METROLOGIA I ZAMIENNO
ŚĆ
Sem. 3 st. dzienne gr.
2.8
2009/2010
Dla otworów i wałków o pasowaniu .
..................
1. Poda
ć
cel i kryteria podziału na grupy selekcyjne. Zaprojektowa
ć
monta
Ŝ
przy zamienno
ś
ci selekcyjnej,
stosuj
ą
c podział na 4 grupy selekcyjne. Rozkład wymiarów otworu normalny (
σ
o
=T
o
/6), wałka –
równomierny.
Ś
rodek rozkładu w
ś
rodku pola tolerancji. Pokaza
ć
etapy oblicze
ń
(wykresy g
ę
sto
ś
ci
prawdopodobie
ń
stwa!) i skomentowa
ć
obliczenia. Porówna
ć
z monta
Ŝ
em bez selekcji. Pokaza
ć
graficznie przedziały tolerancji po selekcji. Wyja
ś
ni
ć
, jakie s
ą
ograniczenia w stosowaniu selekcji.
2. Obliczy
ć
(z koniecznymi komentarzami) wymiary i tolerancje sprawdzianów do otworu i wałka wg PN-
72/M-02140 (ISO/R 1938). Narysowa
ć
pola tolerancji sprawdzianów nowych i zu
Ŝ
ytych na tle pól
tolerancji otworu i wałka (z zaznaczon
ą
lini
ą
zerow
ą
i niezb
ę
dnymi obja
ś
nieniami, symbolami i warto
ś
-
ciami liczbowymi) w podziałce 1000:1 lub 2000:1. Zaznaczy
ć
tolerancje odbiorcze dla sprawdzianów
nowych i zu
Ŝ
ytych. Obliczy
ć
% relacj
ę
mi
ę
dzy tolerancj
ą
odbiorcz
ą
, a tolerancj
ą
otworu/wałka. Wyja
ś
ni
ć
jak b
ę
dzie przebiega
ć
akceptacja wyrobów w miar
ę
zu
Ŝ
ywania si
ę
sprawdzianów.
3. Wykona
ć
rysunki konstrukcyjne sprawdzianów do wałka i otworu w podziałce: 1:1 dla 40
≤
Ø
≤
140mm;
(2:1 dla
Ø
< 40mm 1:1 lub 1:2 dla
Ø
> 140 mm) podaj
ą
c na rysunkach wymiary z ich odchyłkami,
tolerancje geometryczne (wg PN-EN ISO 1101:2006), tolerancje ogólne (PN-EN 22768), chropowato
ść
,
materiał (PN-EN...), wymagania odno
ś
nie obróbki cieplnej, sposób cechowania sprawdzianu.
Uwaga:
W stopce na ka
Ŝ
dej stronie wydruku/r
ę
kopisu poda
ć
imi
ę
i nazwisko, grup
ę
, pasowanie, nr str/liczb
ę
str.
Literatura
:
Białas S
.:
Metrologia techniczna z podstawami tolerowania wielko
ś
ci geometrycznych …, Rozdz 4.6.5
Adamczak S., Makieła W.: Metrologia budowie maszyn. Zadania z rozwi
ą
zaniami. WNT 2006
Zalecany sposób zestawienia wyników dla p.1
Pasowanie .........................
Przed
selekcj
ą
I grupa
selekcyjna
II grupa
selekcyjna
III grupa
selekcyjna
IV grupa
selekcyjna
Wymiar nominalny
i odchyłki graniczne otworu
Wymiar nominalny
i odchyłki graniczne wałka
P
max
P
min
Charakter pasowania
Tolerancja pasowania T
p
Prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
-
pienia otworu w grupie
Prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
-
pienia wałka w grupie
Zalecany sposób zestawienia wyników oblicze
ń
wymiarów sprawdzianów dla p.2
Wymiar
Tolerowanie symbolowo -liczbowe
Otwór
............
( / )
Wałek
........
( / )
Wymiar nowego
sprawdzianu przechodniego
o powierzchni
pomiarowej
......
S......
= ......
S...... =
Wymiar granicy zu
Ŝ
ycia
Gz
Wymiar sprawdzianu
nieprzechodniego
o powierzchni
pomiarowej
....
..
S......
= ......
S...... =
Sprawdz. nowy
Sprawdz. zu
Ŝ
yty Sprawdz. nowy Sprawdz. zu
Ŝ
yty
Tolerancja odbiorcza
sprawdzianu
T
min
=
T
max
=
T
min
=
T
max
=
T
min
=
T
max
=
T
min
=
T
max
=
Tolerancja geometryczna powierz-
chni roboczych sprawdzianu
Nazwa ......................................
Warto
ść
.....................................
Nazwa.......................................
Warto
ść
.....................................
Chropowato
ść
pow. roboczych