PRZEKŁADNIA  PASOWA 

 
Model fenomologiczny przekładni pasowej 

Rys.1. 

 
Własności przekładni pasowych 
 
Podstawowymi zaletami przekładni pasowej są: 
- łagodzenie gwałtownych zmian obciążenia i tłumienie drgań 
- zabezpieczenie innych zespołów napędowych przed nadmiernym przeciążeniem 
- prostota i niskie koszty wytwarzania 
- mała wrażliwość na dokładność wzajemnego ustawienia osi 
 
Podstawowe wady:

 

- mała zwartość 
- duże siły obciążające wały i łożyska 
- niestałość przełożenia 
 
Sprawność  przekładni: 

η=0,95-0,96,  straty  wynikają  z  tarcia  między  kołem  pasowym  a 

pasem, tarcia wewnętrznego przy zginaniu pasa, oporów aerodynamicznych 
 
Koła  pasowe  mogą  być  mocowane  bezpośrednio  na  wałach  silników  lub  maszyn,  lub  z 
zastosowaniem specjalnych podpór 
 

 

Rys.2. Rozwiązania konstrukcyjne usadowienia kół pasowych 

 

 

Rys. 3. Przekrój pasa klinowego; l

p

- szerokość skuteczna pasa 

 
Siły tarcia pasa klinowego są parokrotnie większe w porównaniu z pasem płaskim. Pozorny 
współczynnik tarcia 

µ’ wynosi: 

2

sin β

µ

µ =

′

 

Gdzie: 

β-kąt rozwarcia rowka na kole (β=34

o

, 36

o

, 38

o

) 

 
Przełożenia: stosowane są przełożenia w zakresie i=1,2 – 6 (maksymalnie 10) 
 
Ilość  pasów  przekładni:  w  praktyce  przyjmuje  się  liczbę  pasów  z=1-5  (maksymalnie  8);  im 
większa  liczba  pasów  tym  wymagany  mniejszy  przekrój  pojedynczego  paska-tym  większa 
zwartość  przekładni-mniejszy  rozstaw  kół;  im  większa  ilość  pasów  tym  większe 
prawdopodobieństwo 

nierównomiernego 

przenoszenia 

obciążeń-tym 

większe 

prawdopodobieństwo uszkodzenia przekładni.  
 
Normy polskie: 
PN-66/M-85202 Koła rowkowe do pasków klinowych. Wymiary wieńców kół 
PN-67/M-85203 Przekładnie pasowe z pasami klinowymi. Zasady obliczania 
PN-84/M-85211 Koła pasowe 
PN-86/M-85200/06 Pasy klinowe. Pasy normalnoprofilowe. Wymiary 
 
Typy  pasów:    wyróżnia  się  7  typów  pasów  zwykłych:  A,B,C,D,E,20,25  i  8  typów  pasów 
specjalnych: HZ,HA,HB,HC,HE,H20,H25 
 

Tab.1. Wymiary przekroju pasów klinowych 

 

 
 
 

 

 

Rys.4. Schemat konstruowanej przekładni pasowej; d

p

 – średnica skuteczna koła rowkowego, 

ϕ - kąt 

opasania 

 
Obliczenia przekładni pasowej 
 

1.  Wstępny dobór przekroju pasa (tab.1), mniejszego koła pasowego d

p1

, najmniejszego 

w danym typoszeregu, tabl.4., taki wybór daje najbardziej zwartą przekładnię 

2.  Obliczenie prędkości obwodowej na średnicy skutecznej 

2

p

d

v

ω

=

 

3.  Obliczenie przełożenia, wyznaczenie średnicy skutecznej drugiego koła. 

2

1

2

1

1

2

n

n

d

d

i

p

p

=

=

=

ω

ω

 

4.  Obliczenie średnicy równoważnej dla koła mniejszego, D

e

: 

1

1

K

d

D

p

e

=

 

 

-gdzie: K

1

 – liczba zależna od przełożenia, tabl.3 

 
      

Tabl.3. Liczba K

1

 wg PN 

 

 
 
 
 
 

 

5.  Odległość międzyosiowa a powinna zawierać się pomiędzy 

)

(

50

2

2

1

2

1

p

p

p

p

d

d

a

d

d

+

≤

≤

+

+

 

 

6.  Długość pasów 

γ

γ

π

π

cos

2

)

(

180

2

2

1

2

1

a

d

d

d

d

L

p

p

p

p

p

+

−

+

+

=

 

 

Gdzie: 

a

d

d

p

p

2

sin

1

2

−

=

γ

 

γ

ϕ

2

180

1

−

=

 

 

Długość L

p

 dobrać z tabeli 5. 

 
7.  Wynikowa odległość międzyosiowa 

γ

π

π

cos

2

)

(

180

2

1

2

2

1

p

p

p

p

p

d

d

y

d

d

L

a

−

−

+

−

=

 

 
 
8.  Sprawdzenie przenoszenia mocy 

T

L

k

k

k

zN

N

ϕ

1

=

 

 

-gdzie:  z  –  liczba  pasków  klinowych,  N

1

-  moc  przenoszona  przez  jeden  pas  klinowy 

przekładni  wzorcowej  dobierana  z  tablic  9-13  na  podstawie  średnicy  równoważnej  D

e

  i 

prędkości obwodowej v, k

L

- liczba uwzględniająca zmienność obciążeń pasa zależnej od 

długości pasa klinowego-tabl.6, k

ϕ

 - liczba uwzględniająca kąt opasania mniejszego koła 

rowkowego przekładni- tabl.7, k

T

 – liczba uwzględniająca trwałość pasa klinowego, tab.8 

 
Ilość pasów – z po przekształceniu powyższego wzoru wynosi: 

ϕ

k

k

N

Nk

z

L

r

1

=

 

 

 

 

Rys. 5. Przykładowy zarys koła małego wraz z pasami 

 
 

 

Rys. 6. Przykładowy zarys koła dużego wraz z pasami 

 

 

Rys.7. Podstawowe wymiary zarysu koła rowkowego 

 
 

Tabl.4. Średnice skuteczne w mm wg PN 

 

Tabl. 4 . c.d. 

 

 

Tabl.5. Długości skuteczne L

p

 pasów zwykłych wg PN 

 

 

Tabl.5. c.d. 

 

Tabl.5. c. d.  

 

Tabl.5. c. d. 

 

 

Tabl.6. Liczba k

L

 (do obliczania mocy) wg PN 

 

Tabl.6. c. d. 

 

 

 
 
Tabl.7. Liczba k

ϕ

 (do obliczania mocy) wg PN 

 

 

Tabl.8 Liczba k

T

 (do obliczania mocy) wg PN 

 

Tabl.9. Moce N

1

 przenoszone przez pasy klinowe o przekroju A  

 

Tabl.10. Moce N

1

 przenoszone przez pasy klinowe o przekroju B  

 

Tabl.11. Moce N

1

 przenoszone przez pasy klinowe o przekroju C 

 

 

Tabl.12. Moce N

1

 przenoszone przez pasy klinowe o przekroju D 

 

Tabl.13. Moce N

1

 przenoszone przez pasy klinowe o przekroju E 

 

Tabl.14. Podstawowe wymiary koła pasowego 

 

 
Tabl. 15. Kąt zarysu rowka