©

Dobry Sprawdzian Wiedzy

Sprawdzian z j

polskiego

w czwartej klasie

Instrukcja

WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE

WARSZAWA 2009

Sprawdzian z

polskiego

w czwartej

podstawowej

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

2

Cel badania

Celem badania jest sprawdzenie, jak uczniowie klasy czwartej na początku roku

szkolnego radzą sobie z czytaniem tekstów ze zrozumieniem oraz pisaniem.

Przedmiotem pomiaru są umiejętności opisane w Standardach wymagań

egzaminacyjnych oraz w Podstawie programowej kształcenia ogólnego.
Na sprawdzianie badane są umiejętności z następujących obszarów standardów:
Obszar 1. – Czytanie
Obszar 2. – Pisanie
Obszar 3. – Rozumowanie
Obszar 4. – Korzystanie z informacji
Obszar 5. – Wykorzystywanie wiedzy praktyce

W obrębie każdego z tych obszarów na sprawdzianie badane są różne umiejętności.

Lista 28 umiejętności uczniów sprawdzanych na sprawdzianie w klasie VI

(1.1) Odczytywanie różnych tekstów kultury, rozpoznawanie ich cech charakterystycznych,
dostrzeganie znaczenia dosłownego i odkrywanie sensów przenośnych
(1.2) Określanie funkcji elementów charakterystycznych dla danego tekstu
(1.3) Rozumienie znaczenia podstawowych symboli występujących w instrukcjach
i w opisach
(1.4) Odczytywanie danych z różnych źródeł oraz odpowiadanie na proste pytania z nimi
związane

(2.1) Pisanie na temat i zgodnie z celem, posługiwanie się różnym formami wypowiedzi
(2.2) Formułowanie wypowiedzi ze świadomością celu (intencji)
(2.3) Budowanie tekstu poprawnego kompozycyjnie, celowe stosowanie środków językowych
i przestrzeganie norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych
(2.4) Przedstawianie w postaci graficznej danych zapisanych w tabeli
(2.5) Dbałość o układ graficzny, czytelność i estetykę zapisu

(3.1) Posługiwanie się kategoriami czasu i przestrzeni w celu porządkowania wydarzeń
(3.2) Przedstawianie przyczyn i skutków wydarzeń i zjawisk
(3.3) Określanie znaczenia osiągnięć człowieka dla rozwoju cywilizacyjnego
(3.4) Wyrażanie własnych opinii wraz z próbą ich uzasadnienia
(3.5) Opisywanie sytuacji przedstawionej w zadaniu
(3.6) Rozpoznawanie charakterystycznych cech i własności, wskazywanie różnic
i podobieństw, porządkowanie
(3.7) Dostrzeganie prawidłowości, opisywanie ich i sprawdzanie na przykładach
(3.8) Ustalanie sposobu rozwiązania zadania oraz prezentacji tego rozwiązania
(3.9) Analizowanie otrzymanych wyników i ocenianie ich sensowności

(4.1) Wskazywanie źródeł informacji, posługiwanie się nimi
(4.2) Analizowanie oferty mediów kierowanej do dzieci i młodzieży, dokonywanie wyboru

(5.1) Posługiwanie się poznanymi terminami do opisywania zjawisk i sytuacji spotykanych
w środowisku
(5.2) Wybieranie przyrządów służących do obserwacji i pomiaru, odpowiadanie na pytania
dotyczące przebiegu zjawisk, zapisywanie wyniku obserwacji
(5.3) Wykonywanie obliczeń

Sprawdzian z j

polskiego na

w czwartej klasie

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

3

(5.4) Planowanie i wykonywanie obliczeń z wykorzystaniem kalkulatora
(5.5) Wykorzystywanie w sytuacjach praktycznych znanych własności i stosowanie ich do
rozwiązania problemu
(5.6) Znajomość zasad bezpiecznego posługiwania się urządzeniami technicznymi
i materiałami chemicznymi
(5.7) Wyjaśnianie na podstawie instrukcji obsługi, jak uruchomić i wykorzystać proste
urządzenia techniczne
(5.8) Rozumienie potrzeby stosowania zasad

Podczas badania uczniowie zapoznają się z formą testu, jaki będą pisać na zakończenie

klasy szóstej. Mogą przećwiczyć sposób kodowania prac, zaznaczania odpowiedzi do zadań
zamkniętych na karcie odpowiedzi, rozwiązywania zadań otwartych.

Do przeprowadzenia badania przygotowano test pod tytułem Waligóra i Wyrwidąb.

Charakterystyka narzędzia pomiaru

Test Waligóra i Wyrwidąb składa się 21 zadań: 15 zadań zamkniętych i 6 otwartych.

Zadania zbudowane są wokół motywu przewodniego związanego z baśnią, ogłoszeniem
o ślubie królewskich córek, a także z fragmentem artykułu słownikowego. Większość z nich
wiąże się z tekstami zamieszczonymi w arkuszu.

W 13 zadaniach zamkniętych (WW) uczniowie wybierają prawidłową odpowiedź

spośród trzech zaproponowanych, a w 2 zadaniach (P-F) wskazują wypowiedź prawdziwą lub
fałszywą. Pozostałe zadania należą do zadań otwartych. W czterech zadaniach krótkiej
odpowiedzi (KO) redagują odpowiedzi na pytania i wskazują magiczne przedmioty. W dwóch
zadaniach rozszerzonej odpowiedzi (RO) redagują zaproszenie na przedstawienie i gratulują
koledze wspaniałego występu, oceniają jego grę i kostium.

Za każde zadanie uczeń może zdobyć określoną liczbę punktów. W zadaniach od 1.do 19. za

prawidłowe wykonanie polecenia uczeń może otrzymać 1 punkt. W pozostałych zadaniach za
rozwiązanie może zdobyć 5 lub 6 punktów. W sumie za poprawne wykonanie wszystkich zadań
testu Waligóra i Wyrwidąb uczeń może otrzymać 30 punktów.

Jakie umiejętności bada test?

Zadania umieszczone w teście badają umiejętności opisane w najnowszej Podstawie

programowej.

Rozwiązując zadania z testu Waligóra i Wyrwidąb,

najwięcej punktów uczeń może

zdobyć za umiejętności z obszaru Czytanie. Aby poprawnie rozwiązywać zadania,

konieczne

jest przeczytanie tekstu i zrozumienie polecenia do zadania.

Sprawdzian z

polskiego

w czwartej

podstawowej

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

4

Plan testu

Obszary

umiejętności

Numery zadań

Maksymalna liczba

punktów za zadania

z danego obszaru

umiejętności

Udział procentowy punktów

za zadania z danego obszaru

umiejętności w liczbie

punktów za cały test

Czytanie

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,
10, 11, 12, 13, 14, 15,

16, 17, 18, 19

19

63,3%

Pisanie

20, 21.

11

36,7%

ŁĄCZNIE

30

100%

Kartoteka testu

Nr zad.

Sprawdzana umiejętność

(z numerem standardu)

Uczeń:

Sprawdzana czynność

ucznia

Uczeń:

Liczba

punktów

Typ
zad.

1

odczytuje tekst literacki (1.1)

wyszukuje informacje zawarte w baśni

1

WW

2

odczytuje tekst literacki (1.1)

dostrzega przyczynę postępowania
bohaterów baśni

1

WW

3

odczytuje tekst literacki (1.1)

wyszukuje i przetwarza informacje
zawarte w baśni

1

WW

4

odczytuje tekst literacki (1.1)

wyszukuje informacje zawarte w baśni

1

WW

5

odczytuje tekst literacki (1.1)

wyszukuje informacje zawarte w baśni

1

WW

6

odczytuje tekst literacki (1.1)

wyszukuje informacje zawarte w baśni

1

KO

7

odczytuje tekst literacki (1.1)

wyszukuje i przetwarza informacje
zawarte w baśni

1

P-F

8

odczytuje tekst literacki (1.1)

dostrzega chronologię zdarzeń

1

WW

9

odczytuje tekst literacki (1.1)

wyszukuje informacje zawarte w baśni

1

KO

10

odczytuje tekst literacki (1.1)

wyszukuje informacje zawarte w baśni

1

KO

11

odczytuje tekst literacki (1.1)

dostrzega elementy fantastyczne

1

KO

12

odczytuje tekst użytkowy (1.1)

rozróżnia wagę informacji
w ogłoszeniu

1

WW

13

odczytuje tekst użytkowy (1.1)

wyszukuje informacje zawarte
w ogłoszeniu

1

WW

14

odczytuje tekst użytkowy (1.1)

odczytuje informację z ogłoszenia

1

P-F

15

odczytuje tekst użytkowy (1.1)

określa adresata ogłoszenia

1

WW

16

odczytuje tekst użytkowy (1.1)

określa nadawcą ogłoszenia

1

WW

17

odczytuje tekst użytkowy (1.1)

odczytuje informację z artykułu
hasłowego

1

WW

18

odczytuje tekst użytkowy (1.1)

odczytuje informację z artykułu
hasłowego

1

WW

19

odczytuje tekst użytkowy (1.1)

odczytuje informację z artykułu
hasłowego

1

WW

20

I

formułuje wypowiedź ze
świadomością celu (2.2)

formułuje zaproszenie, stosuje zwrot
do adresata

1

RO

II

formułuje wypowiedź ze
świadomością celu (2.2)

podaje w wypowiedzi cel zaproszenia

1

III

formułuje wypowiedź ze
świadomością celu (2.2)

podaje w wypowiedzi czas i miejsce
przedstawienia

2

IV

przestrzega norm
ortograficznych (2.3)

pisze poprawnie pod względem
ortograficznym

1

V

przestrzega norm
interpunkcyjnych (2.3)

pisze poprawnie po względem
interpunkcyjnym

1

Sprawdzian z j

polskiego na

w czwartej klasie

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

5

21

I

formułuje wypowiedź ze
świadomością celu (2.2)

formułuje wypowiedź, w której
gratuluje koledze

1

RO

II

formułuje wypowiedź ze
świadomością celu (2.2)

pisze na temat i rozwija treść
wypowiedzi zgodnie z poleceniem

1

III

celowo stosuje środki językowe
(2.3)

stosuje odpowiednie i urozmaicone
słownictwo

1

IV

przestrzega norm
ortograficznych (2.3)

pisze poprawnie pod względem
ortograficznym

1

V

przestrzega norm
interpunkcyjnych (2.3)

pisze poprawnie pod względem
interpunkcyjnym

1

W kartotece testu tym samym symbolem, np. (2.1), oznaczono różne umiejętności

szczegółowe, które są składowymi umiejętności (2.1) z podanej listy 28 umiejętności
sprawdzanych na sprawdzianie w klasie szóstej. Analizy wykonywane za pomocą aplikacji
ANT dotyczyć będą umiejętności z tej listy.

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych

Nr zadania

1

2

3

4

5

7

8

12

13

14

15

16

17

18

19

Poprawna
odpowiedź

B

C

A

B

A

TAK

C

A

C

NIE

B

C

B

A

C

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt.

Schemat punktowania zadań otwartych

Numer

zadania

Kryteria i zasady przyznawania punktów

Liczba

punktów

6

Zredagowanie odpowiedzi na pytanie z uwzględnieniem dwóch składników nagrody
dla śmiałka – ślub z królewską córką i królestwo po śmierci króla.
Np.
Śmiałek, który uwoli miasto od potwora, zostanie mężem księżniczki, a po śmierci
króla zasiądzie na tronie.
lub
Śmiałek zostanie mężem księżniczki, a po śmierci króla dostanie królestwo.
Uwaga!
Jeżeli uczeń cytuje ogłoszenie króla, nie przyznaje się punktów.

0–1

9

Zredagowanie poprawnej odpowiedzi na pytanie.
Np.
Mały człowieczek poradził braciom, by każdy włożył na nogę trzewik, bo smok może
nagle wyskoczyć z jamy i nie zdążą uciec.
lub
Mały człowieczek poradził braciom, by każdy włożył na nogę trzewik.
Uwaga!
Jeżeli uczeń cytuje wypowiedź, nie przyznaje się punktów.

0–1

10

Zredagowanie odpowiedzi na pytanie.
Np.
Król miał dwie córki, ale tylko jedno królestwo i musiał go podzielić między dwóch
braci.

0–1

11

Zapisanie dwóch magicznych przedmiotów:
kobierzec (dywan),
trzewiki (buty).
Uwaga!
Jeżeli uczeń wśród poprawnych odpowiedzi zapisał niepoprawną (np. zapisuje
wydarzenia lub inne przedmioty czy postaci), to nie otrzymuje punktu za to zadanie.

0–1

Sprawdzian z

polskiego

w czwartej

podstawowej

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

6

20

I. Forma wypowiedzi
Sformułowanie zaproszenia, zastosowanie zwrotu do adresata.

0–1

0–6

II. Realizacja tematu
Podanie w wypowiedzi celu zaproszenia – przedstawienie baśni pt. Waligóra
i Wyrwidąb.
Uwaga!
Uczeń nie musi podać tytułu baśni lub może podać inny tytuł związany z baśnią.

0–1

III. Realizacja tematu
Uczeń w wypowiedzi podaje datę spektaklu i godzinę – 1 punkt.
Uczeń w wypowiedzi podaje miejsce spektaklu – 1 punkt.
Uwaga!
Zapis roku w dacie nie jest konieczny.
Nie wymaga się dokładnego określenia miejsca przedstawienia, wystarczy, jeśli
uczeń napisze np. odbędzie się w sali gimnastycznej.

0–2

IV. Poprawność ortograficzna
Dopuszczalny jeden błąd ortograficzny związany z pisownią wielkiej i małej litery
w zapisie imion, nazw miast, ulic oraz pisownią wyrazów z u, ó, rz, ż, ch, h.

Uczeń z dysleksją
Wypowiedź spójna i komunikatywna.

0–1

V. Poprawność interpunkcyjna
Bezbłędne wyznaczanie granicy zdania, stosowanie kropki lub innego uzasadnionego
znaku interpunkcyjnego na końcu zdania.

Uczeń z dysleksją
Rozpoczęcie wypowiedzi wielką literą i zakończenie kropką.

0–1

21

I. Forma wypowiedzi
Sformułowanie wypowiedzi zgodnie z poleceniem – gratulacje.

0–1

0–5

II. Realizacja tematu
Ocenienie sposobu gry kolegi i jego kostiumu.
Wystarczy, jeśli uczeń napisze: ... świetnie grałeś, a twój kostium był bardzo ładny
(miałeś ładny kostium).

0–1

III. Dobór środków językowych
Wyrażenie opinii o grze kolegi i jego kostiumie, zastosowane są przymiotniki
opisujące i oceniające.

0–1

IV. Poprawność ortograficzna
Dopuszczalny jeden błąd ortograficzny związany z pisownią wielkiej litery
w zapisie imion oraz pisownią wyrazów z u, ó, rz, ż, ch, h.

Uczeń z dysleksją
Wypowiedź spójna i komunikatywna.

0–1

V. Poprawność interpunkcyjna
Bezbłędne stosowanie kropki lub innego uzasadnionego znaku interpunkcyjnego na
końcu zdania.

Uczeń z dysleksją
Rozpoczęcie wypowiedzi wielką litera i zakończenie kropką.

0–1

Uwaga!
Punkty za kryteria IV, V przyznaje się, jeżeli uczeń napisał co najmniej dwa zdania.

Sprawdzian z j

polskiego na

w czwartej klasie

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

7

Ocenianie zadań otwartych

Lepszemu przekazaniu intencji autorów posłużą przykładowe odpowiedzi uczniowskie wraz
z propozycją oceny i jej uzasadnieniem.

Zadanie 6.

Napisz, jaka nagroda czekała na śmiałka, który uwolni miasto od potwora?

Przykładowe rozwiązanie poprawne

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

1

uwzględnił dwa składniki nagrody – ręka królewny, a po śmierci króla królestwo.

Prace zawierające błędy

Przykład 1.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

0

uwzględnił tylko jeden składnik nagrody – ręka królewny.

Przykład 2.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

0

uwzględnił tylko jeden składnik nagrody – tron po śmierci króla.

Zadanie 9.

Jakiej rady udzielił mały człowieczek braciom przed walką? Odpowiedź napisz własnymi
słowami.

Przykładowe rozwiązanie poprawne

Sprawdzian z

polskiego

w czwartej

podstawowej

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

8

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

1

poprawnie zredagował odpowiedź na pytanie.

Zadanie 10.

Jaki kłopot dla króla mógł wynikać z faktu, że do walki ze smokiem zgłosili się dwaj bracia?
Przykładowe rozwiązanie poprawne

Przykładowe rozwiązanie poprawne

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

1

poprawnie zredagował odpowiedź na pytanie.

Prace zawierające błędy

Przykład 1.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

1

odpowiada na pytanie, ale podaje informacje spoza tekstu.

Przykład 2.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

1

odpowiada na pytanie, ale podaje informacje spoza tekstu.

Sprawdzian z j

polskiego na

w czwartej klasie

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

9

Zadanie 20.

Do bliskiej ci osoby napisz zaproszenie na przedstawienie baśni pt. Waligóra i Wyrwidąb,
w którym będziesz grać jedną z ról. Podaj datę, godzinę i miejsce spektaklu.

Przykładowe rozwiązanie poprawne

Nr

kryt.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

I

1

sformułował zaproszenie na przedstawienie i uwzględnił zwrot do adresata.

II

1

podał cel zaproszenia – przedstawienie baśni pt. Waligóra i Wyrwidąb.

III

2

podał datę, godzinę i miejsce spektaklu.

IV

1

nie popełnił błędów ortograficznych podlegających ocenie.

V

1

nie popełnił błędów interpunkcyjnych podlegających ocenie.

Prace zawierające błędy

Przykład 1.

Nr

kryt.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

I

1

sformułował zaproszenie na przedstawienie i uwzględnił zwrot do adresata.

II

1

podał w wypowiedzi cel zaproszenia – przedstawienie pt. Waligóra i Wyrwidąb.

III

2

podał datę spektaklu i godzinę – 1 punkt.
podał miejsce spektaklu – 1 punkt.

IV

1

nie popełnił błędu ortograficznego związanego z pisownią wielkiej i małej litery
w zapisie imion, nazw miast, ulic oraz pisownią wyrazów z u, ó, rz, ż, ch, h.

V

0

popełnił błąd interpunkcyjny. Użycie znaku wykrzyknienia w ostatnim zdaniu nie jest
uzasadnione względami emocjonalnymi, wypowiedzenie zawiera informację.

Sprawdzian z

polskiego

w czwartej

podstawowej

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

10

Przykład 2.

Nr

kryt.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

I

0

sformułował zaproszenie na przedstawienie, ale nie uwzględnił zwrotu do adresata.

II

1

podał w wypowiedzi cel zaproszenia – przedstawienie pt. Waligóra i Wyrwidąb.

III

2

podał datę spektaklu i godzinę – 1 punkt.
podał miejsce spektaklu – 1 punkt.

IV

1

nie popełnił błędu ortograficznego związanego z pisownią wielkiej i małej litery
w zapisie imion, nazw miast, ulic oraz pisownią wyrazów z u, ó, rz, ż, ch, h.

V

0

popełnił błąd interpunkcyjny, błędnie wyznaczył granicę zdania.

Przykład 3.

Nr

kryt.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

I

1

sformułował zaproszenie na przedstawienie i uwzględnił zwrot do adresata.

II

1

podał w wypowiedzi cel zaproszenia – przedstawienie pt. Wychowani w lesie. Tytuł
przedstawienia wiąże się z baśnią.

III

1

podał datę spektaklu i godzinę – 1 punkt.
nie podał miejsca spektaklu – miejsce w Krakowie jest mało precyzyjne.

IV

1

nie popełnił błędu ortograficznego związanego z pisownią wielkiej i małej litery
w zapisie imion, nazw miast, ulic oraz pisownią wyrazów z u, ó, rz, ż, ch, h.

V

0

popełnił błąd interpunkcyjny, błędnie wyznaczył granicę zdania, nie zastosował kropki
(lub innego znaku interpunkcyjnego) na końcu wypowiedzenia.

Zadanie 21.

Po spektaklu pogratuluj koledze występu w inscenizacji baśni, w której grał rolę Waligóry.
Zapisz taka wypowiedź. Oceń w nie sposób gry kolegi i kostium. Przykładowe rozwiązania
poprawne

Przykład 1.

Sprawdzian z j

polskiego na

w czwartej klasie

Dobry Sprawdzian Wiedzy wrzesie 2009, www.wsip.com.pl

11

Nr

kryt.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

I

1

sformułował gratulacje.

II

1

ocenił sposób gry (podobało mi się jak bez trudu powalałeś góry… ) i kostium (Miałeś
bardzo ładny i kolorowy kostium).

III

1

wyraził opinię o grze kolegi i jego kostiumie.

IV

1

nie popełnił błędu ortograficznego podlegającego ocenie.

V

1

nie popełnił błędu interpunkcyjnego podlegającego ocenie.

Przykład 2.

Nr

kryt.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

I

1

sformułował gratulacje.

II

1

ocenił sposób gry i kostium kolegi.

III

1

wyraził opinię o kostiumie ( miałeś wspaniały kostium) i grze kolegi (rolę zagrałeś
bardzo dobrze.

IV

1

nie popełnił błędu ortograficznego podlegającego ocenie.

V

1

nie popełnił błędu ortograficznego podlegającego ocenie.

Prace zawierające błędy

Nr

kryt.

Liczba

punktów

Komentarz do oceny

Uczeń:

I

1

sformułował gratulacje.

II

0

ocenił tylko kostium kolegi, nie ocenił gry.

III

0

wyraził opinię o kostiumie (super kostium), nie wyraził opinii o grze.

IV

0

zbudował wypowiedź w formie jednego zdania.

V

0

zbudował wypowiedź w formie jednego zdania.