EFEKTYWNOŚĆ BIOMASY JAKO PALIWA ENERGETYCZNEGO

Autorzy: Franciszek Strzelczyk, Andrzej Wawszczak

(„Rynek Energii” – nr 5/2008)

Słowa kluczowe: biomasa, współspalanie, ogrzewanie, odnawialne źródła energii

Streszczenie. W referacie wykazano potrzebę stosowania biomasy jako paliwa w gospodarstwach domowych i
w energetyce lokalnej, zamiast jej współspalania z węglem w dużych elektrowniach. Dzięki takiemu
energetycznemu wykorzystaniu biomasy otrzyma się bardziej pozytywny efekt ochrony środowiska.

1. WSTĘP

Utrudnienia oraz ograniczenia w stosowaniu energii odnawialnej wynikają z następujących
uwarunkowań:

- postaci występowania - duże rozproszenie, niska gęstość energetyczna źródeł wynikająca z
małej gęstości objętościowej (biomasa) i powierzchniowej (energia słoneczna, wiatrowa itp.),

- zmienności strumienia energii - uzależnienie od zmieniających się warunków
klimatycznych i przypadkowy charakter zmian (konieczność budowy urządzeń do
magazynowania energii i stosowanie rezerwowych źródeł),
- ekonomicznych - duże koszty stosowania (wymagane są mechanizmy, wsparcia, które
motywują do inwestowania w odnawialne źródła energii).

Te ograniczenia sprawiają, że udział energii odnawialnej w światowym bilansie
energetycznym jest wciąż stosunkowo mały, jednak jej znaczenie w przyszłości będzie się
zwiększać ze względu na konieczność zmniejszenia obciążenia środowiska przez
konwencjonalną energetykę.

Ilość pozyskiwanej energii z odnawialnych źródeł jest podyktowana podjętymi przez Polskę
zobowiązaniami międzynarodowymi oraz rozwiązaniami prawnymi w UE, które zmierzają do
zwiększenia udziału ciepła i energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Polsce do
poziomu: 7,5% w 2010 r., 12,5% w 2015 i 15% w 2020 r., a w UE 12% w 2010 r. i 20% w
2020 r. Są to udziały energii ze źródeł odnawialnych w bilansie energii pierwotnej.

Obecnie (2008 r.) w Polsce energetyka wodna stanowi najwyższy udział w produkcji energii z
OZE, jednak w przyszłości znaczącym i realnym źródłem energii odnawialnej będzie
biomasa, następnie energia wiatru, dopiero na trzecim miejscu energia wody z uwagi na
zaniechanie budowy elektrowni wodnych na większych rzekach w Polsce, energia
geotermalna i bezpośrednie wykorzystanie promieniowania słonecznego.

Stabilne wytwarzanie tej energii gwarantują źródła wykorzystujące biomasę i jej pochodne.
Najmniej stabilne dostawy energii otrzymuje się z elektrowni wiatrowych.

Regulacje prawne zawarte w Polskim Prawie energetycznym (wielokrotnie zmieniane) są
narzędziami wspierania rozwoju OZE [6].

Wspieranie nie odbywa się na zasadzie przyznawania przez państwo ulg i zachęt, a jego istotą
jest ustawowe nałożenie na przedsiębiorstwo sprzedające energię odbiorcom końcowym
obowiązku zakupu energii z OZE w formie:
- bezpośredniego zakupu określonej ilości tej energii,
- uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia energii
lub
- uiszczenia opłaty zastępczej .

Potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w OZE jest świadectwo pochodzenia tej
energii. Nałożenie obowiązków j. w. na przedsiębiorstwo sprzedające energię stanowi
wsparcie dla producentów OZE.

Producenci OZE posiadający odpowiednie koncesje produkują energię, która musi być
zakupiona przez sprzedawcę z urzędu po cenach rynkowych (średnia cena energii na rynku
konkurencyjnym). Ponadto producenci OZE stają się właścicielami świadectw pochodzenia
(energii) wystawionych przez Prezesa URE. Świadectwa są prawami majątkowymi
producenta i podlegają obrotowi na rynku giełdowym. Zatem producenci OZE mają przychód
z dwóch źródeł: ze sprzedaży energii elektrycznej (po cenach rynkowych) i ze sprzedaży praw
majątkowych wygenerowanych na ich koncie rozliczeniowym na podstawie świadectw
pochodzenia.

Tak otrzymane przychody pokrywają znacznie wyższe koszty pozyskiwania energii z OZE w
porównaniu z energetyką konwencjonalną. Wprowadzenie wsparcia OZE zapewnia
stabilizację finansową producentom, a dodatkowymi kosztami są obciążani końcowi odbiorcy
energii.

W tabeli 1 przedstawiono ekonomiczną ocenę poszczególnych rodzajów OZE.

Porównanie korzyści finansowych wynikających ze współspalania biomasy na tle innych
OZE (kolumna 5 w tabeli 1 ) wskazuje, że współspalanie jest najbardziej dochodową, w
warunkach funkcjonującego w Polsce systemu rozliczeń, metodą produkcji energii
elektrycznej z OZE. Dlatego aby uchronić uprawy leśne przed nadmierną ich eksploatacją
wzrasta wymagany udział roślin z upraw energetycznych w ogólnym bilansie wykorzystania
biomasy. W roku 2010 biomasa z upraw rolniczych ma stanowić 20%, a w 2014 r. 60%
biomasy zużywanej przez energetykę ma być pochodzenia rolniczego. Konkurencja
producentów energii elektrycznej z OZE na rynku świadectw pochodzenia, w którym
uczestniczą duże jednostki wytwórcze o mocach kilkuset MW, zagraża stabilności pracy
małych wytwórców o mocach kilkaset kW. W dotychczasowym systemie wsparcia
wytwarzania energii z OZE brak jest zróżnicowania między dużymi i małymi źródłami
Dotyczy to dużych elektrowni wodnych, które nigdzie poza Polską nie są objęte
mechanizmem wsparcia [6] oraz wytwarzania energii przy wykorzystaniu technologii
współspalania realizowanych w dużych blokach energetycznych.

Spalanie biomasy powinno odbywać się w kotłach odpowiednich do tego celu, a nie jako
współspalanie w kotłach energetycznych zaprojektowanych do spalania węgla. Producent
OZE powinien zbudować kocioł na biomasę.

Przedstawione stwierdzenia można uzupełnić czterema fragmentami zaczerpniętymi z
różnych publikacji m. in. przedstawicieli elektrowni stosujących współspalanie. W pracy [10]:
czytamy: „Dostępna na rynku biomasa drzewna jest paliwem droższym od węgla, a
szczególnie od tych gatunków węgla, które są spalane w kotłach fluidalnych. Koszt 1 GJ
energii chemicznej biomasy w zależności od źródła pochodzenia i odległości, z jakiej jest
transportowana do elektrowni, wynosi od 1,3 do 2,5 razy więcej niż koszt I GJ energii
chemicznej z miału węglowego. Jeszcze bardziej niekorzystnie przedstawia się porównanie
kosztów 1 GJ z biomasy z. kosztami l GJ energii chemicznej z mułów węglowych.
Współspalanie biomasy wymaga rozwiązania problemów logistycznych, wiążących się z jej
dużą objętością i zawartością wody. Poważnym wyzwaniem jest także dłuższe magazynowanie
gotowych zrębków ze względu na niebezpieczeństwo podnoszenia się temperatury wewnątrz
pryzmy i zachodzące w niej reakcje chemiczne. Do celów rozliczeniowych konieczne było
opracowanie i wdrożenie procedur pomiarowych ilości i wartości opałowej spalanej biomasy.
Pomimo tych wszystkich wad jest to jeden z najbardziej konkurencyjnych ekonomicznie
sposobów produkcji energii odnawialnej, ze względu na stosunkowo niskie nakłady
inwestycyjne, które trzeba ponieść na modernizację kotłów i związanych z nimi układów."

Z kolei w pracy [8]: „W przypadku współspalania biomasy z paliwami kopalnymi (w polskich
warunkach z węglem) można jednak zaobserwować pewne negatywne jej cechy, do których
należy zaliczyć niską wartość opałową w stanie roboczym, spowodowaną głównie wysokim
udziałem wilgoci (do 60 %). Biorąc pod uwagę fakt, iż współspalanie ma być realizowane w
dużych, wysoko-sprawnych jednostkach kotłowych, powstaje pytanie: czy i w jakim stopniu
stosowanie paliwa dodatkowego w postaci biomasy powoduje obniżenie sprawności kotła
oraz sprawności całego procesu generacji energii elektrycznej?''''

W dalszej treści materiałów autorzy potwierdzają negatywne skutki współspalania, co
stwierdzono również w [1]. Warto też zacytować fragment wypowiedzi Dyrektora Polskiej
Izby Gospodarczej Energii Odnawialnej [3]: „Dotychczasowe rozwiązania spowodowały, że
głównym beneficjentem systemu mającego wspierać powstawanie nowych mocy
wykorzystujących odnawialne źródła do produkcji energii elektrycznej są elektrownie
współspalające biomasę, a taki kierunek jest wysoce szkodliwy dla rozwoju energetyki

odnawialnej w Polsce. System wspiera bowiem produkcję zielonej energii w starych kotłach
pyłowych, często w ostatnim etapie ich użytkowania, czego efektem może być za kilka lat
całkowite załamanie branży na skutek wyłączenia ich z użytkowania, przy jednoczesnym
braku nowych instalacji.

Warto wspomnieć, że elektrownie współspalające biomasę osiągają z tego tytułu inne
korzyści, takie jak zwolnienie z akcyzy, czy zwiększenie limitów na emisję CO?. A przecież
przy dzisiejszych cenach biomasy i energii, nawet bez uwzględnienia praw majątkowych ze
ś

wiadectw pochodzenia, działalność ta i tak jest wysoce opłacalna. " Dyrektor PIGEO

zaapelował o rozszerzenie nowelizacji o zmniejszenie wsparcia dla niektórych form
współspalania biomasy.

Wreszcie fragment zaczerpnięty z [14]: „Ponadto problemy z ... kredytowaniem małych
inwestycji i w końcu obrotem na giełdzie energii (poprzez biuro maklerskie) prawami
majątkowymi do świadectw pochodzenia zielonej energii czynią ten system (wbrew oficjalnym
zapewnieniom) skrajnie nieprzyjaznym i wyjątkowo kosztownym dla mikroźródel. ... " oraz
„Znana dobrze z ubiegłych epok gigantomania w energetyce (w tym także tej odnawialnej - w
wersji rozwijanej przez tradycyjne koncerny energetyczne) to zachwianie równowagi w
ś

rodowisku, przeinwe-stowanie, niepotrzebne koszty po stronie odbiorców energii oraz -

prędzej czy później - zagrożenie bytu tradycyjnych przedsiębiorstw energetycznych."
Techniczne problemy współspalania biomasy szeroko omówiono w pracy [12].

Biomasa, szczególnie biomasa drzewna, charakteryzuje się niską zawartością popiołu i siarki.
Spalana w odpowiednich warunkach emituje znacznie mniej zanieczyszczeń niż węgiel. W
warunkach polskich brak jest jeszcze biomasy z upraw energetycznych, dlatego też w dużych
kotłach energetycznych opalanych węglem i wyposażonych w odpowiednie urządzenia
służące do zmniejszenia uciążliwości oddziaływania produktów spalania na środowisko,
powinien być spalany przede wszystkim węgiel, bez udziału biomasy. Zaoszczędzoną
biomasę należy wykorzystać lokalnie, głównie do celów grzewczych, w gospodarstwach
domowych lub małych lokalnych ciepłowniach, rezygnując ze spalania węgla (rys. 1). Dzięki
temu, przy tej samej emisji CO:, nastąpi zmniejszenie lokalnej (rozproszonej) emisji
zanieczyszczeń, takich jak pyły i dwutlenek siarki.


2. BIOMASA

Biomasa roślinna jest produktem procesu fotosyntezy - asymilacji przez rośliny, pod
wpływem promieniowania słonecznego, dwutlenku węgla (CO

2

) z powietrza, podczas której

tworzy się energia biomasy w postaci energii chemicznej (rys. 2). Wydzielony podczas
spalania biomasy CO

2

, na skutek fotosyntezy, krąży w przyrodzie w obiegu zamkniętym.

Spalanie biomasy jest procesem odnawialnym, a przez to nie powodującym wzrostu CO

2

w

atmosferze - nie powiększa efektu cieplarnianego. Sprawność procesu tworzenia biomasy pod
wpływem energii promieniowania słonecznego jest mała i wynosi, dla: trawy 0,3%, lasów
1% oraz buraków cukrowych i kukurydzy 5%. O atrakcyjności otrzymywania biomasy z
upraw energetycznych świadczy (12-H4) krotnie większy przyrost masy drzewnej w
porównaniu z uprawami leśnymi.

Podstawowymi cechami biomasy są:

- niska wartość opałowa - waha się w granicach: 6 MJ/kg (odpady komunalne) (15-M6)
MJ/kg (zrębki drzewne, słoma); 18 MJ/kg (pelety), co przy niskiej gęstości usypowej stwarza
konieczność stosowania kilkakrotnie większych objętościowo ilości biomasy w celu
dostarczenia do procesu takiej samej ilości energii jak z węgla (rys. 3),

- wysoka zawartość wilgoci w surowej biomasie (45-60)% zdecydowanie obniża jej wartość
opałową (rys. 4 ) i wpływa negatywnie na efektywność procesu spalania. Zużycie ciepła na
podsuszenie drewna przed spaleniem byłoby większe niż przyrost efektu energetycznego
spalania drewna podsuszonego. Dlatego przed spaleniem uzasadnione jest tylko podsuszanie
naturalne w stanie powietrzno suchym, które można stosunkowo łatwo zrealizować w
gospodarstwach domowych, gdzie biomasa jest wykorzystywana sezonowo i może być
zadaszana.

- wysoka zawartość części lotnych (2,5 krotnic wyższa niż w węglu) zmienia warunki
zapłonu, spalania i współspalania z węglem,

- zawartość popiołu w biomasie drzewnej, jest mała <1% takie ilości popiołu nie są
uciążliwe i mogą być zagospodarowane jako nawóz rolniczy,

- zawartość azotu i siarki w biomasie jest niska, natomiast duża jest zawartość związków
alkalicznych oraz szczególnie w słomie chloru, co stwarza podczas spalania duże ryzyko
występowania korozji wyskotemperaturowej; słoma jest niezbędna jako nawóz organiczny w
glebie i w pierwszej kolejności powinna być wykorzystywana w rolnictwie, natomiast jako
biomasa palna w ograniczonych ilościach [2] - spalana w specjalnie antykorozyjnie
zabezpieczonych paleniskach,

- z powodu dużej zawartości związków metali alkaicznych: Na, K, Ca większość stałych
biopaliw wykazuje niskie temperatury mięknięcia i topnienia popiołu, (w porównaniu
węglem) i osadzającego się na powierzchniach ogrzewalnych [1, 12].


Biomasa jest specyficznym paliwem o właściwościach stwarzających problemy z jej
spalaniem, ale również trudności w procesie pozyskiwania, transportu i magazynowania.
Dlatego biomasa w postaci zrębków drzewnych lub słomy w postaci balotów, powinna być
przede wszystkim wykorzystywana lokalnie [5], jak najbliżej miejsca jej powstawania,
najlepiej w lokalnych elektrociepłowniach komunalnych, w już istniejących odpowiednio
przystosowanych lub w nowych specjalnej konstrukcji kotłach rusztowych. Kotły rusztowe ze
względu na swoje wielkości i właściwości eksploatacyjne, dobrze wpisują się w takich
zastosowaniach.

Podstawą energetyki lokalnej powinny być OZE. Taki sposób postępowania umożliwi rozwój
generacji rozproszonej, która ogranicza straty przesyłu energii i podwyższa bezpieczeństwo
energetyczne. Wykorzystanie biomasy w pobliżu miejsca jej powstawania zmniejsza koszty
transportu i nie wywołuje dodatkowych emisji zanieczyszczeń, sprzyja rozwojowi lokalnych
rynków pracy i może zapewnić samowystarczalność energetyczną obszarów o małej gęstości
zaludnienia. Również zamiana węgla przez biomasę w gospodarstwach indywidualnych
pozwala zmniejszyć tzw. niską emisję uciążliwych zanieczyszczeń -zmniejsza emisję pyłów,

wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), tlenków azotu oraz tlenków
siarki.

3. OBLICZENIA

Na wyprodukowanie energii elektrycznej A

e

w procesie współspalania w elektrowni

kondensacyjnej o sprawności η

e

zużywa się energii w paliwie:

A

t

= A

e

/ η

e

, ]MWh].

Ilość zużytego paliwa m

p

o wartości opałowej W

r

[MJ/kg] wyniesie:

m

p

=3,6- A

t

/W

r

, [t].

W tabeli 2 podano za URE ilości wyprodukowanej energii elektrycznej A

e

z biomasy

współspalanej z węglem w latach 2005-2007. Przyjmując η

e

=0,37 wyznaczono ilość energii w

paliwie A

t

ze współspalanej biomasy oraz ilość węgla m

b

o wartości opałowej W

r

=22 MJ/kg,

jako równowartość spalonej biomasy.

Przyjmując, że w gospodarstwie domowym zużywa się 4,5 tony węgla na rok do celów
ogrzewania w tabeli 2 podano liczbę gospodarstw, w których można węgiel zastąpić biomasą
po rezygnacji ze współspalania biomasy w elektrowniach.

W Polsce sektor przedsiębiorstw ciepłowniczych (poza energetyką zawodową), będący w
dużej części własnością komunalną, obejmuje ponad 7850 źródeł ciepła (obiekty o mocy
cieplnej od kilkuset kilowatów do 8 MW) [16]. Obiekty te zużywają łącznie ok. 3,4 mln. ton
węgla kamiennego. Natomiast sektor komunalno-bytowy, a więc ogrzewanie gospodarstw
domowych, obiektów użyteczności publicznej, lokalne kotłownie, drobny handel i przemysł
zużywają ok. 7,68 mln. ton węgla. Zatem komunalne przedsiębiorstwa ciepłownicze, szeroko
pojęte gospodarstwa domowe i inne zużywają ok. 11 mln. ton węgla. Chcąc zastąpić tak
wykorzystywany węgiel biomasą z upraw energetycznych, których wydajność wynosi 15 t/ha
biomasy o wartości opałowej W,=12 MJ/kg, należałoby wytworzyć m=22 mln. ton biomasy, a
niezbędny areał przeznaczony pod jej uprawę wyniesie 1.5 mln. ha.

Jak podaje Ministerstwo Gospodarki [5] w Polsce można zagospodarować na uprawy
biomasy około 2,1 mln. ton nieużytków. Wobec tego jeżeli zostanie zaspokojone
zapotrzebowanie na biomasę gospodarstw domowych, to pozostały areał 0,6 mln. ha może
być przeznaczony na produkcję biomasy dla elektrociepłowni (tabela 1). Wynika stąd wprost,
ż

e w Polsce brak jest biomasy do współspalania z węglem w elektrowniach kondensacyjnych.

Z tabeli 2 wynika, że ze współspalanej biomasy równoważnej 1 t węgla wyprodukowano
około 2,2 MWh energii elektrycznej, przy czym do każdej 1 MWh energii elektrycznej
wyprodukowanej ze współspalania biomasy odbiorca końcowy dopłaca ok. 200 zł.(kolumna 5
w tabeli 1). Zatem do energii elektrycznej wyprodukowanej z biomasy równoważnej
niespalonej 1 tonie węgla dopłata ta wynosi ok. 440 zł.


4. WYKORZYSTANIE BIOMASY DRZEWNEJ DO CELÓW GRZEWCZYCH

Rozwój obszarów wiejskich powinien między innymi odbywać się poprzez tworzenie
lokalnych rynków biomasy. O możliwości wykorzystania biomasy przez poszczególnych
właścicieli domów do celów grzewczych decydują trzy podstawowe warunki:

- koszty paliwa,
- dostępność paliwa,
- pracochłonność i uciążliwość stosowania (obsługi) procesów przygotowawczych, które są
związane z ilością i postacią zużywanego paliwa.

Aby zmniejszyć ilość zużywanego paliwa należy obniżyć zużycie ciepła na ogrzewanie,
poprzez zmniejszenie strat ciepła do otoczenia i zwiększenie sprawności urządzeń
grzewczych [7].

W Polsce zużycie ciepła na ogrzewanie jest duże (rys. 4), świadczy to o możliwościach
oszczędności ciepła poprzez termomodernizację dotychczasowych budynków i budowę
nowych budynków zgodnie z aktualnymi wymaganiami lub wyprzedzając te wymagania.

Powstaje pytanie: jak zachęcić gospodarstwa domowe do zastępowania węgla biomasą ?
Należy uatrakcyjnić wcześniej wymienione warunki. Zrezygnować ze współspalania
biomasy, szczególnie biomasy drzewnej w elektrowniach i zamiast dopłacać do produkcji
energii elektrycznej ze współspalania przeznaczyć te środki finansowe na wsparcie
wykorzystania biomasy w energetyce lokalnej. Gospodarstwo domowe zastępując I tonę
węgla biomasą otrzymywałoby kwotę równoważną dwóm świadectwom pochodzenia.
Przykładowe gospodarstwo domowe, spalające 4,5 t węgla, zastępując węgiel biomasą
otrzymywałoby rocznie ok. 2 tys. zł (4,5* 440). Pieniądze te byłyby przeznaczone na zakup
biomasy i modernizację przydomowej kotłowni (zakup wysokosprawnego kotła).
Dotyczyłoby to gospodarstw domowych, które do ogrzewania nie wykorzystują gazu i oleju
opałowego. Dzięki temu elektrownie wyposażone w wysokosprawne instalacje obniżające
emisję zanieczyszczeń, będą produkowały energię z węgla, który byłby spalony w
gospodarstwach domowych, a gospodarstwa domowe biomasę mniej obciążającą lokalne
ś

rodowisko. Bilans wydzielonego CO

2

pozostanie ten sam, ale zdecydowanie zmniejszy się

uciążliwa niska emisja na terenach wiejskich i miejskich.

Postać biomasy jest bardzo istotna w jej składowaniu i użytkowaniu. Choć zrębki są najtańszą
postacią biomasy drzewnej to ich składowanie nastręcza wiele problemów ze względu na ich
dużą wilgotność (magazynowanie) oraz trudność w załadunku takiej biomasy, do paleniska.
Zbrykietowane drewno nie posiada wad zrębków - można je magazynować przez dłuższy
okres czasu o ile dysponuje się pomieszczeniem o niskiej wilgotności oraz umożliwia
automatyczne zasilanie paleniska nowoczesnych kotłów grzewczych [7]. Ma porównywalną z
węglem gęstość energetyczną, czyli zajmuje porównywalną przestrzeń magazynowania.
Dlatego brykiety lub pelety są paliwem w stosowaniu porównywalnym z węglem. Łatwiej
spełnić wymagania odnośnie składowania i podsuszania biomasy w znacznie mniejszej skali i
w warunkach naturalnych.

Natomiast elektrownie i elektrociepłownie bogato opomiarowane i wyposażone w
wysokosprawne instalacje oczyszczania spalin mogłyby podjąć się współspalania z węglem
paliw alternatywnych wytworzonych z odpadów, takich jak: osady ściekowe, tworzywa
sztuczne, guma, posegregowane odpady komunalne itp. [12, 13].

5. PODSUMOWANIE

W artykule w uproszczony sposób zasygnalizowano o potrzebie przekonania społeczeństwa
do stosowania biomasy jako paliwa w gospodarstwach domowych. Wykazano, cytując
również fragmenty wypowiedzi innych autorów, że należałoby zrezygnować z lobingu na
rzecz współspalania biomasy w elektrowniach.

Jak podano w kwestii wspierania współspalania [6] „...w końcowym efekcie odbiorcy energii
elektrycznej obciążeni są kosztami niewspółmiernie dużymi w stosunku do uzyskanych
efektów." Uważa się, że dotychczasowy tak rozbudowany system rozliczeniowy przy
współspalaniu biomasy, między innymi świadectw pochodzenia poprzez Towarową Giełdę
Energii jest systemem zbyt rozrzutnym.

Produkcja przetworzonej biomasy (brykiety, pelety) wymaga odpowiednich inwestycji, ale
gdy pojawią się indywidualni odbiorcy powstaną lokalne liczne grupy producenckie tego
paliwa.

Elektrownie kondensacyjne stosujące pierwotne i wtórne metody obniżenia emisji
zanieczyszczeń mogłyby spalać paliwa alternatywne wytworzone np. z komunalnych
odpadów.

Obserwując pozytywne zachowania polskiego społeczeństwa w segregacji odpadów
komunalnych, również po przesunięciu środków pieniężnych bezpośrednio do gospodarstw
wykorzystujących biomasę do ogrzewania otrzyma się bardziej pozytywny efekt ochrony
ś

rodowiska.

LITERATURA

[1] Golec T.: Współspalanie biomasy w kotłach energetycznych. Energetyka, 7/2004.

[2] Grzelakowska A.: Zanim zdewastujemy gleby uprawne. Słomiany ogień.
Energetyka, Kwartalnik Ogólnopolski, 1/2004.

[3] Jarych J.: PIGEO popiera propozycje MG. Czysta Energia, 10/2006.

[4] Kaczmarek A.: Energetyczne wykorzystanie biomasy. Rynek Energii 2008, nr 2.

[5] Kamieński Z.: Lokalne wykorzystanie biomasy. Czysta Energia, 3/2008.

[6] Krawczyński M., Wodzyński L.: Formalno-prawne i ekonomiczne wspieranie
różnych technologii odnawialnych źródeł energii. Biuletyn URE, 5/2006.

[7] Kubica K. (redakcja): Dobre praktyki produkcji energii cieplnej dla indywidualnego
i komunalnego ogrzewalnictwa. Paliwa Stałe, Katowice 2006.

[8] Majchrzak H., Liszka M.: Analiza efektów ekologicznych w procesie współspalania węgla
i biomasy na przykładzie BOT Elektrownia Opole S.A.. „Współspalanie biomasy i paliw
alternatywnych w energetyce". Wydawnictwo IChPW i Politechniki Śląskiej, Zabrze-Gliwice,
2007.

[9] Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie związków
między zmianami klimatycznymi a rolnictwem w Europie. Bruksela, 9 lipca
2008, http://www.eesc.europa.eu, http://www.faow.ecms.pl/files/index.php?id_plik=1758.

[10] Ostrowski W., Tchórz J.: Doświadczenia eksploatacyjne współspalania biomasy i paliw
konwencjonalnych w energetyce krajowej i europejskiej, „Współspalanie biomasy i paliw
alternatywnych w energetyce". Wydawnictwo IChPW i Politechniki Śląskiej, Zabrze-Gliwice,
2007.

[11] Pawlik M., Strzelczyk F.: Elektrownie. Wyd. 5, WNT, Warszawa, 2008.

[12] Ściążko M., Zuwała J., Pronobis M.: Współspalanie biomasy i paliw alternatywnych w
energetyce. Wydawnictwo IChPW i Politechniki Śląskiej, Zabrze-Gliwice, 2007.

[13] Wawszczak A.: Współspalanie biomasy i odpadów w kotłach energetycznych w aspekcie
utylizacji odpadów i wytwarzania energii odnawialnej. Politechnika Łódzka Instytut
Elektroenergetyki, Nr projektu 3 T10B 035 30, Łódź, 2008.

[14] Wiśniewski G.: Uboczne skutki centralizacji w sektorze energetycznym. Czysta Energia,
2/2007.

[15] Wójcik W.: Odnawialne źródła energii na gospodarczej mapie Polski. URE,
Warszawa,

czerwiec

2005,

http://www.polpx.pl/documents/200511021454180.

WWojcik.pdf

.

[16] Zuzelski J., Kurczabiński L.: Nowa jakość rynków węgla kamiennego. Polityka
Energetyczna, Tom 10, Zeszyt specjalny 2, 2007.



THE EFFECTIVITY OF THE BIOMASS AS ENERGY-FUEL

Key words: biomass, cocombustion, heating, renewable sources of energy

Summary. The paper shows the need of biomass usage as fuel in households and in local
energetics, instead of its cocombustion with coal in large power stations. By means of such
energy utilization of the biomass, better results in environmental protection can be achieved.

Franciszek Strzelczyk, prof, dr hab. inż., Instytut Elektroenergetyki Politechniki Łódzkiej,
ul. Stefanowskiego 18/22, 90-924 Łódź,

Andrzej Wawszczak, dr inż., adiunkt w Instytucie Elektroenergetyki Politechniki Łódzkiej,
ul. Stefanowskiego 18/22, 90-924 Łódź,
e-mail: [e-mail]