7.2. Koordynacja oktaedryczna (O

h

)

[Ni(NH

3

)

6

]

2+

oktaedr

z

y

x

z

y

x

z

x

d

z2

d

x2 – y2

y

x

z

x

d

xz

7.3. Teoria pola ligandów dla kompleksów oktaedrycznych

7.3.1. Parametr rozszczepienia

∆

d

x2 – y2

d

z2

y

x

z

x

d

xz

d

yz

d

xy

z

y

z

x

y

x

efektywne oddziaływanie ligandów

z orbitalami d atomu centralnego

symetria typu

σ

(e

g

)

brak efektywnego oddziaływania

ligandów z orbitalami mi

ę

dzyosiowymi :

te orbitale maj

ą

symetri

ę

typu

π

(t

2g

)

E

∆

0.6

0.4

izolowany atom

d

e

g

t

2g

atom w polu ligandów

e

g

∆

1

t

2g

∆

2

e

g

t

2g

SILNE POLE

SŁABE POLE

∆

1

>>

∆

2

∆

10 D

q

Czynniki wpływaj

ą

ce na warto

ść

parametru

∆

ATOM CENTRALNY

►

rodzaj atomu / jonu centralnego

►

ładunek jonu centralnego: im jest wi

ę

kszy, tym wi

ę

ksza warto

ść ∆

►

typ orbitali d :

∆

5d

>

∆

4d

>

∆

3d

(

∆

5d

~ 1.8

∆

3d

;

∆

4d

~ 1.5

∆

3d

)

LIGAND

►

wła

ś

ciwo

ś

ci steryczne ligandu

►

budowa chemiczna (dost

ę

pno

ść

elektronów ligandu do tworzenia wi

ą

za

ń

)

►

rodzaj atomu donorowego ligandu (bezpo

ś

rednio oddziałuj

ą

cego z

atomem centralnym) oraz jego otoczenie

Wymienione czynniki determinuj

ą

wła

ś

ciwo

ś

ci

akceptorowe

atomu centralnego oraz wła

ś

ciwo

ś

ci

donorowe

(a czasem równie

ż

"akceptorowe") ligandu

NH

3

NH

4

+

ClO

4

–

e

–

e

–

e

–

e

–

F

–

Cl

–

►

Ligandy słabego pola : I

–

< Cl

–

≈

SCN

–

< F

–

< CO

3

2–

< H

2

O

►

Ligand "

ś

redni" : NH

3

►

Ligandy silnego pola : NO

2

(nitro) < CN

–

< CO

7.3.2. Szereg spektrochemiczny ligandów

400

450

500

550

600

650

700

Długość fali ( ), nm

0.0

0.3

0.6

0.9

1.2

1.5

A

B

S

O

R

B

A

N

C

J

A

λ

[CoNO

2

(NH

3

)

5

]Cl

2

[Co(NH

3

)

6

]Cl

2

[CoCl(NH

3

)

5

]Cl

2

∆

≈

⋅

=

=

λ

ν

c

h

h

E

E

e

g

t

2g

E ~

∆

stan podstawowy

stan wzbudzony

[CoNO

2

(NH

3

)

5

]Cl

2

[Co(NH

3

)

6

]Cl

2

[CoCl(NH

3

)

5

]Cl

2

λ

< <

∆

> >