mechanik maszyn i urzadzen drogowych 833[01] z1 02 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jarosław Sadal

Diagnozowanie

naprawa

układów

napędowych

i jezdnych 833[01].Z1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Leszek Kucharski
mgr inż. Piotr Zarzyka

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Jarosław Sadal

Konsultacja:
mgr inż. Jolanta Skoczylas

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[01].Z1.02
„Diagnozowanie i naprawa układów napędowych i jezdnych”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu mechanik maszyn i urządzeń drogowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Materiał nauczania

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe

oraz ochrony środowiska podczas diagnozowania i napraw układów
napędowych i jezdnych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2.

Układy napędowe i jezdne maszyn i urządzeń drogowych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3.

Diagnostyka i naprawa silników spalinowych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4.

Demontaż, naprawa i montaż elementów układów hamulcowych.

5.4.1. Ćwiczenia

5.5.

Demontaż i montaż przekładni kierowniczej, drążków kierowniczych

i kolumny kierowniczej

5.5.1. Ćwiczenia

5.6.

Demontaż, naprawa i montaż elementów zawieszenia

5.6.1. Ćwiczenia

5.7.

Demontaż i montaż silnika, mechanicznej i automatycznej skrzyni

biegów i mostu napędowego

5.7.1. Ćwiczenia

5.8.

Demontaż i montaż układu rozrządu, chłodnicy, kolektora ssącego

i wydechowego

5.8.1. Ćwiczenia

5.9.

Demontaż i montaż wału napędowego

5.9.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń
drogowych.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać przed
rozpoczęciem tej jednostki modułowej, tak by bez problemów mógł przyswoić sobie
wiedzę zawartą w poradniku,

–

cele kształcenia tj. wykaz umiejętności jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

ćwiczenia, które pomogą zweryfikować wiedzę teoretyczną ucznia oraz wykształcić
umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian osiągnięć, czyli zestaw zadań testowych,

–

literaturę dodatkową.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i uczenia się,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi

−

zestaw zadań testowych.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni, należy zwrócić uwagę na przestrzeganie regulaminów

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych wynikających
z rodzaju wykonywanych prac. Z tymi przepisami należy zapoznać uczniów podczas trwania
nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

833[01].Z1.01

Stosowanie maszyn i urządzeń drogowych

833[01].Z1.04

Wykonywanie przeglądów

okresowych maszyn

i urządzeń drogowych

833[01].Z1

Eksploatacja maszyn i urządzeń drogowych

833[01].Z1.02

Diagnozowanie i naprawa układów

napędowych i jezdnych

833[01].Z1.03

Diagnozowanie i naprawa układów

hydraulicznych, pneumatycznych

i elektrycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć.

−

stosować przepisy bhp, ochrony środowiska i ochrony przeciwpożarowej oraz oceniać
ryzyko zagrożenia życia i zdrowia w trakcie pracy,

−

czytać i wykonywać dokumentację techniczno-ruchową oraz budowlaną, także
z

wykorzystaniem techniki komputerowej

−

stosować podstawowe prawa i pojęcia dotyczące mechaniki, mechatroniki oraz
technologii dróg i mostów,

−

wymieniać

charakteryzować

właściwości

materiałów

decydujące

o ich przydatności dla celów drogowych, mostowych i budowlanych,

−

wykonywać pomiary wielkości mechanicznych i elektrycznych,

−

wykonywać schematy elektryczne, hydrauliczne oraz pneumatyczne,

−

wykonywać przedmiary, pomiary inwentaryzacyjne oraz obmiary robót drogowych
i mostowych,

−

wykonywać operacje obróbki ręcznej i operacje obróbki skrawaniem.

−

charakteryzować właściwości niemetali, metali oraz ich stopów, podać ich zastosowanie,

−

określać właściwości materiałów decydujące o ich zastosowaniu do celów drogowych,
mostowych i budowlanych,

−

stosować zasady racjonalnego i oszczędnego stosowania materiałów budowlanych,

−

oceniać jakość materiałów budowlanych,

−

stosować podstawowe wiadomości o narzędziach pomiarowych,

−

wykonywać operacje obróbki ręcznej i obróbki mechanicznej,

−

połączyć różne materiały w sposób rozłączny lub nierozłączny,

−

wykonywać połączenia ruchowe części maszyn,

−

wyjaśnić zmiany w strukturze metali podczas obróbki cieplnej, plastycznej i cieplno-
chemicznej,

–

klasyfikować maszyny i urządzenia drogowe oraz określić ich przeznaczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć.

–

wyjaśnić

funkcjonowanie

układu

jezdnego

napędowego

maszyn

i urządzeń drogowych,

–

zanalizować procesy robocze silnika spalinowego,

–

zdiagnozować stan techniczny silnika spalinowego,

–

wyjaśnić funkcjonowanie elektronicznych układów sterujących pracą układu
napędowego i jezdnego,

–

zanalizować

działanie

układów

napędowych

jezdnych

maszyn

i urządzeń drogowych,

–

posłużyć się instrukcjami obsługi i dokumentacją techniczną w diagnostyce i naprawach
zespołów napędowych i jezdnych,

–

zlokalizować uszkodzenia w elementach i podzespołach układów napędowych i jezdnych
maszyn i urządzeń drogowych,

–

wykonać diagnostykę oraz opracować algorytm naprawy układów napędowych
i jezdnych maszyn i urządzeń drogowych,

–

zidentyfikować elementy układów napędowych i jezdnych maszyn i urządzeń
drogowych,

–

wykonać naprawę elementów układów napędowych i jezdnych maszyn i urządzeń
drogowych,

–

zmontować elementy układów napędowych i jezdnych maszyn i urządzeń drogowych,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe i ochrony
środowiska na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

..............................................................................

Modułowy program nauczania Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]
Moduł

Eksploatacja maszyn i urządzeń drogowych 833[01]

Jednostka modułowa:

Diagnozowanie

naprawa

układów

napędowych

i jezdnych 833[01].Z1.02

Temat: Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe oraz

ochrony środowiska podczas diagnozowania i napraw układów napędowych
i jezdnych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

rozpoznać rodzaj krwotoku, złamania lub skaleczenia,

–

rozpoznać rodzaje omdlenia i zasłabnięcia,

–

postąpić w przypadku różnego rodzaju uszkodzeń ciała,

–

przygotować odpowiednie materiały opatrunkowe,

–

zdezynfekować ranę,

–

opatrzyć symulowaną ranę poszkodowanemu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 2–3 osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

tablice poglądowe,

−

filmy szkoleniowe,

−

instrukcja udzielania pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach,

−

instrukcja postępowania w przypadku skaleczeń,

−

silikonowe naklejki symulujące rany,

−

apteczka pierwszej pomocy.

Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów.
2. Sprawy organizacyjne.
3. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
5. Realizacja zajęć:

–

nauczyciel wprowadza elementy dyskusji, ustala z grupą sytuacje i zagrożenia,
których należy unikać podczas diagnostyki i naprawy maszyn i urządzeń drogowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

nauczyciel dokonuje pokazu prawidłowego wykonania ćwiczenia,

–

uczeń po zapoznaniu z instrukcją gromadzi niezbędne materiały opatrunkowe,

–

następnie przystępuje do odkażania i bandażowania rany,

–

nauczyciel nadzoruje wykonanie ćwiczenia, zwracając uwagę na prawidłowość jego
wykonania.

6. Po wykonaniu zadania uczeń sprawdza jakość wykonanej pracy.
7. Uczniowie prezentują pracę w kolejności wykonywania.
8. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: „Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku

zagrożenia życia - reanimacja”. Zgromadzony materiał przynieś na kolejne zajęcia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej po zakończeniu zajęć:
—

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące realizacji zajęć i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

.................................................................................

Modułowy program nauczania:

Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń drogowych 833[01].Z1

Jednostka modułowa:

Diagnozowanie

naprawa

układów

napędowych

i jezdnych 833[01].Z1.02

Temat: Diagnostyka i naprawa silników spalinowych.

Cel ogólny: Kształtowanie

umiejętności

diagnozowania,

demontażu,

naprawy

i montażu silników spalinowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zaplanować przebieg pomiaru i diagnostyki silnika,

–

zgromadzić niezbędne narzędzia i przyrządy,

–

przygotować stanowisko pracy,

–

przeprowadzić pomiar i zinterpretować jego wynik,

–

w przypadku stwierdzenia zużycia lub uszkodzenia naprawić dany podzespół,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

mini wykład,

−

pokaz z instruktażem,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 2–3 osobowych.

Czas: 8 godzin dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko do wykonania ćwiczenia,

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

silnik spalinowy z zapłonem iskrowym dwu- lub czterosuwowy,

−

silnik spalinowy z zapłonem samoczynnym,

−

stojak silnika,

−

pryzma lub uchwyt dla elementów ciężkich,

−

zestaw demontażowy,

−

wózek do odkładania zdemontowanych podzespołów,

−

narzędzia warsztatowe, łącznie z kluczem dynamometrycznym,

−

przybory do pisania i kreślenia,

−

zeszyt do ćwiczeń.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Wykonaj pomiar ciśnienia sprężania silnika czterosuwowego. W przypadku stwierdzenia

nieprawidłowości dokonaj lokalizacji uszkodzonego elementu i napraw uszkodzenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA

Czynności organizacyjno-porządkowe, wyjaśnienie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów

z pracą metodą przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
1. Z jakich elementów składa się silnik spalinowy?
2. Jakie rozróżniamy typy silnika?
3. Jakie funkcje spełniają poszczególne elementy silnika?
4. Czy potrafisz odczytywać wyniki pomiaru z czujnika ciśnienia sprężania?
5. Czy potrafisz odpowiednio zamocować czujnik ciśnienia do pomiaru?
6. Czy potrafisz wykonać pomiar czujnikiem ciśnienia sprężania?

PLANOWANIE
1. Określ miejsce wykonania ćwiczenia.
2. Ustal, jakie elementy poddawane będą pomiarowi.
3. Ustal ewentualną kolejność demontażu.
4. Zaplanuj sposób mocowania czujnika ciśnienia.
5. Zaplanuj kolejność i czynności wykonania pomiaru, demontażu i naprawy.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Przygotuj stanowisko pomiarowe.
2. Zdemontuj przewody zapłonowe, świece lub wtryskiwacze.
3. Przygotuj tabele pomiarowe.
4. Zamocuj próbnik ciśnienia sprężania.
5. Wykonaj pomiary kolejno we wszystkich cylindrach.
6. Zapisz wyniki pomiarów w tabeli.
7. Powtórz pomiar dla cylindra, gdzie pierwszy wynik pomiaru był najsłabszy.
8. Dokonaj analizy wyników pomiarów.
9. Wnioski zapisz w tabeli.
10. Przygotuj się wykonania ewentualnie „próby olejowej”.
11. Wykonaj „próbę olejową”.
12. Powtórz pomiar ciśnienia sprężania.
13. Dokonaj analizy przeprowadzonych pomiarów.
14. Zdemontuj pokrywę zaworów, ewentualnie odkręć śruby mocujące głowicę.
15. Dokonaj wymiany uszkodzonych elementów.
16. Zmontuj poszczególne podzespoły silnika.
17. Sprawdź wartości ciśnienia sprężania po dokonanej naprawie.
18. Wnioski zapisz w zeszycie do ćwiczeń.
19. Przedstaw efekty wykonanego zadania.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie zamontowałeś próbnik?
2. Czy poprawnie wykonałeś pomiar ciśnienia sprężania?
3. Czy prawidłowo wykonałeś „próbę olejową”?
4. Czy wykonana naprawa przyniosła oczekiwany rezultat?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ANALIZA

Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel

podsumowuje całe ćwiczenie, określa, jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i sposoby ich unikania w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Na podstawie dostępnej literatury wskaż zastosowanie pomiarów ciśnień w trakcie

obsługi i naprawy pojazdów i ich rolę w diagnostyce stanu technicznego podzespołów
pojazdów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
—

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Przepisy

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

przepisy

przeciwpożarowe

oraz

ochrony

środowiska podczas

diagnozowania i napraw układów napędowych i jezdnych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj klasyfikacji wymagań i zakazów związanych z zagrożeniami występującymi

podczas diagnozowania i napraw układów napędowych i jezdnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz udzielania pierwszej
pomocy,

2) odnotować w notatniku rodzaje zagrożeń występujące podczas diagnozowania i napraw

układów napędowych i jezdnych oraz wymagania i zakazy, które pomagają je
wyeliminować,

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe i ostrzegawcze dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz udzielania pierwszej pomocy,

−

instrukcje

dotyczące

udzielania

pierwszej

pomocy

osobom

poszkodowanym

w wypadkach przy pracy,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje przeciwpożarowe oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca zagrożeń występujących podczas diagnozowania
i napraw układów napędowych i jezdnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wskaż źródła zagrożeń podczas diagnostyki i naprawy elementów układu napędowego

lub jezdnego maszyny drogowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

zagrożeń występujących podczas diagnozowania i napraw układów napędowych
i jezdnych,

2) odnotować miejsca, w których występują zagrożenia, a następnie dobrać środki

zapobiegające sytuacjom niebezpiecznym,

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe i ostrzegawcze dotyczące zagrożeń występujących podczas
diagnozowania i napraw układów napędowych i jezdnych.,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

−

schemat układu jezdnego lub napędowego badanej maszyny lub urządzenia,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca zagrożeń występujących podczas diagnozowania
i napraw układów napędowych i jezdnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Układy napędowe i jezdne maszyn i urządzeń drogowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na modelach/przekrojach/planszach poglądowych elementy układu napędowego.

Określ zadania, jakie spełniają te elementy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

elementów układów napędowych,

2) przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposażenie stanowiska,
3) wskazać na modelach/przekrojach/planszach elementy układu napędowego maszyn

drogowych,

4) określić zadanie każdego z rozpoznanych elementów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe elementów układów napędowych,

−

plansze układów napędowych,,

−

przekroje/modele elementów układów napędowych,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów napędowych i jezdnych maszyn drogowych.

Ćwiczenie 2

Na podstawie filmu, plansz, tablic poglądowych oraz modeli wypisz zalety i wady

układów jezdnych maszyn drogowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

elementów układów jezdnych,

2) obejrzeć film instruktażowy lub prezentację multimedialną pt: „Układy jezdne maszyn

drogowych”,

3) wskazać na modelach, przekrojach lub planszach elementy układu jezdnego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) odnotować w notatniku wady i zalety kołowego i gąsienicowego układu jezdnego,
5) zaprezentować przebieg ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe, plansze, przekroje lub modele,

−

filmy instruktażowe,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów napędowych i jezdnych maszyn drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Diagnostyka i naprawa silników spalinowych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na modelu/przekroju części składowe silnika spalinowego z zapłonem

samoczynnym. Wynotuj je, następnie opisz ich funkcje.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

elementów silników spalinowych,

2) wskazać na modelu/przekroju części składowe silnika spalinowego z zapłonem

samoczynnym,

3) odnotować w notatniku części składowe silnika z zapłonem samoczynnym,
4) opisać funkcje każdego z podzespołów,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele silnika spalinowego z zapłonem samoczynnym,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca silników spalinowych maszyn drogowych.

Ćwiczenie 2

Wykonaj pomiar ciśnienia sprężania dowolnego silnika spalinowego czterosuwowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

elementów silników spalinowych i diagnostyki tych silników,

2) przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposażenie stanowiska,
3) przygotować harmonogram działań, narzędzia i przyrządy pomiarowe do pomiaru

ciśnienia sprężania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) nagrzać silnik do właściwej temperatury pracy, korzystając ze wskazówek producenta,
5) wykonać demontaż zbędnego wyposażenia,
6) wykonać pomiar ciśnienia sprężania silnika spalinowego czterosuwowego,
7) odnotować wartości pomiarowe silnika,
8) porównać wyniki pomiaru z danymi producenta i określić stopień zużycia elementów,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

model silnika spalinowego,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów,

−

narzędzia i przyrządy pomiarowe do pomiaru ciśnienia sprężania,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca silników spalinowych maszyn drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Demontaż,

naprawa

montaż

elementów

układów

hamulcowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na modelach/przekrojach, nazwij i opisz elementy układu hamulcowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów hamulcowych maszyn drogowych,

2) przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposażenie stanowiska,
3) wskazać na modelach/przekrojach elementy zespołu układu hamulcowego,
4) opisać w notatniku rozpoznane elementy zespołu układu hamulcowego,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele układów hamulcowych,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów hamulcowych maszyn drogowych.

Ćwiczenie 2

Wypisz zalety i wady przedstawionego Ci przez nauczyciela układu hamulcowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów hamulcowych maszyn drogowych,

2) przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposażenie stanowiska,
3) wskazać na modelach elementy układu hamulcowego,
4) odnotować cechy układu hamulcowego,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

modele układów hamulcowych maszyn drogowych,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów do diagnozowania układów
hamulcowych,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów hamulcowych maszyn drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Demontaż i montaż przekładni kierowniczej, drążków

kierowniczych i kolumny kierowniczej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj klasyfikacji i opisz każde z rozwiązań przedstawionych Ci przez nauczyciela

przekładni kierowniczych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów kierowniczych maszyn drogowych,

2) rozróżnić i wskazać różne typy przekładni kierowniczych,
3) wskazać na modelach elementy przekładni,
4) odnotować rozpoznane elementy każdej z przekładni,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele przekładni kierowniczych,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów kierowniczych maszyn drogowych.

Ćwiczenie 2

Wskaż na modelach/przekrojach i opisz elementy zespołu układu kierowniczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów kierowniczych maszyn drogowych,

2) wskazać na modelach/przekrojach elementy zespołu układu kierowniczego,
3) opisać w notatniku rozpoznane elementy zespołu układu kierowniczego,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele układów kierowniczych,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów kierowniczych maszyn drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Demontaż, naprawa i montaż elementów zawieszenia

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na modelach/przekrojach i opisz elementy zespołu układu nośnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów zawieszenia,

2) wskazać na modelach/przekrojach elementy zespołu układu nośnego,
3) opisać w notatniku rozpoznane elementy zespołu układu nośnego,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele układów i zespołów nośnych,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów zawieszenia maszyn drogowych.

Ćwiczenie 2

Rozmontuj koło jezdne pojazdu i opisz dane znajdujące się na oponie. Zamontuj oponę

na feldze i opisz przebieg czynności, które musiałeś wykonać.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów zawieszenia,

2) przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposażenie stanowiska do demontażu

ogumienia,

3) przygotować i zabezpieczyć pojazd zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) wymontować koło jezdne,
5) opisać w notatniku sposób demontażu i opisać symbole, znajdujące się na oponie,
6) zamontować koło do pojazdu,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele pojazdów z zamontowanym kołem jezdnym,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów do demontażu ogumienia,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów zawieszenia maszyn drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Demontaż i montaż silnika, mechanicznej i automatycznej

skrzyni biegów i mostu napędowego

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na modelach/przekrojach zespołu układu napędowego – elementy sprzęgła

i skrzyni biegów. Opisz zadania poszczególnych elementów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów przeniesienia napędu,

2) wskazać na modelach/przekrojach elementy zespołu układu napędowego,
3) odnotować rozpoznane elementy układu napędowego,
4) opisać w notatniku zadanie, jakie poszczególny element spełnia w układzie napędowym,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele sprzęgieł i skrzyń biegów maszyn drogowych,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca elementów układów napędowych maszyn drogowych.

Ćwiczenie 2

Wskaż na modelach/przekrojach zespołu układu napędowego – przekładnię główną i

mechanizm różnicowy. Wykonaj ich demontaż z mostu napędowego. Opisz ich funkcje.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów przeniesienia napędu,

2) wskazać na modelach/przekrojach elementy zespołu układu napędowego – przekładnię

główną i mechanizm różnicowy,

3) zdemontować przekładnię główną i mechanizm różnicowy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) odnotować rozpoznane elementy układu napędowego i ich funkcje,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele mostów napędowych wraz z przekładnią główną i mechanizmem
różnicowym,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów do demontażu przekładni głównej,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca elementów układów napędowych maszyn drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Demontaż i montaż układu rozrządu, chłodnicy, kolektora

ssącego i wydechowego

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na modelach/przekrojach elementy zespołu układu rozrządu. Opisz elementy

i funkcje, jakie spełniają w silniku spalinowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów rozrządu silników spalinowych maszyn drogowych,

2) wskazać na modelach/przekrojach elementy zespołu układu rozrządu,
3) opisać w notatniku rozpoznane elementy układu rozrządu,
4) opisać zadanie każdego elementu, jakie spełnia w silniku,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele układów rozrządu,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów rozrządu silników maszyn drogowych.

Ćwiczenie 2

Wykonaj demontaż układu dolotowego i wydechowego. Opisz funkcje, jakie spełniają

w silniku spalinowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów dolotowego i wydechowego silników spalinowych maszyn drogowych,

2) przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposażenie stanowiska,
3) wskazać na modelach/przekrojach elementy zespołu układu dolotowego i wydechowego,
4) zdemontować obudowę i filtr powietrza, kolektor dolotowy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) zdemontować elementy układu wylotowego,
6) opisać w notatniku rozpoznane elementy i ich funkcje,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele układów dolotowych i wydechowych lub model kompletnego silnika
z osprzętem,

−

instrukcje stanowiskowe dla narzędzi i przyrządów do demontażu poszczególnych
elementów silnika,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca elementów silników maszyn drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Demontaż i montaż wału napędowego

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na modelach/przekrojach elementy układu napędowego – wał napędowy,

przeguby, półosie. Opisz ich funkcje.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów napędowych maszyn drogowych,

2) wskazać na modelach/przekrojach elementy zespołu układu napędowego – wał

napędowy, przeguby, półosie.

3) opisać w notatniku rozpoznane elementy układu napędowego i określić ich zadania

podczas przenoszenia napędu,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele zespołów układów napędowych,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7dotycząca układów napędowych maszyn drogowych.

Ćwiczenie 2

Wykonaj demontaż wału napędowego i półosi napędowych z pojazdu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące

układów napędowych maszyn drogowych,

2) przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposażenie stanowiska do demontażu

wału napędowego,

3) wykonać demontaż elementów zespołu układu napędowego – wału napędowego i półosi,
4) określić ich zadania w układzie napędowym,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przekroje/modele układów napędowych, zawierającymi wał i półosie napędowe,

−

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów do demontażu wału i półosi,

−

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,

−

narzędzia i przyrządy monterskie,

−

ściągacze i przyrządy do demontażu półosi,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca układów napędowych maszyn drogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Diagnozowanie i naprawa
układów napędowych i jezdnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. c, 4. d, 5. c, 6. c, 7. a, 8. c, 9. b, 10. a, 11. c,
12. c, 13. b, 14. a, 15. c, 16. b, 17. b, 18. a, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić zadania układu

Rozróżnić rodzaje silników

Rozróżniać silniki

Rozróżnić budowę silnika

Rozróżnić budową układu

Określić zadanie układu

Rozróżnić rodzaje połączeń

Określić sposób współpracy

Określić sposób działania układu

Określić i zinterpretować zużycie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić sposób działania układu

Rozróżnić znaki bezpieczeństwa

Rozróżnić układy napędowe

Określić zadania skrzyni biegów

Określić napęd maszyn drogowych

Rozróżnić elementy silnika

Określić zadanie czujnika

Zanalizować długość skoku tłoka

Przewidzieć usterkę

Zaplanować czynności diagnostyczne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
8. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego

wyboru.

5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; zaznacz
ją znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,

natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań
o numerach od 17 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Zadaniem układu rozrządu silnika spalinowego jest

a) zapewnienie smarowania.
b) chłodzenie.
c) sterowanie zaworami.
d) zasilanie w paliwo.

2. Silnik dwusuwowy jest silnikiem bez

a) tłoków.
b) zaworów.
c) korbowodów.
d) wału korbowego.

3. Skrót ZS oznacza

a) silnik z zapłonem samobieżnym.
b) silnik z zapłonem skokowym.
c) silnik z zapłonem samoczynnym.
d) silnik z zapłonem skośnym.

4. W skład konwencjonalnego, tłokowego silnika spalinowego nie wchodzi następujący

zespół
a) kadłub.
b) głowica.
c) mechanizm korbowy.
d) układ wydechowy.

5. Podstawowym zadaniem koła zamachowego w silniku samochodu osobowego jest

a) obracanie wału korbowego za pomocą rozrusznika.
b) umożliwienie przenoszenia napędu z silnika poprzez sprzęgło na skrzynkę biegów.
c) ograniczenie nierównomierności pracy silnika.
d) wyrównoważenie układu tłokowo-korbowego.

6. Zadaniem układu napędowego jest

a) napędzanie przekładni głównej.
b) napędzanie skrzyni biegów.
c) przenoszenie momentu obrotowego silnika na koła jezdne.
d) przenoszenie obrotów z silnika na skrzynię biegów.

7. Połączenie tarczy sprzęgła z wałkiem sprzęgłowym to połączenie

a) wielowypustowe.
b) gwintowe.
c) wielokartowe.
d) klinowe.

8. W hipoidalnej przekładni głównej osie kół zębnika i koła talerzowego

a) leżą w jednej płaszczyźnie i są równoległe.
b) leżą w jednej płaszczyźnie i są prostopadłe.
c) są osiami zwichrowanymi.
d) są osiami skośnymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Napęd, opierający się na zjawisku (prawie) Pascala to napęd

a) kinematyczny.
b) hydrostatyczny.
c) hydrodynamiczny.
d) mechaniczny.

10. Podstawową przyczyną zużycia środka bieżnika opony na jej całym obwodzie może być

a) zbyt wysokie ciśnienie w ogumieniu.
b) zbyt niskie ciśnienie w ogumieniu.
c) nieprawidłowa wartość zbieżności kół.
d) nadmierne luzy łożysk kół.

11. Drążek skrętny w zawieszeniu pojazdu spełnia rolę elementu

a) tłumiącego.
b) prowadzącego.
c) sprężystego.
d) sprężystego i prowadzącego.

12. Znaki bezpieczeństwa dzielimy na

a) 3 grupy.
b) 4 grupy.
c) 5 grup.
d) 6 grup.

13. Maszyny robocze napędzane są najczęściej przez silniki

a) z zapłonem iskrowym.
b) z zapłonem samoczynnym.
c) z zasilaniem gazu lpg.
d) z zasilaniem gazu cng.

14. Otrzymywanie różnych wartości momentu obrotowego na wale napędowym umożliwia

a) skrzynia biegów.
b) mechanizm różnicowy.
c) przekładnia główna.
d) półoś napędowa.

15. Wykonawcze elementy hydrauliczne maszyn drogowych otrzymują napęd

a) z akumulatora.
b) z silnika spalinowego.
c) z pompy hydraulicznej.
d) ze źródła zewnętrznego.

16. Elementem silnika, gdzie porusza się tłok ruchem posuwisto-zwrotnym jest

a) głowica.
b) kadłub.
c) miska olejowa.
d) rozrząd.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Przyrządem, który powinien poinformować o niewłaściwym ciśnieniu środka smarnego

w silniku jest
a) czujnik ciśnienia sprężania.
b) czujnik ciśnienia oleju.
c) czujnik temperatury płynu chłodzącego.
d) czujnik poziomu paliwa.

18. Długość suwu, czyli odległość pomiędzy skrajnymi położeniami tłoka nazywamy

a) skokiem.
b) DMP.
c) GMP.
d) zakresem.

19. Uszkodzona końcówka wtryskiwacza będzie się objawiała

a) zwiększaniem się prędkości obrotowej silnika.
b) zwiększonym zużyciem paliwa.
c) wzrostem ciśnienia sprężania.
d) zwiększonym spalaniem oleju silnikowego.

20. Aby wykryć nieszczelność pierścieni tłokowych wykonuje się

a) pomiar ciśnienia sprężania.
b) pomiar zdolności rozruchowej.
c) próbę pracy.
d) próbę olejową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………….................................…………………………………..

Diagnozowanie i naprawa układów napędowych i jezdnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Diagnozowanie i naprawa
układów napędowych i jezdnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. d, 4. b, 5. a, 6. b, 7. b, 8. c, 9. a, 10. c, 11. a,
12. a, 13. a, 14. c, 15. d, 16. c, 17. b, 18. c, 19. d, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić sposób działania silnika spalinowego

Rozróżnić określenia i skróty

Rozróżnić budowę układu

Określić zadania układu

Określić sposób działania

Określić sposób współpracy miedzy elementami

Ustalić zadania układu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustalić zadania mechanizmu kierowniczego

Ustalić elementu układu na przekroju

Określić sposób działania drążka skrętnego

Określić

sposób

działania

urządzeń

wspomagających

Rozróżnić zastosowanie praw fizyki

Rozróżniać budowę mostu napędowego

Określić zadania elementów układu

Odczytać i zinterpretować oznaczenia

Rozróżniać

zadania

elementów

silnika

czterosuwnego

Zastosować elementy silnika

Zaproponować dobór paliwa odpowiedniej ilości

Wykryć symptomy usterki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,

natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to pytań
o numerach od 17 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Silnik spalinowy jest maszyną, w której następuje zamiana energii

a) chemicznej zawartej w dostarczonym do niego paliwie na pracę mechaniczną.
b) elektrycznej na pracę mechaniczną.
c) chemicznej na fizyczną.
d) energii kinetycznej na obrotową.

2. Skrót ZI oznacza

a) silnik z zapłonem indukcyjnym.
b) silnik z zapłonem iskrowym.
c) silnik z zapłonem iskrownikowym.
d) silnik z zapłonem impulsywnym.

3. W czterosuwowym silniku o zapłonie iskrowym stosunek prędkości obrotowej wału

korbowego do wału rozrządu wynosi
a) 1:4.
b) 4:1.
c) 1:2.
d) 2:1.

4. Zadaniem sprzęgła jest

a) odłączanie skrzyni biegów od przekładni głównej.
b) odłączanie silnika od układu napędowego podczas zmiany biegów.
c) odłączanie półosi od mechanizmu napędowego.
d) wału napędowego od przekładni głównej.

5. Najmniejszym momentem tarcia wewnętrznego charakteryzuje

a) mechanizm z kołami stożkowymi.
b) mechanizm z przekładnią ślimakową.
c) mechanizm krzywkowy.
d) mechanizm planetarny.

6. W hipoidalnej przekładni głównej osie zębnika i koła talerzowego

a) nie leżą w jednej płaszczyźnie i są równoległe.
b) nie leżą w jednej płaszczyźnie i są prostopadłe.
c) leżą w jednej płaszczyźnie i są prostopadłe.
d) leżą w jednej płaszczyźnie i są równoległe.

7. Mechanizm zwrotniczy służy do

a) obrotu drążków kierowniczych.
b) jednoczesnego skręcania kół kierowanych.
c) samoczynnego powrotu kół kierowanych.
d) obrotu wału kierowniczego.

8. Mechanizm kierowniczy służy do

a) przeniesienia ruchu kątowego ze zwrotnicy na koła.
b) zmiany położenia końcówki drążka.
c) do przekazywania ruchów koła kierownicy na mechanizm zwrotniczy.
d) do zmiany pochylenia koła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Przekładnia pokazana na rysunku jest przekładnią

a) śrubową z obiegiem kulek.
b) zębatkową.
c) ślimakową z palcem wodzącym.
d) ślimakowo-rolkową.

10. Drążek skrętny w zawieszeniu samochodu spełnia rolę elementu

a) tłumiącego.
b) prowadzącego.
c) sprężystego.
d) sprężystego i prowadzącego.

11. Urządzenia wspomagające hamujące działanie silnika to

a) zwalniacze.
b) hamulce postojowe.
c) hamulce zasadnicze.
d) hamulce cierne.

12. Prawo Pascala jest wykorzystywane w układach

a) hamulcowych hydraulicznych.
b) hamulcowych pneumatycznych.
c) zapasowych hamulca.
d) przeniesienia napędu.

13. Most napędowy kryje w sobie

a) półosie napędowe, mechanizm różnicowy i przekładnię główną.
b) wał napędowy, przekładnię główną i przeguby.
c) półosie napędowe.
d) sprzęgło, wał napędowy i krzyżaki.

14. Zalety w postaci: zwartej budowy, większej trwałości i wielkości przełożeń są zaletami

a) skrzyni biegów.
b) mechanizmu różnicowego.
c) przekładni planetarnych.
d) przekładni głównej.

15. Dwa wałki rozrządu w głowicy posiada silnik o oznaczeniu

a) OHV.
b) OHC.
c) DOHC.
d) SOHC.

16. Dopływem świeżego ładunku i usuwaniem spalin w silniku czterosuwowym sterują

a) tłoki.
b) korbowody.
c) zawory.
d) pierścienie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Poprzez zawirowanie cząstek powietrza przed ziarnami pyłu chroni silnik filtr

a) pochłaniający.
b) bezwładnościowy.
c) oleju.
d) paliwa.

18. Aby właściwie ustalić proporcje dla silnika ZS do spalenia jednego kilograma powietrza

potrzeba

a) 14,7 kg oleju napędowego.
b) 14,7 kg benzyny.
c) 25,4 kg oleju napędowego.
d) 25,4 kg benzyny.

19. Po pomiarze ciśnienia sprężania otrzymano wyniki: 1cyl.-30 barów, 2 i 3 cyl – 29 barów,

4cyl – 23 bary. Należy powtórzyć pomiar dla cylindra nr
a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.

20. Ponowny pomiar ciśnienia po wykonaniu próby olejowej nie wykazał zmian

w mierzonych wartościach ciśnienia. Jest to spowodowane uszkodzeniem

a) uszczelki pod głowicą.
b) szczelności pierścieni.
c) szczelności zaworów.
d) kadłuba silnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………….................................…………………………………..

Diagnozowanie i naprawa układów napędowych i jezdnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Grzybek

(red.):

Budowa

pojazdów

samochodowych.

Część

REA,

Warszawa 2003

2. Jodłowski M.: Operator maszyn do robót drogowych. WiHK „Kabe” s.c., Krosno 2003
3. Jodłowski M.: Operator maszyn do robót ziemnych. WIHK „Kabe” s.c., Krosno 2007
4. Kozłowski M. (red.): Mechanik pojazdów samochodowych. Budowa i eksploatacja

pojazdów. Część II. Vogel, Wrocław 2003

5. Sawicki E.: Technologia robót w budownictwie drogowym. WSiP Warszawa 1996
6. www.volvo.com