Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na stanowiskach niestacjonarnych

background image

BEZPIECZEÑSTWO PRACY 9/2002

7

praktyce, przy ocenie ryzyka

zawodowego zwi¹zanego

z nara¿eniem na ha³as czêsto

istnieje potrzeba ocenienia tego ryzyka na

niestacjonarnych stanowiskach pracy, na

których w sposób istotny i trudny do opi-

sania zmienia siê zarówno miejsce jak

i warunki wykonywanej pracy. Typowym

przyk³adem takich stanowisk s¹ brygady

remontowe. Na takich stanowiskach pra-

cy standardowe metody oceny nara¿enia

na ha³as na ogó³ nie pozwalaj¹ oszaco-

waæ ryzyka zawodowego.

W Centralnym Instytucie Ochrony Pra-

cy wykonano pracê o charakterze studial-

nym, w której podjêto próbê oszacowa-

nia ryzyka zawodowego na niestacjonar-

nych stanowiskach pracy wystêpuj¹cych

w jednej z elektrowni wêglowych. W ni-

niejszym artykule wyniki tego opracowa-

nia przedstawiono na przyk³adzie wybra-

nego stanowiska pracy montera kot³ów

(brygada remontów m³ynów wêglowych

– fot.) zatrudnionego w systemie cztero-

brygadowym.

dr in¿. ANNA KACZMARSKA

mgr in¿. WITOLD MIKULSKI

doc. dr in¿. DANUTA AUGUSTYÑSKA

Centralny Instytut Ochrony Pracy

Ocena ryzyka zawodowego zwi¹zanego z nara¿eniem na ha³as

na niestacjonarnych stanowiskach pracy

Pierwszym krokiem zmierzaj¹cym do

oszacowania ryzyka zawodowego zwi¹-

zanego z nara¿eniem na ha³as na tym sta-

nowisku pracy jest ustalenie harmonogra-

mu pracy (rodzaju i miejsca wykonywa-

nych operacji technologicznych), re¿imu

pracy urz¹dzeñ remontowanych i s¹sied-

nich (remont jest realizowany w bloku

energetycznym podczas postoju b¹dŸ

w ruchu, z  jednoczesnym uwzglêdnie-

niem warunków pracy bloku s¹siednie-

go) oraz kalendarza dni wolnych od pra-

cy i urlopu wypoczynkowego.

Praca omawianej ekipy remontowej

odbywa siê w obiekcie (blok energetycz-

ny) b¹dŸ w warsztacie (przygotowanie

prac remontowych – naprawa lub doro-

bienie potrzebnych detali), z ró¿n¹ inten-

sywnoœci¹ w skali roku. W okresie letnim,

kiedy jest mniejsze obci¹¿enie elektrow-

ni, wykonuje siê wiêcej planowych re-

montów, natomiast w okresie zimowym,

przy wiêkszym obci¹¿eniu elektrowni,

realizuje siê wiêcej remontów w trybie

awaryjnym.

W rozpatrywanej elektrowni przys³u-

guje wiele dodatkowych dni wolnych od

pracy (oprócz ustawowego urlopu wypo-

czynkowego), tj.:

– dodatkowe dni wolne w zale¿noœci

od sta¿u pracy (od 1 do 4 dni roboczych)

– dodatkowe dni wolne dla pracowni-

ków pracuj¹cych w warunkach szkodli-

wych (5 dni roboczych)

– dodatkowe dni wolne dla pracowni-

ków zatrudnionych w czterobrygadowej

organizacji pracy (12 dni roboczych).

Obowi¹zuje ponadto 40-godzinny ty-

dzieñ pracy (przy za³o¿eniu, ¿e wszyst-

kie soboty przypadaj¹ce w dni robocze

oraz 14 sierpnia „Dzieñ Energetyka” s¹

dniami dodatkowo wolnymi od pracy).

W wyniku tak roz³o¿onego kalenda-

rza dni wolnych œrednio ok.10 tygodni

rocznie jest wolnych od pracy.

Œrednioroczny wymiar dni roboczych

w elektrowni (zgodnie z wyliczeniem

elektrowni) wynosi 209 dni, co stanowi

przy 5-dniowym tygodniu pracy (209:5

= 41,8) ok. 42 tygodnie pracy.

W wyniku szczegó³owej analizy har-

monogramu pracy omawianej brygady

remontowej, popartej wieloletni¹ obser-

wacj¹ s³u¿b bhp elektrowni, uda³o siê usta-

liæ nastêpuj¹cy rozk³ad pracy w skali roku:

– 42 tygodnie pracy wg planu:

• 16 tygodni – praca zwi¹zana z ob-

s³ug¹ lub remontami przeprowadzanymi,

gdy dwa bloki energetyczne elektrowni

(s¹siednie) pracuj¹

• 22 tygodnie – praca zwi¹zana z ob-

s³ug¹ lub remontami przeprowadzanymi,

gdy jeden blok pracuje, a drugi blok (s¹-

siedni) jest w postoju

• 4 tygodnie – praca zwi¹zana z ob-

s³ug¹ lub remontami przeprowadzanymi,

gdy dwa bloki (s¹siednie) s¹ w postoju

– 10 tygodni – wolne od pracy.

Kolejnym krokiem w ocenie ryzyka

zawodowego na omawianym stanowisku

pracy jest przeprowadzenie pomiarów

ha³asu. Zmierzono:

– ha³as s³yszalny (zawieraj¹cy sk³a-

dowe o czêstotliwoœciach s³yszalnych

16÷16 000 Hz), zgodnie z metodami okre-

œlonymi w polskich normach: PN-N-

01307:1994 [7] i PN-ISO 1999:2000 [9]

– ha³as infradŸwiêkowy, zgodnie

z procedur¹ pomiarow¹ opublikowan¹

w Podstawach i Metodach Oceny Œrodo-

wiska Pracy [2]. Z doœwiadczenia by³o

wiadomo, ¿e na stanowiskach pracy

Praca wykonana w ramach programu wielo-

letniego (b. SPR-1) pn. „Bezpieczeñstwo

i ochrona zdrowia cz³owieka w œrodowisku pra-

cy” dofinansowanego przez Komitet Badañ

Naukowych. G³ówny koordynator programu:

Centralny Instytut Ochrony Pracy

Fot. Poziom 0,0 m – rejon m³yna wêglowego

background image

BEZPIECZEÑSTWO PRACY 9/2002

8

w elektrowniach mo¿e wystêpowaæ ha-

³as o istotnych sk³adowych w zakresie

czêstotliwoœci infradŸwiêkowych 1÷20 Hz

i niskich czêstotliwoœci s³yszalnych.

Uwzglêdniono nastêpuj¹ce wielkoœci:

– dla ha³asu s³yszalnego:

• równowa¿ny poziom dŸwiêku A

w czasie T

e

, L

Aeq,Te

• maksymalny poziom dŸwiêku A

w czasie T

e

, L

Amax

• szczytowy poziom dŸwiêku C

w czasie T

e

, L

Cpeak

– dla ha³asu infradŸwiêkowego:

• równowa¿ny poziom ciœnienia aku-

stycznego skorygowany charakterystyk¹

czêstotliwoœciow¹ G (poziom dŸwiêku G)

w czasie T

e

,

L

Geq,Te

• szczytowy nieskorygowany poziom

ciœnienia akustycznego, L

LINpeak

.

Pomiar wykonano metod¹ poœredni¹,

stosowan¹ zwykle w sytuacji, gdy ha³as

jest zmienny w czasie i wystêpuje okre-

œlona liczba wyraŸnie rozró¿nialnych po-

ziomów ha³asu. Równowa¿ny poziom

dŸwiêku A w czasie T

e

wyliczono z na-

stêpuj¹cego wzoru:

 ⋅

=

=

n

i

i

T

L

i

e

e

T

T

T

L

1

,

Aeq

1

,

0

,

Aeq

10

1

lg

10

(1)

gdzie:

L

Aeq,Ti

– równowa¿ny poziom dŸwiêku A, w dB, uœred-

niony w przedziale czasu T

i

T

e

=

=

n

i

i

T

1

(2)

Analogicznie wyznaczono równowa¿-

ny poziom ciœnienia akustycznego sko-

rygowany charakterystyk¹ czêstotliwo-

œciow¹ G.

Do bezpoœrednich pomiarów wymie-

nionych wielkoœci akustycznych, stoso-

wano ca³kuj¹ce mierniki poziomu dŸwiê-

ku, przy w³¹czonej charakterystyce dyna-

micznej S i charakterystyce czêstotliwo-

œciowej A (dla ha³asu s³yszalnego) lub G

(dla ha³asu infradŸwiêkowego).

Przy pomiarze szczytowego poziomu

dŸwiêku C zastosowano charakterystykê

detektora peak i charakterystykê czêsto-

tliwoœciow¹ C.

W pracy zastosowano metodê pomia-

ru wielkoœci akustycznych w wybranych

odcinkach czasowych charakterystycz-

nych dla typowego ha³asu. Ca³kowita nie-

pewnoœæ pomiaru okreœlona wg normy

miêdzynarodowej ISO 9612:1997

(w przygotowaniu projekt polskiej nor-

my) w zale¿noœci od klasy stosowanej

aparatury pomiarowej dla tej metody po-

miarowej wynosi 3 dB. Przyk³adowe

wyniki pomiarów przedstawiono w tabe-

li 1.

W celu przeprowadzenia oceny nara-

¿enia na ha³as s³yszalny okreœlono poziom

ekspozycji na ha³as odniesiony do 8-go-

dzinnego dnia pracy, L

EX,8h

,

w

 

dB (tab. 2.),

wg wzoru [7, 9]:

L

EX,8h

= L

Aeq,Te

+ 10 · lg

o

e

T

T

(3)

gdzie:

L

Aeq,Te

– równowa¿ny poziom dŸwiêku A 

T

e

– czas ekspozycji, w s, w ci¹gu dnia roboczego

lub okreœlonego d³u¿szego okresu (jeœli T

e

jest

równy 8h, to L

Aeq,Te

jest równy L

EX,8h

)

T

o

–

czas odniesienia równy 8 h = 480 min = 28 800 s

Wyznaczono równie¿ poziom ekspo-

zycji na ha³as odniesiony do tygodnia pra-

cy, L

EX,w

, w dB (tab. 3.), wg wzoru [7, 9]:

(

)

=

=

n

i

i

L

L

1

8h

,

EX

1

,

0

w

,

EX

10

5

1

·lg

10

(4)

gdzie:

L

EX,8h

– jak we wzorze (3)

i – kolejny dzieñ roboczy w rozwa¿anym tygodniu

n – liczba dni roboczych w rozwa¿anym tygodniu

(mo¿e byæ ró¿na od 5).

Nastêpnie wyznaczono poziom ekspo-

zycji na ha³as odniesiony do roku pracy,

L

EX,y

,

w dB (tab. 3.), wg wzoru [4, 9]:

(

)



=

=

m

j

j

w

L

L

1

,

EX

1

,

0

y

,

EX

10

48

1

lg

10

(5)

gdzie:

L

EX,w

– jak we wzorze (4)

j – kolejny tydzieñ roboczy w rozwa¿anym roku

m – liczba tygodni roboczych w roku, w którym wy-

stêpuje nara¿enie na ha³as (w omawianym przy-

padku m = 42).

Podobnie przeprowadzono ocenê na-

ra¿enia na ha³as infradŸwiêkowy, okreœla-

j¹c równowa¿ny poziom ciœnienia aku-

stycznego skorygowany charakterystyk¹

czêstotliwoœciow¹ G i odniesiony do 8-

godzinnego dnia pracy, L

Geq,8h

, w dB

(tab. 2.) (zgodnie z procedur¹ pomiarow¹

opublikowan¹ w Podstawach i Metodach

Oceny Œrodowiska Pracy [2]) wg wzoru:

o

e

e

T

T

T

L

L

lg

10

,

Geq

h

8

,

Geq

+

=

(6)

gdzie:

L

Geq,Te

– równowa¿ny poziom ciœnienia akustycznego

skorygowany charakterystyk¹ czêstotliwo-

œciow¹ G, w czasie ekspozycji T

e

(je¿eli czas

ekspozycji T

e

jest równy 8h, to L

Geq,Te

= L

Geq, 8h

)

T

e

– czas ekspozycji w ci¹gu dnia pracy, w s

T

o

– czas odniesienia = 8h = 480 min = 28 800 s.

Wyznaczono równie¿ równowa¿ny

poziom ciœnienia akustycznego skorygo-

wany charakterystyk¹ czêstotliwoœciow¹

G odniesiony do tygodnia pracy, L

Geq,w

,

w dB (tab. 3.), wg wzoru [2]:

Tabela 1

WYNIKI POMIARÓW

Sytuacja

ruchowa

Miejsce pracy,

czynnoœci

Czas,

min

Ha³as s³yszalny

Ha³as

infradŸwiêkowy

L

Aeq.,Te

[dB]

L

Amax

[dB]

L

Cpeak

[dB]

L

Geq.,Te

[dB]

L

LINpeak

[dB]

2 bloki

pracuj¹

Dyspozycja prac

30

65,5

67,2

87,6

82,9

103,2

Dopuszczenie do pracy,

likwidacja miejsca pracy

45

94,7

96,2

116,1

102,1

116,3

Przerwa, szatnia

60

65,5

67,2

87,6

82,9

103,2

– prace warsztatowe

47

75,7

94,7

101,7

82,9

103,2

– szlifierka sto³owa

8

90,2

94,3

108,2

78,1

106,3

– prace remontowe

270

94,7

96,2

116,1

102,1

116,3

– szlifierka

20

102,8

109,6

122,4

102,2

122,40

Tabela 2

WYNIKI OCENY NARA¯ENIA NA HA£AS (OCENA DZIENNA)

WartoϾ

[dB]

Poziom ekspozycji na ha³as – L

EX,8h

94,4

Maksymalny poziom dŸwiêku A –L

Amax

109,6

Szczytowy poziom dŸwiêku C – L

Cpeak

122,4

Równowa¿ny poziom ciœnienia akustycznego skorygowany charakterystyk¹

czêstotliwoœciow¹ G –L

Geq,8h

100,6

Szczytowy nieskorygowany poziom ciœnienia akustycznego – L

LINpeak

122,4

background image

BEZPIECZEÑSTWO PRACY 9/2002

9

(

)

=

=

n

i

i

L

L

1

8h

Geq,

1

,

0

w

Geq,

10

5

1

lg

10

(7)

gdzie:

i – kolejny dzieñ roboczy w rozwa¿anym tygodniu

n – liczba dni roboczych w rozwa¿anym tygodniu

(mo¿e byæ ró¿na od 5)

L

Geq,8h

–

jak we wzorze (6).

Nastêpnie, analogicznie jak dla ha³asu

s³yszalnego, wyznaczono równowa¿ny

poziom ciœnienia akustycznego skorygo-

wany charakterystyk¹ czêstotliwoœciow¹

G odniesiony do roku pracy L

Geq,y

, w dB

(tab. 3.), wg wzoru:

(

)

=

=

n

i

i

L

L

1

w

Geq,

1

,

0

y

Geq,

10

48

1

lg

10

(8)

gdzie:

L

Geq,w

–

jak we wzorze (7)

i – kolejny tydzieñ roboczy w rozwa¿anym roku

m – liczba tygodni roboczych w roku, w którym wy-

stêpuje nara¿enie na ha³as (w omawianym przy-

padku m = 42).

Ocenê ryzyka zawodowego zwi¹zane-

go z nara¿eniem na ha³as przeprowadzo-

no wed³ug ogólnie przyjêtych zasad [1,

3, 8]:

P < 0,5 P

dop

– ryzyko ma³e

0,5 P

dop

≤ P ≤ P

dop

– ryzyko œrednie

P > P

dop

– ryzyko du¿e,

gdzie:

P – wartoœæ wielkoœci charakteryzuj¹cej nara¿enie

P

dop

– dopuszczalna wartoœæ wielkoœci charakteryzu-

j¹cej nara¿enie.

Przyjêto jako wartoœci dopuszczalne

ha³asu s³yszalnego wartoœci NDN (naj-

wy¿szego dopuszczalnego natê¿enia) ha-

³asu okreœlone w rozporz¹dzeniu MPiPS

[6], tj.:

– poziom ekspozycji na ha³as odnie-

siony do 8-godzinnego dnia pracy lub ty-

godnia pracy, – L

EX,8h

(L

EX,w

) = 85 dB

– maksymalny poziom dŸwiêku A,

L

Amax

= 115 dB

– szczytowy poziom dŸwiêku C,

L

Cpeak

= 135 dB

Tabela 4

WYNIKI OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO ZWI¥ZANEGO Z NARA¯ENIEM NA HA£AS

Lp.

Stanowisko

KrotnoϾ, k

Ryzyko

1.

Monter kot³ów (brygada remontów m³ynów)

4,91

k > 1 du¿e

Tabela 3

WYNIKI OCENY NARA¯ENIA NA HA£AS NA BADANYM STANOWISKU PRACY (OCENA ROCZNA), (k – krotnoœæ wartoœci NDN)

Stanowisko Przypadki Liczba

tygodni

L

EX,w

[dB]

L

EX,y

[dB]

k(L

EX,y

) L

Amax,y

[dB]

k(L

Amax,y

) L

Cpeak,y

[dB]

k(L

Cpeak,y

) L

Geq,w

[dB]

L

Geq,y

[dB]

k(L

Geq, y

) L

LIN,peak,y

[dB]

k(L

LIN

peak,y

)

k

wypad-

kowa

Monter

remontów

kot³ów

(brygada

remontów

m³ynów)

2 bloki

16

94,4

91,9

4,91

109,6

0,54

122,4

0,23

100,6

97,6

0,36

12.2.2

0,08

4,91

1 blok

22

90,8

95,6

0 bloków

4

90,0

93,6

wolne

10

ograniczenia ha³asu [5], a tym samym do

ograniczenia ryzyka zawodowego.

PIŒMIENNICTWO

[1] Augustyñska D. Ocena ryzyka zawodowego

wynikaj¹cego z nara¿enia na ha³as w œwietle

przepisów europejskich i krajowych. Bezpieczeñ-

stwo Pracy 9/2002
[2] Ha³as infradŸwiêkowy. Procedura pomiaro-

wa. Podstawy i Metody Oceny Œrodowiska Pra-

cy, R.17, nr 2(28), 2001, s. 47-53
[3] Ocena ryzyka zawodowego. T. 1: Podstawy

metodyczne. W. M. Zawieska (red.). CIOP, War-

szawa 2001
[4] The Noise Manual, Fifth Edition, W: E.H.

Berger, L.H. Royster, J.D. Royster, D.P. Driscoll,

M. Layne, AIHA (American Industrial Hygiene

Association) PRESS, 2000
[5] Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki

Socjalnej z dnia 26 wrzeœnia 1997 r. w sprawie

ogólnych przepisów bezpieczeñstwa i higieny

pracy. DzU nr 119, poz. 844
[6] Rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki

Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. w sprawie

najwy¿szych dopuszczalnych stê¿eñ i natê¿eñ

czynników szkodliwych dla zdrowia w œrodowi-

sku pracy. DzU nr 79, poz. 513, 2001, nr 4, poz.

36
[7] PN-N-01307:1994 Ha³as. Dopuszczalne war-

toœci ha³asu w œrodowisku pracy. Wymagania

dotycz¹ce wykonywania pomiarów
[8] PN-N-18002:2000 Systemy zarz¹dzania bez-

pieczeñstwem i higien¹ pracy. Ogólne wytyczne

do oceny ryzyka zawodowego
[9] PN-ISO 1999:2000 Wyznaczanie ekspozycji

zawodowej na ha³as i szacowanie uszkodzenia

s³uchu wywo³anego ha³asem
[10] ISO 9612:1997 Acoustics – Guidelines for

the measurement and assessment of exposure to

noise in a working environment

Jako wartoœci dopuszczalne ha³asu in-

fradŸwiêkowego przyjêto wartoœci NDN

okreœlone w rozporz¹dzeniu MPiPS [6],

tj.:

– równowa¿ny poziom ciœnienia aku-

stycznego skorygowany charakterystyk¹

czêstotliwoœciow¹ G odniesiony do 8-

godzinnego dnia pracy/tygodnia pracy,

L

Geq,8h

(L

Geq,w

) = 102 dB

– szczytowy nieskorygowany poziom

ciœnienia akustycznego L

LIN peak

= 145 dB

Wyniki oceny ryzyka zawodowego

zwi¹zanego z nara¿eniem na ha³as s³y-

szalny i ha³as infradŸwiêkowy z uwzglêd-

nieniem krotnoœci (k) wartoœci NDN

przedstawiono w tabeli 4.

*

*

*

Jak wynika z przeprowadzonych ba-

dañ, nawet po uwzglêdnieniu dodatkowej

iloœci dni wolnych od pracy i zró¿nico-

wanego charakteru pracy (praca w warsz-

tacie i w remontowanym obiekcie przy

ró¿nych re¿imach pracy), ryzyko zawo-

dowe zwi¹zane z nara¿eniem na ha³as na

badanym niestacjonarnym stanowisku

pracy montera kot³ów (brygada remon-

tów m³ynów) jest du¿e.

Na ocenê ryzyka zawodowego wp³y-

wa g³ównie ha³as s³yszalny; ha³as infra-

dŸwiêkowy na badanych stanowiskach

pracy nie przekracza wartoœci dopuszczal-

nych.

W miejscach pracy, gdzie zarejestro-

wany poziom ha³asu rzutuje na przekro-

czenie wartoœci dopuszczalnych, nale¿y

przedsiêwzi¹æ œrodki zarówno organiza-

cyjne jak i techniczne zmierzaj¹ce do


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
25.11.12, Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas i drgania
Ocena ryzyka zawodowego zwišzanego z narażeniem pracowników na hałas, Inżynieria Środowiska Pracy
Ocena ryzyka zawodowego pracowników narażonych na drgania miejscowe i ogólne jednocześnie
PROCEDURY OCENY NARAŻENIA NA HAŁAS SŁYSZALNY W ŚRODOWISKU PRACY, Ocena ryzyka zawodowego(2)
hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy drążarek ultradźwiękowych ocena ryzyka zawodowego
Dz U 05 157 1318 bezpieczeństwo i higiena pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub
Ocena ryzyka zawodowego na satnowisku, BHP, Analiza i ocena zagrożeń
KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY, Ocena ryzyka zawodowego(2)
ebhp Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy florystki pracownicy kwiaciarni KARTA DO ZALA
Ocena ryzyka zawodowego naraĹĽenie na czynniki chemiczne
Ocena ryzyka zawodowego na podstawie zawodu strażaka

więcej podobnych podstron