenia,
d) okładziny elewacyjne.

12. Do wypełniania ubytków w kamieniu naturalnym i sztucznym w miejscach narażonych

na ścieranie i nacisk takich jak stopnie schodów zaleca się stosować:
a) gips,
b) klej do kamienia,
c) preparat impregnujący,
d) dwuskładnikową zaprawę Acryston.

13. Na skutek dużych różnic temperatur w dzień i w nocy może wystąpić na kamieniu:

a) pleśń,
b) zawilgocenie,
c) wykwity solne,
d) łuszczenie się warstw zewnętrznych.

14. Która z podanych poniżej metod nie jest stosowana do naprawy uszkodzonych mechanicznie
elementów z kamienia:

a) wypełnianie ubytków kitem lub specjalną zaprawą,
b) uzupełnienie ubytków łatkami z kamienia naturalnego,
c) sklejanie i uzupełnianie brakujących części kamieniami sztucznymi,
d) impregnacja wodoodporna elementów z kamienia

15. Przedmiar robót jest to:

a) obliczenie kosztu wykonanych robót,
b) mierzenie ilości robót na podstawie stanu rzeczywistego,
c) obliczenie ilości robót na podstawie dokumentacji technicznej,
d) obliczenie ilości robot na podstawie katalogu nakładów rzeczowych.

16. Przy budowie kolumny o przekroju kołowym należy posługiwać się:

a)  kątomierzem,
b)  cyrklem,
c)  ekierka,
d)  linijką.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

Wykonywanie kamiennych elementów małej architektury

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test praktyczny „próba pracy”

Zaprojektuj mur ogrodzeniowy dla działki na której znajduje się dom mieszkalny jednorodzinny,

a następnie  wykonaj  fragment  muru  na  stanowisku  ćwiczeniowym,  gdzie  przygotowano  wcześniej
fundament.  W  swojej  pracy  musisz  posłużyć  się  dokumentacją  techniczną  budynku  oraz
przedstawionymi  fotografiami  budynku,  aby  projektowany  mur  był  odpowiedni  do  istniejącej
zabudowy.

Zespół w składzie:

1. ........................................
2. ........................................

Czas wykonania: 6 godzin lekcyjnych.

Uczeń powinien:
1) Zaprojektować mur ogrodzeniowy dla wskazanej działki:

a)  zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz fotograficzną działki budynku,
b)  przeanalizować zasady wykonywania murów ogrodzeniowych,
c)  wybrać odpowiedni rodzaj muru,
d)  wykonać rysunek muru.

2) Zaplanować czynności związane z wykonaniem zadania:

a)  sporządzić plan działania związany z wykonaniem fragmentu muru,
b)  sporządzić wykaz materiałów niezbędnych do wykonania muru,
c)  sporządzić wykaz potrzebnego sprzętu, narzędzi oraz środków ochrony indywidualnej,

3) Zorganizować stanowisko pracy:

a)  zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy materiały kamienne,
b)  przygotować odpowiednią zaprawę,
c)  sprawdzić jakość materiałów,
d)  zgromadzić  i  rozmieścić  na  stanowisku  pracy  narzędzia  i  sprzęt  zgodnie  z  zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy,

e) sprawdzić stan techniczny sprzętu,
f) dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

4) Wykonać wskazany fragment muru zgodnie z warunkami technicznymi i zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy oraz dokumentacją techniczną,

a)  sprawdzić poprawność wykonania fundamentu,
b)  zastosować zgodny z dokumentacją techniczną, właściwy materiał kamienny,
c)  ułożyć kamiennie z zastosowaniem odpowiedniego wiązania,
d)  wykonać prawidłowo zakończenie górnej płaszczyzny muru.

5) Uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt.
6) Zaprezentować efekt wykonanego zadania:

−

uzasadnić sposób wykonania zadania,

−

sprawdzić jakość swojej pracy: prawidłowy przebieg muru, zadane wymiary, poziom górnej

powierzchni i pion, wygląd lica muru, jakość wypełnienia spoin.

Wyposażenie stanowiska roboczego:
– stanowisko do wykonania części projektowej oraz planowania wyposażone w przybory

rysunkowe, kalkulator oraz dokumentację techniczną i fotograficzną działki,

– stanowisko symulacyjne do wykonywania murów kamiennych,
– materiały potrzebne do wykonania zadania – kamienie, zaprawa, narzędzia murarskie i sprzęt,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–  środki ochrony indywidualnej,
–  przyrządy pomiarowe.

Kryteria oceny i schemat punktowania.
Wykonanie zadania należy oceniać na bieżąco.
Proponuje się następująca punktację za wykonanie poszczególnych części zadania praktycznego:
1)  w sumie 9 pkt:

a)  – 2 pkt,
b)  – 2 pkt,
c)  – 2 pkt,
d)  – 3 pkt,

2) w sumie 9 pkt:

a)  – 3 pkt,
b)  – 3 pkt,
c)  – 3 pkt,

3) w sumie 12 pkt:

a)  – 2 pkt,
b)  – 2 pkt,
c)  – 2 pkt,
d)  – 2 pkt,
e)  – 2 pkt,
f)  – 2 pkt.

4) w sumie 55 pkt:

a)  – 10 pkt,
b)  – 10 pkt,
c)  – 20 pkt,
d)  – 15 pkt,

5)  – 5 pkt,
6)  – 10 pkt.

W sumie 100 punktów.
Aby  zaliczyć  zadanie  praktyczne  z  wynikiem  pozytywnym  jego  wykonanie  powinno  być  ocenione
powyżej  75  pkt  (zgodnie  z  wymogami  CKE  stosowanymi  w  odniesieniu  do  części  praktycznej
egzaminów zawodowych).

Propozycje ocen szkolnych:

< 75 pkt. – niedostateczny

75 – 78 pkt. – dopuszczający,

78 – 85 – dostateczny,

85 – 95 pkt. – dobry,

95 – 100 pkt. – bardzo dobry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Bridgewater A., G.: Kamień w ogrodzie. Elipsa, Warszawa 2001

Francuz W.M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. KWP Bud-Ergon
OW PZiTB, Warszawa 1998

Kettler K.: Murarstwo. Cz.1. REA, Warszawa 2002

Praca zbiorowa. Nowy poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003

Praca zbiorowa. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Poradnik
projektanta, kierownika budowy i inspektora nadzoru, Verlag Dashofer, Warszawa 2005

Słowiński Z.: Technologia budownictwa cz. 2. WSiP, Warszawa 1997

Słowiński Z.: Technologia budownictwa cz. 3. WSiP, Warszawa 1997

Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2005

Urban L.: Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 1968

10.  Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989
11.  Wilcke H.., Thuning W.:  Kamieniarstwo. WSiP, Warszawa 1997
12.  Wolski Z.: Sztukatorstwo. WSiP, Warszawa 1988
13.  Żenczykowski W.: Budownictwo ogólne. T.I. Arkady, Warszawa 1965

Katalogi
14.  Katalogi Nakładów Rzeczowych KNR, WACETOB – PZITB, Warszawa 2000

−

KNR NR 2-01 – Budowle i roboty ziemne

−

KNR NR 2-02 – Konstrukcje budowlane, tom I i II

−

KNR NR 4-01 – Roboty remontowe budowlane

15. Kwartalnik –SEKOCENBUD- informacja o stawkach robocizny kosztorysowej oraz najmu

sprzętu budowlanego oraz cenach materiałów budowlanych

Normy i rozporządzenia
16. PN-B-11200:1996 – Materiały kamienne. Bloki, formaki, płyty kamienne.
17. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. W sprawie warunków

technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690,
z 2002 r.

18. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6.02.2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania

robót budowlanych (Dz.U.Nr47 poz..401).

Czasopisma:
Atlas budowlany, Murator, Materiały budowlane, Świat Kamienia.

Strony internetowe producentów i wykonawców elementów kamiennych.

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych