Ustalenia dotyczące metanu reguluje Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r.
(Dziennik Ustaw Nr 139 Poz. 1169) w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz
specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych.

§ 247. 1. W przypadku gdy w wyrobisku zawartość metanu wynosi

powyżej 2%,

niezwłocznie:

1) wycofuje się ludzi z zagrożonych wyrobisk,
2) wyłącza sieć elektryczną,
3) unieruchamia maszyny i urządzenia,
4) zagradza wejścia do tych wyrobisk,
5) zawiadamia najbliższą osobę dozoru ruchu.
2. Obowiązek wyłączenia nie dotyczy urządzeń elektrycznych, które mogą być eksploatowane przy
dowolnej zawartości metanu w powietrzu.
§ 248. 1. Zawartość metanu w powietrzu nie powinna przekraczać:
1)

1%

— na wylocie z rejonowych prądów powietrza,

2)

0,75%

— w szybie wydechowym, mierzona zgodnie z § 271 ust. 3.

2. W razie stosowania metanometrii automatycznej, zawartość metanu na wylocie
z rejonowych prądów powietrza może wynosić

1,5%.

§ 263. Kontrolę zawartości metanu w powietrzu wykonuje
się urządzeniami metanometrii automatycznej i metanomierzami przenośnymi budowy przeciwwybuchowej.
§ 265. 1. Zawartość metanu w powietrzu kontroluje się, przeprowadzając pomiary:
1) pod stropem wyrobiska,
2) nad obudowa wyrobiska,
3) w miejscach możliwych wypływów lub gromadzenia się metanu.
2. Pomiar zawartości metanu pod stropem wyrobiska wykonuje się nie niżej niż 10 cm od najwyższego
miejsca niezabudowanego stropu, szczelnej obudowy lub okładziny obudowy.
3. Pomiar zawartości metanu nad obudowa wyrobiska wykonuje się w najwyższym dostępnym miejscu
wyrobiska nad obudową.
§ 266. 1. W systemach metanometrii automatycznej i zabezpieczeń metanometrycznych urządzeń
elektrycznych stosuje się metanomierze:
1) wyłączające spod napięcia urządzenia elektryczne,
2) rejestrujące wyniki pomiarów zawartości metanu,
3) wyłączająco - rejestrujące.

Powietrze kopalniane to powietrze znajdujące się w podziemiach kopalni. Jego skład może się różnić od
składu powietrza atmosferycznego. Zmniejszenie tlenu w powietrzu kopalnianym wywiera ujemny wpływ
na organizm ludzki. Przy 17% tlenu oddech staje się ciężki i występuje przyspieszone bicie serca, przy 15%
występuje brak zdolności do większego wysiłku, przy 10% następuje utrata przytomności.
Przepisy bezpieczeństwa nakazują, aby zawartość tlenu w powietrzu kopalnianym nie była
mniejsza od 19%.

Metan CH

4

jest gazem bez barwy, smaku i zapachu, lżejszym od powietrza, co powoduje, że gromadzi się

on najczęściej pod stropem wyrobisk. Dla organizmu ludzkiego jest gazem obojętnym, jednakże w
powietrzu o dużej jego zawartości, przy równoczesnym braku tlenu, działa dusząco. Jest gazem palnym
i wybuchowym. Jego zdolność do wybuchów zawiera się w granicach od 5 do 15% zawartości w powietrzu,
przy czym wybuch jest najsilniejszy przy 9%. Powyżej 15% CH

4

pali się.

Metan przy stężeniu od 0 do 5 % pali się tylko wokół płomienia, czyli np. w pobliżu zapalonej zapałki.
Przy stężeniu od 5 do 15 % wybucha, a najsilniej wybucha przy stężeniu 9 % - jest to tak zwane stężenie
stechiometryczne. Natomiast przy stężeniu powyżej 15 % metan pali się w całej objętości pomieszczenia,
czyli gdyby w klasie panowało stężenie 20 % CH4 i ktoś zapaliłby zapałkę w jednym rogu, to natychmiast
ogień pojawiłby się w każdym miejscu klasy.
Metan wypiera tlen z atmosfery. Już 5 % metanu powoduje spadek stężenia tlenu o 1 %. Czyli, że przy
stężeniu metanu powyżej 10 % zawartość tlenu spada poniżej 19 % i wtedy też należy ewakuować
pracowników.

Zgodnie z przepisami nie można przebywać w wyrobisku podziemnym przy zawartości

metanu powyżej 2 %.

Dopuszczalne stężenia innych gazów:

Rodzaj gazu

NDS

najwy

ż

sze

dopuszczalne

st

ęż

enie

ś

rednio wa

ż

one

NDSCh

najwy

ż

sze

dopuszczalne

st

ęż

enie chwilowe

mg/m

3

objętościowo %

mg/m

3

objętościowo %

Dwutlenek węgla

-

1,0

-

1,0

Tlenek węgla

30

0,0026

180

0,015

Tlenki azotu

5

0,00026

10

0,00052

Dwutlenek siarki

2

0,000075

5

0,00019

Siarkowodór

10

0,0007

20

0,0014

Stężenia podaje się również w innych jednostkach, zwanych „ ppm”.
1 ppm = 10

-4

% = 0,0001 %.

Wybuchowość gazów:

GR.WYB. = granica wybuchowości, tj. zakres stężenia gazu przy którym gaz wybucha.