PROMIENIOWANIE UV - ćwiczenia

1

23.11.2009

PROMIENIOWANIE UV

Promieniowanie nadfioletowe (UV) – promieniowanie niewidzialne o długości fali 400-100
nm. W widmie promieniowania elektromagnetycznego umiejscowione między obszarem fioletu
widma widzialnego a promieniowaniem rentgenowskim. W lecznictwie wykorzystuje się
promieniowanie nadfioletowe o długości fali 380-200 nm.

Działanie biologiczne promieniowania UV na organizm:
- rumień fotochemiczny,
- tworzenie pigmentu (wydzielanie melaniny),
- pobudzenie wydzielania witaminy D

2

i D

3

(właściwości przeciwkrzywicze),

- fotosensybilizacja (absorpcja fotonów energii w celu rozpoczęcia reakcji chemicznej).

Korzystny wpływ na organizm:
- pozytywne działanie na skórę (lepsze unaczynienie, odżywienie, poprawa elastyczności,
sprężystości),
- większa odporność skóry na zakażenia, owrzodzenia, przyspieszenie procesu gojenia ubytków
skórnych,
- działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne,
- działanie na wirusy i grzyby (półpasiec, grzybice skórce, drożdżaki, pleśniowce),
- pobudzenie wydzielania witaminy D

2

i D

3

(zwiększają przyswajanie wapnia i fosforu oraz

utrzymują ich prawidłowy poziom we krwi, zabezpieczając tkankę kostną przed
odwapnieniem),
- zwiększenie produkcji erytrocytów i hemoglobiny oraz okresowe zwiększenie ilości płytek
krwi,
- pozytywny wpływ na pracę gruczołów wydzielania wewnętrznego (trzustka, tarczyca, jajniki,
nadnercza),
- przyspieszenie ogólnej przemiany materii (spadek poziomu cholesterolu we krwi).

Niekorzystny wpływ na organizm po przedawkowaniu promieniowania UV:
- poparzenie skóry,
- szybsze starzenie się skóry (zmarszczki, wysuszenie skóry),
- zmniejszenie elastyczności skóry,
- rogowacenie naskórka,
- zmiany nowotworowe.

Rumień fotochemiczny: miejscowy odczyn skóry na działanie promieniowania UV.
Charakteryzuje się równomiernym zaczerwienieniem występującym w okresie utajenia (od 1
do 6 godzin) i maksymalnym nasileniu (po 6-24 godzinach), a następnie zanika wśród kilku
następnych godzin lub dni. Szybkość powstania, utrzymywania się oraz zaniku rumienia
fotochemicznego zależy od dawki, długości fali oraz wrażliwości osobniczej na promieniowanie
UV.

Test biologiczny – jest to indywidualna ocena wrażliwości pacjenta na promieniowanie UV
Rumieniomierz – służy do przeprowadzenia testu biologicznego
- wykonany jest z nieprzenikalnego materiału
- posiada 5 otworów o średnicy 2 cm, umieszczonych, co 2cm jeden za drugim.

Metodyka badania:
- nienaświetlane części ciała okrywa się nieprzenikalnym materiałem,
- rumieniomierz założony na wewnętrznej powierzchni przedramienia (u dzieci na łopatce),
- odległość palnika od okolicy naświetlanej – 50cm,
- kąt padania promieniowania względem okolicy naświetlanej – 90

o

,

- czas nagrzania lampy – od 3 do 5 minut, dopiero wtedy można naświetlać,
- co 15-20 sekund odkrywa się kolejny otwór rumieniomierza,
- wynik widoczny jest po upływie 4-5 godzin,
- pierwszy najsłabszy widoczny odczyn na skórze jest odczynem progowym (1 bio),
- minimalna dawka progowa określana jest skrótem MED. (minima erytema dosis) lub SU (sun
burn unit).

PROMIENIOWANIE UV - ćwiczenia

2

Przy naświetlaniu ogólnym należy przeliczyć wynik testu biologicznego z uwzględnieniem
zmiany odległości źródła promieniowania od okolicy zabiegowej.

(50/100)

2

= 30/x

¼ = 30/x

x=4*30=120s

Odczyn rumieniowy:
(E – erythema – rumień)

E I

o

(rumień pierwszego stopnia) 2bio

Można stosować bez ograniczeń do całej powierzchni ciała. Występuje po ok. 4 godzinach,
nasila się po ok. 12 godzinach, ustępuje do 24 godzin.

E II

o

3-4 bio

Max połowa ogólnej powierzchni ciała przy naświetlaniu miejscowym. Występuje po ok. 2-4
godzinach, nasila się po 24 godzinach, ustępuje po 2-3 dniach (może dojść do łuszczenia
naskórka i wyraźnej pigmentacji).

E III

o

5-6 bio

Tylko powierzchnia ciała nieprzekraczająca 200cm

2

. występuje po ok. 2 godzinach, nasila się

po ok. 3 dniach, ustępowanie po 5 dniach (silne zaróżowienie skóry, z pieczeniem, bolesnością,
stanem zapalnym, obrzękiem).

E IV

o

6-8 bio

Dawka destrukcyjna, stosować jednorazowo i sporadycznie na pole średnicy 1-2 cm
(zniszczenia ognisk chorobotwórczych). Występuje po ok. 2 godzinach, nasila się do 3-4 dnia,
ustępuje po 7-10 dniach (wyraźne zaczerwienienie skóry, silne napięcie, pęcherze z płynem
surowiczym).

E V

o

8-10 bio

Nie wolno stosować!! Występuje po ok. 1,5 godzinie, nasila się do ok. 3-4 dni, ustępuje po 9-
10 dniach (znaczny obrzęk skóry, pęcherze oraz martwica). Gojenie się skóry pozostawia
cienką, gładką bliznę.

Naświetlania miejscowe promieniowaniem UV u dorosłych:
- okulary ochronne,
- nienaświetlane miejsca dokładnie przykryte materiałem.
- odległość 50cm (odległość stałą),
- E I

o

– codziennie lub co drugi dzień bez ograniczeń pola naświetlanego,

- E II

o

– co 2-3 dni, ze znacznym ograniczeniem pola naświetlanego,

- E III

o

– co 3-5 dni nie przekraczając powierzchni 200cm

2

,

- przy każdym kolejnym zabiegu można zwiększać dawkę o ½-1 bio,
- obowiązkowy odpoczynek po zabiegu 20-30 minut,
- 10-15 zabiegów w serii.

Naświetlania ogólne promieniowaniem UV u dorosłych:
- odległość 100cm, przy naświetlaniach zbiorowych 120cm,
- pacjent w pozycji leżącej,
- serię naświetlań zaczyna się od 1 bio,
- przy każdym zabiegu można zwiększać dawkę o ½-1 bio,
- max w serii 10 bio,
- obowiązkowy odpoczynek po zabiegu 20-30 minut,
- 10-15 zabiegów w serii.

PROMIENIOWANIE UV - ćwiczenia

3

Naświetlania miejscowe i ogólne u dzieci:
- test biologiczny w okolicy łopatkowej,
- do 6 miesiąca – dawka na początku 1/8 bio, w serii do 2 bio,
- 6-12 miesięcy – dawka na początku ¼ bio, w serii do 3 bio,
- 1-6 lat – dawka na początku ½ bio, w serii do 4-6 bio,
- 7-14 lat – dawka na początku ½ bio, w serii do 6-8 bio,
- powyżej 14 roku życia – jak u dorosłych.

Wskazania do naświetlania promieniami UV:
- zmiany zwyrodnieniowe stawów,
- choroby uszu, nosa, gardła,
- krzywica,
- anemia,
- choroby reumatyczne,
- ZZSK,
- myalgie,
- neuralgie,
- stany po półpaścu,
- trudno gojące się rany,
- trądzik pospolity,
- utrudniony zrost kości,
- niedoczynność gruczołu wydzielania wewnętrznego (tarczyca, jajniki).

Przeciwwskazania do naświetlania promieniami UV:
- ostre zapalenie stawów,
- nowotwory,
- zaawansowana miażdżyca,
- osoby powyżej 70 roku życia,
- nadczynność tarczycy,
- choroby psychiczne przebiegające z nadmierną pobudliwością,
- niewydolność mięśnia sercowego,
- padaczka,
- choroby nerek,
- hiperglikemia.