Szereg homologiczny to grupa związków o podobnej
budowie i właściwościach chemicznych różniących się o 1
lub kilka grup -CH

2

Reguła markownika – w reakcji addycji w związku o wzorze ogólnym
HX do nienasyconego alkenu atom wodoru połączy się do atomu
węgla połączonego z mniejszą ilością atomów wodoru

Izomery to związki o tym samym wzorze sumarycznym a
różnym strukturalnym

Kraking to przemysłowy proces rozkładu ciężkich frakcji ropy
naftowej, drewna, i węgla lub smoły węglowej, którego celem jest
produkcja m.in. alkenów: paliw ciekłych (np. benzyny) i gazu (gazy
krakowe)

Izomeria geocentryczna typu cis-trans – tworzą się w
cząsteczkach z wiązaniem wielokrotnym , ponieważ
wiązanie podwójne powoduje usztywnienie fragmentu
cząsteczki

Reforming to wysokotemperaturowe ogrzewanie lekkich frakcji ropy
naftowej (lub produktów krakingu) pod zwiększonym ciśnieniem w
celu otrzymania paliw o dobrych własnościach antydetonujących lub
węglowodorów aromatycznych.

Wzór sumaryczny – CH

4

; C

2

H

6

Wzór strukturalny

destylacją frakcyjną procesowi rektyfikacji ropy naftowej. Ropę
wprowadza się do pieca destylacyjnego i podgrzewa do ok. 350

o

C.

Dzięki różnicom temperatur wrzenia poszczególnych składników
ropy rozdzielają się one na frakcje.

Wzór półstrukturalny – CH

4

; CH

3

-CH

3

Wzór szkieletowy tetra edr – czworościan foremny

Gaz ziemny - zwany również błękitnym paliwem – paliwo kopalne
pochodzenia organicznego, gaz zbierający się w skorupie ziemskiej w
pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim
ciśnieniem. Pokłady gazu ziemnego występują samodzielnie lub
towarzyszą złożom ropy naftowej lub węgla kamiennego. Zawartośd
składników jest zmienna i zależy od miejsca wydobycia, jednak
głównym składnikiem stanowiącym ponad 90% gazu ziemnego jest
zawsze metan. Oprócz niego mogą występowad niewielkie ilości
etanu, propanu, butanu i innych związków organicznych i
mineralnych.

Liczba oktanowa, LO umowny wskaźnik charakteryzujący
przeciwstukowe własności paliwa używanego do napędu
silników spalinowych z zapłonem iskrowym, oznaczana za
pomocą silników wzorcowych.
Ropa naftowa (olej skalny, czarne złoto) – ciekła kopalina,
złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów
gazowych, ciekłych i stałych (bituminów), z niewielkimi
domieszkami azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeo. Ma
podstawowe znaczenie dla gospodarki światowej jako
surowiec przemysłu chemicznego, a przede wszystkim jako
jeden z najważniejszych surowców energetycznych.

Reakcja subdycji - reakcja chemiczna polegająca na wymianie
jednego lub kilku atomów w cząsteczce związku chemicznego.

Reakcja abdycji- reakcja chemiczna polegająca na dodaniu
jednego lub kilku atomów w cząsteczce związku

chemicznego.

Reakcja polimeryzacji to reakcja, w wyniku której związki chemiczne
o małej masie cząsteczkowej zwane monomerami lub mieszanina
kilku takich związków reagują same ze sobą, aż do wyczerpania
wolnych grup funkcyjnych, w wyniku czego powstają cząsteczki o
wielokrotnie większej masie cząsteczkowej od substratów, tworząc

polimer.

Lp.

nazwa

Wzór lp

nazwa

wzór

1

Metan

CH

4

6

Heksan

C

6

H

14

2

Etan

C

2

H

6

7

Heptan

C

7

H

16

3

Propan

C

3

H

6

8

Oktan

C

8

H

18

Alkeny (-)
C

n

H

2n+2

Alken(=)
C

n

H

2n

Alkiny ( )
C

n

H

n

Węgl. Arom.

4

Butan

C

4

H

10

9

Nonan

C

9

H

20

5

pentan

C

5

H

12

10

Dekan

C

10

H

22

Szereg homologiczny to grupa związków o podobnej
budowie i właściwościach chemicznych różniących się o 1
lub kilka grup -CH

2

Reguła markownika – w reakcji addycji w związku o wzorze ogólnym
HX do nienasyconego alkenu atom wodoru połączy się do atomu
węgla połączonego z mniejszą ilością atomów wodoru

Izomery to związki o tym samym wzorze sumarycznym a
różnym strukturalnym

Kraking to przemysłowy proces rozkładu ciężkich frakcji ropy
naftowej, drewna, i węgla lub smoły węglowej, którego celem jest
produkcja m.in. alkenów: paliw ciekłych (np. benzyny) i gazu (gazy
krakowe)

Izomeria geocentryczna typu cis-trans – tworzą się w
cząsteczkach z wiązaniem wielokrotnym , ponieważ
wiązanie podwójne powoduje usztywnienie fragmentu
cząsteczki

Reforming to wysokotemperaturowe ogrzewanie lekkich frakcji ropy
naftowej (lub produktów krakingu) pod zwiększonym ciśnieniem w
celu otrzymania paliw o dobrych własnościach antydetonujących lub
węglowodorów aromatycznych.

Wzór sumaryczny – CH

4

; C

2

H

6

Wzór strukturalny

destylacją frakcyjną procesowi rektyfikacji ropy naftowej. Ropę
wprowadza się do pieca destylacyjnego i podgrzewa do ok. 350

o

C.

Dzięki różnicom temperatur wrzenia poszczególnych składników
ropy rozdzielają się one na frakcje.

Wzór półstrukturalny – CH

4

; CH

3

-CH

3

Wzór szkieletowy tetra edr – czworościan foremny

Gaz ziemny - zwany również błękitnym paliwem – paliwo kopalne
pochodzenia organicznego, gaz zbierający się w skorupie ziemskiej w
pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim
ciśnieniem. Pokłady gazu ziemnego występują samodzielnie lub
towarzyszą złożom ropy naftowej lub węgla kamiennego. Zawartośd
składników jest zmienna i zależy od miejsca wydobycia, jednak
głównym składnikiem stanowiącym ponad 90% gazu ziemnego jest
zawsze metan. Oprócz niego mogą występowad niewielkie ilości
etanu, propanu, butanu i innych związków organicznych i
mineralnych.

Liczba oktanowa, LO umowny wskaźnik charakteryzujący
przeciwstukowe własności paliwa używanego do napędu
silników spalinowych z zapłonem iskrowym, oznaczana za
pomocą silników wzorcowych.
Ropa naftowa (olej skalny, czarne złoto) – ciekła kopalina,
złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów
gazowych, ciekłych i stałych (bituminów), z niewielkimi
domieszkami azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeo. Ma
podstawowe znaczenie dla gospodarki światowej jako
surowiec przemysłu chemicznego, a przede wszystkim jako
jeden z najważniejszych surowców energetycznych.

Reakcja subdycji - reakcja chemiczna polegająca na wymianie
jednego lub kilku atomów w cząsteczce związku chemicznego.

Reakcja abdycji- reakcja chemiczna polegająca na dodaniu
jednego lub kilku atomów w cząsteczce związku

chemicznego.

Reakcja polimeryzacji to reakcja, w wyniku której związki chemiczne
o małej masie cząsteczkowej zwane monomerami lub mieszanina
kilku takich związków reagują same ze sobą, aż do wyczerpania
wolnych grup funkcyjnych, w wyniku czego powstają cząsteczki o
wielokrotnie większej masie cząsteczkowej od substratów, tworząc

polimer.

Lp.

nazwa

Wzór lp

nazwa

wzór

1

Metan

CH

4

6

Heksan

C

6

H

14

2

Etan

C

2

H

6

7

Heptan

C

7

H

16

3

Propan

C

3

H

6

8

Oktan

C

8

H

18

Alkeny (-)
C

n

H

2n+2

Alken(=)
C

n

H

2n

Alkiny ( )
C

n

H

n

Węgl. Arom.

4

Butan

C

4

H

10

9

Nonan

C

9

H

20

5

pentan

C

5

H

12

10

Dekan

C

10

H

22

Właściwości
fizyczne

Metan CH

4

Eten (etylen) C

2

H

4

Etyn (acetylen)C

2

H

2

Benzen

C

6

H

6

Stan skupienia gaz

gaz

Gaz

Ciecz

Barwa

Bezbarwny

bezbarwnym

Bezbarwny

Bezbarwny

Zapach

Bezwonny

słodkawym zapachu

Charakterystyczny, wyczuwalny

Rozpuszczalnika

Rozpuszczalnośd Nie rozpuszczalny w

H

2

O

bardzo dobrze w
rozpuszczalnikach
niepolarnych np.: arenach i
alkanach.

bardzo słabo rozpuszczalny w
H

2

O i innych rozpuszczalnikach

polarnych, rozpuszcza się bdb w
acetonie

Nie rozpuszczalny w H

2

O i nie

tworzy mieszaniny z H

2

O

Od powietrza

lżejszy

lżejszy

Zastosowanie

jako paliwo do
silników jako
surowiec do
otrzymywania
tworzyw sztucznych
w przemyśle
energetycznym

 jest do produkcji
polietylenu i wielu
kopolimerów, etylobenzenu
(do produkcji styrenu), tlenku
etylenu, chloropochodnych
(chlorek winylu,
dichloroetan), etanolu i
wyższych alkoholi
alifatycznych.

w palnikach acetylenowo-
tlenowych do spawania i cięcia
metali (acetylen w dużej ilości
tlenu spala się w temperaturze
3100 °C) w lampie
acetylenowej do oświetlenia w
przemyśle chemicznym (m.in. do
produkcji tworzyw sztucznych)

do produkcji tworzyw
sztucznych, włókien
syntetycznych, barwników,
leków, detergentów,
pestycydów, otrzymywania
aniliny, fenolu acetonu
(metoda kumenowa)
bezwodnika maleinowego.

Właściwości
fizyczne

Metan CH

4

Eten (etylen) C

2

H

4

Etyn (acetylen)C

2

H

2

Benzen

C

6

H

6

Stan skupienia gaz

gaz

Gaz

Ciecz

Barwa

Bezbarwny

bezbarwnym

Bezbarwny

Bezbarwny

Zapach

Bezwonny

słodkawym zapachu

Charakterystyczny, wyczuwalny

Rozpuszczalnika

Rozpuszczalnośd Nie rozpuszczalny w

H

2

O

bardzo dobrze w
rozpuszczalnikach
niepolarnych np.: arenach i
alkanach.

bardzo słabo rozpuszczalny w
H

2

O i innych rozpuszczalnikach

polarnych, rozpuszcza się bdb w
acetonie

Nie rozpuszczalny w H

2

O i nie

tworzy mieszaniny z H

2

O

Od powietrza

lżejszy

lżejszy

Zastosowanie

jako paliwo do
silników jako
surowiec do
otrzymywania
tworzyw sztucznych
w przemyśle
energetycznym

 jest do produkcji
polietylenu i wielu
kopolimerów, etylobenzenu
(do produkcji styrenu), tlenku
etylenu, chloropochodnych
(chlorek winylu,
dichloroetan), etanolu i
wyższych alkoholi
alifatycznych.

w palnikach acetylenowo-
tlenowych do spawania i cięcia
metali (acetylen w dużej ilości
tlenu spala się w temperaturze
3100 °C) w lampie
acetylenowej do oświetlenia w
przemyśle chemicznym (m.in. do
produkcji tworzyw sztucznych)

do produkcji tworzyw
sztucznych, włókien
syntetycznych, barwników,
leków, detergentów,
pestycydów, otrzymywania
aniliny, fenolu acetonu
(metoda kumenowa)
bezwodnika maleinowego.